(1421 Wola, 1444 Zelachowo, 1465 Zelachowo, Zelyechowo, Żelechowo, 1526 Zelechow, 1580 Żelechow) 8 km na WNW od Tarczyna, przedtem cz. → Ojrzanowskiej Woli.

1. 1465 n. distr. warsz. (MK 9, 129v); 1481 z. warsz., pow. tarcz. (MK 9, 130v); do 1473 par. Tarczyn, potem par. Ojrzanów [Ż.]¹Mimo że, kościół znajdował się w Ż., w XVI w. przyjęła się nazwa parafii Ojrzanów (ŹD 298, NowDzieje 2, 526-257) (Knap.mps 433).

2. 1444 stara sadzawka w Krakowianach pod Z. (MK 3, 305); 1482 brzeg rz. Nrowy między Ojrzanowem, Krakowianami i Z. (MK 9, 151); 1580, 1790 młyn → p. 3.

3. Włas. duch. – kap. koleg. warsz., potem szlach. 1421 wójtostwo → p. 4; 1465 w sporze między Mikołajem Ojrzanowskim i jego matką Małgorzatą z jednej oraz kan. Stanisławem Żelawskim i kapitułą warsz. z drugiej strony rozjemcy przysądzają Mikołajowi Kaleń i Z., za co ma on dać kapitule wieś Duki i 300 kóp gr w półgr (MK 9, 129; AECVars. s. 21, nr 68); 1481 ks. Bolesław V zwalnia Mikołaja chor. zakr. i jego br. Jana z Ojrzanowa od płacenia kar sąd., a kmieci ich z Ojrzanowa, Dąbrówki, Zarębów, Kaleni, Wesołej Woli [dziś Żabia Wola], Zalesia, Z. oraz cz. Siestrzeni od prac przy starych i nowych grodach (MK 9, 130v; → p. 4); 1517 wieśniacy z Z. biorą udział w najeździe szlachty z poddanymi na dwór prep. kap. warsz. w Tarczynie (MZH nr 947); 1518 → p. 5; 1526 testament Jana Ojrzanowskiego cześnika liw. i star. warsz. obejmuje pewne sumy oraz dobra Ojrzanów, Z., Kaleń, Wesoła Wola, Zalesie, Rakowiec i Powsinek w z. warsz. (MK 40, 214; MS 4 nr 14885); 1526 w Z. 14 wł. os., włas. skarbnika Ojrzanowskiego (ASK I 27, 455v); 1530 Jan z Wieczfni i Jeżewscy jako stryjcowie i współherbownicy zm. Jana Ojrzanowskiego dają wdowie Katarzynie Ojrzanowskiej swoje działy w dobrach Ojrzanów, Z., Zalesie, Wesoła Wola (MS 4 nr 5504); 1532 taż Katarzyna ż. Piotra Goryńskiego star. ciech. zastawia Janowi bpowi przemyskiemu swe wsie Ojrzanów, Z., Zaręby, Kaleń, Wesołą Wolę, Zalesie i Musuły w 10000 fl. (MS 4 nr 23300); 1563 Kacper Miński h. Prus III z Ojrzanowa, Ż. (MH 9, 39); 1580 pobór od 10 1/2 wł. os., 1 wł. wójt., młyn o 1 kole (ŹD 298); 1790 Ż. z młynem (TarDym.); XIX w. wieś Ż. ma 591 mr. [ok. 20 wł.] (SG 7, 420; SG 14, 766).

4. 1421 [Gotard z Gurby jako] posiadacz prebendy w Kaleni, W. i Bystrzanowie sprzedaje wójtostwo w tych wsiach szl. Piotrowi z Gurby za 20 kóp gr; jeżeli wójt okaże się uciążliwy, będzie musiał sprzedać wójtostwo w ciągu roku, inaczej zostanie wykupiony za opłatą 5 kóp za 1 wł. wykarczowaną, 2 kopy gr pras. za niewykarczowaną (AECVars. s. 11, nr 23); 1481 ks. Bolesław V nadaje pr. chełm. na Ojrzanów, Zaręby, Kaleń, Wesołą Wolę, Zalesie, Z., Dąbrówkę oraz na dział w Siestrzeni z czynszem książ. po 3 gr w półgr z 1 wł. os. (MK 9, 130v); 1526 czynsz książ. z Ojrzanowa, Z., Kaleni, Zarębów, Wesołej Woli i Zalesia po 6 gr z 1 wł. został darowany [z tytułu sprawowanego urzędu] (ASK I 27, 455v); 1580 wójtostwo na 1 wł. (ŹD 298).

5. 1406 Wojciech bp pozn. przeznacza dochody z Ojrzanowa i Ojrzanowskiej Woli [potem Wesoła Wola i Ż.] na utrzymanie wikariusza wiecz. w par. Tarczyn (Kwiat. 65 n.); 1472 kap. pozn. poleca zbadanie konieczności założenia nowego kośc. par. przez Ojrzanowskiego (NowDzieje 2, 526); 1473 Andrzej bp pozn. postanawia erygować w Ż. kośc. par. pw. NMP, Jana Chrzciciela, Pawła i Andrzeja apostołów oraz ŚŚ. Mikołaja i Małgorzaty na prośbę Mikołaja Ojrzanowskiego; Mikołaj daje kościołowi 1 1/2 wł. z łąkami, pr. wyrębu drzewa, siedliska dla pleb., wikariusza i nauczyciela; darowiznę tę ma zeznać przed ks. Konradem! [Bolesławem V] wg pr. miej. lub ziemskiego; bp przeznacza dzies. z nowo lokowanych wsi Ż. i Wesołej Woli oraz z dawniej lokowanego Zalesia; pr. patronatu ma należeć dziedzicznie do braci Mikołaja i Jana z Ojrzanowa (Knap.mps 431; NowDzieje 2, 526); 1474 Andrzej bp pozn. eryguje kośc. par. w Z. i za zgodą pleb. z Tarczyna włącza do tej par. Ojrzanów, Zaręby, Zalesie i Kaleń wraz z ich dzies. folw., a pleb. z Z. Michał ze Słomina rezygnuje z dzies. z Wesołej Woli na rzecz par. w Tarczynie (AE II k. 396v, 406; Knap.mps 433); 1481-93 Michał ze Słomina pleb. w Ż. (Knap.mps s. 416, 437); 1481 Uriel bp pozn. wystawia transumpt spalonego przyw. erekcyjnego z 1473 dla kośc. w Ż. (Knap.mps 435; NowDzieje 2, 526); 1493 Uriel bp pozn. potw. dok. z 1474 (Knap.mps 437; Knap.rps 6951 III, 71); 1496 Piotr syn zm. Andrzeja z Daniewic zapisuje kościołowi par. w Ojrzanowie [czyli Ż.] pw. NMP 50 kóp gr na swej cz. w Daniewicach (MK 18, 96v-97); 1518 Jan z Ojrzanowa jako kolator daje kościołowi par. w Ż. i pleb. Stanisławowi Opali z Orłów 1 wł. leżącą k. poświętnego, którą trzymał prac. Korab (MK 32, 9v; Knap.mps s. 413, 416-417); 1524 puścizna 18 kóp gr po zm. Stanisławie pleb. w Ojrzanowie [czyli Ż.] (ZR nr 2227); 1526 Jan bp pozn. na prośbę Małgorzaty Ojrzanowskiej ustanawia kolegium 5 mansjonarzy przy kośc. w par. ojrzanowskiej w Ż., zgodnie z zapisem testamentowym zm. Jana Ojrzanowskiego star. warsz. sumy 1000 zł na Ż. (NowDzieje 2, s. 526, 641; ŁOp. 3, 230); 1533 Katarzyna z Boglewic wd. po Janie Ojrzanowskim, ż. Piotra Goryńskiego star. ciech., zapisuje 500 kóp oraz 200 kóp gr od Małgorzaty Łoskiej na dobrach Wierzbno dla powiększenia dochodów mansjonarzy w kośc. par. w Z. (Knap.mps 418-419); 1544 Adam Ryszkowski pleb. w Ż. (NowDzieje 2, 527); 1555 Jan Jaszcz pleb. w Ojrzanowie [czyli Ż.], altarysta warsz. (Knap.mps 415); 1561 pleb. ma 2 wł. i ogród (Knap.mps 413); 1580 poświętne kośc. par. jest w Ojrzanowie (ŹD 298); 1603 dzies. z Ż. należą do kośc. par. w Ojrzanowie [Ż.] (Vis. 1603, 118v; ŁOp. 3, 230).

8. Murowany kośc. par. pw. Zwiastowania NMP z III ćw. XVI w. (Kunkel 365 n.).