(1418 Mlynkÿ - SWPM I-8 s. 89; 1473 Mlinka - OK 14 s. 458; 1525 Mlynka - Metryka UK 1509-1551 →p. 7, s. 138), 8 km na NE od zamku Tęczyn.

1. 1563, 1581 pow. krak. (RP s. 123-4; ŹD s. 33); [par. Rudawa].

2. 1473-4 młyn →p. 3b; 1529 młyn →p. 5; 1505 nad rz. Rudawą, między wsiami Rudawa, Pisary, Nawojowa Góra i M., las zw. Łęgiem (APKr., Archiwum Krzeszowskie Potockich, or. 9; Kurtyka Latyfundium s. 125); 1535 →Młynka staw; 1570 pod zamkiem Tęczyn, przy drodze z Tęczyna do Rudawy, trzy karczmy, od tych karczm przez las droga dobra, piaszczysta aż do karczmy Podborna [w M.] (LDK s. 75)¹Karczma o nazwie Podborna poświadczona jest w M. w 1617 r. (AMetr., Acta Visitacionis Capituli 33 k. 30; Kurtyka Latyfundium s. 133, 155).

3. Własn. szlach. Toporów a następnie Tęczyńskich h. Topór w kluczu tęczyńskim. 3a. Sprawy własnościowe. 1418 Andrzej Rup Brzoskwiński h. Topór dz. M., →Brzoskwini 1415-37, Niegoszowic i Rachwałowic →p. 4; 1505 M. w kluczu tęczyńskim, własn. Andrzeja Zbigniewowica Tęczyńskiego, późniejszego kaszt. krak. 1533-6, zm. bezpotomnie 1536 (APKr., Archiwum Krzeszowickie Potockich, or. 9; Kurtyka Latyfundium s. 132-3); 1537 w sporze między Janem Mikołajowicem Tęczyńskim wwdą sand. a Janem Gabrielowicem Tęczyńskim kaszt. wojn. o dobra po zm. Andrzeju Tęczyńskim, m.in. o klucz tęczyński i M., sąd nadworny przysądza sporne dobra Janowi Mikołajowicowi (APKr., Archiwum Krzeszowickie Potockich, or. 6; Kurtyka Latyfundium s. 136); 1552 w wyniku ugody Zofia i Katarzyna c. ww. Andrzeja Tęczyńskiego wydzielają z wszystkich dóbr ojcowskich klucz tęczyński z Tęczynem i wsiami, m.in. z M., i odstępują go wwdzie lub. Andrzejowi Gabrielowicowi Tęczyńskiemu i jego bratankowi Stanisławowi kaszt. lwowskiemu, s. Jana Gabrielowica (ZK 33 s. 193-200; BJ rps 6 s. 104-8; APKr., Arch. Krzeszowickie Potockich 56 fasc. 38 nr 2; Kurtyka Latyfundium s. 138-40); 1553 ww. Andrzej Gabrielowic Tęczyński i jego bratanek Stanisław s. Jana Gabrielowica Tęczyńskiego dzielą dobra tęczyńskie. Stanisławowi przypada połowa zamku Tęczyn i m.in. M. (BJ rps 6 s. 100; Kłodziński →p. 7, szp. 259-61; Kurtyka Latyfundium s. 140-1).

3b. Kmiecie i młynarze. 1426 Piotr Frycz s. Jana Sbiroga z M. otrzymuje prawo miejskie w Chrzanowie (Wojas →p. 7, s. 101); 1473-4 Stanisław kleryk z Krakowa kwituje swego stryja młynarza Mikołaja z zapłaty za odziedziczoną po ojcu cz. młyna w M. (OK 13 s. 458, 555; 14 s. 585, 588); 1525 →p. 6.

3c. Pobór. 1563 pobór z M. łącznie z Nawojową Górą z 6 i 1 pręta (6¼ roli) (RP s. 123-4); 1581 pobór z 1¼ ł. kmiec. (ŹD s. 33).

4. 1418 Andrzej [Rup] z Brzoskwini winien okazać przywilej, że sądem właściwym dla jego poddanych, tj. sołtysa w M. oraz ławników z Niegoszowic, nie jest sąd wyższy pr. niem. na zamku krak., lecz jego sąd w dziedzinie (SWPM I/8 s. 89).

5. 1529 w M. z młyna i karczmy dzies. 1 grz. dla kościoła par. w Rudawie (LR s. 181).

6. 1525 Jan Janowy z M. student Uniw. Krak. (Metryka UK 1509-1551 →p. 7, s. 138).

7. F. Kiryk, W okresie staropolskim, w: Rudawa. Z dziejów wsi podkrakowskiej (do 1945 r.), red. F. Kiryk, Kr. 1983; A. Kłodziński, Tęczyńscy. Pogląd na rozwój, zamożność i znaczenie rodu, „Sprawozdania Komisyi do Badania Historyi Sztuki w Polsce” 13, 1913, szp. 243-66; Kurtyka Latyfundium s. 47-8, 125, 132, 137, 139; Kurtyka Tęczyńscy s. 67-9, 123-4, 150; J. Laberschek, Okres staropolski, w: Monografia gminy Zabierzów, red. P. Hapanowicz, S. Piwowarski, Kr. 2009; Z. Wojas, Chrzanów średniowieczny i nowożytny do połowy XVII w., w: Chrzanów. Studia z dziejów miasta i regionu do roku 1939, Chrzanów 1998.

Metryka UK 1509-1551 - Metryka czyli album Uniwersytetu Krakowskiego z lat 1509-1551, wyd. A. Gąsiorowski, T. Jurek, I. Skierska przy współpr. R. Grzesika, W. 2010.

Uw. Zdaniem J. Kurtyki wieś M. została założona prawdopodobnie przez Nawoja z Morawicy i przez Piotra i Śmiła Nosalów - przodków Rupowiców z Brzoskwini (Kurtyka Tęczyńscy s. 123, 150). W późniejszej monografii stwierdza zaś ogólnie, że lokacji dokonali Rupowice z Brzoskwini w pocz. XIV w. (Kurtyka Latyfundium s. 47-8).