(1222 Monacouici — Mog. 2 or.; 1356 Moniacowicz, Moniacouicz — ZDM 1, 79, 82; 1360 Moniakovice — Mog. 76 or.; 1361 Monyacovicz, Moniacowicze — Mog. 77 or.; ZDM 1, 98 or.; 1375 Moniacouicze — DSZ 16; 1376 Moniakouicz, Moniacovicze — DSZ 18; Mog. 89 or.; MPH 6 s. 449; 1377 Monacouicz — SP 8, 478; 1388 Monakouicz — SP 8 uw. 142/8; 1389 Monacovicze, Monacowicze — Mog. 99 or.; KMK 1, 67 or.; 1418 Monacouicze — ZK 194 s. 182; 1440 Monyakouicze — GK 7 s. 64; 1456 Monyakovice — GK 13 s. 217; 1466 Monakovicze — GK 17 s. 422; 1475 Moniakowicze — GK 20 s. 44; 1470—80 Monyaczkowicze, Monyakowicze — DLb. 2 s. 32; 3 s. 429; 1470—80, 1530 Monyaczcowice — RP k. 36; 1598 Moniakowice — WR k. 6) dziś Muniakowice, ok. 6 km na NE od Słomnik.

1. 1356, 1361 ziemia krak. (ZDM 1, 79, 80, 82, 98; Mog. 77); 1360 dystr. miech. (Mog. 76); 1581 pow. prosz. (ŹD s. 23); 1470—80, 1598 par. Prandocin (DLb. 2 s. 32; 3 s. 428, 432; WR k. 6).

2. 1376 młyn zw. Barłóg na rz. Szreniawie należy do dziedziny M. → p. 3a; 1389 cztery źreby w M. → p. 3a; 1441 opat mog. oraz Piotr i Stan. Połajowscy z drugiej mają rozgraniczyć Połajowice i M. (GK 7 s. 368); 1470—80 M. graniczą z Prandocinem, Obrazowicami [dziś Obrażejowice] i Zielenicami (DLb. 2 s. 32; 3 s. 429, 432); młyn Barłóg w M. połączony → p. 3a; 1563 młyn z 2 kołami zakupnymi → p. 3c; 1571 młyn Barłóg na rz. Szreniawie w dziedzinie → Moniakówki.

3. -3a. Własn. ryc., następnie kl. Cyst. w Mogile.

1222 bp krak. Iwo funduje kl. Cyst. w → Kacicach [przeniesiony do Mogiły] i uposaża go wsiami: Kacice, Prandocin, M. i → Cholewice (DHn. 6 s. 235)¹Wiadomość Długosza o nadaniu kl. w Mogile wsi M. jest błędna. W zachowanym w oryg. dok. fundacyjnym klasztoru (Mog. 2 → p. 5) zniekształcona nazwa wsi, która odczytał jako M., brzmi „Saccouici” w dystr. prandocińskim i k. Prandocina należy jej szukać (być może jest to wieś Pożaków → Kacice p. 3). Zwłaszcza, że we fragm. tego dok. dot. nadania dzies. wieś M. została zapisana poprawnie: Monacouici.

1356 Herman wielkorządca krak. i sand. poświadcza, że Jadwiga dz. z M. i jej s. Mikołaj z Gruszczyc [ziemia sier.], mając upoważnienie Kazimierza W. zamieniają dobra. Jadwiga ustępuje Mikołajowi swoją cz. macierzyzny w M. w ziemi krak., wyłączając z niej s. Jaszka i cc. Przechnę, Halszkę, Maszkę i Filkę, w zamian zaś otrzymuje w dożywocie dwa źreby w Gruszczycach w ziemi sier. i do tego 10 grz.; Kazimierz W. potwierdza ww. transakcję (ZDM 1, 79, 80; MPH 6 s. 448); Herman kanclerz kujawski, wielkorządca krak. i sand. poświadcza, że Mikołaj s. Imrama dz. Gruszczyc w dystr. sier. sprzedał za 130 grz. gr Mikołajowi opatowi kl. Cyst. w → Mogile swoją cz. macierzyzny w M., z czego wziął obecnie od kl. 70 grz. w gotówce, a wcześniej 30 grz. w suknie i 1 koniu, zaś pozostałe 30 grz. zapisuje kl. na dzieła dobroczynne i na modlitwy za zbawienie swoje i rodziców (Mog. 73; MPH 6 s. 448 pod 1357); Kazimierz W. poświadcza, że Mikołaj z Gruszczyc w ziemi sier., zwrócił się do niego z prośbą o zgodę na sprzedaż cz. w M. w ziemi krak., którą miał w wyniku zamiany od swojej matki Jadwigi [wdowy po Imramie], król zaś polecił zbadać tę sprawę Wilczkowi kaszt. sand. i Andrzejowi pkom. krak. Król, po zbadaniu dok. powyższej zamiany, który transumuje [ZDM 1, 80], wyraża zgodę i poświadcza, że Mikołaj sprzedał tę część za 130 grz. gr pras. kl. mog., przenosi ją z pr. pol. na niem., jakie posiada Prandocin i na tych samych zasadach oraz uwalnia od ciężarów pr. pol. (ZDM 1, 82).

1360 Kazimierz W. poświadcza, że Adam z Adamowic sprzedał za 120 grz. gr pras. w gotówce, wałacha wart. 20 grz. i postawy sukna wart. 20 grz. Mikołajowi opatowi kl. Cyst. w → Mogile cz. w M. w dystr. miech., którą ma po matce, pragnąc zaś uczestniczyć w bractwie tegoż klasztoru, daje mu 40 grz. Król przenosi tę cz. M. z pr. pol. na niem., jakim cieszy się Prandocin i uwalnia ją od ciężarów pr. pol. (Mog. 76 or.).

1361 Kazimierz W. potwierdza, że br. Wiktor i Piotr ze Zborowa oraz Niemierza z Racławic [par. własna] sprzedali za 160 grz. gr pras. Mikołajowi opatowi kl. Cyst. w → Mogile swoje cz. ojcowizny w M. w ziemi krak. Król przenosi te cz. M. z prawa pol. na niem., jakiego używa Prandocin (Mog. 77 or.).

1361, zm. a. 30 IX 1375 Jan z M., ojciec Katarzyny ż. Hanka Kopacza z Paniówek (ZDM 1, 98 or.; DSZ 16).

1361—76 Hanek zw. Kopacz dz. M., Paniówek [Śląsk] do 1361, po 1376 pisał się z M., choć nic tam nie posiadał, mąż Katarzyny c. Jana z M. (ZDM 1, 98 or.; DSZ 16, 18; Mog. 89 or.; SP 8, 478 zp.).

1361 Kazimierz W. poświadcza, że Jan z M. ustąpił Hankowi Kopaczowi z Paniówek w ziemi bytomskiej [Śląsk] swoją cz. dziedziny M. w ziemi krak. wraz z młynem zw. Barłóg i należącymi do niego łąkami w zamian za jego dziedzinę ojczystą Paniówki i 50 grz. (ZDM 1, 98); 1375 sąd ziemski krak. rozsądza spór między Elżbietą ż. Gniewomira z → Czernichowa [par. Igołomia] a pozwaną przez nią Katarzyną ż. Hanka Kopacza o dziedziny M., → Barłóg z łąkami, → Maków [par. Szreniawa] i Obrażejowice, 300 grz. gr pras. oraz o bydło po zm. Janie z M., do których obie zgłaszają pr. bliższości. Sąd, na podstawie okazanych przywilejów Kazimierza W. i dok. sąd. stwierdza, że dobra te Jan ustąpił c. Kachnie, więc przysądza jej te dobra (DSZ 16); 1376 Jan Kmita star. krak. poświadcza, że Hanek z M., jego ż. Katarzyna i pasierb Szczepan dz. z Przesławic sprzedali za 380 grz. gr pras. i za wałacha wart. 20 grz. Piotrowi [Lipko] opatowi kl. w → Mogile całą cz. dziedziny w M. z młynem Barłóg (Mog. 89 or.; DLb. 3 s. 429); sąd ziemski krak. poświadcza, że ww. Hanek Kopacz z ż. Katarzyną i pasierbem Szczepanem, niegdyś dz. M. sprzedali kl. w → Mogile całą cz. dziedziny w M., którą mieli po Janie ojcu tejże Katarzyny z młynem Barłóg na rz. Szreniawie, należącym do tej dziedziny (DSZ 18)²Młyn Barłóg położony nad rz. Szreniawą należał do dziedziny M., mimo że sama wieś nie leżała nad tą rzeką. F. Sikora ustalił w haśle → Barłóg, że młyn ten był usytuowany na terenie dzisiejszej wsi Brończyce. Bardziej precyzyjne położenie tego młyna wskazane zostało w zapisce z 1468 r.: łąka w Kępie położona nad rz. Szreniawą dochodziła z jednej strony do wsi Waganowice, a z drugiej do młyna Barłóg (→ Kępa, par. Niedźwiedź p. 3; ZK 17 s. 497). W późniejszym czasie (przed 1572) część dziedziny klaszt., na której znajdował się młyn Barłóg, przyjęła nazwę → Moniakówki; Elżbieta królowa Węgier i Polski potwierdza ww. transakcję, nadaje tej cz. M. imm. sąd. i przenosi z pr. pol. na niem., z jakiego korzysta Prandocin (Mog. 90 or.); Hanek z M. ze Stanisławem z Janowic [par. Racławice] (SP 8, 478 zp.).

1389 Stanisław, Staszek z → Makowa [par. Szreniawa] 1388—1422, dz. cz. M., → Głupczowa 1397—1424 i Lgoty [dziś Szarkówka] (Mog. 99; KMK 1, 67—8, 71); 1389 Piotr opat kl. w Mogile poświadcza w obecności świadków, że rajcy krak. wypłacili klasztorowi 400 grz. należności za dziedzinę → Dąbie, z których 250 grz. przeznacza na zakup dziedziny w M. (Mog. 99; KMK 1, 67); Szymon archidiakon krak. jako konserwator praw kl. w Mogile poświadcza, że opat Piotr za 250 grz. uzyskanych ze sprzedaży wsi → Dąbie z oboma brzegami Wisły kupił od Stanisława z → Makowa 4 źreby czyli łany w M. (KMK 1, 68, 71)³W haśle → Maków, par. Szreniawa p. 3a błędny reg; [1390—1403] Mikołaj opat kl. w Mogile kupił dla klasztoru pewne cz. w M., Barłóg i Zesławice; tenże kupił za 500 grz. gr pras. cz. M. i → Barłóg, uprzywilejowane następnie przez króla Władysława (DLb. 3 s. 435⁴W haśle Barłóg ta informacja zamieszczona pod 1390. Jednak Długosz w katalogu opatów mog. podaje jedynie daty obioru na ten urząd, zaś ew. informacje o ich działalności odnoszą się do całego okresu ich urzędowania. Mikołaj był opatem w l. 1390—1403 → Mogiła p. 6A; MPH 6 s. 456⁵Zapis w kronice klasztornej z pocz. XVI w., niedatowany, odpowiada informacji Długosza o takiej transakcji); 1398 Stanisław konwers [włodarz] z Kacic z Piotrem kmieciem z Janikowic o połamanie bramy, czyli wągrody w M. (SP 8, 7051); 1418; 1426; 1440 → p. 3b; 1441 → p. 2; 1459, 1462, 1466 własn. kl. mog. → p. 3b.

1470—80 opat Piotr [Lipko] wykupił [→ 1376] dla klasztoru częściami za 380 grz. młyn Barłóg i cz. M. Wieś ta została wykupiona częściami za 380 grz. przez opata Mikołaja [1390—1403]. Młyn klaszt. Barłóg w M. płaci 2 grz. czynszu (DLb. 3 s. 428—9); 1475 Piotr [Hirszberg] opat kl. w Mogile zobowiązuje się zapłacić Janowi Opatkowskiemu 233 grz. posp. monety pod rygorem wwiązania w M. (GK 20 s. 44—5 zp. — spłacony); 1530 własn. kl. mog. → 3c.

-3b. Kmiecie i włodarze. 1388 kmieć Marcin z Czech płaci karę 6 grz. w sprawie z Florianem [włodarzem] z M. o 4 grz. czynszu (SP 8 uw. 142/8); 1418 Katarzyna ż. [Piotra] Cielątki z Janikowic nie stawiła się w sprawie przeciwko Wojciechowi kmieciowi z M. oraz Janowi [Stechirowi] opatowi mog. o bezprawne odbicie tegoż kmiecia (ZK 194 s. 182, 196); 1426 sąd nakazuje Katarzynie wd. po Piotrze z Wężerowa wydać do najbliższej soboty poręczycielom Andrzeja kmiecia Jana opata mog. z M. przedmioty ciążę, mianowicie bydło do zakończenia sprawy między nimi (ZK 195 s. 380); 1440 Dominik opat mog. pozywa kmieci z Czech: Kamienia, Jana, Janka, Lapulę, Guncerza, Marcina, Jakubka o to, że wraz z pomocnikami z innej dziedziny ścigali kmieci tegoż opata z M.; tenże opat pozywa Piotra [dz.] Czech, ten zaś kmieci z M. (GK 6 s. 556; 7 s. 64); 1456 kmiecie z M.: Jan Chudek Piotr Bolya, Bartek, Piotr Mentor (Mentoris?), Marek, Jan, Jurek, Jan Kasnowicz, Jan Prześnia pozywają Jana z Niedźwiedzia. Tomasz opat mog. staje przy swoich ludziach o swoją karę (GK 13 s. 217); z wyroku sądu Maciej kmieć z Kępy [par. Koniusza?], płacąc karę XV Tomaszowi opatowi mog. i tyleż sądowi, winien zwrócić Staszkowi Gwiżdżowi z M. w ciągu 2 tygodni 2 konie pod drugą karą XV (GK 14 s. 214); 1462 sąd postanawia, że Marcin Skórka dz. z Klonowa winien zapłacić Piotrowi opatowi mog. karę XV i 2 kopy [gr] za konia zabranego Stan. Wachowi kmieciowi z M. na wyprawę wojenną; tenże Marcisz skazany na karę 6 sk. winy laskowej na rzecz tegoż kmiecia i sądu, ponieważ nie pomogło mu odwołanie się do laski sędziowskiej celem wyjaśnienia z jakiego tytułu zabrał tego konia (ZK 258 s. 337); 1466—7 prac. Piotr Wach kmieć z M., Piotr [Hirszberg] opat mog. stojący przy swoim kmieciu o swoją karę pozywają Marcisza z Miroszowa s. Macieja Racibora o to, że najechał dziedzinę w M. i zabrał mu konia wart. 3 grz. i uczynił tyleż szkody. Piotr Wach przesuwa termin, gdyż ma przed sędzią we Lwowie termin większej sprawy z Janem Czerwieńskim o 60 grz. i tyleż szkody oraz najście domu (GK 17 s. 422, 431, 439, 496, 530); 1470—80 kmiecie płacą z łanu po 2 kopy gr czynszu, dają po 60 jaj oraz po 4 kapłony, serów nie dają; robią 6 dni orząc, bronując i kosząc oraz odrabiają powabę. Dają sep 2 korce owsa i 1 korzec równy żyta; karczmarz płaci 3 grz. 6 sk., zagrodnik 1 wiard., młynarz z młyna Barłóg 2 grz. czynszu (DLb. 3 s. 428—9); 1473 Jan [kmieć?] z M. poręczyciel za Prokopa i Bartłomieja z Pełcznicy [dziś Pałecznica] (OK 13 s. 481); 1478 Szymon Chmurza kmieć z M. zobowiązuje się wypłacić w dwóch ratach Janowi Baruchowskiemu kan. krak. 19 grz. za zakupioną w Kołaczycach dzies. (OK 13 s. 1000).

-3c. Areał, folwark, pobór. 1389 4 źreby, czyli łany w M. → p. 3a; 1398 dwór w M. → p. 3b; 1470—80 w M. 14 ł. kmiec., karczma z rolami, zagroda z rolami, 4 ł. folw. klaszt. oddawane w użytkowanie kmieciom (DLb. 2 s. 32; 3 s. 432); 18 ł. kmiec., folw. klaszt. z 4 ł., które połączone są z rolami kmieci (DLb. 3 s. 428—9); 1530 pobór w M. z 14 ł., karczmy, młyna dorocznego z 2 kołami (RP k. 36); 1563 pobór z 10 ł., według starych kwitów 14 ł. i 1 pręta, młyna zakupnego o 2 kołach, i od 4 komorników (RP s. 91—2); 1564 sep z 14 ł. (LK 2 s. 72).

4. 1356, 1360—1, 1376 części M. zakupione przez kl. mog. przenoszone na pr. niem. na wzór Prandocina → p. 3a.

5. 1222 Iwo bp krak., jako patron kl. w Prandocinie [właśc. w → Kacicach] po br. Wisławie z Prandocina, daje nowo fundowanemu klasztorowi, po części z pr. patronatu, a po części z pr. biskupiego, ok. 1000 grz. czystego srebra rocznie „de quinquaginta”, tj. 20 grz. czystego srebra i 20 korcy biskupich ziarna, by jednak nie kwestionowano w przyszłości tej darowizny wyznacza za to, jako równowartość owych 20 grz., dzies. w M. z przynależnościami: → Łękawa Marcinkowice, Łękawa Nadolany, Przyśniów, Klemencice, Pokrzywnica (Mog. 2 or.; → Mogiła p. 3A); 1244 Prędota bp krak. potwierdza kl. mog. dzies., nadane kl. w Kacicach m.in. z M. przez Iwona bpa krak. (Mog. 20 or.); 1470—80 dzies. snop. i kon. z ł. kmiec. w M., dzies. snop. w gonitwę z ról karczemnych i zagrodniczych wart. 50 grz. dla kl. w Mogile oraz dzies. z 4 ł. folw. oddawanych w użytkowanie kmieciom, którą klasztor bierze dla siebie; kolęda i świętop. z M. dla pleb. w Prandocinie (DLb. 2 s. 32; 3 s. 428—9, 432); 1529 dzies. snop. z ról folw. i kmiec. dla kl. mog. (LR s. 236); 1598 dzies. z M. dla kl. mog. (WR k. 6).

8. Wczesnośredniowieczna osada otwarta, ujawniona w wyniku archeologicznych badań powierzchniowych pomiędzy zabudową M. a przysiółkiem Gliniki; liczne ułamki naczyń wczesno- oraz późnośredniowiecznych, rejestrowane w okolicy M. podczas archeologicznych badań powierzchniowych (J. Górski, M. Zając, Sprawozdanie z badań weryfikacyjno-poszukiwawczych na obszarze AZP 98—58, województwo krakowskie, maszynopis w archiwum WUOZ w Krakowie (wraz z kartami stanowisk) b.d.; ciż, Sprawozdanie z badań weryfikacyjno-poszukiwawczych przeprowadzonych na arkuszu AZP 97—58, województwo krakowskie i kieleckie, maszynopis w archiwum WUOZ w Krakowie (wraz z kartami stanowisk) b.d.).