(1276 Moscenicz — Mp. 2, 482 z kopii; 1301 Moscenicia — ZDM 1, 12; 1325 Moscenitia — MPV 1, s. 145; 1328 Mosczenitia — MPV 1 s. 306; 1335 Moscencia — MPV 1 s. 370; 1336 Mostencia — MPV 1 s. 384; 1341 Moscennica — Mp. 3, 665; 1346 Mosczennicza — MPV 2 s. 195; 1357 Mosczenica — Mp. 3, 714 — kop.; 1394 Antiqua Mosczenicza — ZDM 1, 205; 1422 Moscennica — Mp. 4, 1207 kop.; 1424 Mosczenycza — ZK 7 s. 373; 1529 Mosczenicza utraque — LR s. 44; 1530 Moscenycza inferior — RP k. 42; 1564 Mosczenicza Inferior — LK 1 s. 169) 2,5 km na SW od Starego Sącza.
1. 1394 dystr. sądec. (ZDM 1, 205); 1530 pow. sądec. (RP k. 42); 1325—8, 1335—7, 1344—51, 1354—6, 1373—4 par. własna, dek. sądec. (MV 1 s. 145, 219, 306, 370, 384, 395; 2 s. 185, 189, 195, 204, 214, 233, 267, 283, 348, 381, 397, 437; 9 s. 11, 31); 1470—80 par. własna (DLb. 2 s. 236, 250); 1596 par. Stary Sącz (WR s. 23).
2. 1276 granice wsi Gołkowice zaczynają się od wsi Kosowice [dziś nie istnieje] lokowanej nad Dunajcem i ciągną się do wsi M. i dalej do wsi Gabań (Mp. 2, 482; → Gołkowice p. 2); 1341 w lesie pomiędzy M. i → Gabaniem nad potokami Suchym i „Polehom” lokacja [niezidentyfikowanej] wsi (Mp. 3, 665); 1394 Moszczenica Nowa [Wyżna] leży powyżej A. M. (ZDM 1, 205); 1417 młyn → p. 3.
3. Własn. ryc., następnie kl. starosądec.
1301 komes Bogufał z M. (ZDM 1, 12)1Zapewne identyczny z Bogufałem s. Mirosława, świadkującym na dok. księżnej Kunegundy z 1289 (Mp. 2, 512).
1357, zm. przed 1415 Jakub z M., ojciec Klary ż. Stanisława z Lednicy i Małgorzaty (Mp. 3, 714; ZDM 5, 1266)2Zapewne syn Mirosława, a wnuk Mikołaja Pączka z → Gabania.
1415 Wojc. [Jastrzębiec] bp krak. poleca Andrzejowi archidiakonowi krak. rozsądzić spór między Klarą ż. Stanisława z Lednicy a kl. starosądec. o wieś M., stanowiącą jej ojcowiznę (ZDM 5, 1266); 1417 Andrzej archidiakon krak. przysądza Klarze ż. Stanisława z Lednicy i jej siostrze Małgorzacie cc. zm. Jakusza po sporze z kl. starosądec. ich wieś ojczystą M. Wieś tę zastawił [1368—1401]3W tych latach wzm. Mirosław z Gabania, s. Bernarda Pączka → Gabań p. 3 ich ojciec za 60 grz. Mirosławowi Gabańskiemu, a ten ustąpił ją w tejże sumie klasztorowi. Klara szacując wartość tej wsi stwierdza, że było w niej 40 kmieci i młyn, co przynosiło rocznie 16 grz. czynszu, ponadto kmiecie płacili dziedzicom rocznie po 10 gr łanowego, co daje 8 grz. i 8 sk. rocznie, na wyprawę wojenną po 1 wiard., czyli 10 grz. z wsi oraz dawali sep po 2 ćw. owsa, 2 miary żyta i 1 pszenicy, po 4 kapłony, 1 kozie, 30 jaj, 2 sery, 1 chlebie zw. „czoltha” o łącznej wart. 10 grz. Wszyscy kmiecie pracują 1 dzień w tygodniu, a wart. tej pracy na 20 grz., następnie z tytułu żołędnego i wrębnego dziedzice otrzymują co najmniej po 10 grz., przy czym bywa, że z samego żołędnego uzyskują 20 grz. Tak więc przychód z M. Klara szacuje na 74 grz. i 8 sk. Kl. starosądec. uzyskał więc już pierwszego roku zwrot wyłożonych 60 grz. i ponadto 14 grz. i 8 sk. Przez 22 lata trzymania w swych rękach klasztor uzyskał 1507 grz. W trakcie sporu kl. starosądec. twierdził, że M. stanowi jego własność od samej fundacji i że Jakusz nigdy nie był jej właścicielem, że wieś ta powróciła do klasztoru od Mirosława z w sumie 124 grz. z tytułu różnych kar za zabójstwo i innych, nie licząc w tym owych 60 grz. zastawu, i że kmiecie z M. nigdy nie byli zobowiązani do wymienionych przez Klarę czynszów, danin i robocizn (ZDM 5, 1291)4Moszczenica Niżna ani Wyżna nie wchodziły, wbrew deklaracjom klasztoru złożonym w trakcie procesu z Klarą, w skład pierwotnego uposażenia. W dok. fundacyjnym tegoż klasztoru z 1280, znanym nam z kopiarza starosądec., a wydanym kilkakrotnie [por. komentarz w Mp. 2, s. 146—7], wieś M. nie została wymieniona (Mp. 2, 487). Jedynie Długosz w zamieszczonym w trzecim tomie Liber Beneficiorum odpisie dok. fundacyjnego wymienił M. pomiędzy wsiami Łącko i Czyrniec (DLb. 3 s. 359). W pozostałych edycjach tego dok. w miejscu tym wymieniana jest konsekwentnie wieś → Maszkowice, dowodnie należąca do klasztoru (autorzy tego hasła nie odnoszą się jednak do analizowanej tu kwestii). Stąd wniosek, że Długosz musiał korzystać z innego niż kopiarz źródła, być może z samego oryginału dok. fundacyjnego, względnie jakiegoś odpisu. W każdym razie w podstawie tekstu Długoszowego ktoś dokonał interpolacji, zamieniając nazwę Maszkowice (Mascouicy) na M. (Mosczenicza). Wydaje się logicznym, że interpolacja ta powstała w związku z procesem toczonym przez klasztor z Klarą c. Jakuba z M. o tę wieś, wobec archidiakona krak., oficjała gnieźn. i wreszcie sądu ziemskiego krak. i służyła jako potwierdzenie posiadania tej wsi a primeva sui fundacione.; 1422 Benedykt z Modły kan. i oficjał gnieźn., rozsądzając apelację kl. klarysek w Starym Sączu od niekorzystnego wyroku pierwszej instancji [→ 1417], przysądza temuż kl. wieś M. po sporze z Klarą ż. Stanisława z Lednicy (Mp. 4, 1207); 1424 Hanna ze Szczekocin opatka starosądec. oddala roszczenia Klary ż. Stanisława z Lednicy o M. z powodów proceduralnych (ZK 7 s. 373); sąd ziemski krak. po sporze Klary z Lednicy z kl. w Starym Sączu przysądza klasztorowi wieś M. (Mp. 4, 1218).
1470—80 M.N. własn. kl. starosądec. Łanów kmiec. wymierzonych nie ma, tylko role w kawałkach o powierzchni ok. 5 ł., kmiecie płacą więc czynsz wg wielkości ról, jedni mniej, drudzy więcej. Karczmy, folwarku i sołectwa nie ma. Kmiecie pracują w czasie żniw po ½ dnia w tygodniu, poza żniwami nie odrabiają jakichkolwiek robót. Dają sep w wysokości 1 ćw. żyta i 2 ćw. pszenicy oraz płacą po 4 gr, nie dają kapłonów, jaj ani serów, wszyscy razem dostarczają do klasztoru na potrzeby browaru 3 wozy drewna (DLb. 2 s. 236, 250; 3 s. 339—40); 1564 własn. kl. starosądec. (LK 1 s. 169).
1530 pobór w M.N. z ½ ł. i młyna dziedz. o 1 kole (RP k. 42); 1564 M.N. w kluczu starosądec. kl. klarysek płaci 1 grz., 13 gr i 13 den. czynszu (LK 1 s. 169).
5. 1325—7, 1350—1, 1354—6 par. oszacowana na 2½ grz., płaci 7 sk. i 5 den. dzies. pap. (MV 1 s. 145, 219; 2, s. 348, 381, 397, 437); 1328, 1335—7, 1344—9, 1354, 1356, 1373—4 świętop. z M. 5½ sk. (MV 1 s. 306, 370, 384, 395; 2 s. 185, 189, 195, 204, 214, 233, 267, 283; 9 s. 11, 31); 1451 Mikołaj dz. Gnojnika pleb. w M. (ZCz. 4 s. 111); Wawrzyniec z Wawrzeńczyc kwituje Mikołaja pleb. w M. z 3 wiard. posp. monety za posługi przy udzielaniu sakramentu chorych (labores viatici) oraz śpiewaniu psałterza (Cracovia artificum suppl. 1451—1460, 2); 1470—80 w M.N. kościół drewniany, pleban ma wolne łany i łąki na swój użytek. Dzies. snop. i kon. wart. 3 grz., a niekiedy 4 grz. (lub 6 grz.) dla bpa krak. (DLb. 2 s. 236, 250; 3 s. 339—40); 1529 dzies. snop. z M. należy do bpa krak. (LR s. 44).
1 Zapewne identyczny z Bogufałem s. Mirosława, świadkującym na dok. księżnej Kunegundy z 1289 (Mp. 2, 512).
2 Zapewne syn Mirosława, a wnuk Mikołaja Pączka z → Gabania.
3 W tych latach wzm. Mirosław z Gabania, s. Bernarda Pączka → Gabań p. 3.
4 Moszczenica Niżna ani Wyżna nie wchodziły, wbrew deklaracjom klasztoru złożonym w trakcie procesu z Klarą, w skład pierwotnego uposażenia. W dok. fundacyjnym tegoż klasztoru z 1280, znanym nam z kopiarza starosądec., a wydanym kilkakrotnie [por. komentarz w Mp. 2, s. 146—7], wieś M. nie została wymieniona (Mp. 2, 487). Jedynie Długosz w zamieszczonym w trzecim tomie Liber Beneficiorum odpisie dok. fundacyjnego wymienił M. pomiędzy wsiami Łącko i Czyrniec (DLb. 3 s. 359). W pozostałych edycjach tego dok. w miejscu tym wymieniana jest konsekwentnie wieś → Maszkowice, dowodnie należąca do klasztoru (autorzy tego hasła nie odnoszą się jednak do analizowanej tu kwestii). Stąd wniosek, że Długosz musiał korzystać z innego niż kopiarz źródła, być może z samego oryginału dok. fundacyjnego, względnie jakiegoś odpisu. W każdym razie w podstawie tekstu Długoszowego ktoś dokonał interpolacji, zamieniając nazwę Maszkowice (Mascouicy) na M. (Mosczenicza). Wydaje się logicznym, że interpolacja ta powstała w związku z procesem toczonym przez klasztor z Klarą c. Jakuba z M. o tę wieś, wobec archidiakona krak., oficjała gnieźn. i wreszcie sądu ziemskiego krak. i służyła jako potwierdzenie posiadania tej wsi a primeva sui fundacione.