CZERWONKA

1417 kop. 1455-59 Czirwonka (MK 3, 113v), 1432 or. Cerwonka (PP 6 nr 401), 1452 Czerwonka (MK 4, 8v-9), 1525 Cirwonka (MK 339, 115), 1525 Czervonka (MK 41, 24v), 1565 na rzece Czerwoncze (LM 1565 II 178), struga, obecnie Struga, lewy dopływ Liwca, długości ok. 13 km; źródło k. Roguszyna, 8 km na W od Liwa, płynie przez Czerwonkę, Krypy-Mścichy, ujście k. dawnej osady młyńskiej Ryszki, 3 km na S od Liwa.

1417 ks. Janusz [I] nadaje Jakubowi Kuszowi młyn na rz. Cz. z 2 mr. lasu i dąbrowy przy młynie, z obowiązkiem posług w grodzie [liw.] (MK 3, 113v); 1432 Szczepan z Kryp z ss. Piotrem i Przypkiem sprzedają Pawłowi z Polikowa swój brzeg rz. Cz. z łąką położoną poniżej grobli w Krypach; Paweł wykopie do swego użytku staw rybny na [potrzeby] młyna albo bez młyna, dla podnoszenia oraz wylewania wody (PP 6 nr 401); 1435 Gniewek i Trojan z Wąsoszy sprzedają Tomaszowi, Piotrowi, Dziersławowi, Mikołajowi, Stanisławowi zw. Pałubion, Dalbertowi i Jakuszowi z Kątów swe działy dziedzictwa Połazie: Tomasz weźmie 3/4 działu od Pniewnika, poczynając od wierzby i grabu do rz. Cz., pozostali 1/4 cz. działu od wierzby we wsi aż do grabu i od grabu i do rz. Cz. a od rz. po prawej stronie aż do [gran.] Czapli (MK 3, 174v); 1437 Jan z Kryp daje Pawłowi z Polikowa swą cz. zw. Wojsławska w Polikowie wraz z łąką przy jej gran., a otrzymuje w zamian brzeg rz. Cz. w Krypach, pod budowę młyna ze stawem, który tenże [Paweł] kupił niegdyś od Szczepana [z Kryp] oraz łąkę i pole położone poniżej młyna, jak zostały oznaczone, a także drogę od grobli wzdłuż miedzy do gościńca z Czerwonki do Liwa (MK 3, 210v); 1442 ks. [Bolesław IV] daje [młynarzowi] zw. Bujało i jego spadkobiercom, młyn górny na rz. Cz. z siedliskiem, cząstką lasu na ogród i łąkę zw. Biała (MK 3, 279); 1452 Szczepan i Szymon ze Strupiechowa dają swój brzeg rz. Cz. w Strupiechowie Janowi z Kryp, dla budowy grobli w miejscu, gdzie stoi już młyn zbudowany w Strupiechowie, w którym woda ze stawu wylewa, a otrzymuje w zamian za inny brzeg rz. Cz. tamże (MK 4, 8v-9); 1509 opatrz. Jan Ryszek sprzedaje opatrz. Andrzejowi synowi zm. Mikołaja z Mińska młyn dziedz. na rz. Cz. (MK 32, 171); 1512 opatrz. Andrzej Ryszko syn zm. Mikołaja zapisuje opatrz. Stanisławowi, Jakubowi, Mikołajowi ss. zm. młynarza Bartłomieja Ryszki swój młyn Nadolny na rz. Cz., w przypadku gdyby nie spłacił długu (MK 32, 171v); [a. 1525] Stanisław i Mikołaj ss. zm. Jana Ryszki sprzedają Stanisławowi, Jakubowi i Mikołajowi ss. zm. Bartłomieja Ryszki młyn na rz. C. → Liw – starostwo, p. 2C; 1525 ks. Janusz [III] sprzedaje Stanisławowi, Jakubowi i Mikołajowi ss. zm. Bartłomieja Ryszki młyn książ. na rz. C. wraz z pr. do 1/3 miary, 1/2 wł. opust. powyżej Grodziska oraz działem porośniętym zaroślami, położonym na krańcach pól miasta Liw Stary, do wykarczowania z przeznaczeniem na łąkę, koło bagna zw. Księże Jezioro, tak jak wykupili oni ten młyn od Stanisława i Mikołaja ss. zm. Jana Ryszki, swoich br. stryjecznych (MK 41, 24v; MK 339, 115; MK 8, 17); 1565, 1569! [recte: 1570], 1570, 1572 trzy młyny dziedz. starostwa liwskiego na rz. Cz. → Liw-starostwo, p. 2C; 1568 wśród mynów stwa liw. wymieniono młyn po zm. Stanisławie Ryszce na C. (ASK I 28, 835); 1589 Jan Ryszek młynarz [z młyna] na rz. Cz. → Liw Stary, p. 5A.

Uwaga: Hydr. Wisły nr 408; Bilut 162-163, pod hasłem Struga (9) – z błędami, pomylona z Koszewnicą, błędnie uznaje nazwę młyna Nadolny (1512) za oboczną nazwę C. Rzeczka C. w APHP ark. H-6, błędnie oznaczona. W AHPMaz. błędnie podano, że dopływem C. jest Koszewnica, zamiast → Grudówka. Powtarza to PacMat. 42.