1430 or. Cruschewyecz, Cruszewyecz (PP 6 nr 194), 1435 Gruschewyecz, Cruschevyecz (MK 3, 169v), 1462 Gorky (Zakr. 5, 274), 1475 Cruschewycz (MK 18, 46), 1505 Cruscheuiecz (MK 18, 246v), 1518 Gorki (PułtTest. 1, 336v), 1519 Cruscheviecz (Zakr. 23, 384), 1524 Crusshewiecz Gorki (MK 339, 83), 1526 Cruschewiyecz (Warsz. 14, 859), 1530 Crvschewiecz alias Gorki (Zakr. 30, 114v), 1536 Gorki Crvsszewiecz (Zakr. 14, 265v), 1563 Gorki Krusseviecz (ASK I 38, 375), 1609 Gorki Srzednie (Vis. 1609, 53v), osada powstała na terenie włości → Kruszewiec; dziś Górki Średnie, 10 km na NNW od Liwa.

1. 1430 dystr. warsz. (PP 6 nr 194); 1462 n. pow. liw. (Zakr. 5, 274); 1518 n. par. Korytnica, diec. płoc. (PułtTest. 1, 336v).

2. 1475 C. graniczy z Korytnicą (MK 5, 179v); 1491 dąbrowa w Korytnicy, obok gran. [G.-]C., aż do gran. Olchówki, od węgła Wielkiego Kruszewca, po obu stronach rz. Koryczanka (MK 18, 46; MK 60, 241v); 1546 gran. między WKLit. a Mazowszem przebiega na rz. Liwiec pozostawiając po stronie maz. Jaczewo, G., Turnę i a po lit. Paplin, Borzychy i Jakimowicze; Paplińscy [z Paplina] graniczą na Liwcu z Górskimi [z G.K. i Borzego] (Varia I 55, 45-48v; Varia I 56 k. 13, 44v-46; JaszczołtGran. 47-54); 1565 wieś Górskich [z G.-K. i Borzego] graniczy z Korytnicą (LM 1565 II 187).

3. Włas. szlach. [a. 1429]¹PacMat. 53, datuje ten zapis na l. 1427-29 Pełka, Pietrasz, Czeczej, Jarosław, Falisław, Mikołaj, Jan, Adam, Dziersław i Przedpełk dz. z Górek²O działalności tychże w z. zakr. w l. 1426-35: JaszczołtNap. 147, tam wskazówki źródłowe [z. zakr.] otrzymują od ks. Janusza [I] 60 wł. zw. Kruszewiec od granic Korytnicy i Turny aż do rz. Liwiec, z jednym brzegiem rzeki, a 1430 ks. Bolesław [IV i Anna Bolkowa regentka] potwierdzają to nadanie (PP 6 nr 194; → Kruszewiec); 1462 Paweł daje br. Michałowi cz. w G. w pow. liw., a otrzymuje w zamian cz. w Górkach w pow. zakr. (Zakr. 5, 274); 1469 Mikołaj z G. toczy proces z Małgorzatą ż. Jana kmiecia z Korytnicy (TymSąd. 35); 1475 szl. Mikołaj i Wojciech ss. Pełki, Wawrzyniec i Jakub ss. Jana, Marcin i Dobiesław ss. Piotra i ich stryj [?] Niemierza³Zapis nie jest jednoznaczny. JaszczołtNap. 148, uważa, że Niemierza był szwagrem Marcina i Dobiesława kupują od ks. Konrada [III] 2 wł. chełm. w dziedzinie Kruszewiec pozostałe po [wcześniejszym] wymierzeniu, położone przy gran. z Korytnicą i przy drodze z → Kruszewa do Liwa za 14 kóp gr w półgr; te nabytki mają być objęte takim samym prawem jak nadane wcześniej 60 wł. (MK 5, 179v); 1476 szl. Marcin z bratem Dobiesławem, Mikołaj, Pełka i jego bratanek Jakub, Jan, Dobiesław syn [ss.?] Fałka, Jarosław i jego syn Bartłomiej dz. z G., wymienieni wśród osób posiadających dobra w pow. liw., które ks. Konrad [III] zwalnia od powinności budowy i naprawy zamków i warowni (MK 5, 192v; Lub. nr 236); 1518 szl. Jakub z G., lat ok. 80, parafianin kośc. w → Korytnicy (PułtTest. 1, 336v); 1519 Stanisław syn zm. Wawrzyńca Górskiego z C. pozywa Dorotę ż. Gotarda z Rabian-Moszczony o cz. w Rabianach-Moszczonie (Zakr. 23, 384); 1524 szl. Mikołaj syn zm. Jana z C.G. pożycza Jakubowi synowi zm. Piotra z Łazów [pow. kam.] 12 kóp gr w półgr (MK 339, 83); 1530 szl. Jan syn zm. Jana z Górek Dużych [pow. nowom.] jest winien swemu bratu Andrzejowi z tychże Górek 10 kóp gr w półgr; zabezpieczeniem spłaty są dobra C. czyli G. należące do Jana (Zakr. 30, 114); 1530 szl. Mikołaj Górski pozwany przez Mikołaja wikariusza w Korytnicy o 3 kopy i 5 gr (AOfPult. 118, 23v); [ok. 1536] Andrzej syn zm. Pawła z Górek [pow. zakr. czy liw.?] przedstawia w sądzie ziem. zakr. odpis z ksiąg ziemskich liw. z 1536, w którym jego brat Jan z Górek Dużych odstępuje mu należące doń cz. dziedz. w G.C. i w Górkach Dużych (Zakr. 14, 265); 1539 Feliks Górski syn Stanisława prosi króla o wpisanie do metryki dok. ks. Konrada [III] z 1491 dot. sprzedaży dąbrowy w Korytnicy (MS 4/1 nr 6455; MK 60, 241v; → p. 2); 1546 Górscy [z G.-K. i Borzego] są oskarżani przez Paplińskich [z Paplina, pow. droh.] przed komisarzami sprawdzającymi stan granicy pol.-lit. o to, że usunęli kępę z koryta Liwca i w ten sposób skierowali nurt rzeki na brzeg Paplińskich, niszcząc ich młyn; Górscy zaprzeczają temu dowodząc, że koryto rzeki, które pokazali komisarzom Paplińscy to jest w rzeczywistości jeziorzysko⁴Zanikające jezioro wypełnione błotem (Słownik staropolski, t. 3, Wrocław 1961, s. 196) Liwca; przedstawiają ponadto nadanie Bolesława [IV] z 1430 z opisem nadanego brzegu Liwca [→ wyżej] i skarżą się na Paplińskich, że tamując wodę pozbawiają ich dostępu do starego koryta rzeki z łąkami i lasami, i tym samym zmuszają do korzystania z odnogi Liwca k. Turny (Varia I 55, 45; Varia I 56, 45).

1562 Stanisław syn zm. Walentego z G.K. poświadcza, że Mateusz syn zm. Macieja z Roguszyna uczynił mu zadość za posag [czyj?], płacąc 3 1/2 kopy gr (RogWyp.: LZG 21, 391); 1565 tenże poświadcza, że Jan syn Macieja Grisa z Roguszyna Starego spłacił mu 2 kopy i 10 gr za dzierżawę 2 płosek (pessula) w dobrach Roguszyno Stare zw. Dzierzki (RogWyp.: LZG 25, 642v).

1570-78 Franciszek Górski wojski liw. → Borze, p. 3.

1617 Michał Górski syn zm. Tomasza Łysika z G. herbu Trzaska, tj. „pół miesiąca i dwie gwiaździe”, świadek Pawła Kruszewskiego z Chmielewa i Kruszewa h. Radwan (ZZG 32, 726).

1535-78 pobór: 1535 pobór od 10 wł. szl. bezkm. (ASK I 39, 35v); 1540-41 pobór od 11 1/2 wł. szl. bezkm. (ASK I 46 k. 84, 117); 1563 od 5 1/2 wł., 1 kw. i 5 mr. szl. bezkm. (ASK I 38, 375; ŹD 419); 1567 pobór od 4 1/2 wł., 1 kw. i 2 mr. szl. bezkm. (ASK I 38, 598); 1578 od 7 1/2 wł. i 10 mr. szl. bezkm. w 11 działach: z działu Feliksa syna zm. Marcina i Stanisława syna zm. Stanisława od 1 wł.; z działu Wojciecha, Andrzeja i Stanisława ss. zm. Mikołaja od 3 kw.; z działu Bartłomieja syna zm. Mikołaja od 5 mr.; z działu Wojciecha syna zm. Jana Kępki od 1 wł.; z działu Macieja syna Pawła od 1/2 wł.; z działu Sebastiana, Piotra, Jakuba i Jana ss. zm. Salomona od 1/2 wł. i z cz. Odziemkowskiej od 5 mr.; z działu Antoniego, Macieja i Krzysztofa ss. zm. Mikołaja od 1 1/2 wł.; z działu Benedykta syna zm. Macieja od 1 kw.; z działu Jana syna Stanisława z 3 kw.; z działu Wojciecha syna zm. Franciszka Żaboklickiego od 1/2 wł.; z działu Jana syna Mikołaja od 1 kw.; z działu Franciszka Górskiego [wojskiego liw.?] z Wojciechem, Maciejem i Andrzejem ss. zm. Franciszka Żaboklickiego od 1/2 wł. zw. Latalczowska (ASK I 51, 8).

1663 pogłówne od 9 osób (ASK I 66, 879).

5. 1518 G.[-K.] należą do par. Korytnica (PułtTest. 1, 336v); 1609 G.S. należą do par. Korytnica (Vis. 1609, 53v).

6. 1511-14 Marcin Górski z G. komendarz w → Pniewniku; 1542-85 Jakub Górski syn Jana, archidiakon gnieźn., rektor Uniw. Krak. → Borze, p. 6.

7. JaszczołtNap. 146-148.

8. Osada położona między Górkami Średnimi a Górkami-Grubakami, datowana na XI-XII w. (S. Nosek, Materiały do badań nad historią starożytną i wczesnośredniowieczną międzyrzecza Wisły i Bugu, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska”, sec. F, vol. 6, 1951 [wyd. 1957], s. 345).

Uwaga: 1. Nazwa G. przeniesiona została z ziemi zakr. Pierwotna nazwa włości (Kruszewiec) nie została jednak zupełnie wyparta, być może ze względu na to, że w XVI w. nasi Górscy nadal posiadali także działy w z. zakr. i chodzić mogło o ich odróżnienie. Dlatego też zapisy z 1505 i 1526, w których nazwę zanotowano jako „Kruszewiec” bez bliższego określenia, odnosić się mogą także do pobliskiego → Kruszewa. Górscy z ziemi zakr. pieczętowali się h. Szeliga, co poświadczają liczne zapiski herbowe (zestawia je JaszczołtNap. 147), tego samego herbu musieli zatem być Górscy z ziemi liw., co dowodnie wiadomo o zm. w 1585 Jakubie Górskim archidiakonie gnieźn. i rektorze Uniw. Krak. z → Borzego. Bon. 6, 289 przypisuje h. Szeliga jedynie Górskim z Borzego, o Górskich z G.K. i Górek-Grubaków sądzi, że byli h. Ślepowron (Bon. 6, 287). Opiera się jednak na zapiskach z końca XVI w., gdy w posiadanie jakichś części w G. mogli wejść także i szlachcice innych rodów. Dowodzi tego choćby przytoczona zapiska z 1617.

2. Nie ma pewności, czy naszych G.K. dotyczy zapis z 1505, w którym szl. Andrzej z C. syn zm. Szczepana z C. zapisuje swoim dzieciom Katarzynie, Dorocie, Elżbiecie, Piotrowi, Mikołajowi i Annie oraz innym swym potomkom urodzonym w przyszłości, także i z drugiej żony, swoje dobra ruchome i nieruchome dziedz. w C., zastrzegając dla siebie 3 pola (agri) z łąkami, położone nad Turną (MK 18, 246v), oraz z 1526, gdy Mikołaj Kruszewiecki pozywa swego brata Andrzeja z C. o zabicie wołów wartości 9 [gr] (Warsz. 14 s. 859, 885). Zapiski te mogą się również odnosić do → Kruszewa, które występowało w źródłach także z pierwotną nazwą włości – Kruszewiec. W przypadku drugiego zapisu przesłanką za tym może być wzm. z 1519 (→ wyżej), z której wiadomo, że szlachta z G.K. używała nazwiska Górski.