1297 or. Granzeuo (NKDMaz. 2 nr 102), 1350 or. Grambkowo (NKDMaz. 2 nr 304), 1439 Grambcowo (AE I 16v), 1474 Grampkowo (MK 5, 173v), 1497 Rambkowo (AE III 213v), 1504 (CP 4 nr 52), 1511 Grambkovo (AE V 43), 1512 Grambkow (AE V 52), 1517 Grambkov (AE V 179), 1518 Grampkow (AE VI 77v), 1529 Grampkouo (Warsz. 15, 1267), 1540 Grampkovo (ASK I 46, 80), 1541 Grempkowo (AE VIII 187), 1543 Grąpkow (AE VIII 364), 1561 Grapkowo (RejArchid. 121), 1563 kop. XIX w. Grąmbkowo (Knap.mps 140); 1563 Grembkowo (ŹD 417; ASK I 38, 369v), 1583 Grempkow (AE XIV 57v), 12 km na SSW od Liwa.

1. 1405 koło Liwa (AE III 11); 1406 pow. liw. (Wp. 5 nr 87); do 1425 par. Liw, 1425 n. par. własna w diec. pozn. (AV 1 k. 40v, 53v-54); 1561 dek. liw. (RejArchid. 121).

2. 1405 G. i jego lasy położone na Mazowszu, koło Liwa, niedaleko granic Rusi → p. 4; 1477 bp pozn. Andrzej Bniński pozwala pleb. w G. wykarczować 1/2 wł. w lesie U Brogów → p. 5; 1531 łąki Zarudzie (AV 1, 53v); 1563, 1567 karczmy przewoźne → p. 3; 1603 włóka zw. Zarudzie → p. 5.

3. Własn. duch. – biskupstwa pozn. 1297 biskupstwo pozn. otrzymuje od ks. Bolesława [II] dobra Rębowo, Dąbrowa Barcikowa, Jamno [z. gost.] i G.¹Z G. identyfikuje tę miejscowość PacMat. 55, ale jest to identyfikacja dyskusyjna (KowalczykNajst. 12 n., KowalczykOsad. 194-195) ze względu na różnice obu tych nazw. W grę mogłoby ewentualnie wchodzić także szlach. wieś → Gręzowo, jedyna osada o tej nazwie na Mazowszu (tak NowDzieje 2, 149), lecz znane nam informacje o niej zaczynają się dopiero od 1524. Powiązanie takie nie jest jednak zupełnie wykluczone, za czym przemawia analogia z losami wsi → Sianna, wielokrotnymi zmianami jej własności (duch., książ., następnie szlach.) i rzadkimi, przypadającymi co 100 lub 200 lat, wzmiankami źródłowymi. Istotne jest, że noty dorsalne na zachowanym w or. przywileju z 1297 odnoszą się wyłącznie do G. (za pomysł ich zbadania dziękujemy panu dr. Andrzejowi Nowikowi, a za jego realizację – panu mgr. Adamowi Kozakowi z poznańskiej pracowni Słownika) oraz lasy Torawiec i Poczekarz przyległe dziedzictwu Chronino [z. czer.] wraz ze zwolnieniem ich mieszkanców od wszystkich danin i posług poza przewodem rycerskim oraz obowiązkiem budowy [i naprawy?] grodów, a także z pełnym imm. sąd. (NKDMaz. 2 nr 102); 1350 biskupstwo pozn. uzyskuje u ks. Siemowita [III] odnowienie imm. dla swych dóbr położonych w jego księstwie, w tym G., otrzymując ponadto pr. lokacji dóbr na prawie niem. lub pol. oraz prawo łowów na sarny i jelenie, wyłączając jednak łowy na większe zwierzęta; mieszkańcy wspomn. dóbr zostają wyjęci spod jurysdykcji wszelkich sądów wyjąwszy sąd książ., a także zwolnieni ze wszystkich danin i posług poza przewodem rycerskim oraz obowiązkiem naprawy zamku w Czersku (NKDMaz. 2 nr 304); 1405, 1406 szl. Jan Chłęst z Tłubic otrzymuje G. do lokacji → p. 4; 1477 opatrz. i prac. Maciej Bąk i Jan Kościesza wójtowie oraz Piotr Zdrąg, Maciej Krośnia, Tomasz Drigalicz i Marcin Błądyk kmiecie z G. za zgodą bpa pozn. Andrzeja [Bnińskiego] wymieniają z Piotrem pleb. w G. swe działy na działy będące cz. poświętnego → p. 5; 1508 pozn. kap. katedralna wyznacza kanclerza Andrzeja Krzyckiego oraz kan. Zygmunta [z Kamieńca] dla przeprowadzenia rozgraniczeń między dobrami biskupstwa pozn. na Mazowszu a dobrami szlachty, ponadto dla oglądu wsi: G., Moszny i Czosna [Ciosna?] oraz nadanych kapitule dziesięcin, a także kaplicy w Mszczonowie i jej dochodu (CP 34 k. 64, 75v); 1529 Stanisław ze Strzelc scholastyk płocki i oficjał warsz. pozywa Jana Komorowskiego z Pustelnika [pow. warsz.] o zabicie swego kmiecia z G.; sąd odracza rozprawę, ponieważ powód zgubił pozwy (Warsz. 15, 1267).

1540-78 pobór: 1540-41 pobór od 8 wł. os. i 2 wł. wójt. (ASK I 46 k. 80, 82v, 113v, 115v); 1563 od 20 wł. os. i 3 kw. zagrodników, od 4 karczem przewoźnych, 2 szynkarek gorzałki, 1 kowala, 2 tkaczy, 2 prasołów, 2 1/2 wł. poświętnego (ŹD 417; ASK I 38, 369v); 1567 od 16 wł. os., 4 wł. wójt., 4 zagr., 1 przekupnia, 3 rzem., 1 tkacza, od 2 1/2 wł. poświętnego, 2 karczem przewoźnych i 1 szynkarki gorzałki (ASK I 38, 593); 1578 od 20 1/2 wł. os., 4 zagr., 2 1/2 wł. poświętnego i kuśnierza (ASK I 27, 980v).

1477, 1529 kmiecie z G. → wyżej.

4. 1350 G. wymieniony w przyw. ks. Siemowita [III] dotyczącym zezwolenia na lokację → p. 3; 1405 bp pozn. Wojciech Jastrzębiec poleca szl. Janowi Chłęstowi z Mazowsza lokować w dobrach G. wieś na pr. niem. nadając jemu i jego potomkom sołectwo tamże z 4 wł. wolnymi i 4 ogrodami oraz przyznając trzecią część kar sądowych, jak również prawo założenia 1 karczmy, [kramu] piekarza, [warsztatu] szewca, jatki oraz młyna, w którym ma za darmo mleć dla dworu biskupiego tudzież prawo polowania na zające i kuropatwy oraz wypasania trzody w tym dziedzictwie [G.]; sołectwo w ciągu najbliższych 20 lat powinno zostać sprzedane kmieciowi lub innemu plebejuszowi (alii homini populari), na którego wyrazi zgodę bp, ten zaś posiadając dziedziczne prawo posiadania sołectwa i odsprzedaży go za zgodą bpa, będzie zobowiązany do służby wojskowej z koniem o wartości 3 grz.; kmieciom udzielona zostaje wolnizna od czynszu i [innych] świadczeń [na jak długo?] (AE III 11); 1406 tenże Jan Chłęst z Tłubic [z. płoc.] otrzymuje w dożywocie od wspomn. bpa pozn. dziedzictwo G. wraz z przynależącymi doń lasami do zasiedlenia i zagospodarowania w zamian za 1 pokowę miodu rocznie (Wp. 5 nr 87, reg.); 1459 kap. pozn. wyraża zgodę na utworzenie we wsi Krasna Dąbrowa [→ Podsusze] folwarku wójta z G. (CP 29, 220; NowDzieje 2, 149); 1477 opatrz. i prac. Maciej Bąk i Jan Kościesza wójtowie w G., 1540, 1541, 1567 1 wł. wójt. → p. 3.

5. 1421 bp pozn Andrzej [Łaskarz z Gosławic] nadaje działkę na wybudowanie kościoła i domu plebana [w G.], uposażając kośc. [3 wł.?] ziemi (po włóce w każdym polu z naddatkami), ogrodami oraz dziesięciną ze wsi G. oraz wsi biskupiej Dębe; dzies. ze wsi Dębe ma być oddawana jedynie do czasu urządzenia wsi Krasna Dąbrowa (BOss. 501/III, 300); 1425 tenże bp eryguje w G. kośc. par. śś. Bartłomieja, Pawła, Stanisława i Mikołaja; par., obejmuje wsie Polikowo Wielkie, Słuchocin, Suchą, Bojmie i Kałuszyno, przynależne wcześniej wraz z dziesięcinami do par. w Liwie i Mińsku; dzies. ze wspomn. wsi ma pobierać pleb. w G.²Wizytacja z 1603 streszcza przywilej erekcyjny par. w G., przechowywany wówczas w kościele w Liwie (AV 1 k. 40v, 53v-54; ŁOp. 3, 209-210).

1439 szl. Jan Pilecki jest winien szl. Miklaszowi Malczewskiemu 1 1/2 grz. w półgr oraz 10 korców owsa, które ma oddać mu do dnia ś. Michała; jeśli jednak do tego czasu Jan Surma rządca warsz. zadośćuczyni wspomn. Miklaszowi, to Jan Pilecki ma złożyć pieniądze i owies u plebana w G. (AE Ia 16v).

1445 nieudana próba założenia parafii w Kałuszynie, wsi wchodzącej w skład par. w G. (Knap.mps s. 185, 200; → Kałuszyno, p. 5).

1447 Piotr pleb. w G zawiera ugodę z Maciejem pleb. w Liwie, zgodnie z którą wsie Suchodół i Polikowo mają należeć do par. G., ale dzies. z nich mają być pobierane naprzemian przez obu pleb. (Knap.mps 140, 340).

1460-80 Piotr z Płochocina Małego [pow. bł.] pleb. w G. (Knap.mps s. 140, 340; MK 5, 173v; AE III 10v); 1460 tenże zwraca się z prośbą do archidiakona warsz. Mikołaja z Raszyńca o potwierdzenie umowy zawartej w 1447 między swym zm. poprzednikiem Piotrem a Maciejem pleb. w Liwie (Knap.mps 340; SumPriv. 1); 1473 tenże przekazuje Stanisławowi Sułkowskiemu z Kałuszyna dzies. i prawo do jej wybierania w dziedzictwie Kałuszyno, a także 5 kóp gr w półgr oraz graduał i psałterz w zamian za połowę brzegu rzeki → Trzebuczy, stawu i grobli na niej oraz 4 pręty ziemi na zalewek, z możliwością wybudowania młyna (MK 5, 173v; → Kałuszyno, p. 2, 3); 1474 [tenże?] pleb. grębkowski składa wobec bpa łuckiego [Marcina Krzeszowicza] zeznania na rzecz duchownego Piotra z Trzebieszewa w jego procesie przeciwko Janowi Pietruszewiczowi; Zygmunt z Polikowa jako świadek przedstawiony przez Pietruszewicza, oświadcza że nic nie wiedział [o czym?]; bp łucki usuwa wspomn. Piotra ze swej diecezji (ADS, D 1, 33); 1477 temuż bp pozn. Andrzej [Bniński] do 1 wł. os. stanowiącej poświętne par. w G. dodaje 1/2 wł. lasu U Brogów do wykarczowania oraz zatwierdza wymianę działów ze wspomn. 1 wł. poświętnego na działy należące do wójtów i kmieci z G. [→ p. 3], a 1480 na prośbę tegoż bp pozn Uriel [Górka] potw. wspomn. darowiznę na rzecz kość. w G. dokonaną przez bpa pozn. Andrzeja [Bnińskiego] (AE III 10v).

1472 erekcja par. w Kałuszynie, wsi przynależnej dotąd do par. w G. (AE II 369v-370; Knap.mps 193-194).

1497 Mikołaj Parys z Lubowa [pow. pozn.], altarysta kat. pozn., pleb. w G. (AE III k. 212, 213v).

1502-04 Piotr Baryczka z Warszawy: 1502 tenże zostaje następcą kan. pozn. Joba Roszkowskiego na stanowisku plebana w G. (NowDzieje 2, 547); 1504 bp pozn. Jan Lubrański uposaża pleb. w G. dziesięcinami ze wsi Dębe i Kobierne w z. czer. (CP 4 nr 52).

1511-12 Łukasz z Ciechanowa: 1511 tenże zostaje następcą zm. Piotra Baryczki plebana w G. (AE V 43); 1512 tenże → niżej.

1512 bp pozn. [Jan Lubrański] instytuuje Tomasza Goczałkowskiego kan. pozn. na pleb. w G. po rezygnacji Łukasza z Ciechanowa (AE V 52).

1514 Falisław Wyrzykowski wikariusz z G. (PułtTest. 1 169).

1516 Marcin z Buku [pow. pozn.] pleb. w G. rezygnuje z beneficjum (AE V k. 179, 180).

1516 bp pozn. [Jan Lubrański] instytuuje Stanisława ze Strzelec dra dekr. oraz kan. pozn. na pleb. w G. (AE V 180).

1517-34 Mikołaj Górski syn Marcina z Górek: 1517 pap. Leon X potw. temuż posiadanie beneficjum plebana w G., zajmowanego uprzednio przez Pawła z Brańska czyli Łazów (Theiner 2 nr 402); 1518 [na rzecz tegoż? w wyniku sporu z tymże?] Stanisław ze Strzelec, doktor dekretów, kan. kat. włocł., pozn., płoc., pleb. w Sochaczewie, Kozłowie i G. rezygnuje ze beneficjum plebana w G. (AE VI 77v); 1531 [tenże?] pleb. z G. zawiera ugodę z pleb. z Liwu w sprawie dzies. z Polikowa-Mroczków (SumPriv. 2; → Polikowo-Mroczki, p. 5); 1534 tenże pleb. w G. w otoczeniu bpa pozn. Jana [Latalskiego] (AE VII 294v).

1531 bp pozn. Jan [Latalski] przekazuje dziesięcinę folw. z G. kościołowi w G. (AV 1, 53); 1532 [bp pozn. Jan Latalski] przekazuje kościołowi w G. dziesięciny ze wsi Podsusze; ze wsi [król.] Dębe, Wola Królewska i Kobierne dzies. snopowe są oddawane kośc. w G., lecz dzies. folw. została zagarnięta [przez kogo?] (AV 1, 53v); 1537 sprzeciw pleb. z G. oraz plebana z Liwa uniemożliwia założenie parafii w Wierzbnie, w której skład miałyby wchodzić wsie Jaworek, Cierpięta i Janówko z par. G. (NowDzieje 2, 547); 1548 wieś Bojmie przechodzi z parafii G. do nowo utworzonej par. Oleksin, z zachowaniem dziesięcin folw. i kmiecych dla pleb. w G. (CP 4 nr 37a); 1547 dochód pleb. w G. wydzierżawiony za 100 zł. (NowDzieje 2, 547).

1543 Stanisław Oczesalski pleb. w G.³NowDzieje 2, 547, podaje, że pleb. w G. był 1543-46 Paweł Oczesalski. Może zaszła tu pomyłka z imieniem ojca plebana? (AE VIII 364); 1546-48 Ambroży Broniewski pleb. w G.⁴NowDzieje 2, 547, podaje, że pleb. w G. był 1546-47 Prokop Broniewski. Prokop (z Broniewa w pow. nakielskim) znany jest jako kan. pozn. 1547-51 i kantor pozn. 1549-51 (K. Lutyński, Kapituła katedralna w Poznaniu w XVI wieku. Organizacja i majątek, Poznań 2000, s. 49, 74) (CP 38, 185v).

1548 30 VI kapituła kat. pozn. wyraża zgodę na przyłączenie wsi Bojmie do par. Oleksin, a także uposażenie pleb. w Oleksinie dzies. folwarczną z Bojmia, pozostawiając dzies. kmiecą plebanowi z G. (CP 38, 185v); 1548 3 VII bp pozn. Benedykt Izdbieński wydaje kolejny przywilej erekcyjny dla par. w → Oleksinie, w którym włącza do niej wieś Bojmie, jednakże z nakazem oddawania dzies., tak folw., jak i kmiecych, plebanowi z G. (CP 4 nr 37a; Knap.mps 444-445 z błędami).

1560-62 Michał Skrzetuszewski kan. pozn., pleb. w G.: 1560 tenże pleb. w G. i poborca podatku w diec. pozn. (NowDzieje 2, 547); 1561 tenże ma zapłacić 3 grz. posp. podatku od 6 grz. w srebrze [rocznego dochodu] (RejArchid. 121); 1562 tenże zalega z zapłatą podatku (RejArchid. 126).

1563 Baltazar Rossochowski komendarz w G. (Knap.mps 140).

1563 par. G. ma 2 i 1/2 wł. os. poświętnego; rejestr poborowy jako należące do par. G. wymienia wsie: Podsusze, Leśna Góra, Żarnówka, Stawiska [→ Stawiczna Wola], Trzcianka, Słuchocin, Jabłona, Sucha, Koski, Ogródek, Trzebucza, Sinołęka, Piotrowice [→ Polikowo-Piotrowice], Polikowo Wielkie, Mroczki [→Polikowo-Mroczki], Zalesie, Suchodół i Skubniewo (ŹD 417 n.; ASK I 38, 369v-370v); 1578 rejestr poborowy jako należące do par. G. wymienia obok wspomn. wsi także wsie: Bojmie, Zawady, Oleksin, Ryczyca, Żdżar, Sosnowe, Skroda, Choszcze⁵Od 1547 wspomn. wsie wchodziły w skład par. Oleksin. Wymienienie ich w rejestrze poborowym wraz z wsiami par. G. wynika zapewne z wcześniejszej przynależności dóbr skupionych wokół Bojmia do par. G.; analogiczna sytuacja zachodzi w przypadku → Niwisk (→ PacMat. 31) [pomija zaś wieś Zalesie] (ASK I 27, 948v-950v).

1583 czcig. Michał Sławiński komisarz bpa pozn. [Łukasz Kościeleckiego] odrzuca sprzeciw pleb. z Liwa wobec wyłączenia z podległej mu par. Czerwonka wsi Wierzbno, Osówno i Wyględówko [→ Wyględowo] oraz sprzeciw Wawrzyńca Roguskiego pleb. z G. wobec wyłączenia z jego parafii wsi Jaworek, Cierpięta i Janowo (AE XIV k. 56, 57v, 65v); 1583 bp. pozn. Łukasz Kościelecki przenosi wieś Jaworek z par. G. do nowo utworzonej par. Wierzbno w diec. pozn. (CP 4 nr 184; Knap.mps 838-840).

1603 uposażenie kośc. w G. stanowią 4 wł. w G.: jedna w kierunku Liwa koło gościńca, dwie w kierunku Wierzbna i jedna zw. Zarudzie, z której mogą być 3 stogi siana, a obecny pleb. otrzymuje nawet cztery wozy siana; ponadto dzies. z G. oraz ze wsi: Podsusze, Dębe, Wola Królewska [Dębska], Kobierne, Polikowo Wielkie (naprzemiennie z pleb. z Liwa), Bojmie (nie jest składana, za co nałożono ekskomunikę [na kogo?]), z folw. w Jabłonie i innych dóbr szlachty, która jednak notorycznie jej nie płaci; dochód rektora szkoły stanowią dzies. ze wsi Piotrowice [→ Polikowo-Piotrowice] i Skubniewo; dochód wikariuszy stanowi dzies. z Suchodołu, pobierana naprzemiennie z plebanem z Liwa, który jednak robi to bezprawnie; plebani od 70 lat nie rezydują przy par. G. (AV 1, 53 n.; ŁOp. 3, 210-212); 1617 wsie należące do parafii: G., Leśna Góra, Folków [→ Polikowo Wielkie], Suchodół, Podsusze, Ogródek, Żarnówka, Zalesie, Sucha, Koski, Cierpięta, Słuchocin, Trzcianka, Trzebucza, Sinołęka, Jabłona, Wolica, Stawiska [→ Stawiczna Wola], Piotrowice [→ Polikowo-Piotrowice], Skubniewo (Knap.mps 446); 1645 dzies. ze wsi Groszki jest pobierana naprzemiennie przez plebanów z G. i Kałuszyna (Knap.mps, s. 138, 185).

6. 1541 Feliks, kapłan z G. z prezenty opatrz. Stanisława Świątka z Grójca⁶Znany też jako Stanisław Świąszek mieszcz. grój. (MK 340, 71; MK 41, 174) instytuowany przez bpa pozn. [Sebastiana Branickiego] na altarię NMP w Grójcu (AE VIII 186v-187).

1546 → Liw – powiat sądowy.