1427 or. Yaczewo, Iaczewo (PP 5 nr 502), 1448 Jaczewo (MK 4, 81v-82), 1540 Jacewo (ASK I 46, 84), dziś Jaczew, 12,5 km na NW od Liwa.
1. 1448 dystr. czer., koło Liwa (MK 4, 82); 1453 dystr. warsz., koło Liwa (MK 4, 14); 1476, 1505 n. pow. liw. (Lub. nr 236; MK 18, 237v); 1519 n. par. Korytnica, diec. płoc. (DepTestPult. 204, 36v).
2. 1427 nadanie 20 wł. w I. z oboma brzegami rz. Liwiec → p. 3; 1535 3 1/2 wł. gruntu położone w pobliżu rz. Liwiec między dobrami J. i Kęsy jest przedmiotem nadania król. (MK 50, 347v; MS 4/2 nr 17189; LM 1565 II 216); 1565 wieś Janczewskich [J.] graniczy z wsią król. Korytnica (LM 1565 II 186-187).
3. Włas. szlach. 1427 Piotr z Y. dostaje od ks. Janusza [I] 20 wł. miary chełm. położonych k. Liwa, obok innych 10 wł. pospolicie zw. I. nadanych mu wcześniej1Być może to właśnie tego wcześniejszego nadania dotyczy podana przez SG informacja, że w 1419 Piotr z Lisowa otrzymał od ks. Janusza 10 wł. k. Korytnicy, na których potem założono wieś J., z adnotacją, że dok. książęcy został oblatowany do ksiąg grodzkich liwskich 24 I 1776 (SG 3, 360). Wobec niezachowania się wspomn. ksiąg, zapisu tego nie można zweryfikować, postanowiliśmy więc nie uwzględniać go w tekście hasła J. Zapis ten przytaczają m.in.: JaszczołtNap. 145; NowikOsad. 28; PacMat. 62; po podziale tych 20 wł. Piotr ma wraz z Marcinem i Michałem posiadać 2/3, a Niewrzyd 1/3; na wszystkie te 30 wł. książę nadaje pr. niem. z obowiązkiem służb posp. a z wyłączeniem barci (PP 5 nr 502); 1428 Piotr i Marcin z I. odbierają od ks. opieczętowany przywilej pr. niem. (PP 5 nr 812); 1448 [szl.] bracia Marcin i Michał [synowie] Niewrzyda z J. dają braciom Dziersławowi i Sięgniewowi z Załusek [pow. zakr.] 17 wł. w J., a otrzymują w zamian ich wójtostwo w Winnicy [pow. nowom.] liczące 4 wł. oraz dopłatę 30 kóp gr w półgr i stóg zboża (MK 4, 81v-82); 1453 ciż sprzedają szl. Piotrowi z Rabian 3 wł. miary chełm. w J. za 15 kóp gr (MK 4, 14); 1466 Andrzej Broda zapowiada wszystkim sąsiadom na rzecz szl. Sięgniewa i Jana ich dobra J. oraz drogi i łąki wyjąwszy wspólnie użytkowane pastwiska (excepto pascua communia) (TymWyp.: LZG 1, 98); 1476 urzędnicy książ. nakładają karę umowną 60 grz. krak. pomiędzy dwie rodziny [z J.]: szl. Sięgniewa z synami Stanisławem i Mikołajem i in. h. Rawicz oraz szl. Mikołaja, Jana, Bartłomieja i Pawła i in. h. Lubicz (ZapLiw. nr 9); 1476 szl. Sięgniew, Bartłomiej, Jan syn Dziersława oraz bracia Jan Wyrzyk i Mikołaj, dziedzice z J., wymienieni wśród osób posiadających dobra w pow. liw., które ks. Konrad [III] zwalnia od powinności budowy i naprawy zamków i warowni (Lub. nr 236; MK 5, 192v); 1476 discr. Bartłomiej z J. toczy proces z szl. Aleksym z Kęsów (AOfPult. 111, 36); 1505 szl. Piotr syn zm. Jana z J. sprzedaje szl. Stanisławowi i Maciejowi ss. zm. Mikołaja z Kruszewa 5 wł. pozostałych po zm. Stanisławie synu Sięgniewa z J. za 100 kóp gr w półgr (MK 18, 237v).
1519-46 Adam Jaczewski z J.: 1519 tenże rządca (factor) dóbr Pniewnik, śwd. w procesie discr. Andrzeja wikariusza w Brańsku z Janem pleb. w Pniewniku (DepTestPult. 204, 8); 1519 tenże, lat ok. 50, śwd. Jana pleb. w Korytnicy w procesie z Janem pleb. w Pniewniku o dzies. ze wsi Wielątki (DepTestPult. 204, 36); 1521, 1528 tenże zastępuje w sądzie sędziego liw. (MK 32, 205; ASLiw 3); 1524 tenże pozwany przez wikariuszy koleg. warsz. o dzies. z Korytnicy (AOfPult. 116, 324); 1531 tenże dzierżawca dzies. w Popowie i śwd. Stanisława pleb. w Brańsku w procesie ze Stanisławem Sienickim star. liw. → Liw – starostwo; 1546 tenże sędzia grodzki (ASLiw 9).
1537 szl. Paweł Jaczewski rządca Mikołaja Mińskiego [w Pniewniku] wydzierżawia od szl. Świętochowskich wytwórnię potażu w Połaziu za 30 kóp gr (RódŚwięt. 28).
1535-78 pobór: 1535-41 od 3 wł. szl. bezkm. (ASK I 39, 35; ASK I 46 k. 84, 117); 1563 od 7 1/2 wł. i 1 kw. szl. bezkm. (ŹD 419; ASK I 38, 375); 1567 od 9 1/2 wł. i 1 kw. szl. bezkm.2Pobór od 6 1/2 wł. i 1 kw. wpisany został przy wsi J., a od reszty tj. od 2 wł. przy wsi Żabokliki i od 1 wł. przy wsi Żelazowo (ASK I 38, 597-598), 9 zagr. (ASK I 38 k. 597, 598); 1578 od 6 1/2 wł. i 1 kw. szl. bezkm. w 6 działach: z działu Wawrzyńca syna zm. Piotra od 1 wł. i 2 zagr.; z działu Jana, Krzysztofa, Jakuba i Feliksa ss. zm. Macieja od 1 wł. i 1 kw.; z działu Macieja, Tomasza, Stanisława ss. zm. Pawła, Adama i Jana ss. zm. Hieronima, Feliksa syna zm. Adama od 2 wł.; z działu Wawrzyńca i Feliksa ss. zm. Andrzeja Jagustinka, którzy [płacą] z własnej chęci (ex interesse suo) w imieniu Jana No[j]szewskiego i Piotra Żelazowskiego od 1/2 wł.; z działu Macieja, Pawła i Wawrzyńca ss. zm. Andrzeja i [ich] bratanków od 1 wł.; z cz. Jagustinowska Wawrzyńca syna zm. Piotra z innymi od 1 wł. (ASK I 51, 8v).
4. 1427-28 pr. niem. → p. 3.
5. 1519 szl. Adam z J. zeznaje, że jest parafianinem kościoła w Korytnicy (DepTestPult. 204, 36v); 1609 wieś J. należy do par. Korytnica (Vis. 1609, 53v).
Uwaga: Nie wiadomo, czy z J. pochodzić mógł Andrzej Jaczewski, występujący w 1409 przed sądem ziem. w Lublinie (L. Białkowski, Najstarsze zapiski ziemskie lubelskie z r. 1409, „Teki Archiwalne” 7, 1961, s. 47 nr 329). NowikOsad. 28, być może za Kart. Wolffa, wiąże go z naszym J., natomiast JaszczołtNap. 144, zastrzega, że nie ma co do tego pewności. Autopsja or. (Archiwum Państwowe w Lublinie, księgi ziem. lubelskie 1, 45) pokazuje jednak, że figuruje tam zapis: Jiczenski lub Jiczeuski, co każe wątpić w słuszność takiej identyfikacji.
1 Być może to właśnie tego wcześniejszego nadania dotyczy podana przez SG informacja, że w 1419 Piotr z Lisowa otrzymał od ks. Janusza 10 wł. k. Korytnicy, na których potem założono wieś J., z adnotacją, że dok. książęcy został oblatowany do ksiąg grodzkich liwskich 24 I 1776 (SG 3, 360). Wobec niezachowania się wspomn. ksiąg, zapisu tego nie można zweryfikować, postanowiliśmy więc nie uwzględniać go w tekście hasła J. Zapis ten przytaczają m.in.: JaszczołtNap. 145; NowikOsad. 28; PacMat. 62.
2 Pobór od 6 1/2 wł. i 1 kw. wpisany został przy wsi J., a od reszty tj. od 2 wł. przy wsi Żabokliki i od 1 wł. przy wsi Żelazowo (ASK I 38, 597-598).