1466 kop. 1493 Caluszino (MK 9, 191v), 1466 kop. 1497 Calussino (MK 18, 61), 1476 or. Caluschyno (Lub. nr 236; MK 5, 191v), 1485 Kalusino (AOfPult. 112, 199), 1502 Kaluschino Pathok, Caluschino (MK 41, 46), 1508 kop. 1525 Caluschino Pathok (MK 41, 46v), 1535 Pathok (ASK I 39, 33), 1541 Pothok (ASK I 46, 116), 1556 Potok, Patok (Knap.mps 195), 1578 Patok Kalu[szyn]o (ASK I 27, 946), obecnie Patok, 17 km na E od Mińska Mazowieckiego.

1. 1466 dystr. czer. (MK 9, 191v; MK 18, 61); 1476 pow. liw. (Lub. nr 236; MK 5, 191v); 1508 dystr. czer., koło Liwa (MK 41, 46v); 1535 pow. liw. (ASK I 39, 33); 1563 par. Kałuszyno, [diec. pozn.] (ŹD 417; ASK I 38, 368).

2. 1466, 1477 lasy, dąbrowy i bory, rz. Łukawica z oboma brzegami, 1477 granica działów w C. [należących do szlachty z Daniszewa], 1538 granice 71 wł. w C. wymierzonych Olszewskim, Patockim i Szymońskim → p. 3; 1543 kopce panów Patockich, młyn Przybyłowski [w K.-P., → niżej] (Knap.mps 194-195; → Kałuszyno, p. 2); 1556 dwa stawy w P., jeden w samej wsi bez młyna, a drugi poza wsią wraz z młynem, który Kałuscy trzymają wraz ze szlachtą z P., [oba?] na Łukawicy (Knap.mps 195-196; → Kałuszyno, p. 3); 1563, 1567, 1578 młyn → p. 3; 1648 droga z Kałuszyna do [K.-]P., łączka k. strugi Patok czyli Zdrój, staw z którego wypływa struga należąca do szlachty z [K.-]P, staw zw. niegdyś Przybyłowski, a następnie Popiołek (Knap.mps 199-204; Kałuszyno → p. 5).

3. Włas. szlach. 1466 Stanisław i jego bracia Mikołaj, Jan i Jakub oraz bratankowie Jan i Stanisław h. Modzele, a także Szymon i jego bracia Paweł i Dobiesław oraz bratankowie Marcin i Jakub ss. zm. Szczepana [wszyscy] z Daniszewa [pow. ciech.] pożyczają Stanisławowi Sułkowskiemu 200 kóp gr w półgr na 18 tyg. pod zastaw 70 wł. lasu w dziedzictwie C. oraz rz. Łukawicy z oboma brzegami; ponadto tenże Stanisław przekazuje Szymonowi i jego braciom 3 wł. w C. (MK 9, 191v; MK 18, 61; → Kałuszyno); 1477 ciż ustalają granice działów w C. należących [uprzednio] do Stanisława Sułkowskiego, które przypadły im w drodze przepadku zastawu: dwie części Stanisławowi, niegdyś z Daniszewa, obecnie z C. wraz z braćmi Mikołajem, Janem i Jakubem oraz z bratankami Janem i Stanisławem, a jedna część Szymonowi z jego braćmi Pawłem i Dobiesławem oraz z bratankami Marcinem i Jakubem ss. zm. Szczepana; powinny mieć one 50 wł., nie tylko w lasach, lecz także w dąbrowach, a resztę w borach (MK 9, 191v; MK 18, 61v).

1476 Stanisław, Jan, Paweł, Szymon, Tomasz Potoccy! z C. otrzymują od ks. Konrada [III] dla swych [działów w C.] oraz dla osiadłych tam i mogących się osiedlić mieszkańców zwolnienie z powinności budowy oraz naprawy zamków i warowni¹Można przyjąć, że Stanisław i Jan [bratankowie Stanisława] otrzymują zwolnienie dla obszaru późniejszego Kałuszyna-Patoku, natomiast Paweł, Szymon i Tomasz – dla obszaru późniejszego Kałuszyna-Szymonów (Lub. nr 236; MK 5, 191v).

1493 Stanisław wraz z braćmi i bratankami oraz Szymon z braćmi [wszyscy] z Daniszewa otrzymują od ks. Konrada [III] potwierdzenie dokumentów z 1466 i 1477 (MK 9, 191; MK 18, 61).

1485 szl. Piotr z K. zobowiązuje się zapłacić Janowi Sokołowskiemu kanonikowi pułt. 2 kopy 10 gr (AOfPult. 112, 199).

1502 Jan syn zm. Stanisława Daniszewskiego z C. za niespłacony dług 100 kóp gr w półgr przekazuje Jakubowi Sułkowskiemu z Kałuszyna dział w K. wielkości 10 wł. należący do niego i jego trzech córek oraz Anny i Agnieszki, cc. zm. Piotra, które to włóki ów Stanisław ojciec Jana uzyskał [w drodze przepadku zastawu] od zm. Stanisława Sułkowskiego, ojca Jakuba (MK 41, 46; → Kałuszyno); 1508 Agnieszka c. zm. Piotra Patockiego z C., ż. Pawła syna Stanisława z Łukia, traci swój dział w C.P. będący zastawem długu 40 kóp gr w półgr niespłaconego Jakubowi z Kałuszyna (MK 41, 46v-47; → Kałuszyno, p. 3); 1510 Maciej, Arnolf i Adam bracia z C., Felicja wd. po Szymonie z C. z obecnym mężem Janem Czarnowskim z Czarnowa w z. soch. wraz z dziećmi Stanisławem i Dorotą, a także [ich] bracia stryjeczni z matką pożyczają od Jakuba Sułkowskiego 40 kóp gr w półgr na 18 tyg. pod zastaw działu, który niegdyś został kupiony przez wspomn. Szymona od Jana Patockiego, syna zm. Stanisława, występującego w imieniu swej bratanicy Anny c. Piotra Patockiego z C.P., a do którego pr. bliższości miał Jakub Sułkowski; ciż poręczają zarazem spokój ze strony swych bratanków i bratanic: Stanisława, Doroty, Anny i Marcina (MK 41, 47; → Kałuszyno).

1521 zm. Stanisław z C.P., wdowa po nim Marta, c. zm. Mikołaja z Baniechy [pow. czer.] (MK 32, 241v).

1525 bracia Stanisław, Mikołaj, Wawrzyniec, Jan, Maciej i Feliks ss. zm. Jakuba z C. podsędka liw., właściciele dóbr K.-P., uzyskują potwierdzenie dok. z 1502, 1508 i 1510 (MK 41, 43v-47v); 1538 Stanisław, Mikołaj pleb. [w K.] oraz Wawrzyniec ss. zm. Jakuba z Kałuszyna podsędka liw. polecili (jak zeznają świadkowie Stanisław i Jakub ss. Wita Przybyskiego z Kałuszyna-Przybyszów), aby geometra Stanisław Otrąbusz wymierzył szlachetnym Olszewskim, Patockim i Szymońskim 71 wł. chełm. w dobrach C. w oznaczonych granicach [→ Kałuszyno, p. 2] według zawartej między nimi umowy (MS 4/3 nr 19416; MK 58, 198-200v).

1556 Jan i Stanisław Kałuscy ss. Stanisława Kałuskiego w ramach podziału majątku otrzymują dwa stawy w P., jeden we wsi, bez młyna, drugi poza nią, z młynem, [oba?] na rz. Łukawicy (Knap.mps 195; → Kałuszyno).

1535, 1540, 1541 pobór od 4 wł. szl. bezkm. (ASK I 39, 33; ASK I 46 k. 83, 116); 1563 pobór od 4 wł. os. (ŹD 417; ASK I 38, 368); 1563 pobór od 4 wł. szl. bezkm. i młyna dor. o 1 kole (ŹD 417; ASK I 38, 368v); 1567 pobór od 3 wł. os. (ASK I 38, 593); 1567 pobór od 5 wł. szl. bezkm. i 1 koła młyńskiego dor. (ASK I 38, 596v); 1578 pobór od 8 wł. os. i szl. bezkm.; Piotr, Krzysztof, Stanisław, Kasper i Wojciech Szymańscy ss. zm. Mikołaja płacą od 1 wł. zastawionej im przez panów Kałuskich; Jan syn zm. Jakuba Szymańskiego, Zofia wd. po Bartłomieju Szymańskim, Agnieszka ż. Macieja Chłopka płacą od 1 wł. Jurkowskiej; Paweł, Stanisław i Wojciech Łupkowski ss. zm. Jakuba płacą od 1 kw. działu pani [..]walikowskiej [urwany fragment karty]; Piotr syn Piotra Szymańskiego płaci od 1 wł. zastawionej, Łukasz syn zm. Pawła Zbroszka od 1/2 wł. zastawionej im przez Kałuskich (obligato a Kaluskie); Marcin syn zm. Andrzeja wraz z bratankami płaci od 1 wł.; Jakub, Jan i Stanisław Kałuscy płaci od 1 wł. os.; Jakub syn zm. Wawrzyńca, Stanisław syn zm. Stanisława płacą od 1/2 wł.; Jakub syn zm. Mikołaja i Małgorzata wd. po Tomaszu z synem Adamem płacą od 2 wł.; Jan Zaleski płaci od 1 wł. os.; wszyscy płacą od 1 młyna dor. o 1 kole (ASK I 27, 946).

5. 1472 dzies. z ról szlach. we wsiach założonych i zakładanych w lesie Kałuszyno należą do kośc. w Kałuszynie (AE II 369v-370; Knap.mps 193 n.; → Kałuszyno, p. 5).

7. GoskaNowik 45-47; KowalczykTop. 288 n.

Uwaga: K.-P. wraz z wsiami Kałuszyno-Olszewice i Kałuszyno-Szymony powstała na obszarze leśnym, który przeszedł z rąk Stanisława Sułkowskiego z Kałuszyna [Starego] w posiadanie szlachty z Daniszewa [pow. ciech.]. Od początku XVI w. dział w K.-P. wraz ze Kałuszynem [Starym], Wolą Kałuską, Ruszną, Ryczołkiem i Kałuszynem-Stoczkiem należał do rodziny Kałuskich.