1436 kop. 1455-59 Popowo (MK 3, 192v), 1471 kop. XVI w. Popovo (Iura 1 nr 126; GrabDyn. s. 570 nr 18), 1563 or. Popouo (ASK I 38, 361v), dziś Popielów, 4,5 km na NNW od Liwa.
1. 1436 dystr. czer., koło Liwa (MK 3, 192v); 1471 n. pow. liw. (Iura 1 nr 126; GrabDyn. s. 570, nr 18); [1524] n. par. Liw Stary, diec. pozn. (MuzLiw nr 862; ŹD 414).
2. 1483 dąbrowa zw. Rekowa Łąka w lesie Kruszewiec leży przy granicy z Zawadami z jednej strony, a od dóbr P. aż do [dóbr] Kruszewiec i Łukie z drugiej (MK 5, 210v); 1484 las i dąbrowa Połomia i Rekowa Łąka graniczą z jednej strony z Kruszewem, a z drugiej z Zawadami, P. i Korytnicą (MK 18, 14; MK 338, 6); [a. 1526], 1552 bór zw. Popowski z łąkami znajduje się za wsią P. w kierunku dóbr Turna (MK 82, 457v-458; Knap.mps 358; VisLiw 8; SumPriv. 3); 1565, 1570 P. leży nad rz. Liwiec; przy P. jest mały bór zw. Zmorzna, o szerokości 1 wł. chełm. i nieco większej długości; nie ma w nim drzew zdatnych do budowy, a jedynie małe choinki; łąki kmiece nad rz. Liwiec; P. graniczy z miastem Liw, Krypami [wsią król.], wsiami szlach. Turskich [z Turny] i Chmielewskich [z Chmielewa] oraz z WKLit. przez rz. Liwiec; pola folw. liwskiego położonego przy zamku przylegają do P. (LM 1565 II s. 179, 180, 183; ASK LVI L.3, 53).
3. Włas. monarsza. 1436 wójtostwo → p. 4; 1471 w podziale księstwa maz. między synów ks. Bolesława [IV], ks. Konrad [III] otrzymuje ziemie czer. i liw. z dobrami książ., w tym m.in. wsie Krypy, P. i Korytnica z lasami i barciami miodowymi oraz Czerwonka, Grodzisko i folw. Zawady z lasami (Iura 1 nr 126; GrabDyn. s. 570 nr 18); 1497 ks. Konrad [III] zabezpiecza posag swej ż. Annie, c. Mikołaja Radziwiłłowicza wdy wileńskiego i kanclerza WKLit., na Liwie oraz całej ziemi liw. z dobrami przynależnymi do tego zamku, tj. wsiami Czerwonka, Korytnica, Krypy, P., Grodzisko, Turek [pow. warsz.], Zawady i in. oraz z całym prawem książ. (Lub. nr 265; Iura 2 nr 159); 1499 ks. Konrad [III] odnawia i poszerza zapis z 1497 (Iura 2 nr 160).
1540-67 pobór: 1540-41 od 12 wł. os. i 1 wł. wójt. (ASK I 46 k. 80, 82v, 113v, 115v); 1563 od 27 wł. os. razem z wójtostwem (ŹD 414); 1567 od 25 wł. os. i 2 wł. wójt. (ASK I 38, 589).
1565, 1568, 1569! [recte: 1570], 1570 wieś w stwie Liw: 39 kmieci na 24 wł. os., nie płacą czynszu z ról, a jedynie wiecne1Na temat wiecnego → Korytnica, przyp. 3 po 1 1/2 gr z każdej wł.; jest 13 zagr.2W inwentarzu z 1568 zanotowano 6 zagr., lecz ident. czynsz, co w innych źródłach na 9 rolach zagrodnych, z każdej płacą po 12 gr czynszu; 2 karczmarze3W inwentarzu z 1570 odnotowano 3 karczmarzy oraz 2 szynkarki gorzałki, płacące rocznie po 6 gr czynszu płacą co roku arendy po 30 gr; cała wieś przynosi zatem 6 zł 24 gr czynszu, 28 zł za owies4Licząc po 5 gr za każdy korzec. W 1570 za każdy korzec liczono po 6 gr, co daje 33 zł 18 gr dochodu, 3 zł 6 gr za kapłony, 2 zł 12 gr5W LM 1565 zanotowano błędnie 1 zł 12 gr za gęsi, 1 zł 18 gr za jaja, w sumie za daniny 35 zł 6 gr6W inwentarzu 1568 zapisano, że jako danina oddawane są ponadto 24 korce chmielu; w ramach robocizny kmiecie powinni robić, co im każą, zarówno sami, jak i sprzężajem, oprócz tego 3 razy w roku zobowiązani są do tłoki oraz do świadczenia stróży i przewodu każdego dnia; wd. Dziwaczkowa najmuje roboty [tj. płaci tytułem wykupu za swe obowiązki] i płaci najmu 2 zł rocznie, [wdowy] Szymankowa i Kuma dają najmu po 1 zł7W 1565 zanotowano, że najem za roboty płaci tylko 1 wdowa, bez podania nazwiska; zagrodnicy zobowiązani są do 1 dnia pracy na tydzień, 2 zagr. najmują roboty i płacą za to 1 zł 6 gr rocznie; 2 wł. wójt., na które wójt ma przywilej od książąt [z 1436], powinien świadczyć posługę do zamku liw.8Wg zapisu z 1570 wójt powinien świadczyć posługę do dworu albo do zamku; z łąk kmiecych i zamkowych zbiera się w sumie ok. 4 stogów siana9W LM 1569 zanotowano, że zbiera się 6 stogów, z czego na potrzebę zamku liw. idą 3, a reszta na sprzedaż. W 1570 odnotowano 3 stogi, z czego sprzedaje się 3 stogi, co daje 15 zł dochodu; grunt [ile?] z ról kmiecych wsi P. dołączono do folw. w Zawadach (LM 1565 II s. 180, 183; ASK I 28, 833-833v; LM 1569, 313v-314; ASK LVI L.3, 53-53v); 1572 w P. 24 wł. os., 16 zagr., 1 karczmarz (ASK LVI L.3, 75).
Mieszkańcy: 1436 opatrz. Sędek → p. 4; 1570 trzy wdowy po kmieciach → wyżej.
4. 1436 stren. Pomścibor cześnik ciech. i rządca liw. sprzedaje opatrz. Sędkowi z P. wójtostwo w P. z 2 wł., które otrzymał od ks. [Bolesława IV], za 14 kóp gr; Sędek ma posiadać 2 wł. wolne oraz 1/3 dochodów z kar sądowych i z karczem, zobowiązany jest do służb [w tej samej formie i wymiarze], co inni wójtowie we wsiach książ. (MK 3, 192v); 1540-67 wł. wójt. → p. 3; 1565 wójtowa z P. ma 3 kw. wolne wliczone w areał należący do miasta Liw (LM 1565 II 174).
5. [1524]10Na temat wątpliwości związanych z datacją tej supliki → Liw Stary, przyp. 50 Mikołaj Żukowski pleb. w Liwie uzyskuje przysądzenie dzies. ze wsi Krypy, P. i Zawady, należących do par. liw., w sporze z Janem Karniewskim pleb. w Pniewniku (MuzLiw nr 862, 866); 1524 Michał Zaliwski kaszt. i star. liw. sprzedaje Wawrzyńcowi i Maciejowi wójtom w Krypach dzies. ze wsi P. [należną kościołowi par. w Brańsku w pow. kam., obecnie Brańszczyk] (Ep. 12, 139); 1531 Stanisław pleb. w Brańsku toczy proces z ur. Stanisławem Sienickim star. liw. o dzies. z Popowa; śwd. Adam Jaczewski z Jaczewa zeznaje, że wspomn. dzies. należy do pleb. brańskiego, ale, gdy on jako jej dzierżwca (emptor), udał się tamże, by ją odebrać, mieszkańcy odmówili mu, mówiąc, że [Maciej Kozicki] burgrabia liw. nakazał im oddawać dzies. wyłącznie sobie pod karą 3 grz. i właśnie ją odebrał i zawiózł do stodoły (horreum) rządcy tejże wsi, a następnie wspomn. dzies. w większej części im odsprzedał (PułtTest. 2, 261-263); 1531 szl. Maciej Kozicki burgr. liw. zobowiązuje się zapłacić Stanisławowi pleb. w Brańsku 27 kóp gr w półgr za dziesięcinę snop. w P. za poręczeniem ur. Stanisława Sienickiego star. liw. (Ep. 14, 216); 1565, 1570 dzies. ze wsi P. należy do plebana w Brańsku; odkupuje ją star. liwski11W 1570 zanotowano, że star. zmarł (LM 1565 II 180; ASK LVI L.3, 53v); 1667 wieś P. należy do par. w Liwie (Knap.mps 327).
8. Na wyniesieniu nad Liwcem cmentarzysko szkieletowe z grobami w obudowie kamiennej, datowane na 2. połowę XII i XIII w. [?] (T. Łuniewski, Cmentarzysko starożytne w Popowie, „Wiadomości Archeologiczne” 4, 1882, s. 127-131; Rauhut s. 621-622 nr 145).
1 Na temat wiecnego → Korytnica, przyp. 3.
2 W inwentarzu z 1568 zanotowano 6 zagr., lecz ident. czynsz, co w innych źródłach.
3 W inwentarzu z 1570 odnotowano 3 karczmarzy oraz 2 szynkarki gorzałki, płacące rocznie po 6 gr czynszu.
4 Licząc po 5 gr za każdy korzec. W 1570 za każdy korzec liczono po 6 gr, co daje 33 zł 18 gr dochodu.
5 W LM 1565 zanotowano błędnie 1 zł 12 gr.
6 W inwentarzu 1568 zapisano, że jako danina oddawane są ponadto 24 korce chmielu.
7 W 1565 zanotowano, że najem za roboty płaci tylko 1 wdowa, bez podania nazwiska.
8 Wg zapisu z 1570 wójt powinien świadczyć posługę do dworu albo do zamku.
9 W LM 1569 zanotowano, że zbiera się 6 stogów, z czego na potrzebę zamku liw. idą 3, a reszta na sprzedaż. W 1570 odnotowano 3 stogi.
10 Na temat wątpliwości związanych z datacją tej supliki → Liw Stary, przyp. 50.
11 W 1570 zanotowano, że star. zmarł.