1476 or. Swyathochowo (Lub. nr 236), 1512 Svyathochovo (PułtTest. 1, 164v), 1526 Szwyąthochowo (MK 339, 164), 1535 Swyathochovo (ASK I 39, 34v), 1541 Svyathochovo (ASK I 46, 116v), 1544 Szwyątochowo Pnyewnyk (RogWyp.: LZG 4, 167), 1545 Swiantochow (MK 70, 101v), 1563 Szwiethochouo (ASK I 38, 373v), dziś Stary Świętochów, 14,5 km na W od Liwa.

1. 1476 pow. liw. (Lub. nr 236); 1563 n. par. Pniewnik, diec. płoc. (ASK I 38, 373v; ŹD 419; Vis. 1609, 55v).

2. 1526 S. graniczy z Pniewnikiem i lasem zw. Moszczona inaczej Gołąbiniec (MK 41, 127; MK 339, 164); 1527 las i barcie, 1538 S. graniczy z Pniewnikiem i Roguszynem, a jego grunty sięgają po rz. Gołąbiniec, 1545 las → p. 3.

3. Włas. szlach. 1424-36 Jakub (Jakusz) ze Świętochowa [pow. tarcz.], dz. części w Pniewniku [z której potem powstało Ś.], ojciec Mikołaja, Prejtora i Jakuba oraz jego bracia, → Pniewnik, p. 3.

1465-1516 Mikołaj dz. w Ś., syn Jakuba, brat Prejtora i Jakuba: 1465 tenże → Pniewnik, p. 3: Andrzej Świętochowski; 1468 tenże i jego brat Jakub Pniewscy zawierają ugodę ze Stanisławem Targonią co do podziału dóbr Pniewnik: Mikołaj i Jakub otrzymują cz. przy rz. Gołąbiniec, zaś Stanisław cz. przy rz. Ossownica; 1470 obie strony wyznaczają termin pomiarów dla przeprowadzenia rozgraniczenia; 1477 sąd polubowny wydaje wyrok w tej sprawie [jaki?] (RódŚwięt. 27); 1476 tenże i jego br. Jakub i Prejtor z S. wymienieni wśród osób posiadających dobra w pow. liw., które ks. Konrad [III] zwalnia od powinności budowy i naprawy zamków i warowni (Lub. nr 236); 1477 tenże z Pniewnika [tj. Ś.] i discr. Stanisław Zemiemy pełnomocnicy szl. Mikołaja Sarnowskiego (AOfPult. 111, 90); 1478 temuż bracia Jakub i Prejtor są winni 3 kopy gr (RódŚwięt. 55); 1478 tenże oraz Jakub i Prejtor umawiają się z Jakubem Świądrą rajcą liw., że przez 10 lat będzie dostarczać im smołę (RódŚwięt. 56); 1488 tenże i Prejtor z Pniewnika [tj. Ś.] ustanawiają swoim pełnomocnikiem opatrz. Macieja mieszczanina z Pułtuska (AOfPult. 112, 48); 1488 tenże i Prejtor z Pniewnika [tj. Ś.] pozwani przez discr. Szczepana i Jakuba z → Suchodołu o zapłatę 10 kóp gr, które byli winni [swemu krewnemu] Andrzejowi [Świętochowskiemu]¹O Andrzeju i jego pokrewieństwie z Mikołajem i Prejtorem → Pniewnik, przyp. 4 pleb. z Mińska, wujowi Szczepana i Jakuba, a Andrzej zapisał ten dług nieżyjącej już [swej siostrze], matce Szczepana i Jakuba, Annie (8 kóp) i im samym (po 1 kopie); Mikołaj i Prejtor zaprzeczają temu (AOfPult. 112 k. 48v, 63); 1488 tenże z Pniewnika [tj. Ś.] ustanawia mgr Piotra swoim pełnomocnikiem w sprawie z wiel. Mikołajem Kosobuckim (AOfPult. 112, 62v); [ok. 1490] tenże i Prejtor wydzielają Janowi ze Świętochowa [pow. tarcz.] 12 wł. w Ś.; Stanisław syn Prejtora podważa ten zapis, dowodząc swego pr. bliższości do wspomn. 12 wł. (RódŚwięt. 58); 1509 tenże z bratem Prejtorem z Pniewnika [tj. Ś.] pozwani przez Leonarda z Nojszewa witryka kościoła w Pniewniku o spłatę 1 kopy gr zapisanej [niegdyś] w testamencie przez zm. Jakuba, ich ojca, kościołowi w Pniewniku (Ep. 6, 11); 1515 tenże z Prejtorem pożyczają pieniądze [ile?] od Mikołaja [Żukowskiego] pleb. w Liwie (RódŚwięt. 28); [1515?] tenże i jego br. Prejtor pozywają Anną Brochowską z Pniewnika o zniszczenie przez jej kmieci ich domu i stajni w Pniewniku [tj. Ś.] (RódŚwięt. 28); 1516 tenże pożycza od Mikołaja z Roguszyna 15 kóp gr (RódŚwięt. 55); 1516, 1521, 1539 tenże wspomn. jako zm. → niżej.

1465-78 Jakub br. Mikołaja i Prejtora z Ś.: 1465 tenże → Pniewnik, p. 3: Andrzej Świętochowski; 1468-78 → wyżej.

1465-1527 Prejtor dz. w Ś. syn Jakuba, br. Mikołaja i Jakuba, h. Prus: 1465 tenże → Pniewnik, p. 3: Andrzej Świętochowski; 1468, 1476, 1488, 1509, 1515, [1515?] → wyżej; [a. 1517]²Podana data to czas, kiedy wspomn. przywilej, złożony do rąk podkancl. Jakuba Karczewskiego, został przekazany Andrzejowi Zaliwskiemu. W rzeczywistości dok. Prejtora mógł powstać kilka lub kilkanaście lat wcześniej tenże zabezpiecza br. Mroczkowi i Siestrzenicowi [z Proszewa?] 20 kóp gr pras. na swym dziedzictwie Pniewnik [tj. Ś.] (MK 340, 7v); 1520 tenże lat ok. 90, szacujący swój majątek na ok. 400 kóp gr, śwd. w procesie toczonym między plebanami w → Pniewniku i → Liwie (DepTestPult. 204, 45); 1527 tenże pozwany przez Marcina syna zm. Pawła z Wrzosków [z. droh.] o 17 kóp gr posagu [nieznanej z imienia matki Marcina, siostry Prejtora] (RódŚwięt. 55); 1544 tenże wspomn. jako zm. → niżej.

[Ok. 1490]-1551 Stanisław Świętochowski zw. Gliniecki z Ś., syn Prejtora: [ok. 1490] tenże → wyżej: Mikołaj; 1516 tenże zabezpiecza swej ż. Małgorzacie, c. Grzegorza z Roguszyna-Połazia Kątów, 30 kóp gr posagu na dobrach Ś. (RódŚwięt. 58); 1521 tenże razem ze swymi br. Janem i Mikołajem oraz [Janem, Andrzejem i Marcinem] ss. zm. Mikołaja wwiązani przez woźnego liw. w część [w Ś.?] Anny córki tegoż zm. Mikołaja (RódŚwięt. 57); 1531 [tenże?] Stanisław pozywa Mikołaja syna zm. Marcina Świętochowskiego o pobicie swego kmiecia Marcina Niewielkiego (RódŚwięt. 28); 1539 tenże i Jan Świętochowski syn zm. Mikołaja, dziedzice z Pniewnika [tj. Ś.] oblatują dok. podziału dóbr Pniewnik z 1424 (MK 60, 101; MS 4 nr 6359); 1544 Anna c. zm. Prejtora kwituje tegoż Stanisława oraz br. Jana i Mikołaja ze spłaty należnego jej posagu (RódŚwięt. 58); 1549 tenże Stanisław pozwany przez Wawrzyńca Kałuskiego przedstawia prawo nieodpowiednie (RódŚwięt. 27); 1551 tenże z Mikołajem i Janem swymi br. toczy proces z Jakubem synem zm. Wita z Rabian-Moszczony o 1 wł. w [Świętochowie]-Trawach (RódŚwięt. 58).

[Ok. 1491]-1550 szl. Jan Świętochowski zw. Gliniecki z Ś., syn Mikołaja, brat Marcina i Andrzeja: [ok. 1491] tenże pożycza od Pawła syna Mikołaja z Ossówna 3 kopy gr pod zabezpieczenie swej barci w gaju w Pniewniku (RódŚwięt. 56); 1512 [tenże?] Jan brat Małgorzaty Żaboklickiej, śwd. w jej procesie z Janem Szczurowskim (PułtTest. 1 k. 38, 164v, 172v, 179); 1516 tenże → niżej; 1521 tenże → wyżej: Stanisław; 1527 tenże posiada liczne barcie w lesie należącym do dóbr Ś. (RódŚwięt. 28); 1539 tenże → wyżej: Stanisław; 1544 tenże zastawia Wojciechowi Goliańskiemu pleb. w Korytnicy 1/4 wł. w [Świętochowie-]Trawach (RódŚwięt. 28); 1549 tenże → niżej: Andrzej syn Marcina; 1550 tenże zapisuje swej c. Barbarze, ż. Andrzeja Zbroskiego syna zm. Łukasza z Goźdźca-Zbroszków 36 kóp gr posagu (RódŚwięt. 56); 1550 tenże zapisuje swej c. Jadwidze, ż. Macieja syna Feliksa z Roguszyna-Kątów 20 kóp gr posagu (RódŚwięt. 59); 1551 tenże wspomn. jako zm. (RódŚwięt. 56).

1516 Dorota wd. po Mikołaju dzieli majątek po mężu z Janem, Andrzejem i Marcinem, jego synami z pierwszego małżeństwa (RódŚwięt. 55).

1516-72 Andrzej syn Mikołaja z Ś., brat Jana i Marcina: 1516 tenże → wyżej; 1521 tenże → wyżej: Stanisław; 1529 tenże pożycza od Jakuba syna zm. Piotra z Komór-Olchówki 1/2 kopy gr (RódŚwięt. 56); 1549 tenże → niżej: Andrzej; 1551 tenże pozywa Szczepana z Ś. syna Marcina o zaoranie pola (RódŚwięt. 59); 1572 tenże → niżej.

1521-57 Jan Świętochowski syn Prejtora: 1521 tenże → wyżej: Stanisław; 1528 tenże z ss. Jakubem i Mikołajem zapisuje swej c. Katarzynnie, ż. Feliksa syna Jana Wyrzyka z Lisiej Góry posag [jakiej wysokości?] (RódŚwięt. s. 55, 57); 1529 tenże jest winien Jakubowi synowi zm. Piotra z Komór-Olchówki 1 kopę gr (RódŚwięt. 56); 1544 tenże → wyżej: Stanisław; 1557 tenże zabezpiecza 200 kóp gr posagu swej wnuczki Katarzyny, ż. Jakuba syna zm. Pawła z Połazia-Wielątek na dobrach Ś. (RódŚwięt. 57).

1521-51 Mikołaj z Ś. syn Prejtora, brat Stanisława i Jana: 1521 tenże → wyżej: Stanisław; 1529 tenże zabezpiecza swej ż. Małgorzacie, c. Jana Perkuły z Roguszyna, 40 kóp gr posagu na połowie swoich dóbr w Pniewniku [tj. Ś.] (RódŚwięt. 58); 1544, 1551 tenże → wyżej: Stanisław.

1516-28 Marcin Świętochowski syn zm. Mikołaja: 1516 tenże → wyżej; 1528 tenże toczy proces z Anną Brochowską z Pniewnika; sąd ustanawia zakład w wysokości 300 kóp gr (RódŚwięt. 56); 1531 Dorota wd. po tymże Marcinie Świętochowskim z ss. Janem, Mikołajem i Szczepanem toczy proces z Pawłem Dryją kmieciem z Roguszyna (RódŚwięt. 59); 1544 taż Dorota z synem Mikołajem wypłaca posag swej córce Małgorzacie (RódŚwięt. 57).

1528-45 Jakub Świętochowski z Ś. syn Jana, wnuk Prejtora: 1528 tenże → wyżej: Jan; 1544 tenże zabezpiecza swej ż. Urszuli, c. Jana syna Bartłomieja z Lipin, 50 kóp gr posagu na połowie swych dóbr Ś. (RódŚwięt. 60); 1545 tenże zostaje zabity w lesie w Ś.; oskarżeni o zabójstwo są Marcin syn Stanisława [Prejtorowicza] i Adam syn Mikołaja, obaj Świętochowscy oraz Leonard z Nojszewa, Stanisław z Połomi i Wawrzyniec z Połazia-Czapli (RódŚwięt. 60); 1545 zgodnie z wyrokiem sądu opiekunami małoletnich dzieci tegoż Jakuba, cc. Katarzyny i Anny z małżeństwa ze zm. Barbarą i syna Mikołaja z małżeństwa z Urszulą, mają być Jan i Andrzej ss. Stanisława z Nojszewa (RódŚwięt. 60); 1545 król Zygmunt [I] opiekę nad Mikołajem synem tegoż Jakuba powierza Janowi Lipińskiemu z Lipin, jego dziadkowi ze strony matki (RódŚwięt. 60; MK 70, 101v-102).

1528-49 Mikołaj z Ś. syn Jana, wnuk Prejtora: 1528 tenże → wyżej: Jan; 1546 tenże zabezpiecza swej ż. Annie, c. Macieja ze Strupiechowa, 80 kóp gr posagu na połowie swych dóbr Ś. (RódŚwięt. 60); 1549 tenże pozwany przez Jana Lipińskiego opiekuna jego bratanka Mikołaja o przejęcie jego majątku (RódŚwięt. 60).

1531-62 Mikołaj z Ś. syn Marcina, brat Andrzeja, Szczepana i Jana: 1531 tenże pozwany przez [Stanisława?] Świętochowskiego o pobicie kmiecia → wyżej; 1531, 1544 tenże z matką Dorotą → wyżej; 1538, 1549 tenże → niżej: Andrzej; 1562 tenże pozywa Stanisława, Józefa i Rosława ss. zm. Piotra z Roguszyna o najazd na swe dobra Ś. i zabranie budulca (RódŚwięt. 59).

1531-62 Szczepan z Ś. syn Marcina, brat Andrzeja, Mikołaja i Jana: 1531 tenże z matką Dorotą i braćmi → wyżej; 1531 tenże razem z matką toczy proces z Rosławem synem zm. Mikołaja ze Szczurowa (RódŚwięt. 59); 1549 tenże → niżej Andrzej; 1551 tenże pozwany przez Andrzeja Świętochowskiego syna Mikołaja o zaoranie pola (RódŚwięt. 59); 1562 tenże kwituje Piotr syna Jana z Roguszyna-Kątów z 4 kóp gr tytułem spłaty posagu swej c. Anny (RódŚwięt. 59); 1578 tenże → Świętochowo-Trawy.

1537 szl. Świętochowscy [niepodani z imienia] wydzierżawiają Pawłowi Jaczewskiemu rządcy Mikołaja Mińskiego [w Pniewniku] wytwórnię potażu w Połaziu za 30 kóp gr (RódŚwięt. 28); 1538 szl. Świętochowscy [imion nie podano], zgodnie z wyrokiem sądu polubownego w sprawie rozdziału dóbr Pniewnik i Ś., mają dostać od Anny c. Bernarda Targoni z Pniewnika, ż. Mikołaja Mińskiego, 142 1/2 wł. chełm. wydzielone [z Pniewnika], począwszy od kopca dzielącego pola Pniewnika, Ś. i Roguszyna, idąc w kierunku rz. Gołąbiniec [i potem] wzdłuż tej rzeki (RódŚwięt. 27).

1538-62 Andrzej z Ś. syn Marcina: 1538 tenże wspólnie z br. Mikołajem, Janem i Szczepanem toczy proces z Anną Mińską o podział dóbr → Pniewnik (RódŚwięt. 59); 1544 Mikołaj syn zm. Macieja z Roguszyna Starego z br. Janem, Feliksem i Mateuszem zobowiązują się wypłacić temuż Andrzejowi, swemu szwagrowi 10 kóp gr tytułem posagu za swą siostrę Agnieszkę (RogWyp.: LZG 4, 167); 1545 tenże i jego brat Michał! [Mikołaj?] zapisują Wawrzyńcowi Kałuskiemu 13 kóp gr na 1 wł. w Połaziu (RódŚwięt. 28); 1549 temuż oraz jego br. Janowi, Mikołajowi i Szczepanowi Stanisław Kruszewski mierniczy liw. wymierza 30 działów (area) ziemi w Ś. za zgodą potomków Prejtora oraz ss. Mikołaja – Andrzeja i Jana z ss. Stanisławem i Feliksem (RódŚwęt. 58); 1562 tenże kwituje szl. Jana, Feliksa, Mateusza i Mikołaja ss. zm. Macieja z Roguszyna Starego ze spłaty 3 z 10 kóp gr posagu ich siostry Agnieszki, ż. tegoż Andrzeja (RogWyp.: LZG 21, 169).

1545 Mikołaj syn Jakuba Świętochowskiego z Ś. → wyżej: Jakub; 1572 tenże → niżej; 1578 tenże → Świętochowo-Trawy.

1545-81 Marcin z Ś. syn Stanisława, wnuk Prejtora: 1545 tenże oskarżony o zabójstwo Jakuba Świętochowskiego → wyżej: Jakub; 1545 tenże zobowiązuje się wypłacić Andrzejowi Ostaszowi synowi Jakuba z Rekowych Łąk 20 kóp gr tytułem zaległej cz. posagu swej siostry Katarzyny (RódŚwięt. 60); 1572 tenże → niżej; 1581 tenże pozwany przez swego zięcia Floriana Perkułę Roguskiego o spłatę 140 kóp [posagu] (RódŚwięt. 60); 1582 tenże wspomn. jako zm. (RódŚwięt. 60).

1549-72 Stanisław Świętochowski zw. Gliniecki z Ś. syn Jana, wnuk Mikołaja: 1549 tenże → wyżej: Andrzej syn Marcina; 1557 tenże kwituje Wawrzyńca, Mikołaja, Jakuba, Stanisława i Krzysztofa, ss. zm. Jana z Roguszyna-Wypychów z 1 kopy gr tytułem ostatniej część posagu (RódŚwęt. 58); 1572 9 IX tenże wspomn. jako właśnie zm. z powodu panującej w Ś. zarazy (PułtTest. 3, 303).

1545-78 Adam [z Ś. syn Mikołaja, wnuk Prejtora]: 1545 tenże → wyżej; 1551 tenże ustanawia Piotra Perkułę Roguskiego swym pełnomocnikiem (RódŚwięt. 61); 1578 tenże → Świętochowo-Trawy.

1572 Jan Świętochowski z S. syn zm. Stanisława Świętochowskiego zw. Gliniecki spisuje testament w obecności swego stryja Feliksa Glinieckiego, Andrzeja syna zm. Mikołaja, Marcina syna zm. Stanisława, Stanisława syna zm. Mikołaja, Mikołaja syna zm. Jakuba, Feliksa syna zm. Jana z S. oraz Macieja syna Jana Kochanka z Roguszyna-Leśników i Stanisława Rabieńskiego (PułtTest. 3, 303-305).

1578 Świętochowscy płacą pobór → Świętochowo-Trawy.

1586 szl. Rafał, Leonard, Mikołaj, Jan i Stanisław Świętochowscy ss. zm. Andrzeja oraz Jan Roguski syn zm. Wojciecha pozwani przez mansjonarzy z Liwa o spłatę 2 grz. zaległego czynszu (Knap.mps 323).

1535-67 pobór: 1535-41 od 6 wł. szl. bezkm. (ASK I 39, 34v; ASK I 46 k. 83v, 116v); 1563 pobór od 18 1/2 wł. os. (ASK I 38, 373v; ŹD 419); 1567 do 18 wł. os.; od 1 1/2 wł. i 1 kw. szl. bezkm. zapłacono razem z Rabianami (ASK I 38 k. 594v, 597v).

1663 pogłówne od 67 osób (ASK I 66, 881v).

4. 1436 pr. niem. → Pniewnik, p. 3.

5. 1560 [nieznany z imienia pleb.] w Pniewniku toczy proces ze [szlachtą czy kmiecami?] z Ś. o zabór dzies. (wzm.: Ep. 144/149, 264).

6. 1572 zaraza → p. 3.

7. RódŚwięt. (z informacjami opartymi przeważnie na zaginionych LZG); JaszczołtNap. 167-169.

Uwaga: Ś. wydzieliło się w północno-zachodniej części obszernej włości → Pniewnik. Proces ten był stopniowy, a zapoczątkował go w 1424 podział wspomn. dóbr między dziedzicami z Brześc (pow. czer.) h. Bolesta, a dziedzicami z Świętochowa (pow. tarcz.) h. Prus. Świętochowscy przenieśli tu nazwę swojego gniazda rodowego (o nim → SHGWarsz. 280). W 1457, kiedy erygowano par. w Pniewniku, Ś. najpewniej nie było jeszcze samodzielną osadą, bowiem nie wymienia go dok. erekcyjny (PacMat. 174). Ś. jako osada odrębna od Pniewnika, pojawia się w 1476 w przyw. Konrada III dla posiadaczy dóbr w pow. czer. i liw. (Lub. nr 236). Do początków XVI w. zdarzało się jednak często, że dla obu części dóbr używano nadal nazwy Pniewnik. Z przytoczonych dla obu osad wzmianek wynika też, że spory o przebieg gran. między Ś. a Pniewnikiem ciągnęły się latami, a zakończył je dopiero wyrok sądu polubownego z 1538.