WOJSŁAW

(1269 Voÿslaw, 1351 Woyslaw, 1366 Woisłav, 1442 Woyslaw, 1459 (granitie) Woysławska, 1463n. Woyslaw, 1485 Voyslaw, 1500 Woyszlaw, 1506 Voÿszlaw, 1510n. Woisław, 1529 Woyslaw, 1530 Vojslaw, 1531 Voyslaw, 1532 Woÿslaw, 1564-5 Worsrow, 1578 Wojsław, Woyszlaw, 1588n. Woislaw, 1673-4 Woyslaw, 1751 Woysław, 1784 Woisław; A. Orzechowska, Nazwy miejscowe dawnego pow. pilzneńskiego oraz prawobrzeżnej cz. dawnych powiatów sand. i wiśl., Wr. i in. 1975, 85) 3 km na SE od Mielca, na prawym brzegu rz. Wisłoki; ok. 72 km na SE od kl., 38 km na SE od → Koniemłotów.

1. 1351 z. sand. (Derwich 1992 278), 1442n. pow. sand. (Mp. IV 1434); 1470-80 par. Rzochów (DLb. III 236), 1530n. par. Mielec (ASK I/10 233v).

2. 1459 przy rozgraniczaniu Mielca i Cmolasu wspomniana granica Wojsławska (AS II 157); 1510 narożnica między Rzochowem, Mielcem i W. usypana w borze zw. Rzyszka, przy drodze z Mielca do Cmolasu (ib. V 49); 1510 Jan z Sienna pkom. sand. odnawia kopce graniczne między m. Rzochów Stanisława z Rzochowa a wsią W. Stanisława Mieleckiego. Obie miejscowości dzieli rz. Wisłoka; granica biegnie od kopca przy miedzy kmiecia Klapowicza, miedzą do jez. Leśnik i przez drogę do rz. Trześń, jej brzegiem, przez las i bór zw. Rzyszka do narożnicy między Mielcem, Rzochowem i W. (ib. 48); 1519 komisarze król. rozgraniczają należące do starostwa sand. dobra Raniszów, Wola Raniszowska, Padwa i Tuszów od posiadłości Stanisława Mieleckiego Cmolas, Trzesówka, Chorzelów, Chrząstów, Cyranowska Wola i W. (ib. 101); 1528-30 przeprowadzono wg starych znaków i świadectwa starców rozgraniczenie między dobrami król. Tuszów i Jasiów a posiadłościami Stanisława Mieleckiego, w tym W. (ib. 178, 194, 209); 1751 → p. 5; 1782 wg mapy Miega W. leży po obu stronach drogi z Mielca do Rzochowa, ulicówka, od E puszcza (Mateszew 71).

3. Własn. kl. święt. do 1463 r., następnie szlach.

1269 → Grzegorzewice; 1351 Kazimierz Wlk. przenosi na pr. średz. imiennie wyliczone posiadłości kl. święt., w tym W. (Derwich 1992 278); 1366 → p. 5; 1442 Władysław Warn. przenosi na pr. średz. imiennie wyliczone posiadłości kl. święt., w tym W. (Mp. IV 1434; AG 1843);

1463, 1464 opactwo zamienia swoją wieś W. z dopłatą 190 grz. na → Pawłów z pr. patronatu nad istniejącym w nim kościołem, należącym do Jana Skrzętki i jego ż. Anny (AG 1860, 1862; → Pawłów); 1470-80 wieś położona w lasach k. Mielca, niegdyś należała do kl. święt., ale opat Michał zamienił ją w 1471 r. na Pawłów, należący do Jana Skrzętki Pawłowskiego h. Godzięba, dopłacając mu 200 grz. (DLb. III 236; II 484); 1480 br. Jan i Bernard z Kaliszan [Mieleccy] kupują od Jana Skrzętki wieś W. (BO rps 495 351)1Por. W. Kierst, Mieleccy, dziedziczni na Mielcu panowie, „Przewodnik Naukowy i Literacki” 36, 1908, 407, 409;

1506 pobór z 5,5 ł. i karczmy dziedzicznej (ASK I/7 124); 1510, 1519, 1528-30 → p. 2; 1523 Agnieszka Beata z Tęczyna, ż. Jana Ciężkiego z Tarnowa, kwituje Stanisława Mieleckiego, kaszt. zawichojskiego, z 200 zł zapisanych na jej wsi W. (W. Dworzaczek, Hetman Jan Tarnowski, W. 1985, 356); 1523 król zezwala Stanisławowi Mieleckiemu zapisać na 1/2 jego wsi W. czynsz roczny 5 fl. w zamian za sumę 100 fl. (MS IV 4211); 1530 pobór z 7 ł., od 2 komor. - Zywkowicza i Bieńka - oraz z karczmy (ASK I/10 233v); 1531 pobór z 7 ł. (ib. 475); 1532 pobór z 5 ł., na 2 ł. powstał folw. (ib. 604v);

1542 w wyniku działu dóbr między br. Janem, Walerianem i Sebastianem Mieleckimi h. Gryf, ss. Stanisława Mieleckiego i Elżbiety Tęczyńskiej, Sebastian otrzymuje m.in. W. (PSB XX 767; Mateszew 134); 1564-5 własn. szlach., pobór z 5 ł. (LS 1564-5 324); 1572 Sebastian Mielecki kupuje od Konstantego Ostrogskiego Pleszów w pow. proszowickim, równocześnie odstępując mu [cz.?] W. (PSB XX 767); 1578 Hieronim Mielecki daje pobór od 24 kmieci na 9 ł., 2 zagr. z rolą, 2 komor. z bydłem, 1 komor. bez bydła, 2 rzemieślników i z karczmy (ASK I/10 801; Paw. 202); 1588 star. brzeski daje pobór od 24 kmieci na 9 ł., 2 komor. z bydłem, 2 rzemieślników i z karczmy (ASK I/10 842v); 1629 wwda ruski daje pobór od 16 kmieci na 4 ł., 2 zagr. z rolą, 2 komor. z bydłem i 2 rzemieślników (RS 1629 75); 1662 pogłówne od szl. Morsztyna, 5 czeladzi folw. i 115 mkw wsi (ASK I/67 44v), 1673 własn. wwdy krak. (ib. 247v); 1674 pogłówne od szl. Grotkowskiego z żoną, 6 czeladzi folw. i 50 mkw wsi (ib. 419, 467v); 1748, 1751 → p. 5.

4. 1351, 1442 → p. 3.

5. Dzies. należy do kl. święt., następnie do pleb./prep. Koniemłotów i pleb. Mielca.

1366 opat święt. zrzeka się na rzecz pleb. Koniemłotów pretensji do dzies. z ról klaszt. m.in. w W. (ZDK I 64); 1526 przy fundacji prepozytury w Mielcu jej prep. otrzymuje m.in. grunt za miastem w stronę W. oraz dzies. snop. z ról kmiecia w W. (F. Kiryk, Miasta regionu mieleckiego do poł. XVII w., [w:] Mielec. Dzieje miasta i regionu 1, Mielec 1984, 185); 1529 z całej wsi dzies. snop. wart. 11 grz. należy do prep. Koniemłotów, od 1 kmiecia dzies. snop. wart. 6 gr i kon. wart. 3 gr pobiera pleb. Mielca (LR 171, 268); 1664 dzies. snop. od poddanych W. należy do prep. Koniemłotów (AV VIII 233); 1681, 1699 dzies. pien. od kmieci należy do tegoż (AVCap. LVI 36; AV XIV 184); 1748 proces o dzies. między Kazimierzem Jarmundowiczem, drem dek., kan., prebendarzem kaplicy ś. Marii Magdaleny w Mielcu oraz Józefem Marońskim, administratorem dóbr W. i Książnice (BO rps 91 26v-33); 1751 nuncjatura wydaje wyrok w sporze Kazimierza Jarmundowicza i Wiesiołowskiego z mkcami wsi W. w sprawie dzies. z ról dóbr W., Wielki Łęg, Zawierzbie i „Przerygie alias Główki”, graniczących przez rz. Wisłokę z Książnicami, z dawna kmiecych (ib. 33-6); 1783 dzies. pien. 80 zł należy do prep. Koniemłotów (AV LVI 247).

6. 1483-85 Stanisław s. Jakuba student U. Kr. (Al. 256; LProm. 95); 1500-2 Jan s. Jakuba student U. Kr. (Al. II 63; LProm. 133); 1510 woźny Stanisław „Woisławek” (AS V 48); 1616 Andrzej s. Krzysztofa Wojsławskiego (Al. IV 49).

7. SG XIII 760; Mielec. Dzieje miasta i regionu 1, red. F. Kiryk, Mielec 1984 wg indeksu; K. Mosingiewicz, Mieleccy h. Gryf, [w:] Społeczeństwo Polski średniowiecznej 3, W. 1986, 270n.; Derwich 1992 wg indeksu.

Uw. W 1396 r. kaszt. wiśl. Jaśko za zasługi przy chrystianizacji Litwy otrzymał od Jagiełły m. W. z kilkoma wsiami w z. krak. (J. Ossoliński, Pamiętnik (1595-1621), Wr. 1952, 4). F. Kiryk, Lokacje miejskie nieudane, translacje miast i miasta zanikłe w Małopolsce do pol. XVII stulecia, KHKM 28, 1980, 381, identyfikuje ten W. z W. k. Mielca, natomiast autorzy SHGK I 14 słusznie uznają go za miejscowość niezidentyfikowaną.

1 Por. W. Kierst, Mieleccy, dziedziczni na Mielcu panowie, „Przewodnik Naukowy i Literacki” 36, 1908, 407, 409.