1445 kop. 1456-59 Cripy (MK 3, 325v), 1453 kop. 1603 Wyczolki seu Krypy (AV 1, 40), 1453 kop. ok. 1776 Krypy alias Wyczolkowo (VisLiw 3), 1470 kop. 1778 Krypy (SumPriv. 1), 1476 or. Wyczolki (Lub. nr 236), 1540 Vyczolky (ASK I 46, 81v), 1603 Wyciolki (AV 1, 41), 6,5 km na SW od Liwa.

1. 1453 dystr. czer., koło Liwa (Knap.mps 341); 1476 n. pow. liw. (Lub. nr 236; MK 5, 192); 1617 par. Czerwonka, diec. pozn. (Knap.mps 86).

2. 1445 młyn na rz. Grudówka, 1470 młyn, 1515 młyn na rz. Grudówka, 1563, 1567, 1578, 1603 młyn → p. 3; 1603 folw. plebański W. graniczy z Krypami, Wierzbnem i Wielkim Polikowem; role pleb. [ciągnące się] w kierunku Wierzbna rozdziela struga [Grudówka?]; posuwając się w przeciwnym kierunku struga ta dzieli między pleb. i szlachtę staw rybny; od W. w kierunku Liwa i Polikowa Wielkiego ciągną się zagajniki (silvula; AV 1, 41v).

3. Włas. szlach., potem książ., następnie duch. – plebana liw. 1445 Maciej z Czyżewa [pow. nur.] sędzia nur. sprzedaje Jakubowi z Brodów [pow. sąch.?] swą cz. w C. z młynem, nabytą od Jakusza, oraz brzeg rz. Grudówka tamże, nabyty od Gniewka i Trojana z Wąsosza, za 100 kóp gr w półgr (MK 3, 325v-326); [a. 1453] ks. Bolesław [IV] daje [komu?] wójtostwo w Liwie, a otrzymuje w zamian wieś K. czyli W. (VisLiw 3; Knap.mps 341-343); 1453 ks. Bolesław [IV] daje Stanisławowi Żelawskiemu kanonikowi warsz. i plebanowi liw. wieś K. czyli W., a otrzymuje w zamian dziedzictwo należące do kościoła liw. [→ Grabowiec]; ks. przenosi wieś K. na pr. chełm. z czynszem 6 gr pras. z każdej wł. os., uwalnia jej mieszkańców od wszelkich służb i ciężarów książ. z wyjątkiem prac przy budowie nowych grodów oraz wyjmuje ich spod jurysdykcji sądów, rezerwując ich sprawy dla sądu pleb. lub jego sołtysa według pr. chełm.¹Akt książ. z 1453 nie zachował się w oryginale. Jego treść znamy z późniejszych kopii. Najpełniejszy i stosunkowo najmniej zniekształcony tekst podaje Knap.mps 341-343, na podstawie wpisu do księgi wizytacji z 1667. Wpisu tego dokonano na podstawie or. znajdującego się jeszcze wówczas przy kościele par. w Liwie. Tekst wizytacji uległ zniszczeniu podczas II wojny światowej. Inna kopia aktu z 1453 zachowała się w inwentarzu dokumentów archiwum kośc. w Liwie sporządzonym ok. 1778. Kopia ta nie opierała się jednak na or., lecz na oblacie w księgach grodzkich liwskich z 1618. Tekst ten różni się w kilku szczegółach od wersji znanej z wizytacji z 1667: jako stawkę ustanowionego przez księcia czynszu podano 7 gr pras., zaś zwolnienie książęce obejmować ma wszystkie bez wyjątku prace, także przy budowie nowych grodów (Vis.Liw 3). W wizytacji z 1603 regest aktu z 1453 opatrzono błędną datą 1403 (AV 1, 40), gubiąc słowo „quinquagesimo” w rzędzie dziesiątek (→ Liw Stary). Datę tę jako 1408 odczytał błędnie NowDzieje 2, 547-548. Data 1403 (pośrednio za sprawą ŁOp. 3, 203) trafiła do literatury i w wielu pracach przekaz ten funkcjonuje jako najwcześniejsza wzmianka o parafii. Na temat prawidłowej datacji: PacPleb. 124; SalinaStruk. 159 (Knap.mps 341-343); 1470! [recte: a. 1468] (wzm. 1778) Stanisław Żelawski pleb. w Liwie sprzedaje [Mikołajowi?, → niżej: 1515] młyn w Krypach [tj. W.] (SumPriv. 1); 1476 mieszkańcy wsi W. należącej do plebana w Liwie zostają zwolnieni przez ks. Konrada [III] od powinności budowy i naprawy zamków i warowni (Lub. nr 236; MK 5, 192); 1515 Mikołaj Żukowski kantor włocł. i pleban liw. czyni zadość opatrz. Andrzejowi zw. Niczko z Czerwonki i Stanisławowi z Latowicza [z. czer.] synom zm. Mikołaja młynarza z W. za ich młyn w W. na rz. Grudówka²PacMat. s. 43, 192, zapewne na podstawie błędnego odczytu zanotowanego w Kart. Wolffa, podaje, że wspomn. młyn stał na rz. Czerwonka. Niewłaściwy odczyt wynikł prawdop. z zamazanego zapisu w czystopisie metryki książ. (MK 41). Ten sam zapis zachowany w brudnopisie (MK 339) jest dobrze czytelny i nie pozostawia wątpliwości, by odczytać go jako „Grudowka”; Andrzej i Stanisław poręczają spokój ze strony prac. Doroty swej siostry (MK 41, 48v; MK 339, 129); 1515 tenże Mikołaj Żukowski czyni zadość prac. Agnieszce c. zm. Stanisława Niczka wójta w W., ż. Aleksego ze wsi Chojeczno-Kutonie, za cz. wójtostwa w W. należną jej po ojcu (MK 41, 49; MK 339, 129-129v); 1566 wieś W. należy do kościoła par. w → Liwie; w W. jest 10 kmieci osadzonych na wł. i 2 zagr. z folwarkiem (LiwPam. nlb.).

1540-78 pobór³Zapisy w rejestrach poborowych nie wspominają, że W. stanowiły własność pleb. w Liwie, lecz wymieniają je pośród wsi należących do szlachty. Zapewne na tej podstawie zaliczono W. do własności szlach. w AHPMaz. 2, 237: 1540-41 od 1 1/2 wł. os. (ASK I 46 k. 81v, 114v); 1563 od 3 wł. os., młyna dor. o 2 kołach, 2 piekarzy wypiekających chleb (ŹD 418; ASK I 38, 372); 1567 od 3 wł. os., młyna dor. o 2 kołach, 2 zagr. i karczmy przewoźnej (ASK I 38, 594v); 1578 od 3 wł. os. i młyna o jednym kole; rataje (coloni) [ilu?] [płacą] tylko 45 gr (ASK I 51, 4v).

1603 folw. plebański w W., zabudowania: na zamkniętym z obu stron placu (area) znajdują się 2 domy – większy, kryty gontem, z dużą sienią, izbą i komorą; drugi mniejszy oddalony o 1 stajanie [ok. 200 m] przeznaczony dla służby, z jednej strony ma niewielką stajnię, z drugiej sień z izbą; w środku obejścia waląca się stajnia i spichlerz; we wsi jest też młyn; obsada folw.: 1 zagr., 2 ratajów (coloni) na półłankach oraz młynarz, który uprawia 1 narożną rolę; 6 ratajów zbiegło bądź zmarło za [czasów] obecnego plebana; 3 pola folw. liczą w sumie 7 wł.: pierwsze przy wsi szlach. Krypy, drugie obejmuje ok. 3 wł. i graniczy z wsią Wierzbno, [lokalizacji trzeciego nie podano]⁴W VisLiw 49 (ok. 1778) zanotowano, że owo trzecie pole zw. jest „Siedziane”, jednak także bez podania lokalizacji. W tym czasie do folw. w W. należał też „ogród wielki”. VisLiw podaje również opis zabudowań folwarcznych oraz informację, że w środku W. znajdowała się stara karczma z browarem i oźnica [słodownia], wówczas już w ruinie (AV 1, 41).

4. 1453 pr. chełm., 1515 wójt → p. 3.

5. 1542 Sebastian Branicki bp pozn. przeznacza dzies. z W., od dawna należącą do pleb. liw., dla prep. kościoła w → Liwie [Starym] (Knap.mps 350); 1603 folw. W. należy do par. Liw [Stary] → p. 3; 1617 wieś W. należy do par. Czerwonka (Knap.mps 86).