[1419] kop. 1455-59 Zaliwye (MK 3, 19v), [1419] kop. 1455-59 Zalywie, Zalyvie (MK 3, 20), [1439] kop. 1455-59 Zalyvye (MK 3, 155v), 1458 kop. 1502 Zalywye (MK 18, 133), 1477 or. Zalivcze (DrohG II 1, 238v) 1490 Zalywe (MK 9, 185v), 1510 kop. 1621 Zalivie (NGABM 1759-2-65, 233v), 1518 Zalwye (Tarcz 6, 575), 1521 Zalwe (MK 339, 1v), 1521 Zallywye (MK 32, 99), 1567 Zaliwie (ASK I 38, 590), 1578 Zaliwie Piegawki (ASK I 27, 943v), obecnie Zaliwie-Piegawki 15,5 km oraz Zaliwie-Szpinki 14,5 km na NW od Siedlec.

1. 1447 dystr. czer. (MK 4, 57); 1458 dystr. czer., koło Liwa (MK 18, 133); 1476 pow. liw. (Lub. nr 236; MK 5, 190v); 1563 n. par. Niwiski, [diec. pozn.] (ŹD 415; ASK I 38, 363v).

2. 1450 przykupnina w kierunku Żukowa, przykupnina w kierunku Proszewa, młyn, folusz, staw i grobla; granica działów w Z., Kobyle Błoto, rzeki Żytnia i Świdnica, bartnicy → p. 3; 1462 młyn w Z. (MK 18, 226v; → Żuków); 1466 młyn, 1510 rz. Kostrzyń, 1511 łowiska na Liwcu naprzeciw Z., 1563, 1567, 1578 młyn → p. 3.

3. Włas. szlach. [1419] Zdziesław z Dąbrówki, Paweł i Dziersław z Z. na nowo otrzymują od ks. Janusza [I] posiadane od dawna przez nich i przez ich przodków wsie Dąbrówka i Z., uzyskując przy tym pr. niem. z czynszem po 12 gr [z włóki] i pr. polowania na bobry, z wyłączeniem [daniny z] barci (MK 3, 19v-20); 1439 Jachna c. Dziersława z Z., ż. Pawła z Proszewa (MK 3, 155); 1447 Paweł z Z. → niżej.

1441 Stanisław Zaliwski¹W SHGWarsz. 91, zidentyfikowany ze Stanisławem Żelawskim kan. warsz. i pleb. liw. W źródle jest jednak niewątpliwy zapis: Zalywsky, choć może to być błąd pisarza kan. warsz. sprzedaje Mikołajowi z Jeżewic [pow. tarcz.] dziedzictwo Zapytowo przypadłe mu od Mścisława i Jana z Sobiekurska [pow. czer.], z zastrzezeniem, że Mścisław i Jan odzyskają Zapytowo, jeśli w ciągu 3 lat spłacą dług 24 kóp gr posp. (MK 3, 251).

1447-50 Stanisław, 1447-56 Leonard i 1447-99 Jan Piegawka z Z., h. Junosza, synowie Dziersława: 1447 ciż wraz z Pawłem oraz Mikołaj i Jakub [ss. Tomasza, → Zaliwie-Wspinki] bracia [tj. krewni] z Z. wespół z Gosławem, Maciejem, Daćbogiem i Mikołajem z Dąbrówki oraz Broniszem z Igań uzyskują od ks. Bolesława [IV] pr. niem. dla swych dóbr Dąbrówka i Z. z czynszem 8 szer. gr [z włóki] (MK 4, 57); 1449 tenże Jan kupuje od swych szwagrów Jakuba i Abrahama, ss. zm. Jakuba z Żukowa, dział w Żukowie za 15 kóp gr w półgr (MK 4, 95v); 1450 ciż Stanisław, Leonard i Jan z Z. z jednej strony oraz Mikołaj i Jakub [ss. Tomasza], Mikołaj i Jan [ss. Pawła?] z Z. wraz z „połownikami” (cum participantibus alias polownyky) [posiadaczami tej samej połowy dóbr?], którzy siedzą w Dąbrówce, tj. Goszkiem [Gosławem], Maciejem, Daćbogiem i Mikołajem, z drugiej strony, dzielą między siebie dziedzictwo Z.; [pierwsza ze stron otrzymuje część w kierunku Żukowa, druga zaś] większą, lecz gorszą część pod Proszewem; to, co przykupili u szlachetnych Chojeckich od strony Żukowa, otrzymują Stanisław, Leonard i Jan, natomiast „przykupnina” pod Proszewem przypada Dąbrowskim i ich bratankom [Mikołajowi i Jakubowi z Z.?], każda ze stron ma też posiadać wszystko, co przypadłoby im po dokonaniu podziału, jedynie młyn i folusz ze stawem mają posiadać wspólnie i nikt nie może odmawiać ziemi i piasku na naprawę grobli, a jedynie strzec, by roli nie czyniono szkody; granica działów w Z. zostaje oznaczona znakami na dębie „zimostradnym” [późno kwitnącym] przy młynie, na dębie na ostrowie, na sośnie czyli „zrębie” i dalej biegnie tak, jak wytyczyli ją Mikołaj z Żukowa i Maciej z Chojeczna aż do granic Chojeczna; Bronisz z Igań ustępuje swym braciom i bratankom tj. Goszkowi, Maciejowi, Mikołajowi, Daćbogowi oraz Janowi, Mikołajowi, Jakubowi i Mikołajowi swoją część w Z., a otrzymuje w zamian dział w Iganiach; wspomn. Goszek z braćmi i bratankami oddzielają swój dział od działu Stanisława, Leonarda i Jana aż do rz. Świdnicy według znaków ustanowionych przez Mikołaja [z Żukowa] i Macieja z Chojeczna wzdłuż Kobylego Błota, naprzeciw Igań, tak jak owo Kobyle Błoto zakrzywia się, następnie do lasu Pogorz i przez ten las, prosto do łąki wójtowskiej nad rz. Żytnią, a stąd w górę rz. Świdnicy; innymi znakami oddzielona jest część Bronisza, od dąbrowy żelkowskiej w stronę dolnego młyna aż do sosny czyli zrębu, tak, że ma on posiadać całą swą część od Świdnicy do Żytniej; w wyznaczonych częściach nie wolno odmawiać korzystania z pastwisk ludziom jadącym do młynów w Z. i Dąbrówce, o ile nie szkodzą polom; łąki nad Żytnią w części Bronisza ma on podzielić ze swymi wspomn. braćmi i bratankami; ciż Stanisław, Leonard i Jan przeprowadzają następnie inny dział z dziedzicami Dąbrówki, w którym przypada im dąbrowa żelkowska, a wszystkim [komu?] poza Broniszem przypada stara wieś leżąca naprzeciw dąbrowy [Żelkowo?, Wołyńce?], granicę tego działu oznaczają aż do Świdnicy i umawiają się, że we wszystkich działach i tam, gdzie jeszcze zdołają coś „przyczynić” w Dąbrówce, zezwala się swobodnie chodzić bartnikom; wszyscy mają wspólnie posiadać młyn w Dąbrówce i nie będą odmawiać dawania ziemi i piasku na naprawy grobli; ciż Stanisław, Leonard i Jan wraz ze swymi zabudowaniami mają przenieść się do wyznaczonego sobie działu pod Żukowem w czasie od najbliższego do następnego Bożego Narodzenia; 1490 dok. oblatowany w metryce książ. (MK 9, 185v-186; MK 18, 40v-41); 1456 tenże Leonard (Lenart) Zaliwski ustanawia szl. Rogalkę z Krynek-Rogali [z. droh.] swym pełnomocnikiem w sądzie z. droh. (Kozicki 8824 z. 14 s. 76); 1462 tenże Jan odstępuje Abrahamowi, Jakubowi, Janowi i Boksie z Żukowa dział w → Żukowie, dany mu przez nich jako posag ich siostry Anny [jego żony], a w zamian otrzymuje inną cz. Żukowa, którą wspomn. dziedzice z Żukowa mogą wykupić w ciągu 18 tyg. za 20 kóp gr; 1464 potwierdzenie ks. Konrada [III] (MK 18, 226v-227); 1473 tenże Jan syn zm. Dziersława z Z. wraz z Mikołajem synem Stanisława z Z. sprzedają prac. Mikołajowi Rykale z Żelkowa wójtostwo tamże (MK 5, 172v); 1476 tenże Jan, a także Mikołaj i Piotr oraz Jadwiga i Dorota cc. zm. Leonarada z Z. otrzymują od ks. Konrada [III] dla swoich działów w Z., Żelkowie i Wołyńcach oraz dla osiadłych tam kmieci zwolnienie z powinności budowy oraz naprawy zamków i warowni (Lub. nr 236; MK 5, 190v); 1492 tenże Jan Piegawka współprzysiężnikiem Macieja Oszczerza z Polikowa h. Junosza (MZH nr 713); 1495 Klara ż. tegoż Jana Piegawki oraz Eufemia ż. Jana z Solipsów [pow. warsz.] pozywają Barbarę wd. po Jakubie z Rakowa [pow. warsz.] o nieprzekazanie im po śmierci wspomn. Jakuba inwentarza o łącznej wartości 30 kóp gr, mianowicie 14 klaczy, bydła rogatego, [tj.] 18 byków, krów i owiec, 24 macior, 30 kóz, 10 gęsi, 20 [rojów?] pszczół (apes) i 5 kłód (ptruncos!; Warsz. 7, 432); [1499-1505] wspomn. Klara ż. Jana Piegawki oświadcza, że Jan Solipies z Rakowa [Wielkiego, pow. warsz.] wypłacił jej 1 kopę gr w półgr (WarszDis. 1, 354); 1505 tenże Jan Piegawka wspomn. jako zm. → niżej.

1470-76 Mikołaj Zaliwski z Z., Wołyńców [tam 1476-1511] i Żelkowa, syn Stanisława z Z., ojciec Dziersława, Andrzeja, Michała, Piotra, Stanisława i Feliksa: 1470 tenże h. Junosza (ZapLiw. nr 6); 1473, 1476 tenże → wyżej.

1473-76 Piotr z Z. [brat Mikołaja?]²Istnieje kilka przesłanek za tym, by uznać tegoż Piotra za rodzonego brata Mikołaja Zaliwskiego oraz męża Małgorzaty Broszkowskiej. W ostatniej ćwierci XV w. oraz pierwszej ćwierci XVI w. źródła nie podają informacji o innym Piotrze z Zaliwia poza znanym od 1511 synem Mikołaja Zaliwskiego, domniemanym bratankiem naszego Piotra. Ten ostatni, wymieniony jako zm. w 1523, mógł nie żyć już od wielu lat, jeśli przyjmie się, że wd. po nim była tożsama z Małgorzatą wd. po Stanisławie Broszkowskim z → Broszkowa, zabitym zresztą w 1509 przez Mikołaja Zaliwskiego oraz jego synów Piotra i Stanisława. Jednym z dzieci zabitego był Jerzy Broszkowski, który w 1523 otrzymał od książąt prawo do działów Małgorzaty Broszkowskiej w → Proszewie, jako jej bliższy (propinquior). Ponieważ nie użyto tu określenia „syn”, Małgorzata mogła być jego stryjenką. Byłaby to jednak trzecia Małgorzata w rodzinie Broszkowskich, poza matką i żoną Jerzego Broszkowskiego: 1473 temuż ks. [Konrad III] nadaje dział w Z. z prawem niem. i czynszem po 8 gr posp. [z włóki] (MK 5, 170); 1476 tenże → wyżej; 1523 [tenże?] Piotr Pietrzyk z Z. wspomn. jako zm. mąż Małgorzaty Broszkowskiej (MK 339, 61; Warsz. 13, 840-841).

1473 w procesie z powództwa ks. Konrada [III] świadkowie przysięgają, że Z. i Dąbrówka są w posiadaniu właścicieli od dawna, nie zaś z nadania księcia (Czer. XL).

1477-1508 Jan Błoński [z Błonia w z. droh.], mąż Agnieszki c. Leonarda z Z. (MK 60, 233-234; MS 4/1 nr 6515): 1477 tenże wraz z bratankiem Stanisławem oświadcza, że pożyczył od Jerzego Kożuchowskiego 4 kopy gr pod zastaw [działu w] Z.; może wykupić go po upływie 3 lat (DrohG II 1, 238v); 1508 [tenże?] ustanawiony przez Gotarda Niwickiego z Niwisk sędziego liw. pełnomocnikiem we wszystkich procesach [w sądzie ziem. droh.] (NGABM 1759-2-2, 286v).

1491-1505 Jakub z Z., h. Junosza, syn Jana Piegawki z Z., brat Stanisława i Jana, właściciel działów w Wołyńcach [tam w 1491], Żelkowie [tam w l. 1491-1523] i Żukowie [tam w 1505]: 1491 tenże otrzymuje od ks. Konrada [III] 1 pokowę miodu Jana Piegawki spośród składanych dorocznie władzy książęcej [danin od] szlachetnych Zaliwskich i Dąbrowskich; uzyskuje ponadto zmniejszenie czynszu książ. z dóbr Żelkowo i Wołyńce z 2 groszy do 1/2 gr z 1 wł. os. oraz zwolnienie dla siebie i swego potomstwa od kar sąd. i części kar książ. (MK 18, 46; MK 8, 15v); 1492 tenże mąż Barbary c. zm. Hieronima Łoskiego z Wągrodna [pow. grój.], która kwituje swego brata Jana z zadośćuczynienia za ojcowiznę i macierzyznę (MK 338, 42v; MK 18, 51v); 1505 tenże z braćmi Stanisławem i Janem, ss. zm. Jana Piegawki z Z., prosi o potwierdzenie przepadku zastawu działu w → Żukowie z 1464 (MK 18, 226 ); [1539] tenże wspomn. jako zm. → niżej.

1500-24 Dziersław Zaliwski z Z., Dąbrówki, Wołyńców i Żelkowa, h. Junosza, syn Mikołaja, brat Andrzeja, Michała, Piotra, Stanisława i Feliksa, 1500 dworzanin ks. Zygmunta Jagiellończyka (Účty 17), 1508-24 kuchmistrz król. (UDR 10 nr 338; PiberAnd. 627), 1512 stolnik czer. (Warsz. 10, 1186), 1517-1524 burgr. zamku krak. (UDR 4/2 nr 873), 1518 podkomorzy ciech. (MK 32, 16v; o jego urzędach: PiberAnd. 627): 1512 tenże zostaje wwiązany w 1/2 dóbr Nowy Dwór z wsiami Suchocin, Olszewnica, Krobino, Trzciana [pow. warsz.] (Warsz. 10, 1186); 1515 tenże otrzymuje od króla Zygmunta [I] dożywotnio czynsz roczny 10 kóp gr z przewozu płoc. (MS 4/1 nr 2495); 1517 tenże → niżej; 1518 tenże za wstawiennictwem króla Zygmunta [I] otrzymuje od książąt Stanisława i Janusza [III] na pr. dziedzicznym³ŻabZmiany 253, oraz PiberAnd. 627, podają błędnie, że dobra te zostały nadane Dziersławowi jedynie dożywotnio trzymane dotąd dożywotnio działy w Nowym Dworze, [Krobinie], Olszewnicy, Trzcianie [pow warsz.], Pokrzywnicy, Piskorni, Glniącej, Niestępowie [pow. nowom.], Łachach, Drozdach [pow. roż.], Przetyczy, Ostrykole i Lubielskiej Woli [pow. kam.] wraz z cłami na Wiśle i Narwi, które to dobra przypadły książętom po Mikołaju Nowodworskim skazanym za zabójstwo swej matki Katarzyny (MK 338, 109v-110v; MK 32, 16v-17; MK 8, 30; PiberAnd. 627); 1522 tenże oraz Michał, Piotr, Stanisław i Feliks Zaliwscy zawierają ugodę z książętami Stanisławem i Januszem [III] dotyczącą spadku po ich bracie Andrzeju Zaliwskim: zgodnie z wolą ks. Anny [Radziwiłłówny], [której zmarły zapisał swój majątek w testamecie] Dziersław wraz z braćmi mają otrzymać [działy w] dobrach dziedzicznych Wołyńce, Z., Żelkowo i Dąbrówka, które należały wcześniej do Andrzeja, natomiast dobra dziedziczne Kamionka [pow. warsz.], których [uprzedniemu] dziedzicowi nadano dobra książ. Dłużewo [z. czer.], mają należeć do książąt, Zaliwscy zaś mają im oddać posiadane przez Andrzeja przywileje dot. tych dóbr; dobra Chojeczno[-Widliska] otrzymane przez Andrzeja od [Katarzyny] Czaplińskiej zostały zwrócone jej stryjom, a 70 kóp gr zapłacone przez nich ma być obrócone na fundację altarii w kaplicy kościoła liw., gdzie pochowany został stary Zaliwski, ich ojciec; na prośbę Andrzeja jego bracia mają być kolatorami tej altarii; dobra Lisy [z. wis.] mają zostać zwrócone właścicielom, którym zostały bezprawnie wydarte; pieniądze za te dobra, które wziął Jakub Brzozowiec, [po ich zwrocie] mają posłużyć do spłaty długów, w pierwszej kolejności 30 kóp gr należnych Janowi Wojsławskiemu [→ Wojsławie]; w sprawie działów w Proszewie i Woli Proszewskiej Zaliwscy zdają się na łaskę książąt, którzy rozważą, jak nimi rozporządzić; Dziersław ma w wyznaczonym przez książąt terminie spotkać się z wszystkimi wierzycielami zm. Andrzeja; Dziersław z braćmi mają zgodnie z wolą zm. ks. Anny Radzwiłłówny rozdzielić między siebie szaty zm. Andrzeja; Dziersław otrzymawszy od książąt 120 kóp gr, zwraca zastawioną kamienicę książ. w Krakowie i dok. tego zastawu⁴Wg PiberAnd. 626, oraz ŻabZmiany 254, chodziło o pieniądze pożyczone książętom przez Andrzeja, ale treść dok. wskazuje na to, że wierzycielem był Dziersław, który zresztą jako urzędnik król. mógł bardziej zabiegać o posiadanie kamienicy w Krakowie niż jego przebywający na Mazowszu młodszy brat; Dziersław zwraca także należące do zm. Andrzeja 23 dokumenty dot. dóbr książęcych Kamionka, Wiśniewo, Turek [pow. warsz.] i innych, a jeśli Zaliwscy nie zwrócili jakichś pism książęcych, to zostają one unieważnione (MK 32, 125v-127); 1522 [tenże Dziersław z bratem Michałem] kupują dla altarii w kaplicy ś. Mikołaja w kośc. par. Liwie 7 grz. czynszu za 70 kóp gr pozostawionych przez zm. Andrzeja (MK 32, 127; PiberUdz. 141); 1524 bp pozn. Piotr Tomicki eryguje altarię śś. Andrzeja i Mikołaja ufundowaną przez tegoż Dziersława oraz jego braci Mikołaja i zm. Andrzeja i uposażoną 7 grz. czynszu; pr. patronatu ma należeć do Dziersława i Michała (AE VII 25-27); 1524 22 IX tenże Dziersław umiera, pochowany w kościele NMP w Sandomierzu (Papr. 323; PiberAnd 628); 1524 tenże wspomn. jako zm. posiadacz Korabnik → niżej: Michał.

1505-39 Jan Piegawka z Z., Żelkowa [tam w 1539] i Żukowa [tam. w 1505], h. Junosza, syn Jana Piegawki, brat Jakuba i Stanisława: 1505 tenże → wyżej: Jakub; 1536 tenże → niżej: Jan Wilk; [1539] Jan i jego bratankowie: Piotr, Jan, Andrzej, Mikołaj i Jerzy ss. zm. Stanisława oraz Kasper i Gabriel ss. zm Jakuba z Żelkowa, pozwani przez Mikołaja Wilka Walickiego → niżej: Michał.

1505 Stanisław z Z., Żelkowa i Żukowa [tam w 1505], h. Junosza, syn Jana Piegawki, brat Jakuba i Jana: 1505 tenże → wyżej; [1539] tenże wspomn. jako zm. → wyżej: Jan.

1506-21 Andrzej Zaliwski z Z.⁵O karierach Andrzeja i jego braci (Dziersława, Michała, Piotra, Stanisława i Feliksa): PiberUdz. 135-141; Piber­And. 615-630; ŻabZmiany 253-254; JaszczołtGran. 42-43, Dąbrówki, Wołyńców, Żelkowa, Proszewa i Woli Proszewskiej, h. Junosza, syn Mikołaja, brat Dziersława, Michała, Piotra, Stanisława i Feliksa, 1506 dworzanin ks. Anny Radziwiłłowny (PiberUdz. 136 n.), 1511-20 podskarbi książ.⁶Choć ostatnia wzm. o Zaliwskim jako podskarbim pochodzi z 1520, była to funkcja pełniona najpewniej dożywotnio. (MK 60, 254v; ZakrZR 20, 538v-539), 1511, 1513-14, 1516 star. liw.⁷PiberAnd. 619, sądzi, że Zaliwski mógł pełnić tę fukcję aż do swej śmierci, gdyż kolejny star. liw. Andrzej Zawadzki znany jest dopiero od 1522 (→ Liw – starostwo) (MK 60, 254v; MK 340 k. 2, 3, 53), 1513-15 podkom. ciech. (MK 340, 53; Warsz. 11, 141), 1514 star. bł. (Bł. 4 k. 527, 674), 1515-1517, 1518 star. warsz. (MK 340, 37; MK 32, 11), 1515-17 kaszt. liw. (MK 340 k. 9, 18), 1517-21 kaszt. wis. (MK 340 k. 10v, 86), 1518 star. nur. (ZZG 45, 277), 1519 star. koln. (MK 341, 6v; o jego urzędach: PiberSpis; PiberAnd. 619-621; PiberUdz. 137-139): 1506 tenże z ramienia ks. Anny posłuje do ks. Zygmunta Jagiellończyka na Śląsk i na Litwę (Účty s. 577, 578, 584, 592, 621, 622; PiberUdz. 136 n.); 1510! [recte 1515/16] tenże → niżej; 1511 od tegoż Jan Litawor [Chreptowicz] pożycza 100 kóp gr pol. pod zastaw brzegu i łowisk rybnych rz. Liwiec należących do dóbr Mokobody [pow. droh.], a położonych naprzeciw Z. (AGAD, Sumariusze akt ziem. i miejskich podlaskich 1, 65); 1512 tenże Andrzej oraz Michał [jego brat] wymienieni wśród dworzan ks. Anny, których bp pozn. uwalnia od kar kościelnych nałożonych z powodu gwałtów wobec Kościoła i uczniów [szkoły kolegiackiej] w Warszawie (AE V 63-64); 1513 tenże ojciec Piotra → p. 6; 1517 tenże pożycza 15 kóp gr Janowi Ojrzanowskiemu z Wierzbna (MK 340, 12v); 1457 tenże → niżej; 1518 tenże otrzymuje od ks. Anny [Radziwiłłówny] oraz książąt Stanisława i Janusza [III] prawo zbudowania nowego młyna końskiego przy Zielonym Rynku w Nowym Mieście, do którego będzie miał dziedziczne prawo własności (MK 32, 8); 1518 tenże kupuje od Krystyna z Kubry star. koln. 10 wł. miary chełm. we wsi Kubra [z. wis., później pow. radz.] za 400 kóp gr (MK 340, 86v); 1518 tenże kupuje od Jana z Kisielnicy [pow. koln.] dział leśny w dobrach Szyjki i Ogonowo [z. wis., później pow. radz.] za 300 kóp gr (MK 340, 86v-87); 1518 tenże kupuje od Katarzyny Czaplińskiej jej działy w Chojecznie Widliskach za 150 kóp gr (MK 32 k. 10v-11, 122); 1518 temuż książęta Stanisław i Janusz [III] zakazują uciskać handlarzy wołów cłem w Łomży (ZZG 45, 277); 1518 tenże oraz Piotr Zaliwski [jego brat] otrzymują od króla Zygmunta [I] listy żelazne ważne na terenie Król. Pol., każdy dla siebie i 24 jezdnych⁸Wiązało się to zapewne z wyjazdem Zaliwskiego wraz z dworem książ. na ślub króla Zygmunta z Boną Sforzą (PiberUdz. 137) (MS 4/2 nr 11667-11668; MK 31 k. 245, 247-248); 1520 tenże poseł książ. do Prus (OBA nr 23113, 23128; PiberAnd. 624; Piber­Udz. 140); 1520 tenże wysłannikiem książ. do kapituły warsz. w sprawie zwolnienia rajców warsz. od zapłaty 20 kóp gr za chleb; kanonicy odkładają kwestię do następnej kapituły generalnej (AECVars. 41; → niżej: Michał); 1521 za wstawiennictwem tegoż jego stryj [czyli krewny] Jan Lelewski syn Daćboga z Lelewa [pow. nowom.] h. Junosza [MZH nr 319] otrzymuje od książąt Stanisława i Janusza [III] pr. nieodpowiednie oraz zwolnienie od kar sąd. (MK 32, 95); 1521 14 VII tenże umiera, pochowany w koleg. ś. Jana Chrzciciela w Warszawie (MK 340, 86; Piber­And. 626; PiberUdz. 128); [jego dobra na mocy testamentu przypadły ks. Annie [Radziwiłłównie] jako wykonawczyni, a po jej śmierci w 1522 przeszły w ręce jego braci → wyżej: Dziersław, pod 1522]; 1521 książęta Stanisław i Janusz [III] fundują za duszę tegoż Andrzeja msze przy ołtarzu Przemienia Pańskiego w koleg. warsz. (MK 32, 99; MK 8, 31); 1528 kapituła koleg. warsz. postanawia wmurować płytę nagrobną Andrzeja Zaliwskiego w posadzkę kośc. lub umieścić ją z boku ołtarza, żeby można było w tym miejscu ustawić ławę spowiednika (scabellum poenitentiarii; AECVars. 63).

1508 Chrzczon z Błonia [pow. droh.] oświadcza, że pożyczył od Macieja syna Rafała z Krasnodębów [pow. droh.] 70 [kóp?] gr pod zastaw 2 wł. po 13 [zagonów każda] w polu jarym w Z. na okres 3 lat (NGABM 1759-2-2, 287v).

1510 Mikołaj Stpicki [Kopeć z → Chojeczna-Widlisk] zastawia na 11 lat Małgorzacie oraz jej mężowi Grzegorzowi ze Stpic [pow. droh.] m.in. 1 wł. na polu obok rz. Kostrzyń w Z. (NGABM 1759-2-64, 233v).

1510! [recte: 1515/16]⁹Datę poprawia PiberAnd. 625, wskazując na pomyłkę pisarza wnoszącego w 1539 dokument do metryki koronnej. Andrzej Zaliwski występuje w dok. jako kaszt. liw., a godność tę uzyskał w 1515. Z kolei Abraham Piotrowski (→ Polikowo-Piotrowice) w 1517 wspomn. jest jako zm Agnieszka Błońska c. Leonarda z Z., wd. po Janie Błońskim oświadcza wobec wiel. Michała Zakrzewskiego podpiska liw., Abrahama Piotrowskiego wicepodkom. liw., oraz Stanisława z Kryp woźnego liw., delegowanych do niej z powodu jej podeszłego wieku i złego stanu zdrowia, że sprzedała kaszt. liw. Andrzejowi Zaliwskiemu swoją ojcowiznę i macierzyznę w Z. i Sokołowie¹⁰JaszczołtMat. wskazuje, że chodzi o działy we wsi Bachorza pod Sokołowem w z. droh., dzisiejszym Sokołowem Podlaskim w pow. liw. za 200 kóp gr w półgr; jej syn Jan Błoński ręczy za spokój ze strony matki i innych osób (MK 60, 233-234; MS 4/1 nr 6515); 1536 taż wspomn. jako zm. ciotka ojca Jana Wilka z Z. → niżej.

1511-26 Piotr Zaliwski z Z., Dąbrówki, Wołyńców, Wąsowa [pow. ostrow.] i Żelkowa, h. Junosza, syn Mikołaja, brat Dziersława, Andrzeja, Michała, Stanisława i Feliksa, 1514 dworzanin ks. Anny [Radziwiłłówny] (MK 340, 26v), 1518 star. w Goszczynie [pow. grój.]¹¹ŻabZmiany 253, podaje błędnie, że tenutariuszem Goszczyna był Michał Zaliwski (MS 4/2 nr 11667; MK 32 k. 6v, 25), 1520 star. warsz. i nur. (MK 32, 79v; MK 339, 6v), 1522, 1526 wojski liw.¹²W 1524 jako wojski liw. występuje brat Piotra, Stanisław Zaliwski z Opola (MK 32, 228)) (Sobol 188; NGABM 1759-2-64, 234v; MK 340, 118; Warsz. 14, 929; o jego urzędach: PiberSpis; Piber And 628-629): 1511 tenże wraz z ojcem Mikołajem i bratem Stanisławem toczy proces z Gotardem z Niwisk sędzią liw. (Warsz. 10, 833-834; → Wołyńce); 1516 Stanisław z Wąsowa w swoim testamencie zakazuje wydawać swą bratanicę Małgorzatę za któregoś Zaliwskich, by uniknąć ucisku ze strony księżnej [Anny Konradówny]¹³Obawa przed gniewem ks. Anny Radziwiłłówny mogła wiązać się z faktem, że czołowy przedstawiciel rodziny Zaliwskich – Andrzej – był jej faworytem, uchodził nawet za jej kochanka (PiberAnd 618). Małgorzata wyszła ostatecznie za jego brata Piotra, nie wiadomo jednak, kto pierwotnie był konkurentem do jej ręki oraz z czyjej strony wyszła inicjatywa zawarcia małżeństwa. Kluczową rolę odgrywał zapewne fakt, że Małgorzata była spadkobierczynią pokaźnego majątku (Ep. 10, 180-181); 1517 tenże Piotr wedle zeznania cześnika czer. Bartłomieja Radzimińskiego [→ Chojeczno-Gałki] dowodził napadem na położony na przedmieściu Warszawy dom Jana, Michała i Stanisława ss. zm. Marcina Mrokowskiego kaszt. warsz., siostrzeńców wspomn. Radzimińskiego; w napaści brało udział ponad 40 osób przysłanych przez Andrzeja, Dziersława i Michała, braci Piotra (Warsz. 11, 610); 1518 tenże → wyżej: Andrzej; 1518 tenże mąż Małgorzaty c. zm. Wojciecha syna zm. Wysla z Wąsowa kupuje pr. własności i bliższości do dóbr Wąsowo, Brudki, Mokry Las, Zbądz i Kunino w pow. ostrow. i roż. po swej ż. Małgorzacie, jej ojcu, jego rodzeństwie i dalszych krewnych za 500 kóp gr w półgr (MK 32, 24v-25v); 1521 wspomn. Małgorzata ż. tegoż Piotra za jego zgodą sprzedaje Feliksowi Drozdzińskiemu z Jurgów 8 wł. miary chełm. w swych dobrach dziedz. Jurgi w pow. ostrow. za 100 kóp gr w półgr (MK 32, 95v-96); 1521 tenże → niżej; 1522 tenże → wyżej; 1522 tenże [jako star. nur.] oskarżony przez sław. Iwana Sieheniewicza mieszcz. z Bielska [na Podlasiu] o to, że jego ludzie [w tym podstarości nur. Jan Niwicki z → Niwisk] siłą zagarnęli mu w Nurze 380 beczek soli pruskiej; Zaliwski odpiera zarzuty, ma zatem złożyć przysięgę, że ani on ani jego słudzy i urzędnicy („urządowniki”) nie zabrali ładunku soli; sędziowie, po odebraniu od Sieheniewicza przysięgi, że 1 beczka soli pruskiej jest warta 40 gr w półgr, orzekają, że Zaliwski ma zadośćuczynić mu za 150 beczek soli; Sieheniewicz kwituje przyjęcie zapłaty za 149 beczek (Warsz. 13, 534-538); 1523 tenże → niżej; 1524 tenże wypłaca Katarzynie Wąsowskiej roczną pensję 10 kóp gr, która to suma złożona została u Jakuba z Jeleni sędziego nur.; pełnomocnikiem Katarzyny jest Jakub z Lelewa (MK 339, 82v); 1525 tenże toczy proces ze swą ż. Małgorzatą, c. Wojciecha Wąsowskiego; sąd orzeka, że Małgorzata ma bez przeszkód posiadać po ojcu połowę dóbr Wąsowo, Piotr natomiast ma posiadać ich drugą połowę, którą trzyma od szl. Anny Lelewskiej [wd. po Stanisławie Wąsowskim (Ep. 10, 180-181)] i jej c. Katarzyny [Wąsowskiej] za roczną pensję, a także nowy dwór, który sam zbudował, bydło, trzodę i zboże w spichlerzu, z którego winien oddać Małgorzacie nie więcej niż 6 stogów żyta, 2 siana i 1 owsa, a do tego 2 konie; Małgorzata ma zwrócić mężowi srebro i wszystkie otrzymane od niego rzeczy, z wyjątkiem ubrań; Piotr oświadcza, że przejmie na siebie roczną pensję, którą Małgorzata zapisała na swoich dobrach swej siostrze stryjecznej Katarzynie; na strony nałożony zostaje zakład 1000 fl.; za Piotra ręczą Michał Zaliwski kaszt. liw., Feliks Zaliwski podkomorzy liw., Gabriel Żelkowski, Jan Proszewski, Piotr Chojecki i Mikołaj Igański (Warsz. 14 k. 623, 624, 626); 1525 tenże oświadcza, że Stanisław Okuń z Kalenia [pow. warsz.] zapłacił mu 40 kóp gr w półgr, zgodnie z zapisem w księdze ziem. warsz. oraz cyrografem, który Zaliwski winien mu zwrócić (Warsz. 14, 625); 1530 wspomn. Małgorzata z Wąsowa [wd. po tymże Piotrze], ż. Jana Mińskiego → niżej: Michał.

1511-24 Stanisław Zaliwski z Z.¹⁴PiberAnd. 629, utożsamia Stanisława syna Mikołaja Zaliwskiego ze Stanisławem Zaliwskim z Opola. Istnieje również ewentualność, że ten ostatni był synem Jana Piegawki z Zaliwia, → Opole, Żelkowo, Dąbrówki, Żelkowa, Wołyńców i Opola [tam w l. 1521-24], h. Junosza, syn Mikołaja, brat Dziersława, Andrzeja, Michała, Piotra i Feliksa, 1524 wojski liw. (→ przyp. 11): 1511 tenże z ojcem Mikołajem i bratem Piotrem → wyżej: Piotr; 1522 tenże → wyżej; 1523 tenże → niżej.

1512-39 Michał Zaliwski z Z., Dąbrówki, Żelkowa, Proszewa (ASLiw 6), Falent [pow. warsz.] (WarszDis. 1, 326; Tarcz. 6, 407v) i Gołkowa (Tarcz. 6 k. 575, 578), h. Junosza, syn Mikołaja, brat Dziersława, Andrzeja, Piotra, Stanisława i Feliksa, ojciec Jana i Andrzeja, 1512-21 star. czer. (MK 340 k. 15, 60v; MK 32, 233), 1515-17 chor. warsz. (Tarcz. 6, 407v; MK 340 k. 9, 12v); 1517-39 kaszt. liw. (MK 32, 1v; MS 4/3 nr 17838), 1521-35 wojski warsz., zrezygnował ze stanowiska (MK 32, 233; MS 4/3 nr 17838), 1524-25 star. liw. (Ep. 12, 139; MK 41, 42v; o jego urzędach: PiberSpis; PiberAnd. 628): 1512 tenże → wyżej: Andrzej; 1515 tenże wwiązany w Gołkowo z folw. i siedliskiem dworu oraz młynem, czyli oprawę posagu Elżbiety, wd. po ur. Janie z Gołkowa skarbniku warsz.¹⁵Michał Zaliwski został wspomn. jako star. warsz. (Tarcz. 6, 407v), jednak funkcję tę w tym czasie pełnił jego brat Andrzej (→ wyżej) (Tarcz. 6, 407-408); 1515 temuż Andrzej z Gołkowa [syn Elżbiety] zapisuje dług 5 kóp gr w półgr na swym dziale wielkości 8 wł. os. w Woli Gołkowskiej i pomimo długu swej matki Elżbiety u Jana Prackiego [z Prac Wielkich, pow. tarcz.], ręczy mu za spokój w posiadaniu tenuty (Tarcz. 6, 407v); 1515 temuż wspomn. Andrzej jest winien 2 1/2 łasztu owsa, który winien jest zwrócić do najbliższego dnia św. Marcina [11 XI] (Tarcz. 6, 407v-408); 1515 tenże zezwala wspomn. Andrzejowi mieszkać we dworze w Gołkowie, który Michał trzyma w tenucie, jeśli jednak przysporzy mu on jakichś strat, wówczas winien wynieść się bez żadnego sprzeciwu, pod zakładem 30 kóp gr w półgr (Tarcz. 6, 408); 1517 tenże → wyżej: Piotr; 1518 tenże zgodnie z wyrokiem sądu ma zapłacić podwójną karę pięćdziesiąt oraz uiścić Adamowi z Żeliszewa 3 kopy gr w półgr pod sankcją potrójnej kary pięćdziesiąt (Tarcz. 6, 575); 1519 tenże z powodu nie zastosowania się do wcześniejszego wyroku zostaje obłożony potrójną karą pięćdziesiąt; woźny ma przeprowadzić egzekucję majątkową wspomn. sumy [3 kóp gr w półg] na rzecz Adama z Żeliszewa (Tarcz. 5, 578); 1519 tenże tenutariusz w Gołkowie i Woli Gołkowskiej toczy proces z Adamem Niewczasem z Żeliszewa o stary młyn w Gołkowie, w który następnie wwiązany zostaje Marcin Zbrożek z Otwocka [pow. czer.] (Warsz 12 k. 1v, 21, 34-35); 1519 tenże toczy proces z Andrzejem Gołkowskim z Gołkowa w sprawie poręczenia spokoju [w posiadaniu tenuty] (Warsz. 12, 167); 1520 tenże jednym z wysłanników książąt Stanisława i Janusza [III] do kapituły warsz. w sprawie 20 kóp gr, które zgodnie z wyrokiem sądu rajcy warsz. są winni zapłacić kapitule (AECVars. 39; → Wojsławie: Jan Wojsławski); 1521 tenże wraz z braćmi Piotrem i Feliksem otrzymuje od króla Zygmunta [I] list żelazny ważny na terenie Król. Polskiego przez rok do 10 VIII (MS 4/1 nr 3858); 1522 tenże → wyżej: Dziersław; 1523 tenże wraz z braćmi Piotrem, Stanisławem i Feliksem pozwany przez książąt o własność działów w Proszewie i Woli Proszewskiej, odziedziczonych po zm. bracie Andrzeju (Warsz. 13, 839-842); 1524 tenże → wyżej: Dziersław; 1524 tenże z ż. Katarzyną zawierają umowę z Mikołajem Mrokowskim i jego żoną Anną, c. Jana Wiśniewskiego z Falent [pasierbicą Michała]; Michał ma dać Mikołajowi Falenty, które wspomn. Katarzyna otrzymała w dożywocie po swym poprzednim mężu Janie Wiśniewskim¹⁶Jan Wiśniewski z Falent h. Rogala występuje w źródłach do 1510 (MZH 889), w 1511 został wspomn. jako zm. mąż Katarzyny z Sękocina (Warsz 10, 664), w zamian za 250 kóp gr w półgr; Anna Mrokowska oświadcza, że ojczym i matka zadośćuczynili jej za należne jej ruchomości¹⁷Anna w 1531 była już żoną Zygmunta Zawiszy z Budziszyna w pow. grój (MS 4 nr 16102), a przed 5 II 1533 została zamordowana przez swego stryja Mikołaja Wiśniewskiego (MS 4/2 nr 16734, 16742; MS 4/3 nr 20462); SHGWarsz. 62, błędnie podaje, że mordercą był drugi z jej stryjów, Jakub Wiśniewski. W MS 4/2 nr 16734 jako pierwszego męża Anny (tj. Mikołaja Mrokowskiego) podano omyłkowo jej ojczyma Michała Zaliwskiego (MK 339, 9v-10v); 1524 tenże oświadcza, że podczas wwiązania Mikołaja Mrokowskiego w dobra Jeziora [pow. warsz.] wraz z ruchomościami przepadły [należące do Zaliwskiego]: pas zawierający 6 grz. srebra, 10 grz. srebra w bryłach, 360 kóp gr bez 20 gr w gotówce oraz słody, mięso, piwo, wino, nabiał, gęsi, koguty i inne rzeczy domowe wartości 20 kóp gr w półgr; o zabranie tych rzeczy oskarża Mrokowskiego i stwierdza, że zamki w domu i skrzyniach były wyłamane (Warsz. 13, 1227); 1524 tenże oraz Stanisław, Piotr i Feliks z Z. sprzedają Janowi Korytce z Pohorców dworzaninowi król. za 1000 zł wieś Korabniki w z. krak. przypadłą im po zm. bracie Dziersławie (MS 4/2 nr 14080); 1524-32 tenże tenutariusz wsi książ., a następnie król. Niemojewice [pow. warecki] (MK 32, 233; MS 4/3 nr 23286); 1525 tenże zwraca ks. Januszowi [III] wójtostwo we wsi książ. Piaseczno w pow. wareckim (MK 41, 42v; PiberAnd. 628); 1525 tenże → wyżej: Piotr; 1530 tenże toczy proces z Małgorzatą Wąsowską ż. Jana Mińskiego, [a wd. po Piotrze Zaliwskim]; w sądzie zastępuje go Feliks Zaliwski z bratankiem Feliksem [synem Stanisława z Opola?] (Warsz. 16, 306v-307v); 1536 tenże → niżej: Jan Wilk; 1539 tenże prosi o wypis z metryki książ. dot. zwrotu Janowi Trzmiadze dóbr Proszewo i Wola Proszewska pod warunkiem zwrotu do rąk książęcych 5 wł. wójt. w Liwie oraz 100 kóp gr w półgr (MS 4/1 nr 6584; MK 60, 239v-240v); [1539] tenże Michał oraz [jego brat] Feliks podkom. liw., a także Jan Piegawka [syn Jana Piegawki] z bratankami: Piotrem, Janem, Andrzejem, Mikołajem i Jerzym ss. zm. Stanisława oraz Kasprem i Gabrielem ss. zm Jakuba z Z. pozwani przez Mikołaja Wilka Walickiego o należny mu dział oraz o zajęcie rzeczy z tego działu w dobrach Z. i Żelkowo i innych wsiach o wartości 800 kóp gr w półgr (WarszDis. 2, 284v-285); 1539 3 VI tenże wspomn. jako zm. (MS 4/3 nr 19826; PiberAnd. 628).

1513 Piotr syn Andrzeja Zaliwskiego → p. 6.

1518-39 Feliks Zaliwski [także Wołuniecki?] z Z., Dąbrówki, Wołyńców [tam w 1530] i Żelkowa [tam w 1530], h. Junosza, syn Mikołaja, brat Dziersława, Andrzeja, Michała, Piotra i Stanisława, 1518 dworzanin książ. (MK 32, 7), 1521 kuchmistrz książ. (MK 339, 1v), 1525-30 podkom. liw. (Warsz. 14, 626; Warsz. 16, 271; o jego urzędach: PiberSpis; PiberAnd. 629): 1521, 1522, 1523, 1525 tenże → wyżej; 1530 tenże toczy proces z Żydem Łazarzem z Warszawy, synem starego Mojżesza celnika warsz., o złoty łańcuch, w którym było 136 zł, szubę podbitą kunami [sobolami?] wartości 20 kóp gr w półgr, czarny kaftan atłasowy wartości 12 kóp gr i kaftan jedwabny z 12 srebrnymi knaplami [guzikami] wartości 4 kóp gr; rzeczy te Feliks zastawił u wspomn. Łazarza, biorąc za nie 64 1/2 kóp gr w półgr; Łazarz utrzymuje, że dał mu 76 1/2 kóp gr w półgr za łańcuch, w którym było nie więcej niż 123 1/2 zł, o szatach zaś nic nie wie; Łazarz ma następnego dnia zgodnie z obyczajem żydowskim złożyć przysięgę na Boga i prawo Mojżeszowe; Feliks żąda, aby zgodnie ze statutami Królestwa przysięgał boso; sędziowie zasięgają opinii panów rady księstwa maz. zebranych na zjazd (convencio) w Warszawie i orzekają, że Żyd ma złożyć wymaganą przysięgę; Feliks wyznacza swoimi pełnomocnikami Stanisława Pętkowskiego i Jana Szeligę; za Łazarza ręczą Piotr Bielski kan. i pisarz warsz. oraz Michał Sokołowski burgr. warsz., że gdyby nie złożył przysięgi, to zapłaci zgodnie z wymaganiami Feliksa; ostatecznie strony zawierają ugodę: Zaliwski wycofuje swój pozew, a Łazarz da mu 10 łokci kamchy [perskiego jedwabiu] dobrej jakości (Warsz. 16 k. 245v-246v, 247v-248, 271); 1530 tenże z rodzonym bratankiem Feliksem [synem Stanisława Zaliwskiego z Opola?] → wyżej: Michał; 1536 tenże → niżej: Jan Wilk; [1539] tenże → wyżej: Michał.

1536-39 Kasper, 1536-39 Gabriel, 1536 Stanisław z Z. i → Żelkowa, bratankowie Jana Piegawki; 1536 ciż → niżej: Jan Wilk; 1539 tenże Gabriel → niżej; [1539] ciż Kasper i Gabriel → wyżej: Michał; 1567 ciż Kasper, Gabriel i Stanisław wspomn. jako zm. → niżej, → Żelkowo.

1536 Jan Wilk z Z. odwołuje się do króla Zygmunta [I] w procesie z Michałem Zaliwskim i jego bratem Feliksem oraz z Janem Piegawką i jego bratankami Stanisławem, Kasprem i Gabrielem z Z. o części Z. i Żelkowa należące do Jana; król potw., że urząd ziem. liw., tj. geometra i woźny, słusznie postąpili w tej sprawie, wydzielając Janowi z tytułu działu po ojcu nową część dóbr Z., Żelkowo i Niedźwiedzi Kierz; co się zaś tyczy innej części tych dóbr w dziale zm. Agnieszki Błońskiej ciotki ojca Jana Wilka¹⁸Ojciec Jana Wilka był zatem synem jednej z sióstr Agnieszki Błońskiej, Jadwigi lub Doroty, a wnukiem Leonarda z Z, król stwierdza, że tu również należy się Janowi nowa część, która powinna zostać mu wydzielona przez geometrę i woźnego; Jan winien zapłacić wspomn. dziedzicom z Z. 5 kóp 13 gr 6 den., wykupując dla siebie część oprawy swej zm. matki Anny, zgodnie z ustaleniami poczynionymi w sprawie jej wiana, gdy sprzedawała ona dobra wspomn. dziedzicom z Z.; król odsyła strony do star. liw., by ten wyznaczył termin, w którym przeprowadzi się zasądzone wydzielenie temuż Janowi części w dziale Agnieszki, aż do wykupienia przez niego pozostałych części w tym dziale (ML II-A 5, 193-195).

1537 Jan Zaliwski h. Junosza syn Michała Zaliwskiego kasztelana liw. → p. 6.

1539-55 Andrzej Zaliwski, h. Junosza, syn Michała, 1555 podsędek liw. (RThel. 51): 1539 tenże oraz Gabriel Żelkowski, obaj z Z., w imieniu swoim oraz swych braci proszą o wypis z ksiąg książęcych potwiedzający sprzedaż działów w dobrach Z. i Sokołowo w 1510! [1515/16] (MK 60, 233-234; MS 4/1 nr 6515); 1554 tenże dz. w Z. i Chojecznie (CDIAUK 966-1-100, 610); 1555 tenże ojciec Michała → niżej.

1555 Jan Zaliwski przewozi przez komorę cła wodnego we Włocławku 7 łasztów żyta (RThel. s. 38, 55; → Skubniewo); 1555 sługa tegoż Jana, Aleksy Skubniewski, przewozi 20, a następnie 10 łasztów żyta własnego oraz 6 łasztów żyta [dokupionego?] podlegającego ocleniu (RThel. s. 40, 49, 63).

1555 Michał Zaliwski syn Andrzeja przewozi przez komorę cła wodnego we Włocławku 13, a następnie 4 1/2 łasztów żyta (RThel. s. 42, 51).

1578 Bartłomiej Zaliwski chor. liw. → p. 6.

1563 pobór od 8 wł. 1 kw. os., młyna dor. o 1 kole i kowala (ŹD 415; ASK I 38, 363v); 1567 pobór od 8 wł. 1 kw. os., 1 koła młyńskiego dor. i kowala; pobór z cz. Jerzego i Andrzeja ss. zm Stanisława oraz Stanisława syna Jana Zaliwskiego w Żelkowie, Gołębku, Z. i Niedźwiedzim Krzu od 6 wł. os. (ASK I 38 k. 590-590v); 1578 pobór od 3 wł. 1 kw. os.; pan sędzia [Zaliwski? → Żelkowo, przyp. 2] płaci od 1 wł. 1 kw. i młyna dor. o 1 kole; Andrzej syn zm. Stanisława płaci od 1/2 wł.; Małgorzata wd. po Mikołaju płaci od 1/2 wł.; Stanisław syn zm. Jana Chlosz[.. dalsza część wyrazu słabo czytelna] płaci od 1 wł. i 2 zagr. (ASK I 27, 943v).

4. [1419] pr. niem. z czynszem 12 gr [z włóki], 1447 z czynszem 8 szer. gr, 1473 z czynszem 8 gr posp. → p. 3.

6. 1441 Stanisław Zaliwski kan. warsz. → p. 3 i przyp. 1.

1466 discr. Dziersław z Z. z prezenty Ziemaka Wyszyńskiego instytuowany przez bpa płoc. Ścibora [z Gościeńczyc] na pleb. w Wyszynach [pow. mław.] (Ep. 1, 180v).

1513 Piotr syn Andrzeja Zaliwskiego z Z., student Uniw. Krak. (MUK 2 nr 1513e/118).

1537 Jan syn Michała Zalewskiego! student Uniw. Krak. (MUK 2 nr 1537h/029).

1578 Bartłomiej Zaliwski chor. liw. przyjęty do pr. miej. Starej Warszawy (PrzyjęciaSW nr 1615).

Uwaga: Na początku XV w. Z. wraz z → Dąbrówką stanowiło prawdopodobnie obszar jednego rozległego nadania książęcego [ks. Janusza I?], z którego przed połową XV w. wydzieliła się wieś → Iganie. Od połowy XV w. wyraźnie widoczna w źródłach jest już odrębność tych dóbr. Podział dóbr Z. dokonany w 1450 doprowadził z czasem do powstania dwóch wsi Z., odróżnianych od 2. poł. XVI w. poprzez drugie człony nazwy, Piegawki i Wspinki. Pochodziły one od przydomków żyjących w nich przedstawicieli rodu Junoszów: Jana Piegawki syna Dziersława z Z. oraz Jana Wspinka [syna Pawła z Z.?]. Późniejsze Z.-Piegawki stanowiła południowa cz. dóbr Z. położona w sąsiedztwie Żukowa, natomiast późniejsze Z.-Wspinki to ich cz. północna, położona w sądziedztwie Proszewa. Wzmianki dot. Z.-Wspinek zostały wydzielone w osobne hasło.