(1258 Gosturin, 1374 Boturzino, Bothurin, Bothorzyn, 1429 Boturzin Maior, 1452 Magna Bothurzyn, 1468 Ygolomia seu Bothurzin, 1489 Polomya [!] alis Bothurzyn, Bothurzyny), dziś nie istnieje jako osobna miejscowość, wszedł prawdopodobnie na przełomie XV i XVI w. w skład Igołomi, położonej 12 km na SW od Proszowic. Pod koniec XVIII w. w płd.-zach. części Igołomi zarośla zw. B. (Mat. do MWK s. 73), może dziś wieś Odwiśle. Por. też Igołomia.

1. 1486 n. pow. prosz. (GK 2 s. 499); 1470-80 par. Igołomia (DLb. 2 s. 159).

2. 1258 → p. 3; 1382 Krystyna z B. z Fabianem z B. m. in. o cz. rz. [Wisły] i sadzawkę przy rzece (SP 8, 1724); 1389 gaj i jezioro w B. (SP 8, 5062); 1389, 1398 las w B. (SP 8, 5217, 7738); 1389 Krystyna z B. z Piotrem i Zbyszkiem z B. o podział gaju, jeziora i połów ryb w Wiśle (SP 8, 5304); 1468 łąki w B.: Łaszczę (Lascze), Graniczna (Granyczna) położona k. łąki karczmarza igołomskiego, Czechowska [dziś we wsi Odwiśle pole Cechówka; UN 13 s. 15], Kłosowska (Closzowska). Zarośla. Las dębowy; → p. 3 (SP 2, 3902); 1470-80 B. graniczy z Igołomią Małą (DLb. 2 s. 487).

3. Przed 1258 własn. książęca, po 1258 własn. kl. tyn., następnie własn. szlach. 1258 Bolesław Wstydl. dokonuje z kl. tyn. zamiany dóbr. W zamian za ziemię koło kościoła Ś. Floriana przyłączoną do m. Krakowa nadaje klasztorowi m. in. jaz na Wiśle z wsią G. (clausuram super Wizlam cum villa, que G. nuncupatur). Por. też Igołomia (Tyn. 21); 1374-98 Fabian, Pabian z B. (SP 8, 10, 1105, 1154, 1764, 3648, 3720, 3967, 4247, 4292, 5021, 5217, 5291, 6341, 6528, uw. 38/3, 43/21, 113/6, 119/10, 134/21, 220/2, 232/11, 263/8, 268/23); 1374-98 Piotr, Pietrasz, Piotrasz z B., br. Zbyszka (SP 8, 10, 1764, 3648, 4215, 5021, 5291, 6507, uw. 43/21, 144/7, 151/40, 176/20, 192/10); 1379-90 Michał z B. (SP 8, 563, 1116, 4292, 5212, 5291, 5469, 5481, uw. 144/10, 148/16, 151/36, 155/28, 204/7, 208/7); 1482-1404 Krystyna, Krzeszna, Krzystka, Krzesława, Krzechna z B. wd. po Pietraszu (SP 2, 925; 8, 1764, 4247, 4314, 5217, 6332, 6493, 6852, uw. 38/3, 41/1, 43/6, 50/11, 53/1, 144/7, 151/40, 168/12, 176/20, 220/2, 221/11, 232/11, 263-/8, 268/23; wg ind. WAP); 1382→ p. 2; 1385-1431 Jakusz, Jakub h. Czewoja, Czewa Boturzyński z B., s. Jana, wicekanclerz i kuchmistrz królowej 1389, pkom. królowej 1392, star. biec. 1398, wielkorządca krak. 1401, podsędek ziemski krak. 1420, burgr. krak. 1430, zm. a. 20 V 1431 (SP 2, 823, 919, 1210, 1455, 1596, 2092, 2104, 2218, 2301, 3233; 8, 3273, 5025, 9018, 10 418, 10 925; AGZ 3, 54, 94; 5, 23; KK 2, 353, 378, 387-8, 419, 424, 431-2, 443, 459, 465, 482, 511, 534; KMK 1, 88; KUJ 1, 75; Mp. 4, 997, 1044, 1075, 1086; ZDM 1, 208, 226, 228; 4, 1106; 6, 1613, 1627, 1664, 1770, 1828; DSZ 100-1, 129, 138, 156-7, 159-73; Tyn. 119; MS 3 S 85; MBiecza 4, 18; wg ind. WAP; Fed. s. 67, 128, 147, 251-2; Bon. 2 s. 89-90; A. Strzelecka, Jakusz z Boturzyna, PSB 10 s. 398-9); 1403-28 Anna ż. ww.. Jakusza, c. Jana z Czernichowa i Heleny, wd. 1433 (wg ind. WAP; SP 2, 2551, 2567); 1386-9 Staszko z B. (SP 8 uw. 8/36, 165/1); 1387-9 Małgorzata, Machna z B. (SP S, 5217, uw. 43/6,100/30); 1388-9 Krystyna z B. ze Zbyszkiem i jego br. Piotrem z B. o podział gaju, jeziora i połowu ryb w Wiśle (SP 8, 5062-3, 5304, uw. 139/18, 148/9, 166/16); 1389 Marcin z B. i Żydowa (SP 8, 5032); Stachna z B.; Zbyszko z B. br. Piotra (SP 8, 5217); 1394 pani z Probołowic [pow. wiśl.] z kuchmistrzem królowej Jakuszem o cz. dziedzictwa w B.; 1396 Przechna z Półłąkowa [wieś już nie istniejąca, dziś nazwa pola w Łyszkowicach] z Krzesławą wd. po Piotraszu z B. o cz. dziedziny należącą niegdyś do Zbyszka w B. i o 4 grz. z racji pr. bliższości (ZK 2s. 27, 449, 457); 1397 Krzesław z B. s. zm. Piotra (SP 8 uw. 232/132); 1398 Krzesława wd. z B. z Fabianem z B. o las i zagrodę (SP 8, 7738); 1401-4 Małgorzata c. Pietrasza z B. (wg ind. WAP); 1402 Mik. Romak z B. s. Krystyny z B. (SP 2, 925; wg ind; WAP); 1401 Femka ż. Sułka z Półłąkowa pozyskuje na Krzechnie z B. cz. dziedzictwa w B. po swoich stryjach Zbyszku i Stanisławie (SP 2, 797); 1403 taż Femka ż. Mikołaja ze Strzałkowa [pow. wiśl.], wd. po Sułku z Półłąkowa winna wydzielić Mikołajowi s. swojemu i Sułka oraz innym dzieciom trzecią cz. swego dziedzictwa po matce w B. (ZK 3 s. 439-40); taż pozwana przez swego s. Mikołaja o sprzedane dziedzictwo w B. (ZK 3 s. 490); Mikołaj s. Sułka z Półłąkowa, ręcząc za swą nieletnią siostrę Elżbietę, przelewa na Jakusza z B. wszystkie swoje pr. do sprzedanej przez jego matkę Femkę cz. B. i do innej cz. B., która może mu przypaść po Krzechnie wd. po Piotrze z B. (ZK 3 s. 512); Femka i jej mąż Mikołaj sprzedają za 50 grz. Jakuszowi z B. całą cz. ich dziedzictwa w B. z pr. bliższości do innych cz. oraz cz. w Nadziejówce (ZK 3b s. 7); 1404 c. Krzechny z B., ż. Mikołaja z B. (wg ind. WAP); 1406-13 Wojciech, Wojtko z B. (AKP 8/1, 402, 456; wg ind. WAP); 1408-30 Pietrasz, Piotr h. Gierałt z B., od 1424 niegdyś z B.¹W 1436 występuje jako świadek na dok. Piotra Szafrańca pkom. krak. Piotr Boturski (Boturzki) (ZDM 2, 491) (SP 2, 1338, 1391, 1788; 7/2, 207, 574; wg ind. WAP); 1420 Anna ż. Piotra z B. (wg ind. WAP); 1409-30 Andrzej Boturski z B. i Boturzynka, od 1424 niegdyś z B., br. Michała i przyrodni br. Wojciecha (SP 2, 1391; wg ind. WAP); 1409 Andrzej z B. zastawia za 12 grz. Elżbiecie wd. po Piotrze z Marszowic swój 1 ł. w Marszowicach (SP 2, 1189); 1417 Jachna ż. ww.. Andrzeja; 1412 Katarzyna z B.; 1413 Krzyśkowa z B. (wg ind. WAP); 1414 Katarzyna i Świętochna cc. Michała z B. sprzedają za 100 grz. swemu stryjowi Andrzejowi z B. całą swoją ojcowiznę w B. i Marszowicach i poręczają, że wd. po Michale Jachna zrzekła się tu wszelkich pretensji do wiana i posagu (ZK 193 s. 210); 1423 Kachna i Świętochna ustępują z wszelkich praw do spuścizny po ich zm. przyrodnim stryju Wojciechu z B. na rzecz Andrzeja z B. (ZK 195 s. 181); 1415 Jadwiga c. Jakusza z B., ż. Chociemira ze Zdanowic; 1416 Elżbieta wd. po Jakuszu z B. (wg ind. WAP); 1420 Piotr z B. sprzedaje za 80 grz. Andrzejowi z B. całą swoją ojcowiznę w B. Andrzej gwarantuje spłatę ww.. sumy ewentualnym wwiązaniem Piotra w swoich 2 kmieci w Marszowicach (ZK 7 s. 54-5); 1424 Elżbieta c. Jakuba z B., Jakub zięć Jakuba z B. podsędka krak.; Mikołaj i Stanisław z B.; 1424-9 Wawrzyniec s. Andrzeja z B.; 1426 Gaweł (Gall) s. Piechny [drugiej?] ż. Andrzeja z B. (wg ind. WAP); 1426-39 Piechna [druga?] ż. Andrzeja, 1° voto ż. Stanisława z Piotrkowic, siostra Jana i Klemensa z Wrzępi (wg ind. WAP; SP 2, 2794); 1428 Anna c. Jakuba z B.; 1429 Andrzej kmieć Jakuba z B. (wg ind. WAP); 1434 Dobko ze Szczekocin zastawia za 33 grz. Mikołajowi z B. karczmę i młyn należące do jego sołectwa w Grabcu (ZK 312 s. 475).

1439-70 Stanisław z B., Boturzynka, Woli Boturzyńskiej i Glewa s. Jakusza podsędka i Anny, br. Jakuba (CE 2, 255; DSZ, 215; KUJ 2, 169; Mp. 5 A 6, M 49; DLb. 2 s. 159); 1439-69 Wawrzyniec Boturzyński z B. (SP 2, 2794, 3777; Mp. 5 M 86, O 47; ZK 150 s. 160; 151 s. 235-6; OK 5 s. 320); 1445-73 Jakub Boturzyński z B. i Woli Boturzyńskiej s. Jakusza podsędka i Anny, br. Stanisława (SP 2, 3233, 3325; ZK 151 s. 166; GK 19 s. 854; DSZ 202, 215; Mp. 5 A 6; KUJ 2, 169, 192; OK 6 s. 109); 1452 Stanisław z B. zapisuje swej ż. Jadwidze, c. Jana z Zagórzan [pow. wiśl.] podstolego [królowej] 400 grz. wiana i posagu na połowie swych dóbr B., Boturzynek i Wola Boturzyńska (ZK 151 s. 106); 1453 Jakub i Stanisław z B. gwarantują Ściborowi ze Świeradzic zwrot 70 grz. ewentualnym wwiązaniem w 7 ł. osiadłych w B. (ZK 151 s. 167); 1454 Stachna wd. po Klemensie ze wsi Proszowice [par. Krzyżanowice] i jej s. Jan wydzierżawiają za 22 grz. Wawrzyńcowi z B. całą swoją cz. w Proszowicach (SP 2, 3545); 1468 br. Jakub i Stanisław z B. dokonują podziału dóbr. Jakubowi przypada Wola Boturzyńska z brzegiem rz. Wisły. Może on na igołomskim brzegu Wisły zbudować młyn i nikomu innemu nie wolno na tymże brzegu posiadać młyna. Młynarz ma posiadać wolną łąkę, jaką miał od dawna, i wolny wypas bydła oraz jak dawniej wolne od przeszkód dziedzica i kmieci drogi do młyna. Gdyby Wisła w Woli Boturzyńskiej zmieniła koryto, nowe koryto i utworzone jezioro ma należeć do tej wsi. Stanisław otrzymuje Glew oraz łąki w B.: Łaszcze, Graniczna, Czechowska i Kłosowska. Stanisław może wypasać trzodę na żołędziach tak w swoich lasach, jak i Jakuba. Jakub nie ma pr. sprzedać ani darować nikomu dębów w B. W Igołomi czyli B., gdzie podział nie zostaje dokonany, obaj br. utrzymują dotychczasowy stan posiadania (SP 2, 3902); 1470-80 dz. Jan i Stan. Boturzyńscy h. Czewoja. 2 dobre folw. B. zwie się ta cz., gdzie siedzi 2 rycerzy na 2 folw., cz. zaś 1 rycerza o 1 folw. i 4 zagrodach zwie się → Boturzynkiem (DLb. 2 s. 159); 1477 Katarzyna c. Stanisława z B., ż. Stan. Dąbskiego z Libertowa i → Brzyczyny (ZK 18 s. 298); 1478 Stan. Boturzyński sprzedaje za 2200 fl. węg. Janowi Szaszowskiemu swoją cz. w B. i Igołomi oraz Glew (GK 20 s. 757, 791-2); 1484-7 Jakub [s. Jakuba] Boturzyński z B.²W 1487 sprzedaje B. i następnie 1493 burgr. krak., 1504 poseł pozn., 1505 poborca kaliski, 1511 wojski kaliski, 1517 wojski pozn. (Bon. 2 s. 90). Zm. 1531 (nagrobek z h. Czewoja w krużganku klasztoru pocysterskiego w Lądzie k. Konina) (GK 22 s. 9, 499-500, 575-6); 1486 Jan z B. [s. Jakuba] dziekan sądec. poręczając za młodszego br. Jakuba sprzedaje za 1400 fl. węg. Katarzynie ż. Hieronima z B., c. zm. Jana Junaka z Chrobrza całą ich cz. w Igołomi i B. oraz las zw. Isepek i łąkę zw. Stara Łąka w Woli Boturzyńskiej przypadłe im w podziale z br. Stanisławom (GK 22 s. 499-500).

1486-7 Jan Szaszowski alias Blask z Igołomi i B. (GK 22 s. 488, 562); 1487 ww. Jan sprzedaje za 1000 fl. węg. br.: Janowi, Andrzejowi, Janowi i Stanisławowi [Rzeszowskim] z Przybyszówki [ziemia przem.] całe swoje cz. w B. i Igołomi (GK 22 s. 562-3); br. niedzielni Jan dziekan krak. i Jakub z B. i Igołomi sprzedają ww.. br. [Rzeszowskim] za 1400 fl. węg. swoje cz. w Igołomi i B. oraz las Isepek i łąkę Starą Łąkę w Woli Boturzyńskiej, które mieli od br. Stanisława. Kupujący mogą wypasać w lesie Stanisława 30 świń (GK 22 s. 575-6); 1488 br. Jan kan. krak., Jan i Stan. Rzeszowscy dz. B. i cz. Włostowic [par. Koszyce] (GK 22 s. 985); 1489 Andrzej z B. (GK 23 s. 81); Jan z Przybyszówki kan. krak. zastawia za 550 fl. węg. Janowi z Ossolina [pow. sand.] Igołomię czyli B. (GK 23 s. 147); 1490 Jan Kostrzecki z Cichawy zeznaje, że spłacił Janowi z Ossolina zapisy na dobrach B. czyli Igołomia (ZK 153 s. 34); 1491 Jan Rzeszowski kan. krak. sprzedaje za 2000 fl. węg. Janowi Ossolińskiemu B. (GK 23 s. 714); 1491-2 Jan Rzeszowski z B. dz. Prokocic i Łapszowa (GK 23 s. 733, 868); 1492-5 Jan Ossoliński z Balic i B. (GK 23 s. 844; 25 s. 81); 1497-1504 Seweryn Zeyfreth, Zeyfert rajca krak., dz. B. i Igołomi (SP 7/2, 1340; ZK 154 s. 103; GK 27 s. 322); 1504 tenże sprzedaje za 2200 fl. węg. Annie z Naramowic [woj. pozn.] ż. Adama z Drzewicy [pow. opocz.] B. (ZK 154 s. 103).

5. 1470-80 dzies. snop. i kon. wart. 10 grz. z folwarków i zagród w B. i Boturzynku należy do plebana w Igołomi (DLb. 2 s. 159).

6. 1403 Jakusz z B. pkom. i wielkorządca krak. funduje i uposaża altarię w kościele par. w Igołomi (Mp. 4, 1075); 1425 tenże nadaje kościół par. w Igołomi Ak. Krak. (KUJ 1, 75); 1439 Stanisław z B. [s. Jakusza podsędka] podpisuje akt konfederacji Spytka z Melsztyna (CE 2, 255); 1451-70 Jan Boturzyński [s. Jakusza podsędka] opat kl. Bened. w Sieciechowic [pow. rad.] (Podkomorskie Lubelskie s. 47-8, 51, 65, 76, 88, 92-6; Ziemskie Lubelskie 4 k. 120, 295; 5 k. 71, 278, 488, 492; 8, 47, 57, 118, 121, 133; DLb. 2 s. 159; Bon. 2 s. 90); 1460 Jan s. Jakuba z B. studentem Ak. Krak.; 1483 Jakub s. Jakuba studentem Ak. Krak. (Ind. s. 102, 125); 1482-1524 Jan Boturzyński [s. Jakuba, br. Jakuba] kan. krak. 1482, dziekan kol. sądec. 1486, zm. 1524 (Wypisy s. 69 przyp. 106, gdzie mylnie Jakub, s. 86 przyp. 138).