ŻYTNIA

1450 kop. 1490 Zythnya (MK 18, 41), 1473 or. Szithna (MK 5, 172v), 1503 Zitnya (MS 4/3 supl. nr 1268), 1509 Szytnia (MK 23, 627), 1512 Schytna (MS 4/2 nr 10199), 1520 Szythna (MK 24, 262), 1524 Zithnya (MK 36, 708), rzeka, obecnie Muchawka [w użyciu także nazwy: Wiśniówka lub Mucha], lewy dopływ Liwca, długości ok. 32 km; źródła k. Śmiar-Mroczków [z. łuk.], 15 km na S od Siedlec, ujście na N od Żytniej, 5 km na NW od Siedlec.

1450 w podziale dóbr → Zaliwie gran. działów idzie aż do rz. Świdnicy wzdłuż Kobylego Błota naprzeciw Igań, które się zakrzywia, dalej do lasu zw. Pogórz i tym lasem do łąki wójtowskiej nad rz. Z., skąd w górę rz. Świdnicy; innymi znakami oddzielona jest część Bronisza [z Igani], od dąbrowy żelkowskiej w stronę dolnego młyna aż do sosny czyli zrębu, tak że ma on posiadać swą część od rz. Świdnicy do rz. Z.; Bronisz ma podzielić łąki nad Z. między braci i bratanków (MK 9, 185v-186; MK 18, 41); 1473 Mikołaj syn Stanisława i Jan syn Dziersława z Zaliwia sprzedają prac. Maciejowi Rykale z Żelkowa 1 wł. i łąkę Biełka w lesie Rakowiec koło rz. Z. w dobrach Żelkowo (MK 5, 172v); 1503 król Aleksander potw. ugodę między Gotardem z Niwisk poddanym ks. Konrada [III] i sędzią ziem. liw. a Danielem Siedleckim z z. łukowskiej w sprawie brzegu rz. Z., która rozdziela Niwiski i Siedlce [z. łuk.], oraz stawu na niej (MS 3/1 nr 941; MK 20, 106-107; potwierdzenie: MS 4/3 supl. nr 1268); 1509 proces między Mikołajem Zaliwskim z Wołyńców a Danielem Gniewoszem z Siedlec o usypanie przez Daniela, wbrew woli Mikołaja, nowej grobli i urządzenia stawu na rz. Z., rozdzielającej Król. Polskie i księstwo maz., oraz zbudowanie młyna i zalewanie dóbr Mikołaja, zakończony wyrokiem zabraniającym budowy tam i sadzawek, zatwierdzonym przez Zygmunta Starego (MK 23, 627); 1510 król Zygmunt [I] potwierdza ugodę między Mikołajem Zaliwskim z Wołyńców a Danielem Siedleckim z Siedlec i Grabiony [z. łuk.] w sprawie grobli i stawu założonego przez Daniela; Daniel przekazuje Mikołajowi wspomnianą groblę na rz. Z. wraz z jej [prawym] brzegiem oraz młyn z foluszem (MK 24, 262; MK 26, 115); 1512 Dziersław Zaliwski z Wołyńców kuchmistrz król. zostaje wyjęty spod jurysdykcji urzędników Królestwa oraz zwolniony z obowiązku stawienia się na wyprawę wojenną, któremu podlegał z powodu posiadania gruntów za rz. S., w z. łuk., przekazanych jego ojcu Mikołajowi przez Daniela Siedleckiego na mocy ugody (MS 4/2 nr 10199; MK 26 k. 94v, 115); 1524 potwierdzenie dok. króla Aleksandra z 1503 (MS 4/2 nr 13934; MK 36, 708); 1546 granica między WKLit. a Mazowszem biegnie m.in. rzekami Liwiec i Ż., która rozdziela pow. liw. i łuk. (Varia I 55, 45-48v; Varia I 56 k. 13, 44v-46; JaszczołtGran. 47-54).

Uwaga: Ż. w dolnym biegu wytyczała gran. z WKLit. Hydr. Wisły nr 406; Bilut 109-110, 197-198, omawia rzekę dwukrotnie, pod hasłami Muchawka i Ż.