ŻUKÓW

1417 kop. 1455-59 Zukowo (MK 3, 114), 1449 kop. 1455-59 Zucowo (MK 4, 95v), 1450 kop. 1497 Zukouo, Sulkowo (MK 18, 41), 1483 or. Zukow (MUK 1 nr 83h/295), 1492 Schukowo (MZH nr 713), 1499 Szuchowo (Archivio Segreto Vaticano, Penitenzieria Apostolica, Registri Matrimonialium et Diversorum 48, 916v-917), 1515 Szukowo (MK 340, 18v); 1515 kop. 1539 Zukovo (MK 60, 274v), 1520 Zhukowo (Documenta ad historiam familiae Bátori de Ecsed spectantia, t. 1, wyd. R. Horwáth, T. Neumann, N.C. Toth, Nyíregyháza 2011, nr 245), 1578 Sukowo (ASK I 27, 943av), 14 km na NW od Siedlec.

1. 1449, 1452 dystr. czer., koło Liwa (MK 4 k. 95v, 9); 1462 dystr. czer. (MK 18, 226v); 1476 pow. liw. (Lub. nr 236; MK 5, 190v); 1523 z. czer., pow. liw. (MK 32, 180v); 1539 pow. liw. (MS 4/1 nr 6539); 1563 n. par. Niwiski, [diec. pozn.] (ŹD 416; ASK I 38, 365; (ASK I 27, 943av).

2. 1449 „dział u Wodnie” → p. 3; 1450 gran. działów w → Zaliwiu, obejmujących „przykupninę” leżącą w kierunku Z., a nabytą od Chojeckich [→ Chojeczno], biegnie w części tak, jak wytyczyli ją [przed wspomn. sprzedażą] Mikołaj z Z. i Maciej z Chojeczna (MK 9, 185v-186, MK 18, 40v-41); 1462 granice Chojeckich, wielki las zw. Kąty, struga, rz. Liwiec, granice Zaliwskich → p. 3; 1503 granice z Chojecznem, Sianną i Żeliszewem wytyczone są przez Mikołaja i Krystyna czyli Chrzczona Żukowskich, rz. Świdnica, Ciasny Lasek (MK 41, 52v; → Chojeczno-Widliska, p. 2); 1543 młyn na rz. Liwiec zw. Balia → p. 3; 1546 spory między [Mikołajem?] Wrzelowskim a Żukowskimi o samicę Liwca; wspomn. młyn Balia (JaszczołtGran. 50-51); 1563, 1567, 1578 młyn → p. 3.

3. Włas. szlach. 1417 Jan z Z.1Identyfikacja wsi Z. z Żukowem w z. liw. nie jest pewna, lecz najbardziej prawdopodobna. Właśnie z tego okresu pochodzi wiele pierwszych wzmianek o wsiach w z. liw., co obrazuje następstwa szerszej akcji kolonizowania tego obszaru realizowanej przez ks. Janusza I. Zapewne Jan z Ż. kupiwszy lub otrzymawszy od ks. Janusza I nadanie w z. liw. pozbył się swego dziedzictwa w z. czer. Synami tegoż Jana mogli być Piotr Kot oraz Jakub, a wnukami Jakub, Abraham, Jan i Boksa sprzedaje Piotrowi [Pilikowi] wdzie maz. dziedzictwo Małe Chabdzino [z. czer.] za 300 kóp gr pras. (MK 3, 114).

1437-60 Piotr Kot z Z. i → Żukowa-Ziemaków: 1437 [tenże?] Piotr Kot jako dworzanin ks. lit. Michała Zygmuntowicza otrzymuje od tegoż księcia dobra pod Brańskiem [z. bielska] (MK 3, 249); 1445 tenże Piotr z Z. mąż Anny c. zm. Wojciecha z Żeliszewa (MK 4, 74v); 1452 tenże Piotr Kot z Z. daje Jakubowi, Abrahamowi, Janowi i Boksie swym bratankom2W tekście „filiastro suo” w liczbie pojedynczej, ale określenie stopnia pokrewieństwa odnosi się chyba do wszystkich czterech osób całą swą cz. [w Z.] za 34 kopy gr (MK 4, 9); 1460 [tenże?] Piotr Kot z Domanowa [k. Brańska, z. bielska, Podlasie] funduje w tej wsi kościół3JaszczołtGran. 44. O tożsamości Piotra Kota z Domanowa z Piotrem Kotem z Ż. świadczy również to, że jednym z potomków tego pierwszego (najpewniej wnukiem) był Jan Ziemakowicz z Domanowa (1528, popis wojskowy z. bielskiej). Imię Ziemak jest charakterystyczne dla mazowieckich przedstawicieli rodu Junoszów, do którego należeli także Żukowscy. Co ważne, z Ż. wydzieliła się wieś → Ż.-Ziemaki, której dziedzice Piotr i Stanisław, mogli być potomkami Piotra Kota (ADS, D 149, 287).

1449-92 Jakub, 1449-76 Abraham, Jan i Boksa z Z., ss. Jakuba, h. Junosza: 1449 ciż Jakub i Abraham sprzedają swojemu szwagrowi (gener) Janowi z Zaliwia4PacMat. 207, błędnie podaje, że Jan z Zaliwia był bratem Abrahama i Jakuba z Ż swoją cząstkę (particulam) zw. „dział u Wodnie” (dzal v vodne), zaczynającą się przy starych granicach dziedzictwa Z., za 15 kóp gr w półgr oraz zaręczają za małoletnich Jana, Boksę i Ofkę, że nie będą oni podważać tej transakcji (MK 4, 95v); 1452 ciż (bez Jana) bratankowie Piotra Kota → wyżej; 1462 Jan z Zaliwia5Chodzi tu o Jana Piegawkę, ponieważ w 1505 o potwierdzenie przepadku wspomn. cz. Ż. proszą jego synowie (→ Zaliwie) oświadcza, że odstąpił tymże braciom Jakubowi, Abrahamowi, Janowi i Boksie cz. Z., którą oni dali mu jako posag swej siostry Anny [jego żony] i „odciosali” nowymi znakami od granic Chojeckich do wielkiego lasu zw. Kąty (Candy), które to znaki strony teraz „przeciosały” [unieważniły]; [granica biegnie] do strugi i dalej do granic Zaliwskich i Żukowskich, dochodząc strugą do starych granic i nimi do rz. Liwiec; dobra te Jan z Zaliwia ma posiadać z wszystkimi pożytkami jako posag żony wartości 20 kóp gr w półgr; jeżeli bracia nie wykupią tej części w ciągu 18 tyg. od daty wydania dok. książ., stracą pr. do tych dóbr na rzecz Jana, a on otrzyma nowy dok. przy pierwszym pobycie księcia w Liwie; jeśli tak się stanie, Jan nie będzie mógł odwoływać się wobec nich do wcześniejszego zapisu; Żukowscy przekazują też Janowi 9 korców zboża, które pobierali z młyna w Zaliwiu, i mają mu oddać dotyczący tego dok. książ.; Jakub, Abraham i Boksa ręczą za swego [nieobecnego] brata Jana, że przez 3 lata nie będzie kwestionował tej umowy6Wydaje się, że sens tej zawiłej i niejasno sformułowanej zapiski jest taki, że Jan Zaliwski oświadczył gotowość zwrotu otrzymanej w posagu części Ż., jeżeli w ciągu 18 tyg. szwagrowie spłacą mu należne pieniądze. Możliwa wydaje się jednak także inna interpretacja, że Jan oddał szwagrom otrzymaną wcześniej część, a oni wyznaczyli mu inną (w częściowo innych granicach?) i to tę mogą oni wykupić w ciągu 18 tyg; 1464 potwierdzenie księcia Konrada [III] (MK 18, 226v-227); 1476 ciż otrzymują od ks. Konrada [III] dla swoich dóbr Z. oraz dla osiadłych tam kmieci i pozostałych mieszkańców [zwolnienie z powinności budowy oraz naprawy zamków i warowni (Lub. nr 236; MK 5, 190v); 1492 tenże Jakub śwd. [wywodu szlachectwa] Macieja Oszczerza z Polikowa (MZH nr 713); 1515 ciż Abraham, Jakub i Jan wspomn. jako zm. → niżej.

1450 szl. Mikołaj z Z. → p. 2.

1483-1537 Mikołaj Żukowski, syn Abrahama z Ż., h. Junosza, kariera kościelna, dworska i kancelaryjna → p. 6: 1503 [tenże?] → niżej; 1515 tenże Mikołaj, Krystyn (Chrzczon), Jan, Wojciech i Marek Żukowscy ss. Abrahama oraz Mikołaj Żukowski syn Jakuba, h. Junosza, odkupują od Abrahama7W dalszej części zapiski nazwany Andrzejem z Bytynia (Sbithin) w pow. ostrowskim8W WKLit. nie było w XVI w. pow. ostrowskiego. Prawdop. chodzi o Bytyń (później Byteń), wieś w pow. słonimskim w późniejszym woj. nowogródzkim (JaszczołtGran. 44) w WKLit., syna zm. Jana z Z., jego dział ojczysty w Z. i Woli Żukowskiej za 80 kóp gr w półgr, dzieląc go między siebie po połowie (MK 340, 18v; MK 60, 274v-275v); 1515 ciż Mikołaj, Krystyn i Marek w imieniu swoim oraz swych braci Jana i Wojciecha z jednej strony oraz Mikołaj syn zm. Jakuba z drugiej strony [zapiska urwana] (MK 340, 18v); 1523 ciż z powodu zasług tegoż Mikołaja Żukowskiego w służbie książ. otrzymują od książąt Stanisława i Janusza [III] pr. chełm. z czynszem opo 2 gr z włóki os. dla Z. i Woli Żukowskiej, jak również wszelkich innych dóbr, jakie pozyskają w przyszłości w księstwie maz.; uzyskują też pr. nieodpowiednie i zwolnienie od kar sądowych z wyjątkiem kary pięćdziesiąt w wysokości 2 gr posp., a dla kmieci z wspomn. wsi zwolnienie od prac budowlanych przy starych i nowych zamkach (MK 32, 180v); 1525 umowa zawarta uprzednio za zgodą ks. Janusza [III] przez tegoż Mikołaja z dziedzicami z Dąbrówki i Igań dot. [wykupienia i pobierania przez Mikołaja] daniny miodowej [z Dąbrówki i Igań] zostaje unieważniona przez księcia; 1526 oblata dokumentu w metryce książ. (MK 41, 127v-128); 1526 tenże jest szwagrem Wojciecha syna zm. Andrzeja Połaskiego z Pigłowki (MK 41, 158v); 1526 tenże otrzymuje od ks. Janusza [III] ogród z dworem książ. (ortus et curia ducalis) na przedmieściu [Starej] Warszawy (SalinaPol. 378-379); 1526 tenże wykonawcą testamentu ks. Janusza [III]; książę daje mu jako prepozytowi warsz. posiadany już wcześniej ogród z zabudowaniami na przedmieściu warsz. oraz 200 kóp gr zapisanych na wsi → Grodzisko (J. Tęgowski, Testament ostatniego Piasta mazowieckiego, PH 96, 2005, z. 1, s. 81, 82, 85); 1526 tenże otrzymuje od ks. Anny Konradówny 20 wł. lasu zw. Damaszow, łąkę Nieznaszową i strugę Lipkę z oboma brzegami [pow. kam; obecnie Fiszor, lewy dopływ Bugu] na pr. chełm. z czynszem książ. po 2 gr posp. [z włóki os.] oraz prawem do wolnego wypasu i wyrębu drewna w przyległych lasach ksiaż.9Wg J. Tęgowskiego, Testament, op. cit., s. 85, oraz PiberUdz.146, nadanie to miało charakter zamiany za zapis 200 kóp gr na wsi Grodzisk; księżna potw. też przywileje udzielone przez swych braci Stanisława i Janusza [III] dla Z. i Woli Żukowskiej (SalinaPol. 384-386); 1531 tenże prep. warsz. otrzymuje dożywotnio od króla Zygmunta [I] dom z ogrodem na przedmieściu warsz. wraz ze zwolnieniem od roszczeń sądowych wykonawców testamentu zm. prepozyta warsz. [Mikołaja] Mirowskiego (MS 4/1 nr 5861); 1537 szl. Wincenty Brzumiński sługa tegoż Mikołaja prepozyta warsz. przewozi 18 łasztów żyta przez komorę cła wodnego we Włocławku (RThel. 2).

1503-46 Krystyn (Chrzczon) Żukowski z Ż., syn Abrahama, h. Junosza, 1511-46 podsędek liw. (MK 32, 101; ASLiw 8): 1503 Mikołaj10Może to być zarówno Mikołaj Żukowski syn Abrahama, jak i Mikołaj Żukowski syna Jakuba, choć wymienienie go przed Krystynem wskazuje, że chodzi tu raczej o jego starszego rodzonego brata i Krystyn czyli Chrzczon Żukowscy z Z. wytyczają znaki graniczne z dobrami Chojeczno-Mingosy i → [Chojeczno-]Widliska (MK 32, 52v); 1515 tenże → wyżej; 1520 tegoż Krystyna z Z. kwitują Marcin, Barbara i Anna dzieci zm. Stanisława z Sosnkowa [z. wysz.] z zapłaty 44 kóp gr w półgr zgodnie z zapisem w księdze ziem. bł. (Warsz. 12, 884-885); 1522 tenże daje Mikołajowi z Krośni [pow. bł.] swą cz. w Gołaszewie [pow. bł.], a otrzymuje w zamian 1/2 wł.i 1/2 łąki zw. Kula w [Wielkich] Krośniach; Agnieszka ż. Krystyna oraz Barbara ż. Mikołaja zrzekają się zapisów posagu na działach, które podlegają zamianie (MK 32, 132); 1539 tenże wraz z Andrzejem i Jakubem z Z. proszą o wypis z metryki książ. poświadczający sprzedaż dóbr Z. i Wola Żukowska w 1515 (MS 4/1 nr 6539; MK 60, 274v-275); 1542 córka tegoż Anna, ż. Jana syna zm. Jana Bagieńskiego z Bagienicy podstarościego ostroł. (CDIAUK 966-1-100, 417); 1543 tenże Krystyn wraz z bratankami Jakubem i Stanisławem z Z.11Być może Jakub i Stanisław byli tożsami z Jakubem i Stanisławem ss. Jana Piegawki z Zaliwia, wspomn. w zapisce z 1505. W takim razie byliby zapewne stryjecznymi braćmi Krystyna, jako synowie Anny, siostry Abrahama z Żukowa zawiera ugodę z Mikołajem Wrzelowskim z Mokobód [z. droh.] w sprawie młyna zw. Balia na rz. Liwiec12Obecna wieś Bale na prawym brzegu Liwca (NGABM 1759-2-5, 391v-392v); 1546 tenże wspomn. jako zm. (ASLiw. 8; MS 4/1 nr 7702).

1503-23 Mikołaj Żukowski syn Jakuba, h. Junosza: 1503 [tenże?], 1515 tenże → wyżej; 1517 tenże ojciec Andrzeja → p. 6; 1523 tenże → wyżej; Mikołaj.

1505 Jakub, Stanisław i Jan ss. zm. Jana Piegawki z Zaliwia proszą o potwierdzenie przepadku zastawu działu w Z. z 1464 (MK 18, 226).

1515 Abraham z Bytynia, syn Jana z Ż., h. Junosza → wyżej.

1515-23 Jan Żukowski, syn Abrahama, h. Junosza: 1515, 1523 tenże → wyżej; 1523 [tenże?] → p. 6; [1539] uczc. Anna wd. [po tymże?] żona sław. Franciszka Roli (WarszDis. 2, 300v).

1515, 1523 Wojciech Żukowski, syn Abrahama, h. Junosza → wyżej.

1515-51 Marek Żukowski, syn Abrahama, h. Junosza: 1515, 1523 tenże → wyżej; 1517-51 kariera kościelna → p. 6.

1517-47 Andrzej Żukowski syn Mikołaja, h. Junosza, kariera kościelna → p. 6: 1539 tenże → wyżej.

1539, 1543 Jakub z Ż., 1543 Stanisław z Ż. jego brat → wyżej: Krystyn.

1546 Żukowscy → p. 2.

1551-64 Mikołaj Żukowski: 1551-64 kariera kościelna → p. 6; 1553 tenże w imieniu swoim i swych bratanków pozywa szl. Wawrzyńca Luboradzkiego sługę swego zm. brata [krewnego] Marka Żukowskiego kantora włoc. o przywłaszczenie sreber i innych rzeczy należących do zm. (Chodyński 1094); 1564 tenże wraz z Janem, Feliksem, Krzysztofem i Wojciechem Żukowskimi zapisują altarii w koleg. warsz. czynsz z → Żukowa-Ziemaków (KnapWar. 85).

1563 pobór od 2 wł. 1 kw. os. i młyna dor. o 2 kołach (ŹD 416; ASK I 38, 365); 1567 pobór od 2 wł. os., 5 zagr. i 2 kół młyńskich dor. (ASK I 38, 591v); 1578 pobór z S. i Wólki Tymianki od 10 wł. os.; Krzysztof syn zm. Krystyna [Żukowskiego] płaci od 1 wł. 1 1/2 mr.; Wojciech syn zm. Krystyna [Żukowskiego] płaci od 1 wł. 1 1/2 mr.; Wojciech syn zm. Jakuba, Katarzyna wd. po Mikołaju, Marcin i Leonard ss. zm. Stanisława płacą od 5 wł. 1/2 kw. i 2 zagr.; Feliks syn zm. Krystyna [Żukowskiego] płaci od 1 wł. 1 1/2 mr. i 2 zagr.; Marcin i Leonard ss. zm. Stanisława, Jan syn zm. Jakuba Ukleja płacą od 1 wł. 1 1/2 mr.; Jan syn zm. Krystyna [Żukowskiego] płaci od 1 wł. 1 1/2 mr.; ciż jako dziedzice płacą od młyna dor. o 1 kole (ASK I 27, 943av).

4. 1523 pr. chełm. dla Z. i Woli Żukowskiej z czynszem po 2 gr [z włóki os.] → p. 3.

5. 1603 dzies. z Z należą do pleb. w Niwiskach (AV 1, 42v).

6. 1483-1537 Mikołaj Żukowski z Ż., syn Abrahama, h. Junosza (I. Sułkowska-Kurasiowa, Polska kancelaria królewska w latach 1447-1506, Wrocław 1967, s. 162; W. Chorążyczewski, Przemiany organizacyjne polskiej kancelarii królewskiej u progu czasów nowożytnych, Toruń 2007, s. 78-79, 104, 113, 132-133; J. Grabowski, Elita umysłowa w kancelarii i na dworze książąt mazowieckich w okresie późnego średniowiecza (druga połowa XV w. - 1526), „Archeion” 115, 2014, 415-418; LietuvosKat. nr 1451; W. Pawlikowska-Butterwick, Liudas Jovaiša, The Statutes of the Chapters of Vilna and Samogitia, [Vilnius] 2015; PiberUdz. 141-147): 1483 tenże student Uniw. Krak. (MUK 1 nr 83h/295), 1486 bakałarz sztuk wyzw. (KProm. nr 86/9B); 1493 tenże notariusz publ. kreacji papieskiej i cesarskiej (ADP, perg. 388), 1493-94 pisarz ks. Janusza [II] (MK 6 k. 299v, 310v), 1495-1498 pisarz bpa wil. [Wojciecha Tabora] (KatWil. 1 nr 435, 450); 1499 tenże kan. wil. zwraca się do pap. [Aleksandra VI] z prośbą o pozwolenie na używanie ołtarza przenośnego13Pod tą samą datą zapisane są supliki Jadwigi ż. Jana Litawora marszałka WKLit., Marka z Żoch pleb. w Iwiu w diec. wil. i Jana z Dobrzynic [woj. płockie?] kan. wil. Źródło to za pośrednictwem dr. T. Jaszczołta udostępnić nam zechciał prof. S.C. Rowell z Wilna (Archivio Segreto Vaticano, Penitenzieria Apostolica, Registri Matrimonialium et Diversorum 48, 916v-917); 1499-1524 tenże kan. wil. (ACV 1, 73v; PiberUdz. 142); 1503 tenże po śmierci ks. Konrada [III] ubiega się u króla Aleksandra o stanowisko pisarza ziem. warsz. oraz o ekspektatywę na kanonię warsz.14Zapewne krótko przedtem przestał pełnić funkcję pisarza bpa wil. Wojciecha Tabora. Wg PiberUdz. 142, przyczyną był konflikt bpa z członkami kapituły katedralnej, jaki rozgorzał w poł. 1503 (MS 3 nr 979; MK 20, 114); 1504 tenże pisarz kancelarii wielkoksiążęcej króla Aleksandra (TPaw. 1, 108; J. Skibniewska, Dwór królewski Aleksandra Jagiellończyka w latach 1501-1506, Lublin 2015, s. 296, 311; PiberUdz. 142); 1505-06, 1528 sekretarz królów Aleksandra i Zygmunta (Muzeum Narodowe w Krakowie, sygn. 534/5; MS 3 nr 2579; MS 4/2 nr 15580; W. Chorążyczewski, Przemiany, op. cit., s. 78-79, 132-133; PiberUdz. 142 n.); 1505 tenże kan. lwowski (KatWil. 1 nr 595); 1506 tenże uzyskuje prowizję na prebendę w kap. warmińskiej [najpewniej nie została objęta] (MS 3 nr 2579; PiberUdz. 143); 1506-10 tenże prep. w Środzie [w Wielkopolsce] (LietuvosKat. nr 1431; J. Tęgowski, Testament ostatniego Piasta mazowieckiego, PH 96, 2005, z. 1, s. 81); 1507 tenże otrzymuje na polecenie króla Zygmunta 10 kóp gr i 18 łokci adamaszku (Lietuvos Metrika, Knyga Nr. 8, Vilnius 1995, nr 551); 1507 tenże jako pisarz król. posłuje do Rzymu (MS 4/2 nr 8650); 1510 tenże doktor praw [tytuł uzyskany najpewniej w czasie pobytu w Rzymie] (W. Pociecha, Geneza hołdu pruskiego 1467-1525, Gdynia 1937, s. 42: Łukowski!; Sobol 168); 1510-28 tenże kantor włoc. (ADW perg. 411; MS 4/2 nr 15580); 1511 tenże pleb. w Grodnie [woj. trockie] (Russkaja istoričeskaja biblioteka, t. 20, Petersburg 1903, 752-754 nr 144); 1511 tenże dziekan łęcz. (J. Tęgowski, op. cit., s. 81); 1511-23 tenże kan. warsz. (MK 340, 33v; MK 32, 180v); 1511 tenże poseł ks. Anny [Radziwiłłówny] do króla Zygmunta [I] (Russkaja istoričeskaja biblioteka, t. 20, s. 787, nr 166; PiberUdz. 144); 1512 tenże sekretarz dworu ks. Anny [Konradówny] (Warsz. 10, 981; PiberSpis); 1513-14 tenże pleb. w Łomży (AOfPult. 114 k. 189, 197); 1515-32 tenże pleb. w → Liwie; 1516 całoroczny pobyt tegoż we Włocławku (Chodyński 1095); 1517-26 tenże kanclerz księstwa maz. (MK 340, 12v; MK 40, 120v; PiberSpis); 1520 tenże jako kanclerz księstwa maz. przedstawia kapitule warsz. postulat książąt Stanisława i Janusza [III] opodatkowania poddanych kośc. w archidiakonacie warsz. (AECVars. 38); 1520 tenże poseł książąt maz. negocjuje w Budzie małżeństwo ks. Zofii Konradówny z palatynem węg. Stefanem Batorym (Documenta ad historiam familiae Bátori de Ecsed spectantia, t. 1, wyd. R. Horwáth, T. Neumann, N.C. Toth, Nyíregyháza 2011, nr 245); 1520 tenże z powodu nieusprawiedliwionej nieobecności podczas jesiennej sesji wil. kap. kat. ma zapłacić karę w wysokości 1 kopy gr; rok później na jego prośbę kara zostaje uchylona (ACV I k. 33, 37; W. Pawlikowska-Butterwick, L. Jovaiša, The Statutes of the Chapters of Vilna and Samogitia, [Vilnius] 2015, s. 194); 1521 tenże udziela w Warszawie ślubu per procura ks. Zofii Konradównie oraz Stefanowi Batoremu (Budapest, Magyar Országos Levéltár, DL nr 23442); 1522 nieobecność tegoż podczas sesji wil. kap. kat. usprawiedliwiana przez kan. wil. Wojciecha z Różana złym stanem zdrowia (ACV I 51; W. Pawlikowska-Butterwick, L. Jovaiša, op. cit., s. 193); 1522-33 tenże kan. płoc. (MK 32, 180v; ACP 2, s. 150, nr 57; Chodyński 1095); 1524 tenże wydelegowany przez kap. warsz., aby prosić ks. Janusza [III] o wolniznę dla dóbr Raźny (AECVars. 53); 1524 tenże zwolniony od kary za nieobecność podczas sesji wil. kap. kat. (ACV I 69; W. Pawlikowska-Butterwick, L. Jovaiša, op. cit., s. 194); 1524-37 tenże prep. koleg. warsz. (SalinaPol. 356-359; RThel. 2); 1525 tenże jako kantor włoc. jest kolatorem altarii ś. Jana Jałmużnika w kośc. par. w Kazimierzu [Biskupim] w diec. gnieź. [pow. koniński] (MK 339, 135); 1564 tenże wspomn. jako zm. fundator altarii w koleg. warsz. → p. 3.

1515-51 Marek Żukowski Ż. syn Abrahama: 1517 tenże student Uniw. Krak. (MUK 2 nr 1517e/051); 1521 tenże reprezentuje swego brata Mikołaja podczas obrad kap. wil. (LietuvosKat. nr 1645); 1528 tenże obejmuje kantorię włocł. po rezygnacji swego brata Mikołaja (Chodyński 1094); 1529 tenże wyświęcony na subdiakona i diakona (Chodyński 1094); 1547 temuż jako kantorowi włoc. z powodu jego choroby bp włoc. [Andrzej Zebrzydowski] przydaje koadiutora Jana Żdżarowskiego, co staje się powodem procesu między Żukowskim a Żdżarowskim (MS 4/3 nr 23029; Chodyński 1094); 1549 koadiutorem tegoż Marka zostaje Łukasz Grabski (Chodyński 1095); 1550 tenże Marek złożony długotrwałą chorobą zawiera ugodę z kapitułą włoc. w sprawie zarządu zaniedbanymi wsiami prestymonialnymi i naznacza kan. Nikodema Pczenińskiego na koadiutora; opiekunem Marka w domu ma być kan. Rolski (Chodyński 1095); 1551 tenże altarysta altarii „fundi Ludwik” w koleg. warsz. patronatu Jana Baryczki mieszcz. warsz.; altarię przejął po swym bracie [krewnym] Mikołaju (Chodyński 1094); 1553 tenże wspomn. jako zm. → p. 3; [Papr. 326, przytacza napis z nagrobka Marka w kat. we Włocławku].

1517-47 Andrzej Żukowski syn Mikołaja: 1517 student Uniw. Krak. (MUK 2 nr 1517e/023); 1532-33 [tenże?] rządca Mikołaja Żukowskiego pleb. w Liwie (Ep. 14 s. 352, 527); 1538 pleb. w Niwiskach (NowDzieje 2, 546); 1547 psałterzysta kat. pozn. prezentowany przez Aleksego Bojemskiego i nominowany przez bpa Benedykta Izdbieńskiego na stanowisko pleb. w Oleksinie (AE IX k. 71, 137; CP 4 nr 27).

1523 szl. Jan Żukowski [prawdop. syn Abrahama, → p. 3; ojciec Mikołaja altarysty?, → niżej] przyjęty do pr. miej. Starej Warszawy (PrzyjęciaSW nr 264).

1551-64 Mikołaj Żukowski z Ż.: 1551 tenże altarysta altarii „fundi Ludwik” w koleg. warsz. → wyżej; 1561-64 tenże altarysta [innej] altarii ufundowanej przez Mikołaja Żukowskiego prep. warsz. (RejArchid. 111; KnapWar. 85); 1564 tenże kwituje wykup czynszu odkupnego [dla swej altarii] z Czerniakowa [pow. warsz.] od sumy 10 kóp gr, po czym wraz z wraz Janem, Feliksem, Krzysztofem i Wojciechem Żukowskimi jako kolatorami altarii ufundowanej przez prep. Mikołaja zapisują jej 1 grz. czynszu odkupnego od sumy 10 kóp gr zapisanej na dobrach → Żuków-Ziemaki (KnapWar. 85).

Uwaga: W wyniku działów majątkowych z dóbr Ż. wyodrębniły się wsie Żuków-Ziemaki, Wola Żukowska i Tymianka.

1 Identyfikacja wsi Z. z Żukowem w z. liw. nie jest pewna, lecz najbardziej prawdopodobna. Właśnie z tego okresu pochodzi wiele pierwszych wzmianek o wsiach w z. liw., co obrazuje następstwa szerszej akcji kolonizowania tego obszaru realizowanej przez ks. Janusza I. Zapewne Jan z Ż. kupiwszy lub otrzymawszy od ks. Janusza I nadanie w z. liw. pozbył się swego dziedzictwa w z. czer. Synami tegoż Jana mogli być Piotr Kot oraz Jakub, a wnukami Jakub, Abraham, Jan i Boksa.

2 W tekście „filiastro suo” w liczbie pojedynczej, ale określenie stopnia pokrewieństwa odnosi się chyba do wszystkich czterech osób.

3 JaszczołtGran. 44. O tożsamości Piotra Kota z Domanowa z Piotrem Kotem z Ż. świadczy również to, że jednym z potomków tego pierwszego (najpewniej wnukiem) był Jan Ziemakowicz z Domanowa (1528, popis wojskowy z. bielskiej). Imię Ziemak jest charakterystyczne dla mazowieckich przedstawicieli rodu Junoszów, do którego należeli także Żukowscy. Co ważne, z Ż. wydzieliła się wieś → Ż.-Ziemaki, której dziedzice Piotr i Stanisław, mogli być potomkami Piotra Kota.

4 PacMat. 207, błędnie podaje, że Jan z Zaliwia był bratem Abrahama i Jakuba z Ż.

5 Chodzi tu o Jana Piegawkę, ponieważ w 1505 o potwierdzenie przepadku wspomn. cz. Ż. proszą jego synowie (→ Zaliwie).

6 Wydaje się, że sens tej zawiłej i niejasno sformułowanej zapiski jest taki, że Jan Zaliwski oświadczył gotowość zwrotu otrzymanej w posagu części Ż., jeżeli w ciągu 18 tyg. szwagrowie spłacą mu należne pieniądze. Możliwa wydaje się jednak także inna interpretacja, że Jan oddał szwagrom otrzymaną wcześniej część, a oni wyznaczyli mu inną (w częściowo innych granicach?) i to tę mogą oni wykupić w ciągu 18 tyg.

7 W dalszej części zapiski nazwany Andrzejem.

8 W WKLit. nie było w XVI w. pow. ostrowskiego. Prawdop. chodzi o Bytyń (później Byteń), wieś w pow. słonimskim w późniejszym woj. nowogródzkim (JaszczołtGran. 44).

9 Wg J. Tęgowskiego, Testament, op. cit., s. 85, oraz PiberUdz.146, nadanie to miało charakter zamiany za zapis 200 kóp gr na wsi Grodzisk.

10 Może to być zarówno Mikołaj Żukowski syn Abrahama, jak i Mikołaj Żukowski syna Jakuba, choć wymienienie go przed Krystynem wskazuje, że chodzi tu raczej o jego starszego rodzonego brata.

11 Być może Jakub i Stanisław byli tożsami z Jakubem i Stanisławem ss. Jana Piegawki z Zaliwia, wspomn. w zapisce z 1505. W takim razie byliby zapewne stryjecznymi braćmi Krystyna, jako synowie Anny, siostry Abrahama z Żukowa.

12 Obecna wieś Bale na prawym brzegu Liwca.

13 Pod tą samą datą zapisane są supliki Jadwigi ż. Jana Litawora marszałka WKLit., Marka z Żoch pleb. w Iwiu w diec. wil. i Jana z Dobrzynic [woj. płockie?] kan. wil. Źródło to za pośrednictwem dr. T. Jaszczołta udostępnić nam zechciał prof. S.C. Rowell z Wilna.

14 Zapewne krótko przedtem przestał pełnić funkcję pisarza bpa wil. Wojciecha Tabora. Wg PiberUdz. 142, przyczyną był konflikt bpa z członkami kapituły katedralnej, jaki rozgorzał w poł. 1503.