(1349 Bratowyce [w kop. z XVI w.], 1389 Brathuczicz, Bochuczice [!], Brathoczicze) 13 km na NE od Bochni.

1. 1490 n., 1581 pow. szczyrz. (ŹD s. 58, 445); 1512 pow. czchowski (MS 4, 1563); 1500 n. par. Cerekiew (RP s. 259).

2. 1399 B. graniczą z wsią Janowice [dziś nie istniejąca] (SP 8, 8742); 1426 woźny sądu ziemskiego krak. dokonuje w sprawie między dziećmi zm. Paszka z Cerekwi a Spytkiem z Melsztyna wizji między Cerekwią i B., po dąbek i drogę między tymi wsiami (ZK 195 s. 410); 1428 las w B. (ZK 146 s. 159); 1470-80 B. graniczą z Okulicami (DLb. 3 s, 214); 1480 Kazimierz Jag. zezwala Spytkowi z Melsztyna dz. B., Dębów Działu i Mokrzysk inkorporować opust. wieś → Dębów Dział do B., tak, że „erit pro cognomine loci silvae pertinentis ad B.” [dziś w B. las zw. Dębicz; UN 2 s. 11]; 1519 wyrok król. wydany na podstawie ww.. dok. z r. 1480 stwierdza, że opust. i obrócona w las, pola i siedliska wieś Dębów Dział została inkorporowana do B. (SP 6, 176); 1527 Zygmunt Stary na prośbę Rafała Ocieskiego bachmistrza bocheńskiego i Mik. Sirakowskiego z Wrzępi zatwierdza dok. komisarzy w sprawie granic między dobrami król.: m. Uście [Solne] i Łany a Wrzępią. Komisarze stwierdzają m. in., że rz. Grobka → [Brzeźnica] wraz z doliną rozdziela wieś Wrzępię od B., Okulic, Cerekwi, Czasławic i innych (MK 44 k. 295--7 v); 1564 Łąkę Panie vel Pani Łąka wraz z lasem, należące do B. zalano stawem cerekwiowskim. Potok [→ Brzeźnica] z krzeczowskich dóbr płynie przez ten las, na którym obecnie jest staw i odgranicza B. od Cerekwi. Poddani skarżą się, że zbyt wysoka woda w stawie wylewa się przez groblę na pola i łąki w B. i proszą o uchylenie nadania kanclerzowi Ocieskiemu Pani Łąki z lasem (LK 1 s. 67, 73, 83-4); 1570 król. puszcza Bratucka (LDK s. 30).

3. Własn. szlach., po 1527 król. w stwie niepołomickim. 1349 Staszek s. Henryka [kmieć?] z B., lokator Leszczyny (ZDM 4, 941); 1389 Michał z Knyszyna zastawia za 50 grz. Wilczkowi z Zakrzowa [par. Skalbmierz] swoje cz. w B. i Dębów Dziale (SP 8, 5164); 1398 Stanisław kmieć z B. (SP 8, 7753); 1408 Paszko, Mikołaj i Wilczek ss. Wilczka z Zakrzowa wydzierżawiają za czynszem rocznym 60 grz. Konstantemu z Mikluszowic [par. Górka], Dębów Dział, B. i Rudę (ZK 5 s. 96); 1410 br. Paszek, Wilczek i Mikołaj z → Zakrzowa dokonują podziału dóbr. Wilczkowi i Mikołajowi przypada Zakrzów, B. i Dębów Dział (ZK 5 s. 210-1); 1411 Mikołaj s. Wilczka z Zakrzowa zastawia za 60 grz. Paszkowi z B. swoją wieś B. (ZK 193 s. 51); Wilczek z Zakrzowa poręczając za swego br. Mikołaja oddaje Paszkowi z Zakrzowa w dzierżawę na rok wsie B., Dębów Dział i Rudę. Po upływie roku przez 5 lat winien Paszek ww.. braciom wypłacać czynsz, zatrzymując dla siebie robociznę kmieci. Po upływie 5 lat wsie te mają być zwrócone Wilczkowi i Mikołajowi (ZK 5 s. 270); 1412 Tomek Kot z Knyszyna pozywa Mikołaja i Wilczka z Zakrzowa o połowy: B., Dębów Działu i Janowic (ZK 193 s. 81); 1415 tenże Tomek ustępuje wieczyście Mikołajowi i Wilczkowi z Zakrzowa z wszystkich części swej ojcowizny w ww.. wsiach (ZK 6 s. 108); 1416 ww. Mikołaj i Wilczek zastawiają za 90 grz. swemu br. Paszkowi całą swoją wieś B. (ZK 193 s. 340); ciż Mikołaj i Wilczek z → Zakrzowa dzielą dobra. Mikołajowi przypada połowa Zakrzowa, całe wsie: B., Dębów Dział i Ruda (ZK 194 s. 11); tenże Wilczek przeciw Mikołajowi z Knyszyna o połowę B. i Dębów Działu; tenże Mikołaj ustępuje wieczyście Wilczkowi z ww.. wsi (ZK 6 s. 213, 237); 1423 ww.. Wilczek i Mikołaj zamieniają dobra. Wilczkowi przypadają całe wsie: B., Dębów Dział i Ruda oraz 1/2 ł. w Zakrzowie. Mikołaj otrzymuje całą cz. w Ilkowicach, a po wypłaceniu Wilczkowi 35 grz. tenże ustąpi Mikołajowi z ww.. 1/2 ł. w Zakrzowie (ZK 195 s. 170-1); 1425 tenże Wilczek był gotów wypłacić 90 grz. Elżbiecie z Cerekwi i jej dzieciom [ss. jego brata Paszka] za wieś B. (GK 2 s. 460); tenże Wilczek sprzedaje za 460 grz.. Spytkowi z Melsztyna swoje wsie ojczyste B. i Dębów Dział z wyłączeniem pr. patr. kościoła w Cerekwi (ZK 195 s. 347); 1426 Spytek z Melsztyna oddala prawem roszczenia Pawła, Marcina i Jana ss. zm. Elżbiety z Cerekwi do wsi: B., Dębów Dział i Ruda; tenże Wilczek zaświadcza, że Spytek z Melsztyna spłacił mu wszystkie pieniądze za B. i Dębów Dział (ZK 195 s. 374, 379); → p. 2; 1428 tenże Spytek oddala prawem roszczenia z tytułu pr. bliźszości Mikołaja z Zakrzowa do Dębów Działu i B. Wsie te kupił Spytek od br. Mikołaja Wilczka; ww.. Wilczek ze Spytkiem o las i łąkę w B. (ZK 146 s. 159); 1448 Jan z Melsztyna winien dać Hanuszkowi służebnikowi Piotra i Jakuba z Dębna wwiązanie w B. z 1 dniem robocizny tamże (ZCz. 4 s, 12); 1462 wieś Jana Melsztyńskiego B. skazana na karę XIV za niezapłacenie wiardunku (SP 2, 3665); 1463 Spytek z Melsztyna zapisuje wiano i posag ż. Katarzyny c. Wincentego z Giżyc [Mazowsze] m. in. na B. (SP 2, 3709).

1480 → p. 2; 1489, 1490-4, 1496-1500 pobór z 4 1/2 ł.; 1508 pobór z 4 ł. (ŹD s. 445; RP s. 153, 167, 182, 196, 214, 86, 122, 49, 20, 259, 350); 1501 Katarzyna, c. zm. Wincentego z Giżyc, ż. Spytka z Melsztyna darowuje swemu zięciowi Mikołajowi z Kamieńca [ziemia sanocka] 1200 fl., a c. Annie 800 fl. ze swych sum oprawnych, zapisanych m. in. na B. (ZK 153 s. 317-8); 1502 Spytek z Melsztyna kaszt. zawichojski darowuje swemu s. Janowi zamek → Melsztyn z wsiami, m. in. z B. (ZCz. 7 s. 157-157a); 1505 opatrzny Tomasz Kiczka z B. (Teut. 6 s. 333); 1512 Jan Melsztyński zamienia z Pawłem Czarnym z Witowic m. Brzeżek z wsiami, m. in. z B. za Adamowice i 4000 fl. węg. (MS 4, 1563); 1518 Beata i Katarzyna Melsztyńskie mniszki kl. Ś. Agnieszki na Stradomiu ustępują na rzecz Stan. Lasockiego z Brzezin [ziemia łęczycka] pkom. pozn. i wojskiego sochaczewskiego dobra przypadłe im po śmierci ojca Spytka z Melsztyna, tj. zamek → Melsztyn i wsie doń przynależne, m. in. B. (MS 2, 11 581); 1524 Beata mniszka darowuje temuż Lasockiemu swą cz. zamku → Melsztyn z wsiami, m. in. z cz. B. (MS 4, 4397, 4433); 1519 Agnieszka z Witowic wd. po Janie Melsztyńskim, tenut. B. (SP 6, 176); → p. 2; 1527 Stan. Czerny z Witowic zapisuje królowi w wypadku bezpotomnej śmierci czwartą cz. swych dóbr, tj. m. Brzeżek z wsiami doń należącymi, m. in. z B. (RI s. 224); 1530 pobór z 4 ł. i 1 karczmy (RP k. 26); 1564 własn. stwa niepołomickiego. 8 kmieci na półłankach, 7 z nich płaci po 26 gr, ósmy wolny od czynszu, bo jest leśnym. Dają sep owsiany. 3 zagrodnicy, z których jeden płaci 18 gr, a dwaj po 12 gr czynszu. Kmiecie i zagrodnicy płacą gajowe za używanie lasu i za żołędzie w pieniądzach i w naturze. Folwark o 3 polach niewielkich, na których uprawia się: pszenicę, żyto, jęczmień, owies, groch, tatarkę, proso. Poddani zeznają, że część B. darował Zygmuntowi Staremu Czerny, a potem dalsze części inni Czernowie (LK 1 s. 82-4).

5. 1470-80 dzies. z wszystkich ról i z dworu w B. plebanowi w Cerekwi (DLb. 2 s. 158); 1529 dzies. snop. wart. 7 grz. z całej wsi ww.. plebanowi (LR s. 259).