WILKOWO

1387 or. Vilcowo (WR 1 nr 27), 1388 Vilkowo (Lek. 1 nr 469), 1393 Wilkowo (WR 1 nr 148), 1394 Vilko!, Vilkovo (Lek. 1 nr 1781), 1403 Vilcon! (KP nr 1453), 1409 Wylcowo (ZSW nr 1325), 1477 Wolykowo! (PG 9, 83v), 1489 Wylkowo (PG 10, 123), 1522 Vylkowo (PG 15, 427), 5 km na N od Buku.

1. 1462 n. pow. pozn. (PG 6, s. 79, dawniej k. 120); 1508 n. par. Buk (ASK I 3, 2v).

2. 1404 dwór, 1405 gran. W. i Wierzei, 1509-10 lasy, 1523 gran. W. i Sędzin oraz W. i Wierzei, struga Młynisko, 1525 dwór i dom, 1527 pastwisko ciągnące się do Wierzei →p. 3; 1562, 1574 w pozwach dot. aktów przemocy wyrządzonych na terenie wsi →Wierzeja wspomn. droga Wilkowska oraz stara droga publiczna idąca obok łąki Jasionki do W. (PZ 34, 79v-81; PZ 37, 103v-105v); 1563-83 wiatrak →p. 3; 1597 W. graniczy z Grodziszczkiem (PG 169, 996).

3. Własn. szlach. 1387-95 Włost Wilkowski z W. (WR 1 nr 27, 52, 124, 240): 1388 tenże pozywa Mik. Brzechwę z Gośliny [Kościelnej] i Boduszewa oraz jego dzieci o 20 grz. szkód (Lek. 1 nr 469); 1393-94 tenże toczy proces z Grzymkiem Brodzkim (Lek. 1 nr 1472); 1393-94 tenże oskarża Włodaka z Dąbrowy [k. Poznania] o złupienie i poranienie jego sługi na drodze publicznej; Włodak odpiera te zarzuty (Lek. 1 nr 1513, 1519, 1737); 1394 tenże toczy procesy ze staruszką (vetula) z V. oraz matką Tomka de Rachowo [niezident.] i z V. o 12 oraz 10 grz. (Lek. 1 nr 1781, 1788); 1395 tenże toczy proces z Grzymkiem i Mik. Smolką z Brodów (Lek. 1 nr 2007); 1398 tegoż dzieci płacą tytułem poręki Łazarzowi Żydowi z Poznania 1/2 długu Szczepana Łodzi [ze →Srocka Małego] (Lek. 1 nr 2754, 2767); 1399 tegoż dzieci toczą proces z ż. Szczepana Łodzi (Lek. 2 nr 2352).

1393 Wacław z W. śwd. (WR 1 nr 148).

1393-1408 Jan Wilkowski z W. i →Taczał, h. Czasza (WR 1 nr 329): 1393 tenże naganiony przez Dzierżkę Jostową [z Wojnowic; ż. Jodoka Suczki?] twierdzi, że jest synem Mirosława i jest h. Czasza (Lek. 1 nr 1400; MHP nr 5); 1402 tenże dowodzi, że nie uciekł z koniem Jana Wrzesińskiego oraz, że nie korzystał z niego Mikołaj [z W.] (WR 1 nr 531); 1402 tenże oskarża Bogusława z Łubowic [pow. gnieźn.] o udział w kradzieży koni (WR 5A nr 75); 1402 [tenże?] →niżej; 1403 tenże z V. i Taczał naganiony przez kmiecia Mac. Cięciwę z Mieczewa [pow. pyzdr.], a niegdyś z →Taczał, zobowiązuje się przedstawić 2 świadków ze swojego h. Czasza oraz 4 z in. rodów (KP nr 1351, 1352 – tu Jan Wilkowski [nazwisko skreślone] z Taczał, 1453 – tu Jan de Vilcon!, 1459 – tu Jan z Taczał; MHP nr 56 – tu błędny odczyt Jan de Vilcow; w haśle →Taczały błędne przypuszczenie, że Jan pochodził z Wilkonic); 1405 tenże wraz z Mikołajem z W. toczą proces przeciwko Prędocie z Wierzei o granice (KP nr 2521); 1408 tenże w sporze ze Szczepanem Wilkowskim (WR 1 nr 656).

1402 Wilkowscy [Jan i Mikołaj?] wygrywają proces z ojczymem o konie (KP nr 947).

1402-10 Mik. Wilkowski z W. i →Sarniewa (WR 1 nr 783): 1402 tenże →wyżej; 1402 [tenże?] →wyżej; 1403 tenże toczy proces z panem Sadowskim [z Sadów albo z Sadowia] (KP nr 1204); 1404 tenże pozwany przez Andrzeja Śledzia (Slecz) z Lubasza o 5 grz. (KP nr 1898); 1405 tenże wraz z bratem toczą proces z Jakuszem Jadem [z →Baranowa k. Mosiny i →Sędzin] o przemoc (KP nr 2479); 1405 tenże →wyżej; 1406 tenże oskarżony przez Prędotę z Grzebieniska o wypędzenie kmiecia (agricola) z jego roli (KP nr 2704); 1408 tenże →niżej: Szczepan; 1408 tenże dowodzi, że to nie z jego polecenia ukradziono konie Jarosławowi z W. (WR 1 nr 643); 1409 tenże w sporze z Mroczkiem [z Kleszczewa] podsędkiem [pozn.] sięga po wstecz do woźnego w sprawie obłożenia sekwestrem pieniędzy, które miały być zapłacone Żydom; Mikołaj twierdzi, że podsędek kazał zająć całą sporną sumę, Mroczek zaś, że tylko 1/3 (ZSW nr 1325); 1410 tenże z Sarniewa czyli Wilkowski toczy proces z Mik. Żydowskim o 80 grz. poręczenia [→Sarniewo, przyp. 1] (PZ 3, 128).

1404 Anna (Hanka) Wilkowska (KP nr 1678): 1404 taż oskarża Jana Witkowskiego [z Witkowic] o spalenie jej dworu wartego 4 grz., a Jarosława Witkowskiego o to, że zajął jej dobra wienne w Witkowicach oraz spalił jej folwark warty 7 grz. (KP nr 1765, 1892, 1893, 1965).

1408-36 Szczepan Wilkowski z W. (WR 1 nr 786, 789, 796, 800, 852, 856, 992), brat Seweryna, bratanek Jarosława, mąż Zofii: 1408 tenże dowodzi, że Mikołaj z W. nie wydzielił mu połowy W., tak jak to było nakazane w dok. star. (WR 1 nr 638); 1408 tenże →wyżej: Jan; 1409 tenże wraz z bratem Sewerynem wygrywają proces z Prędotą z Wierzei o 11 grz. z tytułu poręki (PZ 3, 91v); 1411 tenże w sporze z Adamem Niemieczkowskim o 8 grz. (PZ 3, 134v); 1411 tenże wraz z Abrahamem z Wielżyna toczą proces przeciwko Rabowi z Bobowicka o 2 ł. roli w Bobowicku (PZ 3, 157v); 1412 tenże dowodzi w sporze z Mik. Tomickim, że dzierżył spokojnie przez 3 lata dział w W., zanim został pozwany (WR 1 nr 680); 1412 tenże1W haśle →Mędzikowo błędnie przypisaliśmy Szczepana do Wilkowa Polskiego wraz z żoną i stryjem Jarosławem [z W.] toczą proces z Katarzyną z Mędzikowa o 20 grz. ojcowizny i macierzyzny (PZ 3, 195v); 1418 tenże oskarżony przez Bodzętę i Mikołaja z Młodawska o to, że polecił sypać kopce pomiędzy dziedzinami Młodawsko i Pogwizdowo; Młodawscy sięgają po wstecz do woźnego, wedle którego kopce zostały usypane zgodnie z prawem (PZ 5, 88v), 1418 tenże świadek Jana sługi Boguchwała rządcy w Buku, zeznaje, że jeździł trzykrotnie wspólnie z Janem do Chełmna w sprawie spoliczkowania, tam jednak nie udzielono mu pomocy w postępowaniu sądowym (WR 1 nr 963); 1428 tenże toczy proces z braćmi Pawłem i Wojciechem z Radwankowa i Sędzina (PZ 10, 4v), 1436 tegoż ż. Zofia →niżej.

1408-10 Seweryn z W. (WR 1 nr 786, 796), brat Szczepana: 1409 tenże →wyżej.

1408-20 Jarosław Wilkowski z W. (WR 1 nr 993), stryj Szczepana: 1408 tenże →wyżej: Mikołaj; 1412 tenże stryj Szczepana →wyżej: Szczepan; 1418 tenże toczy proces przeciwko Jarosławowi kmieciowi oraz Wincentemu i jego dzieciom dziedzicom z Wysoczka o rany (PZ 5, 49).

1411-12 Mik. Tomicki z Tomic: 1411 tenże z bratem Szymonem przedstawiają dok. nabycia 1/2 dziedz. W.; nikt nie wnosi sprzeciwu z tytułu bliższości (PZ 3 k. 150v, 157v); 1412 tenże →wyżej.

1424 Sędziwój Wilkowski (WR 1 nr 1180).

1429-45 Andrzej Wilkowski z W.: 1429 tenże zastępuje w sądzie Dobiesława z Nienawiszczy (PZ 10, 165v); 1430 tenże syn Piotra, śwd. (WR 1 nr 1528); 1430 tenże zastępuje w sądzie Annę Granowską (KoścZ 9, 267v); 1434 tenże niegdyś Wilkowski zastępuje w sądzie Barbarę wd. po Wojc. Starskim [ze wsi Stare k. Skoków] i jej syna (PZ 12, 152); 1435 tenże dowodzi, że nie posługiwał się w Poznaniu sfałszowaną monetą (WR 1 nr 1650); 1436 tenże zastępuje w sądzie Jana Granowskiego (KoścZ 11, 278); 1443 tenże niegdyś Wilkowski zastępuje w sądzie Macieja z Pieściszyna (PyZ 9, 36); 1445 tenże z W. dowodzi w sporze z Jutką ż. Pielgrzyma z Sędzin [i Brodów], że nie ma łanu [w W.], na którym mieszka wedle starościńskiego prawa, ani go nie dzierży „w pieniądzach” [tytułem zastawu lub renty wykupnej], ale siedzi u kmiecia2Andrzej nie był zatem właścicielem wspomnianego łanu, nie dzierżył go bowiem na podstawie rezygnacji dokonywanej przed starostą (która była obowiązkowa w przypadku przenoszenia prawa własności nieruchomości na pr. rycerskim), lecz jedynie dzierżawił go od kmiecia. Być może Andrzej dowodzi w ten sposób, że jako nieposesjonat nie powinien odpowiadać przed sądem ziemskim, przed który został pozwany przez Jutkę (WR 1 nr 1632).

1436-47 Zofia Wilkowska ż. Szczepana: 1436 taż ż. Szczepana z W. toczy proces z Janem z Niemieczkowa i Osowa [k. Szamotuł] (PZ 13, 163v-164); 1445 taż dowodzi, że nie obiecała dać swojej c. Jutce, ż. Pielgrzyma z Brodów, 12 łokci sukna oraz 2 skórek (błamów) wiewiórczych wartych 18 grz. (WR 1 nr 1622); 1446-47 taż toczy proces z Tomaszem Ciesielskim z Wierzei; Zofię zastępuje Piotr Łoskuński [jej drugi mąż?] (PZ 15, 209v; PZ 16, 61).

1462 Andrzej Łoskuński wraz ze swoimi siostrami rodz. niedz. Katarzyną ż. Wojc. Zaleskiego [z Zalesia k. Słomowa], Małgorzatą, Anną i Dorotą mniszką w Owieńskach [w haśle →Łoskuń wszystkie siostry błędnie uznane za mniszki], ojcem Piotrem, stryjami rodzonymi Sędziwojem [Wojnowskim] niegdyś z [Długiej] Gośliny i Janem z Oleszna [pow. kcyn.] oraz wujami Jakubem Węgorzewskim i Gotardem Wojnowskim sprzedają swoją 1/3 wsi W., czyli swoją macierzyznę [po Zofii z W.?], Grzymisławowi Niegolewskiemu za 200 grz. (PG 6 s. 79, dawniej k. 120).

1462-1470 Grzymisław (Grzymek) Niegolewski: 1462 tenże →wyżej; 1470 tenże w imieniu swojego syna Wawrzyńca odpiera roszczenia Gotarda Wojnowskiego do Niegolewa i W. (PZ 19, 86).

1473 Wawrzyniec i 1473-83 Mik. Niegolewscy, ss. Grzymka: 1473 ciż →p. 5; 1477, 1483 tenże Mikołaj →niżej.

1473-93 Andrzej Wilkowski, ojciec Barbary: 1473 tenże →p. 5; 1475 tenże wraz Mirosławem Nowowiejskim [z Nowej Wsi k. Poznania] i Bartłomiejem z Dąbrowy [k. Poznania] poręczają za Wojc. Trzcińskiego, że dochowa ugody z Piotrem i jego synem Andrzejem z Sarbi (PG 58, 36); 1483 tenże sprzedaje Mik. Niegolewskiemu 1/4 ł. roli opust. w W. za 13 grz. (PG 9, 188v); 1493 tegoż c. Barbara →niżej.

1475-1503 Barbara Sędzińska: 1475 taż odstępuje mężowi Andrzejowi Sarbskiemu [z →Sarbi] 1/3 dóbr dziedz. w W. i Sędzinach oraz 1/3 z sumy 150 grz., którą ma u Andrzeja z Szamotuł (PG 9, 34); 1477 taż wraz z mężem Andrzejem Sarbskim sprzedają Mik. Niegolewskiemu swój dział w W. za 47 grz.3Pomimo błędnego zapisu nazwy miejscowości (Wolykowo in districtu Poznaniensi) nie ma wątpliwości, że transakcja dotyczy naszego W., ponieważ zarówno Wolikowo k. Grodziska, jak i Wolikowo k. Osiecznej leżą w pow. kościańskim. Ponadto nie są tam notowani ani Sędzińscy, ani Niegolewscy (PG 9, 83v); 1503 taż skwitowana przez męża Andrzeja Sarbskiego z 1/3 dóbr dziedz. w W. i Sędzinie, a także z 1/3 sumy 150 grz., którą miała u Andrzeja z Szamotuł wdy pozn., oraz 100 grz., które jej mąż wniósł do dóbr W. i Sędzino (PG 64, 49).

1489-93 Barbara c. Andrzeja: 1489 taż ż. Jana Górskiego z Krzyżewnik [też z Góry k. Stęszewa] sprzedaje Janowi Wituchowskiemu swą cz. w W. wraz 1/3 folwarku za 130 grz. (PG 10, 123); 1493 tejże c. Andrzeja Wilkowskiego mąż Jan Górski zapisuje po 100 grz. posagu i wiana na swym dziale w Krzyżewnikach (PG 11, 9).

1495-1510 Wojc. Niegolewski i Wilkowski z W., syn Wawrz. Niegolewskiego: 1495 tenże zapisuje ż. Annie, c. Grzegorza Romiejewskiego [z Romiejek Małych w pow. pyzdr., obecnie Rumiejki Szlacheckie], po 80 grz. posagu i wiana na 1/2 części dziedz. z działów z braćmi Jerzym i Janem we wsiach Niegolewo, W. i Grodziszczko (PG 7 s. 121, dawniej k. 60v); 1499 tenże zapisuje ż. Annie po 100 grz. posagu i wiana na 1/2 cz. wsi Turkowo, W. i Grodziszczko, które to przypadły mu w działach z braćmi Jerzym i Janem (PG 12, 23; PG 62, 28); 1502 tenże Wilkowski sprzedaje [z zastrz. pr. wykupu] dla altarii w Koźminie [pow. pyzdr.] 1 grz. czynszu na 1/2 W. za 12 grz. (PG 12, 231; czynsz wykupiony w 1511: PG 14, 157; ACC 88, 160); 1504 tenże toczy proces z Kat. Turkowską, ż. Sędziwoja Przetockiego (PZ 23, 71); 1509 tenże zobowiązuje się powzdać Sędziwojowi Przetockiemu 9 ł. os. w W. [imiona kmieci i zagrodników →niżej], 2 role opust. zw. Kowalskie i Jachowskie, 4 zagrody os., zagrodę opust., karczmę opust. oraz cz. folwarku, łąk i lasów; Sędziwój zobowiązuje się [w zamian] powzdać Wojciechowi 7 ł. os. w Turkowie i in. wsiach (PG 66, 164v-165v); 1510 tenże Wilkowski zw. Niegolewski daje Piotrowi Turkowskiemu w W. 9 półł. os. [imiona kmieci i zagrodników →niżej], 2 zagrody opust., karczmę os., cz. folwarku, lasów i zarośli, a w zamian dostaje 1/2 Turkowa (PZ 24, 13); 1510 tenże Wilkowski zw. Niegolewski (PG 15, 188v).

1509 Stan. Sędziński z →Sędzin i W. kupuje od Dziersława Rozwarowskiego całą wieś Myszkowo za 130 grz. oraz zapisuje ż. Katarzynie, c. wspomn. Dziersława Rozwarowskiego, po 150 grz. posagu i wiana na 1/2 swych cz. w Sędzinach i W. oraz na 1/2 Myszkowa (PG 14, 144; PG 66, 141v); 1511 wd. po tymże Katarzyna, pani wienna na cz. Sędzin, W. i 1/2 Myszkowa (PG 68 k. 7v, 12); 1515 spadkobiercy tegoż: wd. po nim Kat. Rozwarowska, obecnie zaś ż. Andrzeja Konińskiego, bracia Maciej i Jan z Więckowic, Jan Popowski i Elżbieta Smarszewa sprzedają wspomn. Andrzejowi odziedziczone po Stanisławie cz. w Sędzinach i W. za 500 grz. (PG 15, 40; PG 69, 169v-170v).

1509-27 Sędziwój Przetocki z W., →Przetoczna, →Goraja i →Krobielewa, ojciec Piotra Przetockiego: 1509 tenże →wyżej; 1517 tenże kupuje od Kat. Otuskiej [ż. Stan. Otuskiego zw. Nogeć] cz. w W. (PG 15, 114v); 1517 tenże →niżej; 1519 tenże kupuje od swego syna Piotra Wilkowskiego 4 ł. (w tym 3 ł. os.) w W. (PG 15, 312); 1519 tenże wydzierżawia na 6 l. od syna Piotra jego cz. macierzystą w W. za 6 grz. rocznie (PG 70, 180v-181); 1520 tenże →p. 5; 1522 tenże daje synowi Piotrowi Przetockiemu części odziedziczone po bracie Macieju we wsiach Goraj i Krobielewo oraz 250 grz., a w zamian otrzymuje części Piotra odziedziczone po matce w W.; jeżeli Piotr umrze bezpotomnie, to części w Goraju i Krobielewie oraz dobra zakupione za wspomn. 250 grz. przypadną Sędziwojowi (PG 15, 427); 1523 tenże sprzedaje Mac. Niegolewskiemu 1/2 W. za 300 grz. (PG 15, 526v; PG 71, 525v-526); 1523 tenże kupuje od Andrzeja Konińskiego jego cz. W. za 100 grz.; Andrzej zostawia dla siebie w W. 2 płosy, pierwszą położoną przy granicy z wsią Sędziny obok strugi zw. →Młynisko, drugą leżącą przy granicy z Wierzeją, oraz przynależące do nich łąki, zarośla i mokradła (PG 15, 527; PG 71, 526v); 1525 tenże sprzedaje Mac. Niegolewskiemu 3 półł. [imiona kmieci →niżej] w W. za 350 grz.; Sędziwój zatrzymuje dla siebie w W. dwór, dom, 3 zagrody i 5 dalszych półł., z których 3 są osiadłe, a 2 opust. (PG 16, 59v-60; PG 73, 35v-36v); 1527 tenże sprzedaje synowi Piotrowi Przetockiemu cz. W. za 250 grz.; Sędziwój zatrzymuje dla siebie [w dożywocie] pastwisko ciągnące się do Wierzei, które w przypadku bezpotomnej śmierci Piotra przypadnie Sędziwojowi i jego spadkobiercom (PG 16, 160v).

1510-27 Piotr Przetocki, Turkowski, Wilkowski z W. i →Turkowa, syn Sędziwoja: 1510 tenże Wilkowski syn Sędziwoja Przetockiego [i Kat. Otuskiej] w asystencji stryja Mac. Przetockiego i wuja Stan. Otuskiego daje Mac. Otuskiemu 3 ł. w Otuszu, 1/2 karczmy, zagrodę oraz 1/8 lasów, jeziora i folwarku, a w zamian otrzymuje cz. Turkowa i 10 grz. (PZ 24, k. 12, 13); 1510 tenże Turkowski →wyżej: Wojciech; 1517 tenże Wilkowski daje ojcu Sędziwojowi Przetockiemu cz. w W., które otrzymał [wcześniej] od niego jako macierzyznę; Piotr będzie dzierżył podarowane dobra dożywotnio; gdyby Piotr ożenił się i miał potomstwo, to ono dziedziczyć będzie te dobra (PG 15, 115); 1519, 1522, 1527 tenże →wyżej; 1527 tenże oddaje na 2 l. w dzierżawę Barbarze Piekarskiej ż. Jana Piekarskiego całą swoją cz. W. za 10 grz. rocznie (PG 73, 742-743).

1515-23 Andrzej Koniński z →Konina [k. Lwówka]: 1515 tenże →wyżej: Stan. Sędziński, 1520 tenże →p. 5; 1523 tenże →wyżej: Sędziwój.

1525 Mac. Niegolewski [syn Mik. Niegolewskiego] →wyżej: Sędziwój.

1539 Wojc. Koniński [może syn Andrzeja] zapisuje ż. Małgorzacie, c. Mac. Wojnowskiego, po 400 grz. posagu i wiana na wsiach Sędziny, Konin i W. (PG 17, 289v).

1559 Mikołaj, 1559-77 Maciej, 1559-77 Stanisław, 1559-70 Marcin i 1559-1600 Jakub Niegolewscy z →Niegolewa, W., →Kozłowa, →Uścięcic i →Wysoczki, ss. Mac. Niegolewskiego: 1559 ciż Mikołaj, Maciej, Jakub i Stanisław dają bratu Marcinowi w dziale całe W., cz. wsi Więckowice, Więckowice Małe, 1 ł. opust. w Wierzei oraz 50 grz. (PG 19, 621v, dawniej k. 725v; PG 103, 295b-296v); 1559 tenże Marcin oprawia ż. Zofii Proskiej [z Prochów] 2000 zł posagu na W., a dla siebie zachowuje Więckowice i Kozłowo (PG 19, 657, dawniej k. 755); 1570 tenże Marcin pozwany przez Szymona i Wojciecha Ciesielskich o wyrąbanie zdatnych na cele budowlane drzew w Wierzei, zabranie stamtąd 4 wozów chrustu oraz zniszczenie młodnika (PZ 36, 322v-323); 1575 tenże Jakub zapisuje ż. Annie Przecławskiej, c. Janusza, po 1700 zł posagu i wiana na 1/2 wsi Niegolewo, Więckowice, Więckowice Małe i W. (PG 21, 590); 1575 na rzecz tychże Macieja, Jakuba i Stanisława Jan i Mik. Spławscy zapisują 2000 zł oprawy, jaką miała na W. Zofia Proska, wd. po tymże Marcinie, a obecnie ż. Jana Pawłowskiego (PG 128, 95v-96); 1577 wspomn. Zofia ma oprawę na W., zapisaną jej przez jej pierwszego męża (PG 131, 717); 1577 ciż Maciej i Stanisław cedują na tegoż Jakuba roszczenia do kosztowności i ruchomości zabranych z W. przez Zofię Proską wd. po Marcinie (PG 131, 717); 1577-83 tenże Jakub →niżej; 1600 tenże Jakub sprzedaje Walentemu Chylińskiemu wsie W. i Wysoczka za 10000 zł (PG 26, 251v).

1508 wiardunki wojenne od 9 półł. (ASK I 3, 2v); 1509 pobór od 9 półł. i 1 kwarty (ASK I 3, 37), 1510 pobór od 8 ł. (ASK I 3, 247); 1553 pobór od 7 1/2 ł os. i karczmy (ASK I 5, 155v); 1563 pobór od 5 1/2 ł. os., karczmy dor. i wiatraka dor. (ASK I 5, 215v); 1564 w W. jest 5 ł. (IBP 303); 1567 pobór od 8 półł. os., 3 [ł. czy półł.?] zaś leżą odłogiem, karczmy dor. i 3 „biednych” zagr. (ASK I 5, 322); 1576 Niegolewski płaci pobór od 6 półł., karczmy i 3 zagr. (ASK I 5, 457); 1577 Jakub Niegolewski płaci pobór od 7 półł., karczmy i 3 zagr. (ASK I 5, 665); 1580 Jakub Niegolewski płaci pobór od 4 1/2 ł., 4 zagr., wiatraka dor., 1 pługa rataja, 2 komor. i małej roli karczmarskiej (ASK I 6, 84); 1581 Jakub Niegolewski płaci pobór od 4 1/2 ł., 4 zagr., wiatraka dor., 1 pługa i małej roli karczmarskiej (ASK I 6, 346v); 1583 Jakub Niegolewski płaci pobór od 4 1/2 ł., 4 zagr., wiatraka, małej roli karczmarskiej (ASK I 4, 627v).

Mieszkańcy: 1418 Jan kmieć z W. toczy proces z Gniewomirem z Grodziszczka o 10 grz. (PZ 5, 100); 1509 kmiecie Marek, Jach, Mądry, Jan, Wach, Grzegorz, Syrek, Dziadoch i Andrzej, role opust. zw. Kowalskie i Jachowskie, zagrodnicy Jan Szrama i Marcin Garbaty, wdowy Bobkowa i Jadwiga (PG 66, 164v-165v); 1510 Mac. Mądry, Bach [Wach?], Grzegorz, Janusz, Skra, Mac. Dziadek, Andrzej Ratajski, Marek, Andrzej, Garbaty (PZ 24, 13); 1525 Dziadek i Tomasz Skrzek, łan Stankowski (PG 16, 59v-60; PG 73, 35v-36v).

4. 1420 ławnicy z W. (RH 14, 61).

5. 1473 Andrzej Wilkowski oraz Wawrzyniec i Mik. Niegolewscy i in. pozwani przez Jakuba [Młodszego] Wygonowskiego scholastyka pozn. i pleb. w Buku o zagarnięcie w bieżącym roku dzies. snop. z należących do nich folwarków; Wygonowski zaprzysięga, że Wawrzyniec zagrabił w Niegolewie, W. i Kozłowie 12 grz., Mikołaj w Niegolewie i W. 10 grz., a Andrzej w W. 3 grz.; bp nakazuje pozwanym zapłatę wspomn. kwot (AE II 381); 1520 Sędziwój Przetocki oraz Mac. Niegolewski, Andrzej Koniński [z Konina k. Lwówka] wraz z kmieciami i mieszkańcami uprawiającymi role opust. w Niegolewie, Koninie, W. i Wysoczce pozwani przez Jakuba zw. Szucz pleb. w Buku o meszne, które winni płacić ze wspomn. ról opust.; pleb. domaga się po 1 mierze żyta i owsa z łanu, oni zaś twierdzą, że nigdy nie było zwyczaju, aby płacić z ról opust.; oficjał poleca płacić wyłącznie z łanów os., chyba, że istnieje odmienny zwyczaj (ACC 95, 83v-84); 1564 W. w par. Buk płaci po 1 wiard. z 5 ł. do buk. klucza dóbr bpów pozn. (IBP 303).

8. Na E od drogi z W. do Wierzei wzmiankowane grodzisko, rzekomo rozwiezione przed 1841; badania terenowe nie przyniosły odnalezienia śladów po ewentualnym obiekcie (Hensel 7, 234).

Uwaga: Łan Dzegowski, który według K 3, 577, miał znajdować się w W., leżał w rzeczywistości w Turkowie (PG 66, 164v-165).

1 W haśle →Mędzikowo błędnie przypisaliśmy Szczepana do Wilkowa Polskiego.

2 Andrzej nie był zatem właścicielem wspomnianego łanu, nie dzierżył go bowiem na podstawie rezygnacji dokonywanej przed starostą (która była obowiązkowa w przypadku przenoszenia prawa własności nieruchomości na pr. rycerskim), lecz jedynie dzierżawił go od kmiecia. Być może Andrzej dowodzi w ten sposób, że jako nieposesjonat nie powinien odpowiadać przed sądem ziemskim, przed który został pozwany przez Jutkę.

3 Pomimo błędnego zapisu nazwy miejscowości (Wolykowo in districtu Poznaniensi) nie ma wątpliwości, że transakcja dotyczy naszego W., ponieważ zarówno Wolikowo k. Grodziska, jak i Wolikowo k. Osiecznej leżą w pow. kościańskim. Ponadto nie są tam notowani ani Sędzińscy, ani Niegolewscy.