BRONOWICE NIEMIECKIE

(1274 Bronowicze, Brunovicze, Brunovicz, Brunovitz, 1415 Brunowicze Theutonicalis, Brunovicze Theutunicorum, Bronouicze Nyemeczkye, Theutonicorum Brunowycze, Nyemyeczske Brunowice, Thewtunicalis Brunowicze, Teutonica Brunovicze, Brunovicze Theutonicalis, Bronowycze Almanorum, villa Nyemeczkya Bronowicze, 1529 Wronyewicze, dziś Bronowice Wielkie, od 1941r. w obrębie m. Krakowa, 5 km na NW od centrum Krakowa.

1. 1468 n., 1581 pow. krak. (KUJ 2 s. 221; ŹD s. 4); 1470 n. par. Ś. Szczepana w Krakowie (DLb. 2s. 16).

2. 1274 B. położone na Wróżnej Górze (Vrosna Góra) [dziś w Toniach pole Wróżna; UN 1 s. 7] (Pol. 3, 48; Tyn. 26; KUJ 4, 346); 1443 Adam kan. krak. wraz z kap. krak. z jednej strony i Mik. Klaus Kyeslink z ss. Mikołajem i Waltkiem, Winko, Stanisław, Jan i Imra mieszcz. krak. sołtysi z B. z drugiej strony zawierają ugodę w sprawie przekopy wykonanej przez ww.. Winka przez granicę między Toniami i B. Przekopa ta, tak jak została wykonana przez Winka, ma wieczyście stanowić granicę między Toniami a B., nie może być szersza niż na 2 buty i dłuższa od obecnej (ZK 12 s. 137-8); 1470-80 B. położone na Wróżnej Górze; graniczą ujazdami: z Toniami, B. [Polskimi], Mydlnikami, Krowodrzą, Rząską oraz kopcami z Modlnicą (DLb. 1 s. 598; 2 s. 16); 1570 droga z Chrzanowa do Krakowa przez Zabierzów i B. (LDK s. 75).

3. Własn. kl. tyn., następnie preb. Ś. Jerzego na zamku krak. 1274 lokacja B. wsi kl. tyn., nadawanej obecnie kościołowi Ś. Jerzego na zamku krak. Rektor tegoż kościoła winien tu mieć 2 ł.; → p. 4 (Pol. 3, 48; Tyn. 26, KUJ 4, 346); 1351 Jan opat tyn., fundując czwartą prebendę w kościele Ś. Jerzego na zamku krak. uposażył ją nadaniem B.1Wobec nadania B. prebendzie Ś. Jerzego w 1274, należy przypuszczać, że Długosz streścił tu potwierdzenie tego nadania dokonane przez opata Jana (DLb. 1 s. 593. 598; 3 s. 218-9); 1463 Piotr i Maciej Gomółkowie kmiecie z B. N. (ZK 17 s. 130, 158); 1470-80 własn. czwartej prebendy w kościele Ś. Jerzego. 10 ł. kmiec., z których każdy płaci 1 grz. czynszu i dzies. Kmiecie dają 2 miary owsa, 2 kapłony. Nie pracują określonej ilości dni w tygodniu, ale są obowiązani pracować na 2 ł. folw. prebendarza i zwieźć mu plony oraz skosić jego łąkę. Do sołtysa należy: 5 ł. wolnych, duża łąka, 2 sadzawki ― jedna duża, druga mała, karczma z rolami płacąca 3 grz. czynszu sołtysowi, 4 zagrodników26 zagrodników (DLb. 2 s. 16), którzy płacą 1 grz. czynszu i pracują dla sołtysa pieszo 1 dzień w tygodniu (DLb. 1 s. 593, 598; 2 s. 16); 1471 Mik. Starzyński tenut. wsi B. N. Kmiecie: Grzegorz z s. Marcinem, Marta, Jakub Morawiec, Maciej Soczewka (GK 19 s. 471); 1489 Stan. Kątny ze Stradomia sprzedaje za 60 grz. i 20 fl. węg. Marcinowi prep. Ś. Jadwigi na Stradomiu 3/4 ł. w B. N. z siedliskiem i domami między rolami sołtysa a rolami Macieja Soczewki (GK 23 s. 8-9); 1489, 1490-4 pobór z 9 1/2 ł.; 1496-7 pobór z 9 ł.; 1498-1500, 1508 pobór z 10 ł. (ŹD s. 435; RP s. 134, 147, 159, 174, 189, 204, 69, 107, 35, 5, 239, 332); 1529 własn. jw.; kmiecie płacą 10 grz., karczma 3 grz. czynszu (LR s. 273); 1530 pobór z 12 ł. (RP k. l).

4. 1274 Kosma opat tyn. za zgodą Bolesława Wstydl. zezwala Henrykowi i Gerardowi mieszcz. krak. lokować na pr. niem. średz. należące do kl. tyn. B., położone na Wróżnej Górze k. Krakowa i nadaje je kościołowi Ś. Jerzego na zamku krak. Henrykowi i Gerardowi nadaje sołectwo z 5 ł. wolnymi oraz karczmę wolną. Rektor kościoła Ś. Jerzego otrzymuje 2 ł. Po upływie 12 l. wolnizny kmiecie będą płacić kościołowi 9 sk. czynszu i dawać tytułem dzies.: 4 miary żyta, 4 miary pszenicy i 4 miary owsa z łanu. 2 den. z kar mają należeć do kościoła Ś. Jerzego, a trzeci den. do sołtysów (Pol. 3, 48; Tyn. 26; KUJ 4, 346); 1312 Władysław [Łok.] przez pana Spytka łowczego krak. poleca Lutkowi zw. Rove ustąpić z prawa dziedz. do 4 ł. i połowy sądowego w B. i z połowy sklepu sukienniczego w Krakowie; 1317 Jaszek z B. [sołtys ?]; 1326 [Elżbieta] wd. po Pawle z Brzegu [Śląsk] odstępuje swej c. Krystynie i swemu zięciowi Jaszkowi prawem dziedz. 2 ł. w B. W zamian zrzekają się oni praw do ruchomości i nieruchomości, które Elżbieta posiada w Krakowie; 1330 taż Elżbieta odstępuje prawem dziedz. swoim cc. Małgorzacie i Katarzynie oraz zięciom Janowi i Wawrzyńcowi „mediam villicationem” [połowę sołectwa] z 2 1/2 ł. w B. (KRK 252, 462, 848); 1406 Konrad Zeler z Norymbergi [Niemcy] sołtys w B. (KSN 1682, 1705-7, 1712); tenże w sprawie z Konradem Zegelbachem i Mik. Bochnerem żupnikiem krak. ma udowodnić dokumentami sądu najwyższego pr. niem., że ma pr. do sołectwa w B. (KSN 1707, 1709, 1717-8, 1721-2); mgr Mik. Wiśliczka mieszcz. z Kazimierza dokonuje przez sąd ziemski krak. zajęcia sumy 220 grz. na dobrach Konrada Zegelbacha sołtysa w B. i Mik. Bochnera (KSN 1717); spór między ww.. Bochnerem i Zelerem a ww.. Zegelbachem i Jakubem mieszcz. krak. o sumy na sołectwie w B. (KSN 1721-2, 1725-6); 1406-8 Konrad Segilbach, Zegelbach sołtys w B. (KSN 1682, 1705-7, 2117); 1407 Mik. Wiśliczka z Jakubem o zajęcie sołectwa i folwarku Mik. Bochnera w B. (KSN 1931); Piotr Wolf mieszcz. krak. zajmuje prawie wszystkie dobra Mik. Bochnera żupnika i Konrada Segilbacha, tj. sołectwo i folwark w B. (KSN 1939); Jakub mieszcz. krak. zajął sołectwo i folwark w B. (KSN 1949); 1409 Konrad Zeler kupiec z Norymbergi z Mik. Bochnerem niegdyś żupnikiem o folwark w B. (KSN 2479); Michał z Brzegu mieszcz. krak., sołtys w B. (KSN 2541, 2546, 2551-2, 2564); Mik. Czegincop mieszcz. krak. zostaje wwiązany na sumę 250 grz. w sołectwo ww.. Michała w B. (KSN 2564); 1415 Jan Maciejkowicz z Zielonek z Marcinem z Chorągwicy o 1/2 ł. w B. N.; Marcin s. Stan. Panoszki z Mietniowa z Janem Maciejkowiczem z Zielonek zostają odesłani przed sąd wielebnego Mik. Pieniążka z B. lub jego włodarza (KSN 3733, 3741); 1441 przed sądem najwyższym pr. niem. Klaus Kezinger mieszcz. krak. sprzedaje z pr. wykupu za 340 fl. węg. Janowi Pferdowi złotnikowi i mieszcz. krak. folwark w B. N. (KUJ 2, 205); 1443 → p. 2; 1464-72 Jerzy Kezinger, Kezling wójt sądu najwyższego pr. niem. na zamku krak., sołtys w B. N. (SP 2, 4086; Teut. 3 s. 412, 460; ZK 17 s. 562); 1468 Kazimierz Jag. na prośbę Jerzego Kezingera przenosi B. N. z pr. pol. na pr. niem. magd. (KUJ 2, 221); 1469 sąd pr. niem. stwierdza, że Jerzy Kezinger sprzedał za 600 fl. węg. za zgodą swych braci już obecnie zm. Kasprowi Rochinbergowi [Rokembergowi] sołectwo w B. N., a po 4 l. wykupił je; 1470 Hieronim Rochinberg odstępuje ww.. Kezingerowi sołectwo w B. N. otrzymane po śmierci swego br. mgra Kaspra Rohinberga kan. krak.; 1471 ww.. Kezinger gwarantuje Janowi Klatnerowi mieszcz. krak. zwrot 280 fl. węg. ewentualnym wwiązaniem w połowę swego sołectwa w B. N. (Teut. 3 s. 412, 460, 471); 1470-80 sołectwo → p. 3; 1488-1522 Jan Kezling, Kizglingk, Kisling, Kyezlink, Kyezlynk, Kyeslynk, Kyesslyng, Kezinger, s. Jerzego, mieszcz. i rajca krak., sołtys w B. N. (Teut. 6 s. 53, 88, 202, 342; ZK 153 s. 188, 216; GK 23 s. 675; MS 3, 2679; 4, 1414; KUJ 4, 313, 347); 1488 Jan Kezling mieszcz. krak. sprzedaje za 1260 fl. węg. Maciejowi Hinderowi mieszcz. krak. folwark czyli swoje dziedz. sołectwo, przypadłe mu po śmierci ojca Jerzego Kezlinga. Sołectwo płaci corocznie 20 fl. węg. czynszu altarii w kościele Ś. Jerzego na zamku krak.; 1491 Maciej Hinder sprzedaje za 1260 fl. węg. Janowi Kezlingowi sołectwo w B. N.; 1498 ww.. Kezling zastawca za 300 fl. węg. Janowi Thratkopowi swój folwark czyli sołectwo w B. N. wraz z karczmą, czynszem, robocizną i służebnościami kmieci (Teut. 6 s. 53, 88, 202); 1499 Jan Olbr. zwalnia Jana Kezlinga rajcę krak. od powinności wojskowej z jego dóbr dziedz., tj. z sołectwa w B. N. i z wsi Rząska (MS 2, 1414); 1505 Jan Kezinger sprzedaje za 400 fl. węg. z prawem odkupu altarii w kościele NMP w Krakowie połowę sołectwa w B. N. (Teut. 6 s. 342); 1506 Aleksander Jag. wobec zaginięcia dokumentów zatwierdza Janowi Kezlingowi posiadanie sołectwa w B. N. i nadaje sołectwu pr. niem. magd. (KUJ 3, 313; MS 3, 2679); 1522 Zygmunt Stary rozstrzyga spór między Tomaszem Rożnowskim kan. krak., prebendarzem Ś. Jerzego na zamku krak., posesorem B. N. a Janem Kezlingiem o jurysdykcję. Wyrokiem króla jurysdykcję nad sołtysem ma sprawować prebendarz, a nie król, któremu sołtys chciał podlegać (KUJ 4, 347; MS 4, 13 078); 1529 sołtys (LR s. 273); 1530 Zygmunt Stary zezwala Stan. Borkowi drowi dekretów, kanonikowi krak., altaryście w kaplicy Jerzego Szworca w kościele PM w Krakowie ulokować na jakichkolwiek dobrach 20 fl. węg. czynszu zapisanego przez Jerzego Kezingera z Krakowa, wójta z B. i przez jego s. Jana (MS 4, 15 689).

5. 1274 → p. 4; 1347 → p. 3; 1470-80 dzies. snop. od kmieci należy do prebendarza kościoła Ś. Jerzego. Sołtys jest wolny od dzies. Kolęda należy do kościoła par. Ś. Szczepana w Krakowie (DLb. 1 s. 598; 2 s. 16); 1529 dzies. snop. od wszystkich kmieci i sołtysa wart. 10 grz. należy do ww.. prebendarza (LR s. 273).

7. J. Ptaśnik, Studia nad patrycjatem krakowskim wieków średnich, „Rocznik Krak.” 15 (1913) s. 50; 16 (1914), s. 25-32.

1 Wobec nadania B. prebendzie Ś. Jerzego w 1274, należy przypuszczać, że Długosz streścił tu potwierdzenie tego nadania dokonane przez opata Jana.

2 6 zagrodników (DLb. 2 s. 16).