BARTKOWO

1494 Barthkovo (NGABM 1759-2-28, 383v), 1505 Bartowo (LMAVB f. 1-40), 1526 Bartkovo (NGABM 1715-1-218, 220v), 1526 Barthkovo (NGABM 1715-1-218, 303), 1529 kop. Bartkowo (LM 1, 626), 1529 Bardkovo (NGABM 1715-1-218, 556v), 1534 Barthkowo (NGABM 1759-2-10, 59v), 1567 з Барткова (RIB 33, kol. 875), obecnie Stary Bartków, 10 km na SW od Drohiczyna.

1. [pow. droh., par. Knychowo, diec. łucka]; 1580 pow. droh., par. Przesmyki ! (Podlasie 1, 15).

2. 1522 Jan Kamieński podkom. droh. rozgranicza dobra Sarnowo i B. Zofii Hlebowiczowej wojewodziny połockiej od dóbr Kamianki. Pierwszy kopiec gran. sypie na łące przy ścianie [granicy] Duplewic, Sarnowa i Kamianki przy rz. Duplewce od strony wschodniej, dalej prowadzi gran. w stronę południową tą Duplewką, gdzie sypie kopce graniczne i wycina krzyże na drzewach, mając dobra Sarnowo po prawej i Kamianki po lewej stronie; Duplewką dochodzi do rz. Kamianki, gdzie sypie kopce, następnie idzie do drogi publicznej, która prowadzi z Drohiczyna do Łukowa. Od tej drogi prowadzi gran. doliną czyli smugiem w stronę południową mając dobra B. po prawej stronie a Kamianki po lewej. Ostatni kopiec sypie na węgielnicy, która dzieli dobra B. Kamianki i Trembice Piardy (NGABM 1759-2-10, 402-403).

1529 gran. między B. a Sawicami → p. 3.

1540 gran. między B. a Trembicami → p. 3.

1540 odnowienie gran. B. z Czaplami Andralewiczami i Sawicami: począwszy od kopca węgielnego Sawickich, Lisieckich, Bartkowskich i Czaplskich Andralewskich, dalej strumieniem do drogi, która idzie z Sawic Ruskich do Czapl, stąd drogą poprzeczną do gołego smuga i zarośli aż do końca pól czaplskich, stąd do ściany dąbrowy szlachty Czaplskich Jarczewskich i Obrąpalskich mając B. po prawej stronie a Czaplskich po lewej, w tychże miejscach usypali znaki graniczne → p. 3.

3. Włas. szlach. 1462 szl. Kordula [wd. po Prejtorze] z synem Stanisławem z Korczewa zastawia szl. Mikołajowi [wieś] Szczeglacino z młynem „Brathkowsky” za 30 kóp gr w półgr (Koz. 8823/9/43).

1494 ur. Stanisław Korczewski syn Prejtora i Korduli, star. kam. z B. (NGABM 1759-2-28, 383v) → p. 5.

1505 król Aleksander Jagiellończyk wydaje wyrok w sprawie pomiędzy spadkobiercami Stanisława Korczewskiego i jego siostry Fiedki ż. zm. Jakuba Dowojnowicza star. droh. Przysądza c. Stanisława, Zofii Korczewskiej i jej mężowi wielm. Stanisławowi Hlebowiczowi wdzie połockiemu, dobra w z. droh., w tym m. in. B. w kluczu korczewskim (LMAVB f. 1-40).

1519 Zofia z Korczewa, c. Stanisława Korczewskiego; uprzednio ż. Stanisława Hlebowicza, wdy połockiego zapisuje swemu obecnemu mężowi Mikołajowi z Czapli 1000 kóp gr lit. na B., Szczeglacinie i Sarnowie (ASang. 3, s. 195).

1525 kmiecie Wojciech z Sarnowa młynarz, Kuźma Bilczycowic i jego br. Iwan z B. poddani ur. Zofii Hlebowej, ż. ur. Mikołaja Rafałowicza z Czapli skarżą się na szl. Piotra syna Andrzeja z Kosowa, że ten wraz z towarzyszami napadł na nich na drodze publicznej król. idącej z Drohiczyna do Mogilnicy i Knychowa czyli przyrostanych, pobił i ograbił nazajutrz po święcie Podwyższenia Ś. Krzyża. Wojciechowi zabrał 20 gr i włócznię za 5 gr, Kuźmie 19 gr a Iwanowi pół kopy gr i wronego konia wartości 3 kóp gr (NGABM 1715-1-218 k. 301-301v); 1526 woźny Jan Toczyski wwiązuje tychże kmieci ur. Zofii Hlebowej w dobra szl. Piotra Kosowskiego syna Andrzeja, mianowicie w dom i karczmę w Kosowie, w której siedzi karczmarz Stanisław Dziago i 3 półwł. na którym siedzą kmiecie Hrymasz, Suchorz i Woszczyna (NGABM 1715-1-218, 303).

1526 Kuźma z B. oskarża szl. Piotra syna Andrzeja Kosowskiego o zadanie 3 ran oblicznych (NGABM 1715-1-218, 220v).

1529 Mikołaj Rafałowicz z Czapli 1000 kóp [gr] lit. zapisane sobie przez ż. Zofię, c. Stanisława Korczewskiego na dworach i wsiach B., Sarnowo i Szczeglacino, daruje królowi Zygmuntowi [I] i jego synowi Zygmuntowi Augustowi. Ponadto wraz z ż. i wszystkimi swoimi dobrami oddaje się w opiekę królowi (LM 1, 626); 1529 król Zygmunt [I] bierze w opiekę Mikołaja Rafałowicza z Czapli i jego dobra B., Sarnowo, Szczeglacino, w szczególności ze strony jego pasierba Mikołaja Hlebowicza wojewodzica połockiego i nakłada między nich zakład 10 000 grz. (Sum.Droh. 118).

1529 pan Mikołaj Rafałowicz z Czapli w imieniu swoim i ż. Zofii, dz. z B., oraz szl. Janusz i Stanisław z Sawic przyjmują woźnego [Wawrzyńca] Łozę do położenia i zatwierdzenia dawnych gran. między B. a Sawicami (NGABM 1715-1-218, 556v); 1531 ugoda pomiędzy tymiż w sprawie gran. między B. a Sawicami (Sum.Droh. 1068).

1534 Zofia Hlebowa z Korczewa daruje dobra B., Sarnowo, Szczeglacino i Knychowo Szczęsnemu Grzymale swemu zięciowi i adoptowanemu synowi (NGABM 1759-2-10, 59v); 1537 taż oprawia swemu synowi Mikołajowi Hlebowiczowi 2000 kóp gr lit. na B., Sarnowie i młynie tamże (NGABM 1759-2-10, 306v); 1537 szl. Stanisław Oziębłowski sługa i pisarz bpa łuckiego Jerzego Falczewskiego odwołuje zapis wielm. Zofii Hlebowiczowej na rzecz syna Mikołaja z tego powodu, że wcześniej zapisała te dobra B., Sarnowo i Szczeglacin w kwocie 1000 kóp gr lit, bpowi łuckiemu co poświadczyła odpowiednim dokumentem z pieczęcią (NGABM 1759-2-10, 307); 1537 taż wojewodzina połocka kasuje i unieważnia wszystkie poprzednie transakcje na dobra Sarnowo, B. Szczeglacin dokonane na rzecz syna Mikołaja (NGABM 1759-2-10, 311v); 1537 taż daruje [ponownie] swemu synowi Mikołajowi Hlebowiczowi dobra B. i Sarnowo z młynem, na których zapisuje mu 2000 kóp gr lit. (NGABM 1759-2-10, 312-312v); 1537 król Zygmunt [I] wydaje wyrok w sprawie pomiędzy Zofią Korczewską Hlebowiczową a Mikołajem Rafałowiczem z Czapli jej mężem. W przypadku, gdy zostanie unieważnione ich małżeństwo moc stracą wcześniejsze zapisy majątkowe dokonane na rzecz Mikołaja. Sprawa rozwodowa ma być przekazana drogą apelacji od bpa łuckiego przed sąd abpa gnieźn. (NGABM 1759-2-10 k. 403-403v); 1538 wielm. Zofia Hlebowiczowa zeznaje, że po rozwodzie ze swym byłym mężem na mocy dekretu Jerzego Falczewskiego bpa łuckiego i po zawarciu ugody za pośrednictwem Sebastiana Branickiego bpa kam. z synem Mikołajem Hlebowiczem daruje mu swe dobra dziedziczne Korczewo, Laskowice, Szczeglacin, Knychowo, B. i Sarnowo, 4 młyny i dobra Grodzisk. Mikołaj Hlebowicz dozwala swej matce na dożywotnie użytkowanie dóbr w Korczewie, Laskowicach, Szczeglacinie i 2 młynów: Telesza i Wawrzyńca (NGABM 1759-2-10, 421-421v)

1539 ur. Feliks Grzymała z Kamionobrodu, dworzanin król. zeznaje, że dobra i wsie B. Sarnowo, Szczeglacino i Knychowo z pr. patronatu kośc. w Knychowie darowane sobie przez ur. Zofię Hlebowiczową daruje teraz wieczyście Mikołajowi Hlebowiczowi wojewodzicowi połockiemu. Tenże Feliks zeznaje, że Hlebowicz w całości uczynił mu zadość za darowane dobra. Także Mikołaj Hlebowicz pożycza od Feliksa Grzymały 20 kóp gr pod zastaw dwóch srebrnych srebrnych, pozłacanych pasów

(NGABM 1759-2-23, 110v).

1540 Mikołaj Hlebowicz wojewodzic połocki, dz. w B. z jednej oraz Jakub Piardo, Mikołaj, Stanisław, Jan, Mikołaj ss. Wojciecha, Bartłomiej, Jan, Wawrzyniec, Kacper, Walenty, Maciej, Leonard z Trembic-Piardów i Mikołaj, Stanisław, Maciej, drugi Maciej, Piotr, Maciej, Paweł Kościesza z Trembic Starych odnawiają gran. między B. a Trembicami od gran. węgielnej Kamieńskich aż do gran. Sawickich, na której usypują 75 kopców z ziemi, które chcą mieć za wieczyste pod zakładem 200 grz. Ponadto ręczą za swego br. Wita przebywającego na Litwie (NGABM 1759-2-23, 217); 1540 tenże z B. Szczeglacina i Sarnowa z jednej i szl. Paweł, Marek z bratankami, Maciej, Jan, Marcin, Michał, Andrzej, Felis, Marcin, Krzysztof, Mikołaj z bratankami, Krzysztof, Szymon, Jan Mindo z bratankami Janem, Stanisławem, Jakubem i Bartłomiejem Bartłomiejem, Stanisław, Feliks, Ambroży, Maciej, Jan, Bartłomiej z innymi br. z Czapli Andralewicz z drugiej strony za pośrednictwem woźnych ziem. Jakuba Trembickiego i Macieja Żółkowskiego odnawiają gran. i liczne kopce z ziemi wieczyście dzieląc te dobra (NGABM 1759-2-23, 217v) → p. 2; 1547 tenże pożycza sław. Michałowi Czechowi mieszcz. droh., który poręcza za Lorincza mieszcz. łomż., 30 kóp gr (NGABM 1759-2-24, 393).

1544 wielm. Elżbieta Sapieżyna Hlebowiczówna daruje swemu br. Mikołajowi Hlebowiczowi połowę dóbr korczewskich: B. Laskowice, Szczeglacin i S., które uzyskała po śmierci swojej matki Zofii Korczewskiej Hlebowiczowej (NGABM 1759-2-5, 473).

1547 komisarze ziem. wymierzają w dobrach korczewskich, w tym w B., łącznie 150 wł. z czego na służbę wojskową wyznaczają 70 wł. (ADS D 45, 457v).

1547 ur. Mikołaj Hlebowicz z B. zeznaje dług 100 kóp gr ur. Adamowi Kosińskiemu, który ma oddać do Bożego Narodzenia (NGABM 1759-2-7, 41); 1558 tenże zgodnie z decyzją króla Zygmunta Augusta daruje wielm. Stanisławowi Dowojnie wdzie połockiemu wsie Korczew, B., Laskowice, Sarnowo, Szczeglacin i Knychowo w pow. droh. (NGABM 1759-2-28, 55v-56v); 1558 tenże oznajmią sądowi i innym urzędnikom droh., że wydziedzicza swoich ss. Jana i Arnolfa Hlebowiczów z powodu rażącej niewdzięczności (NGABM 1759-2-28, 57); 1558 temu Stanisław Dowojna wda połocki zapisuje dożywotnio swe dobra: Korczew, B., Laskowice, Szczeglacin i Knychowo (NGABM 1759-2-28, 73v-74).

1559 król Zygmunt August potw., że Stanisław Dowojno wda połocki darowane mu przez Mikołaja Hlebowicza dobra Korczewo, B., Szczeglacino, Laskowice i Knychowo, przekazuje Arnolfowi Hlebowiczowi, za wyjątkiem wsi Sarnowo, którą Dowojno zachowuje sobie (Droh.Z. 3, 66-67).

1563 ur. Mikołaj Hlebowicz z B. i Szczeglacina za pośrednictwem wielm. Mikołaja Kiszki star. droh. i wielm. Jana Chodkiewicza stolnika WKL zawiera ugodę ze swym synem Arnolfem z Korczewa w

sprawie młynów na rzece Kamiance (NGABM 1759-2-9, 248v).

1565 uczc. Agnieszka wd. po Michale Czechu mieszcz. droh. ręcząc za swych synów zeznaje, że zastaw 3 wł. w B., które [niegdyś jego mąż] wziął od ur. Mikołaja Hlebowicza wojewodzica połockiego i jego syna Arnolfa za kwotę 73 kóp gr, obecnie ustępuje swemu zięciowi szl. Franciszkowi Gałeckiemu z Gałek (NGABM 1759-2-9, 235).

1566 ur. Jan Hlebowicz zrzeka się na rzecz swego br. Arnolfa dóbr przypadłych mu po ojcu: Korczewa, B., Szczeglacina, Laskowic i Sarnowa pod zakładem 1000 kóp gr lit., w zamian uzyskując od niego zrzeczenie się dóbr Lipa i Lisice w pow. nowogródzkim WKL (NGABM 1759-2-9, 560-560v).

1566 ur. Arnolf Hlebowicz syn zm. Mikołaja zastawia szl. Mikołajowi synowi zm. Piotra z Czapel-Jarek pusty półwł. Araburdziński w potrójnym polu w B. za 20 kóp gr na rok do wykupu (NGABM 1759-2-30, 150); 1567 tenże zastawia szl. Józefowi synowi zm. Andrzeja z Kamianki Lackiej półwł. zw. Paszeczkowski w B. w trzech polach za 20 kóp gr na rok i dalej aż do wykupu (NGABM 1759-2-30, 299); 1567 tenże z dóbr Korczewa, B., Szczeglacina, Sarnowa, Laskowic i Knychowa wystawia 7 koni zbrojnych i 3 drabów z mieczami i siekierkami; od pani Iwanowskiej pisarzowej ziemskiej droh. z Czapl i Minczewa wystawił 2 konie zbrojne i 1 draba (RIB 33, kol. 875); 1569 tenże składa przysięgę na wierność Koronie i królowi polskiemu (AU 266); 1580 tenże chor. droh. dał z B. pobór od 10 wł. os. (Podlasie 1, 15).

5. 1494 bp łucki Jan Andruszewicz konsekruje kośc. w B. i dokonuje inwestytury na pleb. Jerzego (NGABM 1759-2-28, 383v)1W dokumencie bpa Jana Andruszewicza z 1494 jest mowa o kośc. w B. W XVI w. i później kośc. znajdował się we wsi Knychowo (Knychówek) w dobrach korczewskich. W dok. Aleksandra Jagiellończyka z 1505 r. nie ma jeszcze nazwy Knychowo. Najprawdopodobniej jeszcze wtedy kośc. był przypisywany do B.; niedługo potem wyodrębniono wieś Knychowo, gdzie znajdowała się świątynia.

1 W dokumencie bpa Jana Andruszewicza z 1494 jest mowa o kośc. w B. W XVI w. i później kośc. znajdował się we wsi Knychowo (Knychówek) w dobrach korczewskich. W dok. Aleksandra Jagiellończyka z 1505 r. nie ma jeszcze nazwy Knychowo. Najprawdopodobniej jeszcze wtedy kośc. był przypisywany do B.; niedługo potem wyodrębniono wieś Knychowo, gdzie znajdowała się świątynia.