BUK

(1398 Buk, 1461 Buczek, Buc, Bucc) 8 km na SE od Wolbromia.

1. 1488 n. pow. ksiąs. (GK 22 s. 897; ŹD s. 94); 1404 n. par. Gołcza (BJ rps 143 s. 63).

2. 1497 w B. łany Lupinowski, Gnatowski, Tonikowski, opust. staw, gaj Zagórze [dziś pole Zagórze w sąsiednich Trzebienicach ― UN 7 s. 81] → p. 3; 1579 granica między Kamienicą i B. zaczyna się k. ściany wsi Trzebienice k. góry zw. Lisieniec albo inaczej Skarzowka [dziś góra Skarżówka w Chobędzy ― UN 7 s. 7] i potoku zw. Strzegów, czyli Studzianki spływającego z tej góry, w miejscu wodnistym, gdzie są usytuowane 3 kopce rozgraniczające Kamienicę, B. i Trzebienice. Stąd biegnie w prawo 13 kopcami pagórkowaty ujazd kamieniecki k. lasu z prawej strony, który oddziela Kamienicę od B., dalej blisko wielkiego lasu dębowego i częścią małych chrustów do 3 kopców narożnych odgraniczających Chobędzę, Ulinę [Wielką] i B. Stąd granica prowadzi k. miejsca zw. Zagórze (→ r. 1497) blisko drogi z Miechowa do Olkusza i odchodząc od niej na lewo na ujeździe (vvyezdzye) kopiec graniczny. Dalej biegnie ujazdem 18 kopcami na południe k. lasu zw. Rędziny [dziś pola o tej nazwie na SE od B. ― UN 7 s. 7] w prawą stronę przez „rubeta minora alias przesz chrosth mały”, przez miejsca błotniste k. małych dębów, przez różne ścieżki i drogi do Uliny [Wielkiej] i do Mostka, a koło drogi z Uliny do Mostka kopiec narożny Uliny, B. i Chobędzy (ZK 408 s. 146-9); 1581 odnowione granice między B., Kamienicą, Chobędzą i Uliną [Wielką] poczynają się od kopców narożnych pod górą zw. Lisieniec blisko małego potoku spływającego z tej góry zw. Strzegów i blisko gaju dębowego. Kopce te rozgraniczają B., Kamienicę i Trzebienice. Stąd granice biegną na południe blisko ról wsi B. i małych chrustów wsi Kamienicy, do góry i stąd na wschód kopcami „in metta alias na vyezdzye” końcem tych ról i wspomnianych chrustów aż do dąbrowy, czyli wielkiego gaju zw. Zagórze [→ r. 1497] należącego do B. Następnie przechodzą one obok gaju Zagórze przez małe chrusty i dochodzą do ściany Chobędzy. Tu zaczynają się granice między B. i Chobędzą i idą na południe do drogi z Miechowa do Olkusza, po jej obu stronach kopcami do ujazdu, który odchodzi od tej drogi w lewą stronę. Stąd do małych krzaków wsi Chobędzy, do dąbrowy zw. Rędziny przynależnej do Buka, następnie do ściany wsi Uliny [Wielkiej], gdzie zaczynają się granice między B. i Uliną od wielkiego kopca przez pole do lasu zw. Jaźwiny [dziś pola o tej nazwie w Ulinie Wielkiej ― UN 7 s. 9], należącego do Uliny, i prowadzą blisko tego lasu na zachód do drogi z Uliny do Mostka, i k. niej do ściany Mostka, gdzie usypano kopiec narożny rozgraniczający Ulinę Wielką i B. (ZK 408 s. 252-7).

3. Własn. szlach. 1398 Jaszek z B. (SP 8, 7422); 1399 Marcisz z Raciechowic przeciw Jaszkowi z B., ponieważ nie dał mu wwiązania w dziedzinę za 3 grz. czynszu (SP 8, 8151); 1404 → Chobędza p. 3; 1415 Niemierza z B. (ZK 6 s. 85); 1432 Piotr kmieć z B. przeciw Stan. Siestrzeńcowi sołtysowi z Chliny o zabrane mu sieci z B. wart. 1/2 grz. (GK 4 s. 824); Stan. Świerad kmieć z B. przeciw temuż Siestrzeńcowi o sieci zabrane z B. i o zranienie (GK 4 s. 824); 1444 br. Mikołaj i Jan z Gołczy dzielą się dobrami. Mikołajowi i jego br. Niemierzy przypada Gołcza, B. i cała cz. w Kluczach i cz. w Rzerzuśnie oraz staw w Krepie, Janowi zaś wieś Chobędza ze stawami, cała cz. w Krepie z wyjątkiem stawu, oraz cz. w Rzerzuśnie (ZK 12 s. 193); 1461 szl. Anna wd. po Mikołaju z Gołczy i jej ss. Jan i Stanisław dz. Gołczy i B. (ZK 152 s. 10-11, 23); 1466 taż z tymi synami wydzierżawiają na rok Stanisławowi z Wielkanocy dobra w Gołczy i B. (ZK 17 s. 384); 1470-80 dz. B. Niemierza, Jan i Stan. Gołeccy h. Mądrostki, łany kmiece (DLb. 2 s. 39); 1474 wsie Gołcza i B. pana Gołeckiego nie zapłaciły poradlnego (GK 19 s. 976); 1486-8 Jan Gołecki dz. cz. w Gołczy i cz. w B. w pow. ksiąs. (GK 22 s. 476, 897); 1489-99 w cz. Gołeckiego pobór z 1 1/2 ł., 1497 bez danych; 1489-99 cz. Niemierzy bez danych, 1496 cz. Niemierzy opust. (RP s. 135; ŹD s. 437 ― błędnie 7 ł. przy cz. Niemierzy zamiast przy Raciborowicach, wymienionych po B.; RP s. 161, 176, 191, 206, 73, 110, 37, 7); 1489 Jan z Gołczy sprzedaje za 1000 fl. węg. szl. Piotrowi Wiplarowi z Uliny cz. w Gołczy i cz. w B. w pow. ksiąs. (GK 23 s. 2-3); tenże Jan rezygnuje z pr. wykupu za 700 fl. węg. na rzecz Piotra Wiplara z Uliny ze swych cz. dziedz. w Gołczy i w B. (GK 23 s. 65); 1490 tenże Jan wykupuje po upływie 2 lat za 700 fl. od Piotra Wyplara [z Uliny] cz. w Gołczy i cz. w B. za pieniądze ż. Katarzyny z Międzygórza [pow. sand.], której zastawia w tej sumie te dobra (GK 23 s. 364); 1497 Piotr Niemierza z Gołczy odstępuje za 40 grz. i rolę na Gruszkach przy granicy Brzozówki Stanisławowi z Krakowa dworzaninowi Przybysława pleb. w Koniuszy łany w B. Lupinowski, Gnatowski, Tonikowski, opust, staw i gaj zw. Zagórze tamże (GK 26 s. 127); 1498 krak. sąd komisarski daje Mik. Trzebieńskiemu wwiązanie do wsi B. skonfiskowanej Stanisławowi z B. za nieobesłanie wyprawy mołdawskiej i nadaną przez Jana Olbr. Trzebieńskiemu (AKH 9 s. 501); szl. Katarzyna wd. po Janie z Gołczy i B. ma zapłacić w terminie 30 grz. szl. Jakubowi Kępskiemu pod gwarancją wwiązania go do cz. w B. (GK 27 s. 102); 1499 Katarzyna wd. po Janie z Gołczy i B. (GK 27 s. 324); 1508 w cz. pani Grodzickiej pobór z 1 1/2 ł., cz. Niemierzy bez danych (RP s. 338); 1521 cz. Niemierzy nie obsadzona kmieciami (BJ rps 5259 k. 14 r); 1530 w B. pobór z 2 ł. (RP k. 8).

5. 1470-80 dzies. snop. i kon. wart. 7 grz. plebanowi w Gołczy (DLb. 2 s. 39); 1529 dzies. snop. z całej wsi B. wart. 5 1/2 grz. plebanowi w Gołczy (LR s. 123).