(1382 Chroscina, 1387 Magna Chroscina, Sroscina, Chrossczina, Chrosczyna, 1432 Maior Chrosczina, 1529 Chrosczynka [!] Chroscznia), dziś Chruszczyna Wielka 12 km na SE od Skalbmierza.
1. 1489 n. pow. krak. (RP s. 138); 1500, 1581 pow. prosz. (ZP 22 s. 667; ŹD s. 12); 1470 n. par. Gorzków (DLb. 2 s. 431).
2. 1570 → Chroszczyna Mała.
3. Własn. szlach. 1382 Mikołaj z Ch. w sprawie przeciw Jeszczowi?, Jeżowi? (Gezs) z Ch. [Małej lub Wielkiej] winien stawić Jana [Ligęzę] wwdę [łęczyckiego]; Mikołaj z Ch. w sprawie przeciw Januszowi z Ch. winien stawić tegoż Jana (SP 8, 1890, 1917); 1387 Jan prokurator ww.. Jana wwdy z Ch. procesuje się ze Staszkiem z Ch.W. (SP 8 uw. 38/18, 43/9); 1408 Wilczek z Mojkowic oddala prawnie roszczenia ww. Jana Ligęzy o 6 grz. z racji wołów zajętych kmieciom w Ch. (ZK 5 s. 61); 1415 tenże Ligęza zastawia za 300 grz. Piotrowi z Chełmu występującemu w imieniu Wichny, Jachny i Jastka z Kłodzic [woj. sier.] z racji długu z poręczenia za Zaklikę z Korzkwi całą swoją wieś Ch.; ww. Jastko i Wichna gwarantują temuż Piotrowi zwrot 50 grz. wwiązaniem w wieś Ch.; tenże Piotr ustępuje Jastkowi i Wichnie z Ch., bez jego zgody nie mogą jej jednak zastawić; 1419 Jaszek i Wichna z Kłodzic otrzymawszy od Stanisława s. Jana Ligęzy wwdy łęczyckiego 200 grz. należnych im z poręki za Zaklikę z Korzkwi, ustępują z zastawionej im wsi Ch. W wypadku niedopłacenia pozostałych 90 grz. ma Stanisław im i ich siostrze Jachnie powtórnie zastawić całą Ch. (ZK 6 s. 115, 147, 521); 1420 Wichna i Jachna z Kłodzie oświadczają, że ich br. Mik. Brog wypłacił im 300 grz. za ich cz. we wsi Giebołtów [par. własna] i tę sumę będą miały zapisaną na Ch.; Stanisław [Ligęza] z Niewiarowa i jego br. Jan z Niewiarowa zastawiają za 100 grz. Jaszkowi z Kłodzic w miejsce swej wsi Ch. całą cz. w Śmiłowicach (ZK 7 s. 12, 15); 1432 Maciej prokurator pana Branickiego z Ch. W. przeciw Grzegorzowi i Wojciechowi kmieciom z tejże Ch. (GK 4 s. 786); 1468-79 Stan. Ligęza z Ch. (ZK 16 s. 456; SP 2, 4217); 1470-80 ł. kmiece, folwark ryc. (DLb. 2 s. 431); 1489, 1490-1, 1493-4, 1496-1500 własn. Ligęzy: pobór z 2 1/2 ł.; 1508 własn. Ligęzy: pobór z 2 ł. (ŹD s. 442; RP s. 138, 165, 195, 212, 83, 119, 46, 17, 255, 346); 1500 br. Mik., Feliks, Stan. i Piotr Ligęzowie dzielą dobra. Feliksowi i Stanisławowi przypada m. in. Ch.; → Bobrek (ZP 22 s. 667); 1530 własn. Ligęzy: pobór z 2 ł. (RP k. 17).
5. 1470-80 dzies. wart. 1 grz. z folwarku ryc. plebanowi w Oleśnie [pow. wiśl.] (DLb. 2 s. 431); [1488- 1503] bp Fryderyk Jag. nadaje kap. krak. m. in. dzies. w Ch. (MPH n. 10/2 s. 244); 1529 dzies. snop. wart. 1 grz. z ról folw. w Rykach i Ch. plebanowi w Oleśnie (LR s. 110).
8. Skarb: ok. 1000 monet i ozdoby srebrne z 2. poł. XI w. (J. Reyman, Wczesnośredniowieczne skarby srebrne z Małopolski, [w:] Wczesnośredniowieczne skarby srebrne z Małopolski, Śląska, Warmii i Mazur, Wr. 1966 s. 13; Żaki s. 187, 534, 545).