DOBRAKÓW

(1257 Dobracow, Dobraczow - fals. z XIV w., 1376 Dobracow, 1394 Dobrakouo, 1403 Dobrakow, 1473 Dobrzakow, 1509 Dobrakowo, 1524 Dobrakow, 1529 Dambrowa [!]) 9 km na NW od Żarnowca.

1. 1530, 1581 pow. lel. (BP k. 62; ŹD s. 81); 1470-80 n. par. Żarnowiec (DLb. 2 s. 96, 210; 3 s. 323-4).

2. 1403 pkom. krak. Gniewosz z Dalewic rozgranicza wieś kl. miech. Ołudzę od wsi król. D., Otola i Jeziorowice. Granice biegną od granic Ołudzy z Solcą z dawna wytyczonych pod wysoką kamienną górą [być może to dziś Ostra Górka w Jeziorowicach, UN 11 s. 73], aż do brodu zw. → Gać Krzeszowa (Gacz Krzeschowa), leżącego poniżej starej sadzawki w Jeziorowicach (ZDM 1, 245); Kanimir dz. z Solcy zobowiązuje się w myśl ugody z prepozytem miechowskim nie naruszać granic wytyczonych między wsiami: Ołudzą, Jeziorowicami, D. i Otolą a Solcą (DSZ 105); 1575 z podziału dóbr między braćmi rodz. Siadeckimi z → Siadczy najstarszy Jakub otrzymuje m. in. łan roli - wielki zw. Podgawronny [las Gawroniec w Siadczy, UN 11 s. 40 i w Wierzbicy, UN 11 s. 76] k. granic D. (Mp. 5 t. N 356 or.).

3. Własn. król. w tenucie, od 1531 w dobrach urzędu wwdy krak. 1257, 1262 → p. 5; 1376-95 Stanisław, Staszko z D. (SP 8, 120, 143, 268-9, 726, 759, 763, 831, 5572, 5588; ZK s. 270); 1376-85 Stanisław, Staszko zw. Ostasz z D., mąż Małgorzaty, ojciec Macieja (SP 8, 120, 143, 268-9, 726, 759, 763, 831, 3051); 1376-1400 Piotr, Pietrasz z D. h. dwa księżyce z krzyżem, zaw. Ostoja (SP 8, 120, 143, 194, 1753, 3051, 7893, 10 168, uw. 348/15, 350/4; SP 7/2, 73; DSZ 80); 1376 Piotrasz z D. procesuje się z Adamem ze Zbikał o dziedzinę w D. (SP 8, 194; Bon. 4, s. 320), 1385 Piotr z D. otrzymuje odszkodowanie od Ostasza z D. i jego ż. Machny za zabitego brata i 3 rany otwarte (SP 8, 3051); 1385-1405 Małgorzata, Machna ż. Stan. Ostasza z D., przed 1405 . wd., matka Macieja z D. (SP 8, 3051, 5586, 5635, 5649, 5680, 5696; ZK 3b s. 562, 573, 596, 600, 634, 646, 666, 676); 1387-8 Marcin, Marcisz z D. (SP 8 uw. 62/13, 66/7, nr 4474); 1387 Marcin z D. wraz ze swoją ż. procesuje się z Niemierzą z Przybysławic o dziedzinę po matce, którą ten trzyma, w zamian za staw w Przybysławicach (SP 8, 4474); 1394-98 Falisław, Wielisław z D.1Wg Słownika staropolskich nazw osobowych to dwa różne imiona i → Przyłubska (SP 8, 5586, 5621, 5633, 5652, 5669, 6801; ZK 2 s. 265, 270); 1394-99 Maciej, Maciek z D. i → Przyłubska s. Stan. Ostasza i Małgorzaty z D. (SP 8, 5562, 5572-3, 5588, 5599, 5603-5, 5621, 5680, 5696, 7258, uw. 271/64, 290/91; SP 7/2, 70); 1394 Maciej z D. ma przedstawić Sędziszowi z Przyłubska poręczycieli do 15 grz. pod gwarancją dania mu dziedziny (SP 8, 5573); Sędzisz z Przyłubska przeciw Maćkowi z D., którego matka uniemożliwia wwiązanie do cz. jego dziedziny (SP 8, 5599); Machna [z D.] matka Macieja [z D.] ma 6 grz. na dziedzinie Stanisława [Ostasza z D.] (SP 8, 5696); 1395 Stanek z Grabowej przeciwko Katarzynie, Falisławowi i Leksandrowi z D. oraz Świętosławowi z Chechła o zaoranie ról w D. (ZK 2 s. 265); Stanek z D. przeciwko Wielisławowi i Leksandrowi z D. oraz Święchowi z Chechła o zaoranie dziedziny (ZK 2 s. 270); 1398 Maciek (Maczek) z D. przeciwko Szczepanowi z Niegowonic o naganienie szlachectwa (SP 8 uw. 271/64, 290/91; SP 7/2, 70); 1399-1400 Klich z D. i → Balina (SP 8 uw. 301/12, 303/24, 306/2, 307/15; nr 9535, 9535a, 9643); 1399 Mikołaj, Miczek Gloskowski, de Gloskouicz, de Glossow [nie zid. ?] przeciw Klichowi z D. o 7 ran, w tym 3 otwarte (SP 8 uw. 301/12, 303/24, 306/2, 307/15); 1400 Staszek z Niegowonic procesuje się z Mikoszem z D. o cz. dziedziny po ojcu w D. (SP 8, 324/40, 332/57); w sporze między Mikoszem z D. i Stanisławem z Niegowonic świadkowie zeznają, że Mikosz wwiązał się w dziedzinę w D., którą kupił jego brat za 6 grz. od Stanisława [z Niegowonic] (SP 8, 10 545); Staszek przeciwko Mikoszowi z D. o szkody wyrządzone w dziedzinie D. (SP 8 uw. 341/2); Rachna, Rosława wd. po Bartłomieju z Dulowej z Piotrem z D. o dziedzinę w Dulowej i o stawiska (SP 8 uw. 348/15, 350/4); 1400-1404 Krzywosąd z D., → Bilanowic i → Poręby Czarnej (SP 8, 9535a; ZK 3b s. 268; 4 s. 34); 1403 D. wsią król., → p. 2; 1404 Krzywosąd z D. poręcza Mikołajowi z Sobiekurska [Mazowsze, ziemia czerska] 10 grzywnami posagu swej ż. (ZK 4 s. 34); Szpak (Spak) woźny z D. (ZK 3b s. 607); 1405 Stanisław z Niegowonic stwierdza, że sprzedał Machnie wd. po Ostaszu z D. dziedzinę w D. (ZK 3b s. 562); 1412-36 Jakusz z D. (ZK 312 s. 29, 30, 39-40, 209; 6 s. 70, 217; 313 s. 7, 9; 378 s. 146); 1412 Jakusz z D. uzyskuje za 60 grz. na Jakuszu z Chruszczobrodu prawem bliższości dziedzinę w D. (ZK 312 s. 29); 1413 Jakusz z D. oddala prawnie roszczenia Piotra [zw.] niegdyś Kamenski do dziedziny w D. (ZK 312 s. 39-40); 1415-29 Mikołaj z D. (ZK 6 s. 70, 217, 352; 312 s. 289; GK 3 s. 427); 1415 tenże przeciwko Mikołajowi o cz. dziedziny w D. (ZK 6 s. 70); 1416 Mikołaj z D. ma zapłacić 41 grz. Paszkowi ze Swoszowej pod gwarancją oddania mu cz. dziedziny w D. (ZK 6 s. 217); 1417 Zygmunt z D. sprzedaje za 16 grz. Mikołajowi z D. całą cz. dziedziny swojej po ojcu w D. (ZK 6 s. 352); 1418 Jan woźny z D. (GK 1 s. 37, 41); 1419-42 Stanisław z D. zw. Kołosz (Koloss, Colos, Kolosz, Colosz) woźny sądowy (ministerialis) 1420-42 (ZK 312 s. 181, 187; GK 1 s. 312; 2 s. 386; 4 s. 453; SP 2, 2533, 2865, 3118); 1422 Jakusz z D. zobowiązuje się zapłacić Janowi z Wilkowa dług 8 grz. za Bartłomieja z Chechła pod gwaracją wwiązania go do całej cz. dziedziny w D. (ZK 312 s. 209, 217); 1435 Ofka ż. Klemensa z Chechła i Elena ż. Wojciecha z Karlina zastawiają za 8 grz. Jakuszowi z D. całe cz. dziedziny w Karlinie z wyjątkiem cz. dziedziny dzieci (ZK 378 s. 146); Piotr z Chechła zw. Sepylak sprzedaje za 8 grz. Jakuszowi z D. całą cz. dziedziny w Karlinie (ZK 313 s. 7); 1436 Stanisław z Niegowonic sprzedaje za 12 grz. Jakuszowi z D. całą cz. swojej dziedziny zw. Ostaszowska (Ostassowszka) w D. (ZK 313 s. 9); 1440 Jan s. Więcława z Karlina sprzedaje za 10 grz. Janowi Gołemu s. Jakusza z D. i jego prawnym następcom całą cz. swej dziedziny w Karlinie (ZK 378 s. 214-5); 1443 Katarzyna wd. po Jakuszu z D. występując wraz ze swym s. Mikołajem zrzeka się na rzecz Stanisława z Jeziorowic swych praw posagowych i wiennych do cz. dziedziny w D. (ZK 313 s. 229); 1448 Jakub z D. h. lilia na tarczy [Gozdawa] (SP 7/2, 900); 1457-66 Mikołaj woźny sądowy z D. (ZK 14 s. 298; 16 s. 358; 17 s. 389, 400; 314 s. 195, 225); 1460 Stanisław z D. wraz ze swym bratankiem Wojciechem sprzedają za 16 grz. Andrzejowi s. Piotra z D. całą cz. swej dziedziny [w D.] (ZK 314 s. 136); Andrzej s. Piotra z D. ustępuje prawem bliższości Piotrowi Zebrzydowskiemu z Przechodów całą cz. dziedziny w D., którą kupił od Wojciecha i Stanisława. Piotr z Przechodów ma zapłacić 9 grz. Andrzejowi z D. (ZK 314 s. 157); 1465 Jan z Siadczy zapisuje swej ż. Barbarze c. zm. Mik. Mokrskiego chorążego krak. 100 grz. posagu i tyleż wiana na połowie swych dóbr w Siadczy i D. (ZK 314 s. 229); 1469 Stanisław woźny z D.(ZK 315 s. 122-3); 1470-80 br. Przedbor, Zbigniew i Jan z Siadczy h. Jelita, dziedzice [tenutariusze] D. We wsi 2 folw. po 1 ł. każdy, 12 ł. kmiec., karczma z rolami, 4 zagrody z rolami (DLb. 2 s. 96, 210; 3 s. 323-4); 1475 Barbara z D. (SP 2, 4145); 1509 sąd komisarski krak. daje Pawłowi Beskiemu prawo wwiązania się w dobra Anny ż. prac. Mik. Detki z D. w pow. lel. skonfiskowane za niestawiennictwo na wyprawę (AKH 9, 663); br. Mikołaj i Jan dz. Ossowej, Mzurowej [obie wsie w pow. chęc.] i D., → Mokrsko (MS 4, 600); 1524 Zygmunt Stary zezwala Jakubowi Płazie z Mstyczowa na wykupienie wsi D. w ziemi krak. z rąk Stanisława i Mikołaja Mokrskich (MS 4, 4429); 1530 pobór z 1 ł. i 1 karczmy (RP k. 62); 1531 Zygmunt Stary zezwala br. Staszkowskim Jakubowi kan. krak. i sekretarzowi król., Janowi dowódcy (praefectus) artylerii król. i Hieronimowi dworzaninowi król. na ustąpienie Andrzejowi z Tęczyna wwdzie krak. [dla urzędu wwdy] cz. wsi D. w zamian za połowę wsi Kowary [należącą do urzędu wwdy] w pow. prosz. (MS 4, 16 166; W. Pałucki, → p. 7, s. 126).

5. 1257 Bolesław Wstydl. nadaje klasztorowi Klar. w Zawichoście dzies. snop z szeregu wsi, m. in. z D. (Mp. 1, 44 fals. z poł. XIV w., B. Ulanowski, O założeniu kl. Ś. Andrzeja, s. 15-6, 20, 27-8); 1262 tenże przenosząc kl. Klar. z Zawichostu do Skały zatwierdza mu dzies., m. in. z D. (Mp. 1, 58-9 falsyfikaty z lat 1278-1319 i z poł. XIV w., Ulanowski, O założeniu kl. Ś. Andrzeja, s. 20-30); 1382 Maciej pleb. w Żarnowcu i kan. krak. zastawia za 47 grz. klasztorowi Ś. Andrzeja „frumenta” [dzies.] m. in. w → Żarnowcu i D. (Mp. 1, 363); 1433 Mikołaj pełnomocnik kl. Ś. Andrzeja w Krakowie występuje przeciwko: Piotrowi zagr. z D. o dzies. w zbożu wymłóconym wart. 16 grz., Maczkowi o zabraną gwałtem dzies. w zbożu wymłóconym wart. 16 grz. i Zadorze z Siadczy o dzies. zabraną gwałtem z D. również wart. 16 grz. (GK 4 s. 979); 1470-80 dzies. snop. z łanu kmiec. i po 4 kity dzies. kon. z łanu klasztorowi Ś. Andrzeja w Krakowie, dzies. snop. w gonitwę z karczmy z rolami i z 4 zagród z rolami również temuż klasztorowi, dzies. snop. z 2 folw. każdy po 1 ł. plebanowi w Żarnowcu (DLb. 2 s. 96, 210; 3 s. 323-4); 1529 dzies. snop. z D. wart. 20 gr plebanowi w Żarnowcu; dzies. snop. z ról folw. w D. wart. 24 gr plebanowi w Kidowie2Z falsyfikatu z początku XVII w., a noszącego datę 1453, dowiadujemy się, iż bp krak. Zbigniew Oleśnicki konsekrując i uposażając kościół par. w Kidowie przeznaczył dla jego plebana m. in. dzies. snop. z wszystkich ról folw. zw. Wielkie Pole we wsi król. D. (Mp. 5, 86); dzies. snop. z połowy wsi Dambrowa wart. 2 grz. klasztorowi Ś. Andrzeja w Krakowie (LR s. 110, 202, 317).

6. 1400 Pietrasz z D. wybrany komisarzem do poprowadzenia granic między Dulową i Łaziskami (SP 8, 10 168); 1473 Stanisław s. Mikołaja studentem Ak. Krak. (Ind. s. 286).

7. B. Ulanowski, O założeniu klasztoru Ś. Andrzeja w Krakowie i jego najdawniejszych przywilejach, ,,Pam. Akad. Umiej. Wydz. Filol. i Hist.”, t. 6, Kraków 1887, s. 17-28; Dzieje Olkusza i regionu olkuskiego, Wa 1978, s. wg ind.; W. Pałucki, Studia nad uposażeniem urzędników w Koronie do schyłku XVI wieku, Wa 1962, s. 126.

Uw. Występujący w 1385 r. Szymek z Dobrakowa (SP 8, 3795) w istocie rzeczy pochodził z → Dąbrówna. W rękopisie zapiska sądowa jest przekreślona, co by wskazywało na błąd pisarza.

D. był do roku 1531 własnością królewską, → p. 3, choć faktycznie posiadała go szlachta. Szlacheccy tenutariusze występują często w źródłach jako dziedzice wsi, procesują się i dokonują nierzadko transakcji sprzedaży cz. D. bez formalnego zezwolenia królewskiego.

1 Wg Słownika staropolskich nazw osobowych to dwa różne imiona.

2 Z falsyfikatu z początku XVII w., a noszącego datę 1453, dowiadujemy się, iż bp krak. Zbigniew Oleśnicki konsekrując i uposażając kościół par. w Kidowie przeznaczył dla jego plebana m. in. dzies. snop. z wszystkich ról folw. zw. Wielkie Pole we wsi król. D. (Mp. 5, 86).