DOBRANOWICE

(1238 Dobranouice z fals., 1242 Dobranouicze, 1243 Dobranouice que Rudno dicitur, 1379 Dobranouicz, 1399 Dobronouicz, 1400 Vbranouicz, 1429 Dobranowicze, 1434 Dobranow, 1446 Dobronowice 1530 Dobranowycze) 6 km na S od Proszowic.

1. 1490, 1581 pow. krak. [= prosz.] (ŹD s. 443, 14) 1530, 1581 par. Poborowice (RP k. 20; ŹD s. 14); 1598 par. Zębocin (WR s. 262).

2. 1397 granice [D.], → p. 3; 1428, 1429, 1432, 1450 staw, sadzawka [dziś staw Gardaś – UN 13 s. 90] w D., → p. 3; 1450 karczma zw. Dobranowska, → p. 3; 1530 granice między Rudnem i D., → p. 3; 1531 stara droga ze wsi D. do Stręgoborzyc i nowa droga z Wawrzeńczyc do Proszowic (ZK 187 s. 175).

3. Własn. ryc. W 1. poł. XIII w. na krótko własn. kl. stan. 1238 Andrzej bp mazowiecki [płocki] nadaje klasztorowi staniąteckiemu m. in. D. (Pol. 3, 18 - dok. uznany przez B. Ulanowskiego, → p. 7, s. 21-5, 78-9, za fals. z pocz. XIV w.; DLb. 3 s. 280); 1242 tenże nadaje klasztorowi staniąt. m. in. D. (MP. 2, 419 - dok. uznany przez B. Ulanowskiego, → p. 7, s. 28-32, 78-9, za podejrzany; DLb. 3 s. 298-300); 1243 komes Klemens nadaje klasztorowi w Staniątkach wieś Niegardów, której cz. uzyskał w drodze zamiany z Janem [Klemensowicem] za wieś Piechów, a drugą cz. nabył również drogą zamiany z Sezemem [bratem Klemensa z Ruszczy] i jego synem Markiem za wieś D. „que Rudno dicitur”, oraz Wadów1Wbrew temu, co pisze B. Ulanowski, → p. 7, s. 78 - 9, wspomnianą w dokumentach staniąteckich wieś Dobranowice trzeba raczej identyfikować z Dobranowicami w pow. proszowskim, nie zaś z wsią o tej samej nazwie w pow. szczyrz., niedaleko Wieliczki. Podstawą tej identyfikacji są dane o właścicielach Dobranowic. I tak zarówno w Dobranowicach znanych nam z dokumentów staniąt. z 1 połowy XIII w., jak i w Dobranowicach proszowskich wzmiankowanych od końca XIV w. jako właściciele występują Gryfowie. Natomiast Dobranowice w pow. szczyrz. od czasu nadania ich kapitule krak. przez bpa krak. Pawła z Przemankowa (1292) przez następne stulecia są w posiadaniu kapituły. Drugą przesłanką przemawiającą za identyfikacją Dobranowic staniąteckich z Dobranowicami proszowskimi jest zapis w dokumencie z 1243 r. (Pol. 3, 20) o Dobranowicach ,,que Rudno dicitur”, czyli o Dobranowicach zw. Rudno, wiemy bowiem, iż z wsią Rudno graniczą tylko bezpośrednio Dobranowice proszowskie (Pol. 3, 20 - fals. z pocz. XIV w. Wiadomość o zamianach wiarogodna, gdyż oparta została zapewne na nieznanym przywileju klasztornym, B. Ulanowski, → p. 7, s. 32-7, 78-9, 99, 101-2, 113); 1379 Świętosław, Święszko (kmieć?) z D. (SP 8, 544 548); Bernard [kmieć?] z D. (SP 8, 548); 1395-6 Więcek karczmarz z D. (ZK 2 s. 271, 494); 1397-1403 Śmiłka z D. i → Rudna wd. po [Marku Chamcu] łowczym z Rudna i D. (SP 8, 6161, uw. 238/25, 239/41, 243/92; ZK 3a s. 528; 3b s. 19); 1397-1401 Jaszek Chamiec h. Gryf zaw. Świeboda z D., → Rudna i → Stręgoborzyc s. Marka Chamca z Rudna (SP 8, 6063, 6198-9, 6279, 6302, 6426, 6545-7, 6752, 6818, 6845, 7067, 7537, 7861, 8218, 8263, 8338, 8342-3, 8378, 8396, 8462, 8570, 10 900, 10 954, 10 979, uw. 239/11, 21, 244/12, 13, 17; SP 2, 736; ZK 3 s. 231, 277, 296); 1397 Zaklika z Korzkwi i jego ż. Anna pożyczają od Jaszka z D. 70 grz., które mają zwrócić w terminie pod gwarancją wwiązania Jaszka w dziedzinę Rudno (SP 8, 6063); Wojciech Jarota z Polikarcic pełnomocnik Śmiłki z D. przeciw Jaszkowi z Głuchowa, o to że bezprawnie uzyskał na Śmiłce 2 woły z dziedziny w D. i popędził je przez 4 granice (SP 8, 6161); Jaszek z D. przeciw Zaklice i jego ż. Annie z Korzkwi o niewypełnienie warunków umowy o Rudno (SP 8, 6199); 1398 [Śmiłka] z D. matka Jaszka Chamca (SP 8, 6426); Jaszek Chamiec pozywa Marka z Turska [woj. sand.] o dziedzinę Rudno (SP 8 uw. 244/13); Zaklika z Korzkwi ma zapłacić Jaszkowi z D. 70 grz. oraz 30 grz. z tytułu szkody pod gwarancją odstąpienia mu wsi Rudno (SP 8, 6546, 6546a, 6547); Marek z Turska obecnie z Chorążyc winien odstąpić Jaszkowi Chamcowi dziedzinę Rudno po otrzymaniu 50 grz. (SP 8, 6752); Jaszek Chamiec z D. w sporze z Zawiszą z Boryszowic o połowę wsi Poborowice (SP 8, 7537); 1400 Imbram z Czulic senior w sporze z Jaszkiem Chamcem o cz. dziedziny w Stręgoborzycach (SP 8, 10 900).

1402 Zygmunt z Rudna sprzedaje za 400 grz. Wilczkowi z Zakrzowa całą cz. swej dziedziny w Rudnie k. Poborowic między Karwinem a D. (ZK 3 s. 344); Śmiłka wd. po łowczym [Marku Chamcu] z D. ma sprawę z Zakliką z Rudna o bezprawne przekopanie dołu przez łąkę i o przeoranie ujazdu (ZK 3 a s. 528); 1403 Marek kmieć oskarżony przez Piotra pełnomocnika Wilczka z Rudna, o to że obejmując rolę [od Wilczka] nie wywiązał się co do czynszu, podatku i robocizn (SP 2, 982); Marek kmieć z D. (SP 2, 982; ZK 3b s. 7, 13, 45; 3 s. 514); Wichna wd. po Jaszku Chamcu z D. (ZK 3b s. 19, 386); 1405 Jordan kmieć z D. (ZK 3b s. 616, 624, 635; 4 s. 284); 1416-70 Jan Chamiec z D.2Może były dwie osoby, ojciec i syn tegoż imienia br. Małgorzaty i Katarzyny, mąż Katarzyny, podstar. krak. 1440, podwojewodzi krak., sędzia żydowski 1459-70, sędzia wwdy krak. 1464 (ZK 7 s. 339-340; 8 s. 219-20; 10 s. 85-6; 11 s. 302, 484; 146 s. 2, 203-4; 193 s. 322; 194 s. 45; 196 s. 190-1, 333, 336; 197 s. 220-21, 607; GK 2 s. 173, 406; 3 s. 19, 41-2, 49, 441; SP 2, 2217, 2569, 2572, 2574, 2832; ZDM 3, 7303W ZDM 3, 730 występujący jako świadek Jan Chamiec z D. jest przez tłumacza Cękalskiego błędnie odczytany jako Jan Kazimierz. Poprawny odczyt S. Kurasia znajduje się w ZDM 8, 2503; 8, 2503; Fed. s. 64, 121; Teki Ulanowskiego 77; Wypisy t. 3 nr 93; ZK 16 s. 594; Cracovia artificum 532); 1417 Małgorzata ż. Mikołaja z Zabierzowa odstępuje za zgodą swego br. Jana Chamca za 100 grz. Pielgrzymowi (Peregrino) ze Szczytnik, karczmy oraz wszystkich kmieci, zagrodników we wsiach D. i Stręgoborzyce, których ma z tytułu posagu w zastawie od swego br. Jana Chamca (ZK 194 s. 45); Kachna ż. Jakusza z Kostrzy [pow. szczyrz., par. Skrzydlna] siostra Jana Chamca odstępuje również za 100 grz. Pielgrzymowi ze Szczytnik wszystkich kmieci w D. i Stręgoborzycach (ZK 194 s. 45); Stanisław kmieć z D. (ZK 194 s. 90); 1424 Jan Chamiec z D. sprzedaje za 70 grz. Ottonowi z Dmosic [pow. sand., par. Sulisławice] całą cz. swej dziedziny po ojcu w Stręgoborzycach (ZK 7 s. 339); Klemens Wątróbka ze Strzelec poręcza za Jana Chamca, który ma wykupić za 70 grz. od Pielgrzyma ze Szczytnik swe dobra dziedz. w D. (ZK 7 s. 340).

1425 Pielgrzym ze Szczytnik oskarża Jana z Pleszowa o to, że jego ludzie napadli gwałtem na D., zabrali z jego polecenia dwa wozy z sianem i poranili kmieci w D. (GK 2 s. 406); Jakub z Brodły przyznaje swej ż. Jachnie c. Chamca z D. 100 grz. posagu i tyleż wiana na połowie swych dóbr dziedz. (ZK 146 s. 2); Mikołaj z D. (GK 2 s. 326); 1427 Mikołaj z Marszowic ma zapłacić 40 grz. długu Jana Chamca. W tych 40 grz. Mikołaj sprzedaje s. Piotrowi 1 łan w D., na którym siedzi kmieć Jarost (ZK 8 s. 219-20); 1428 Jan Chamiec z D. zastawia za 80 grz. Świętochnie wd. po Więcławie Wiewiórce z Wronińca całą swą wieś D. wraz z folwarkiem swoim w D. Świętochna będzie potrącać Janowi każdego roku z tytułu dzierżenia D. z sumy 80 grz. po 10 grz. Jeśli Świętochna spuści wodę ze stawu [w D.], to będzie dzielić z Janem ryby po połowie z wyjątkiem małych. Świętochna może też brać drzewo z gajów na budowę. Zbierze również zasiewy z pierwszego roku, które jej skoszą i zwiozą kmiecie z D. (ZK 196 s. 190-1); taż Świętochna wd. po Wiewiórce uwalnia panów Tomasza i Imbrama braci z Niedźwiedzia z poręki za Jana Chamca z D. uczynionej na dziedzictwie D. (ZK 196 s. 191); Stanisław z Wronińca zeznaje wobec sądu, że chce być zaspokojony przez Świętochnę wd. po Wiewiórce w sprawie wsi D. i pieniędzy na tej wsi posiadanych (ZK 196 s. 207); Dobrochna wd. po Jarocie oskarża Stanisława z Wronińca o zagarnięcie dworu w D. i bezprawne wwiązanie się do wsi D., która była zastawiona za 80 grz. niegdyś Świętochnie rodz. siostrze Dobrochny na 8 lat, pod warunkiem, iż ten zastaw przejdzie na Dobrochnę. Dobrochna stwierdza, iż po śmierci wspomnianej Świętochny wszystko ma należeć do niej. Stanisław wziął też gwałtem nie mając żadnego prawa 30 sztuk bydła rogatego i tyleż nierogatego, 100 owiec wart. 10 grz., 4 konie wart. 40 grz., 40 świń wart. 10 grz., połów ryb w stawie wart. 40 grz., czynsz wart. 13 grz., pościel i pozostałe rzeczy domowe wart. 100 grz., 12 stogów zboża: 5 1/2 żyta, 1 1/2 pszenicy, 2 1/2 owsa, 1 grochu, 1 prosa, 1 wyki, wszystko wart. 100 grz., siana z łąki wart. 40 grz. (GK 3 s. 172); Świętochna niegdyś z D. (ZK 4 s. 234); 1429 Jakub kmieć z D. (GK 3 s. 340, 348, 357, 386); Stanisław z Wronińca ma dać Pielgrzymowi ze Szczytnik prawo do kmiecia Jakuba z D., który uciekł od Pielgrzyma (GK 3 s. 386); Świętochna ż. Mik. Ostrowskiego winna jest pieniądze Stan. Wroninieckiemu mającemu dzierżawę od Chamca [z D.] (GK 3 s. 441); Jan Chamiec z D. ustępuje połowę stawu w D. Stan. Wiewiórce niegdyś z Wronińca. Stanisław ma prawo połowu ryb w stawie i prawo jego przebudowy (ZK 196 s. 333); 1430 Małgorzata kmiotka z D. (Teut. 1A s. 360); Pielgrzym ze Szczytnik kasuje wszystkie dokumenty, jakie posiada do cz. dziedziny w D. i odstępuje je Janowi Chamcowi (ZK 146 s. 203-4); 1432 Stanisław z Wronińca stwierdza, że Jan Chamiec z D. wykupił od niego za 30 grz. dziedzinę D., która była wydzierżawiona niegdyś Więcławowi Wiewiórce bratu Stanisława (ZK 10 s. 85-6); Stanisław z Wronińca stwierdza, że Jan Chamiec zaspokoił go również z tytułu stawu w D. (ZK 10 s. 86); 1433 Jan Chamiec z D. daje swej ż. Katarzynie, c. Jana z Kars [pow. wiśl.] 200 grz. posagu i wiana na połowie swoich dóbr w D. (ZK 197 s. 220); Jan Chamiec sprzedaje za 30 grz. z pr. wykupu do 3 lat Ottonowi ze Stręgoborzyc 1 łan roli w D., na którym siedzi kmieć Tomko (ZK 197 s. 220-21); 1434 Stan. Wronicski (Wronyczsky) oskarża Jana Chamca dz. D., o to że jego ż. [Katarzyna], zarządca (procurator) [dóbr] i kmiecie działając na jego rozkaz zabrali gwałtem Stanisławowi z dziedziny D. i umieścili w swym domu 40 kop pszenicy ozimej, którą kmiecie Stanisława zasiali. W odpowiedzi Jan Chamiec stwierdza, iż dziedzina D. jest jego własnością wraz ze wszystkimi prawami i że kiedyś zastawił ją wraz z oziminami, a następnie z powrotem wykupił (SP 2, 2569); Jan Chamiec oddala prawnie roszczenia Stan. Wronicskiego do 40 kop pszenicy ozimej (SP 2, 2572, 2574).

1450 Jan Kostuszko z Rudna daje br. Stanisławowi z Rudna stajanie roli dochodzące końcem do sadzawki Stanisława, a ten w zamian stajanie roli przytykające końcem do karczmy zw. Dobranowska (ZK 199 s. 93); 1462 Jan Konarski z D. (Mp. 5 t. L 13); a. 1490, 1490-4, 1496-7 pobór z 3 ł. (RP s. 139; ŹD s. 443; RP s. 153, 166, 182, 196, 213, 85, 120); 1498-1501, 1508-14 pobór z 2 1/2 ł. i kwarty (RP s. 19, 257, 285, 347, 603, 634, 579, 715); 1515 pobór z 3 1/4 ł. (RP s. 739); 1516, 1518, 1520 pobór w cz. Konarskiego z 2 ł., w cz. Gołuchowskiego brak danych (RP s. 784, 819, 856); 1517, 1519 pobór w cz. Konarskiego i w cz. Gołuchowskiego brak danych (RP s. 797, 839). 1505 Aleksander Jag. poświadcza, że Andrzej Chamiec z D. zapisał swej ż. Dorocie ,,de Obelcze” 61 1/2 grz. posagu i wiana na dobrach król. Zapole w starostwie Lubomla (MS 3, 1994, 2005, 2007); 1527 Barbara wd. po Jakubie Konarskim dz. z D. procesuje się z Dorotą z Rudna wd. po Sebastianie Turku o kmiecia Jana Kuklę zbiegłego z D. do Rudna. Sąd orzeka, że Dorota Turkowa ma zwrócić zbiegłego kmiecia albo zapłacić 10 grz. (SP 6, 396; Bon. 11 s. 41); sąd król. orzeka przedawnienie w sprawie między Janem Turkiem z Rudna a Barbarą Konarską z D. o kmiecia Jana Kuklę zbiegłego z wsi D. do Rudna (SP 6, 419; Bon. 11 s. 41); 1530 Barbara Konarska dz. dóbr D. (Kniaz. 268); Dorota Turkowa [z Rudna] wd. po Sebastianie Turku wolna jest od pozwu, który wniosła przeciw niej do sądu król. Barbara Konarska dz. D. z powodu przeorania przez kmieci granic z dawna ustanowionych między Rudnem a D. (SP 6, 476); w cz. Gołuchowskiego pobór z 2 1/2 ł., w cz. Konarskiego pobór z 1 1/2 ł. (RP k. 20).

5. 1529 dzies. pien. z ról kmiec. w wysokości 4 grz. bpowi krak.; dzies. z ról folw. i 2 ł. kmiec. w wysokości 3 grz. 12 gr plebanowi w Poborowicach (LR s. 4, 221).

6. 1427 Maciek z Czarnowic oddala prawnie pretensje Jana z Ujazdu o 10 grz., o które Jan go pozwał twierdząc, że Maciek sprawuje obecnie niesłusznie sąd nad kmieciami w D. (ZK 8 s. 274).

7. Stan. s. 21-5, 28-37, 78-9, 99, 101-2, 113.

1 Wbrew temu, co pisze B. Ulanowski, → p. 7, s. 78 - 9, wspomnianą w dokumentach staniąteckich wieś Dobranowice trzeba raczej identyfikować z Dobranowicami w pow. proszowskim, nie zaś z wsią o tej samej nazwie w pow. szczyrz., niedaleko Wieliczki. Podstawą tej identyfikacji są dane o właścicielach Dobranowic. I tak zarówno w Dobranowicach znanych nam z dokumentów staniąt. z 1 połowy XIII w., jak i w Dobranowicach proszowskich wzmiankowanych od końca XIV w. jako właściciele występują Gryfowie. Natomiast Dobranowice w pow. szczyrz. od czasu nadania ich kapitule krak. przez bpa krak. Pawła z Przemankowa (1292) przez następne stulecia są w posiadaniu kapituły. Drugą przesłanką przemawiającą za identyfikacją Dobranowic staniąteckich z Dobranowicami proszowskimi jest zapis w dokumencie z 1243 r. (Pol. 3, 20) o Dobranowicach ,,que Rudno dicitur”, czyli o Dobranowicach zw. Rudno, wiemy bowiem, iż z wsią Rudno graniczą tylko bezpośrednio Dobranowice proszowskie.

2 Może były dwie osoby, ojciec i syn tegoż imienia.

3 W ZDM 3, 730 występujący jako świadek Jan Chamiec z D. jest przez tłumacza Cękalskiego błędnie odczytany jako Jan Kazimierz. Poprawny odczyt S. Kurasia znajduje się w ZDM 8, 2503.