(1270 Zechanowz, 1326 Decanowicz, 1327 Dzekanowicz, 1335 Zecanovicz, 1495 Dziekanowice) 3 km na N od Dobczyc.

1. 1402 dystr. dobczycki (ZDM 6, 1648); 1490 n., 1581 pow. szczyrz. (ŹD s. 448, 51); 1326 n. par. własna, dek. Niegowić; 1327 dek. Niegowić ongiś Szczyrzyc; 1335-6 dek. Szczyrzyc, obecnie Dziekanowice; 1350 dek. Szczyrzyc, 1351-2 dek. Dziekanowice; 1353-8 dek. Niegowić (MV 1-2 wg ind.); 1529 dek. Dobczyce (LR s. 123).

2. 1402 Dz. pod Dobczycami w ziemi krak.; w dystr. dobczyckim → p. 3; 1367 droga z Dz. do Dobczyc (ZDK 1, 65); 1470-80 Dz. blisko Wieliczki (DLb. 2 s. 113); 1470-80 4 stawki → p. 3; 1499 Jerzy ze Zbyszkówki wydzierżawia za 11 grz. na 8 miesięcy rajcom krak. swój kamieniołom pod Dz. (GK 27 s. 623-4); 1539 granica Dz. → Dobczyce ― tenuta.

3. Własn. szlach. Wg nazwy mogła to być wcześniej własn. duch.¹Tak interpretuje się tę nazwę w literaturze. Jeśli istotnie wieś ta należała do kap. krak., a ściślej do beneficjum dziekana, to bardzo wcześnie przeszła w ręce rycerskie. Świadczy o tym bardzo stara metryka parafii, a przede wszystkim pr. patronatu kościoła, należące m. in. do Szarzów dziedziczących w pow. prosz., w tym w Dziekanowicach w pow. prosz., par. Działoszyce, a ponadto uposażenie plebana w Dz. we wsiach w tym powiecie. W tym wypadku nie da się wykluczyć, że nazwa Dz. i Dziekanowic w par. Działoszyce (o tę wieś procesował się w r. 1398 Andrzej Ratołd) wiąże się być może z tym, że wsie te posiadał przedstawiciel możnowładczej rodziny (może Ratołdów), piastujący godność dziekana, a po nim odziedziczyli je jego krewni. Różnoherbowi patroni kościoła za czasów Długosza wzięli się głównie stąd, iż przejęli część dawnych dóbr Szarzów (np. Piotr Balicki i Zawisza Boryszowski) 1270 → p. 6; 1402 Andrzej [Ratołd] z Korabiowic [Mazowsze] pkom. płocki sprzedaje za 150 grz. Klemensowi z Moskorzowa podkanclerzemu Królestwa całą wieś Dz. w ziemi krak. pod Dobczycami z pr. patronatu kościoła tamże (ZK 3 s. 349); Władysław Jag. poświadcza dokonaną przez Andrzeja Korabiowskiego sprzedaż wsi Dz. w dystr. dobczyckim Klemensowi (ZDM 6, 1648); tenże Klemens odstąpi synom Andrzeja z Korabiowic całą wieś Dz. kupioną od Andrzeja, jeśli ci dadzą mu do Bożego Narodzenia za tę wieś 80 grz., a jeśli nie, Klemens będzie ją posiadał wieczyście (ZK 3 s. 446); 1404 Mikołaj z Korabiowic zastawia za 20 grz. Janowi Orientowi z Krakowa całą wieś Dz. (ZK 4 s. 60); 1425 Świętosław kmieć z Dz. w sporze ze szl. Michałem z Bieńkowic (GK 2 s. 345, 354); 1431 Maciej kmieć z Dz. (SP 2, 2360); 1438 Marek z Korabiowic zastawia Małgorzacie ż. Żegoty z Balic [pow. wiśl.] połowę trzeciej części dóbr w Zbyszkówce, Sławkowicach, Krzesławicach, Sosnówce i Dz. (ZK 150 s. 96); tenże Marek [Ratołd] ze Złotnik [pow. chęc.] udziela Małgorzacie ż. tegoż Żegoty satysfakcji z dóbr dziedz. po jej stryjach Mikołaju, Stanisławie i Janie, dając jej w całości połowę Dz., Zbyszkówki i Sosnówki (ZK 150 s. 132-3); 1470-80 dziedzice! Dz.: Jakub Złotnicki ze Zbyszkówki [błędnie Sluszkowka] h. Szarza, Piotr Balicki z Dz. [h. Topór], Mik. Rej Topolski h. Oksza, Jan Sambor [i] Bernardyn z Łaganowa [h. Szarza], Jan Czyżowski [h. Półkozic, zm. 1475], Zawisza ze Stępocic [h. Róża], Mik. Sancygniowski h. Koźlerogi, Henryk Kamieniecki z Niezdowa h. Pilawa²Z materiału źródłowego wynika, że Długosz pomylił się nazywając patronów kościoła w Dz. dziedzicami tej wsi. Za jego czasów Dz. należały do Złotnickiego i Balickiego. W tekście DLb. winno być heredes et patroni. 6 ł. kmiec., zagroda z rolą, role, łąki i 4 stawki plebana (DLb. 2 s. 111); 1475 → p. 5; 1489 w Dz. pobór z 1 1/2 ł.; 1490 z 1 1/2 ł., w cz. Trojana z 1 1/21.; 1491-4 pobór z 1 1/2 ł.; 1494 Katarzyna Małyszyńska z Dz., ma cz. wójtostwa w Nowym Targu (Teut. 6 s. 142); 1496 w cz. Balickiego z 1 1/2 ł., w cz. Małyszyńskiego z 1 ł.; 1497 w cz. Balickiego z 1 1/2 ł.― wiele łanów pustych; 1498-9 jak w r. 1496 (RP s. 142; ŹD s. 448; RP s. 169, 185, 198, 217, 90, 126, 53, 26); 1506 Stan. Sępichowski dzierż. Zbyszkówki i Dz. (ZK 23 s. 304); 1510-9 Jakub z → Lubomierza zm. 1519, sędzia ziemski krak., dz. Nieprześni, Krzesławic, Zbyszkówki, Sierakowa, Dz. i Jodłownika (Żychl. 5 s. 100); 1521 szl. Malcher Kłąb dzierż. Dz., Zbyszkówki i Sierakowa (ZK 27 s. 246); 1525 → Grabie; 1527 ur. Joachim Lubomirski dz. Dz. zastawia za 450 fl. węg. Marcinowi Myszkowskiemu stolnikowi krak. wsie Dz., Sieraków i Zbyszkówkę (ZK 27 s. 272); 1529 Joachim s. Jakuba Lubomirskiego sprzedaje Adamowi Niewiarowskiemu z Niewiarowa wsie: Jodłownik, Markuszową, Dz., Sieraków i Zbyszkówkę (BJ rps 5348/2 s. 230); 1530 pobór z 2 1/2 ł. (RP k. 30).

5. 1270 Rodsław pleb. w Z. → p. 6; 1326-7 Falisław pleb. w D., par. oceniona na 12 grz. (MV 1 s. 123, 195); 1327 świętop. 7 sk. (MV 1 s. 297); 1335-58 9 sk. i 8 den. (MV 1-2 wg ind.); 1357 Świętosław kan. i oficjał krak. przysądza kl. mog. dzies. snop. w Winiarach przeciw bezpodstawnym roszczeniom Wojciecha pleb. w Dz., który bezprawnie zabrał klasztorowi dzies. w poprzednim roku (ZDK 1, 57); 1398 Dawid wikary z Dz. (SP 8, 7239); 1403-5 Trojan pleb. z Dz. przeciw Mik. Drobotowi z Jodłownika o bezprawnie zabraną dzies. tamże. Sąd skazuje Drobota na karę XV (ZK 3b s. 191; 4 s. 315); 1423 Mikołaj pleb. w Dz. (GK 2 wg ind. WAP); 1431-41 Mikołaj z Bolesławia pleb. w Dz. (ZK 11 s. 245-6, 586; GK 4 s. 226, 276; SP 2, 2360); 1447 Wawrzyniec pleb. w Dz. (GK 10 s. 97); 1459 Mik. Sancygniowski sprzedaje Piotrowi Wirkowi z Knyszyna cz. w Stępocicach z pr. patronatu kościoła w Dz. (ZK 258 s. 190); 1470-80 kościół murowany ŚŚ. Marii Magdaleny i Mikołaja, którego patronami są osoby wymienione w p. 3. Pleban ma w Dz. role, łąki i 4 stawki, pobiera dzies. snop. i kon. z całych Dz. wart. do 3 grz., 50 korcy owsa z całej parafii, dzies. snop. i kon. z całego Niezdowa, Sierakowa, Bieńkowic, z łanów kmiec. w Kończycach, z całego Łaganowa, z 8 ł. kmiec. w Dziekanowicach w par. Działoszyce, z folwarku w Stępocicach, po półtora gr z łanu, po groszu z 4 młynów, z 2 karczem w Rudniku, miał także kmiecia w Trzemesznej zw. Marcin Warmusz, ale szl. Przybkowski zabrał go plebanowi, a ten wszczął o niego spór. Do par. należą: Dz., Niezdów, Sieraków, Bieńkowice, Kończyce, Rudnik, Winiary (DLb. 2 s. 11-3; 1 s. 143); 1470-80 w Pirocicach 1 ł. kmiecy należał niegdyś do szl. Jana Dziekanowskiego h. Wieniawa, z którego dzies. snop. pobiera pleban w Dz. (DLb. 1 s. 104); 1471 Piotr alias Wirek ongiś z Knyszyna sprzedaje Mik. Róży z Boryszowic kaszt. zawichojskiemu cz. w Stępocicach z pr. patronatu kościoła w Dz. (AG perg. 3082); 1475 kmiecie Dz. i Sierakowa oddają dzies. snop. plebanowi w Dz., szl. Małyszyński z uprawianej roli kmiecej powinien dać plebanowi annonam et retentam za 2 lata (OK 2 z 11 XII); 1475 Bartłomiej pleb. w Dz. przeciw Bartoszowi i Jakubowi z Łaganowa oraz ich kmieciom o zabranie dzies. snop. z tego roku (OK 2 z 20 XII); → Bieńkowice w par. Dziekanowice, p. 5; 1495 Jan ze Starzechowic [woj. łęczyckie] kan. i oficjał krak. przysądza Janowi pleb. w Dz. dzies. snop. z pewnych ról między Dobczycami i Niezdowem przeciw roszczeniom kl. mog. (Mog. 153); 1527 Achacy Jordan dz. Zakliczyna, Drogini i Niezdowa daje br. nie podzielonym Marcinowi pleb. w Gdowie, Zygmuntowi i Stanisławowi siedlisko z rolą folw. w Niezdowie z pr. patronatu kościoła w Dz. (ZK 27 s. 280-1); 1529 pleb. Jakub Lubomirski ma uposażenie: dzies. snop. z całej wsi Łaganów, z 5 ł. kmiec. w Dziekanowicach [par. Działoszyce] i z 3 stajań w Stępocicach, z ról kmiec. w Kunicach z całych wsi Dz., gdzie jest kościół, Niezdów i Sieraków, z ról folw. w Zbyszkówce, z całych Bieńkowic, meszne od kmieci w Rudniku, meszne w owsie miary dobczyckiej w: Winiarach, Niezdowie, Sierakowie, Zbyszkówce, Dz., w których jest kościół (LR s. 123-4); 1597 połowa kościoła murowana, w par.: Dz., Sieraków, Gaiska, Zbyszkówka, Jankówka, Bieńkowice, Winiary, Rudnik, Niezdów, Żakowa (WR k. 49).

6. 1270 pani Sertha krewna Rodsława pleb. w Z. doznała cudu za sprawą Ś. Jacka, naocznymi świadkami byli: pleb. Rodsław, rycerz Piotr i pani Agnieszka (MPH 4 s. 875 - 6 ― kontekst ten może wskazywać, że zostali tu wymienieni dziedzic Dz. i jego żona).

8. Domniemane ciałopalne cmentarzysko wczesnośredn., osada wczesnośredn. (Żaki wg ind.); kościół romański z początków XIII w. murowany z ciosów piaskowca, jednonawowy, przykryty stropem, z prezbiterium zamkniętym ścianą prostą, przesklepionym. Rozbudowany głównie w XVII i XVIII w. Polichromia ścienna z 1. połowy XIII w. (Budownictwo romańskie w Polsce, s. 32; Sztuka polska przedromańska i romańska do schyłku XIII wieku, t. 1/2, W. 1971, s. 684).