DZIEKANOWICE

(1350-1 Dzecanowicz, 1441 Dzecanouicze, 1470-80 Dzyekanowicze) 8 km na NE od centrum Krakowa.

1. 1490 n., 1581 pow. krak. (ŹD s. 437, 20); 1470-80 n. par. Raciborowice (DLb. 1 s. 46).

2. 1443 role Kończyc po prawej stronie drogi z Krakowa do Słomnik, przy granicach Kończyc i Dz. (KUJ 2, 117); 1470-80 Dz. nad rz. Dłubnią o 1 milę od Krakowa, graniczą: z Raciborowicami znakami na łąkach; z Batowicami ujazdami; z Węgiercami [Węgrzcami] drogą słomnicką, wodą płynącą przez łąki i ujazdami, z Bosutowem tą samą drogą, a za nią ujazdami; z Książnicami [Książniczkami] ujazdami; z Kończycami znakami i kamieniami na łąkach (DLb. 1 s. 157, 35, 167, 212, 487); 1559 granica między Dz. a Kończycami poczyna się nad rz. Dłubnią od kopców narożnych Dz., Kończyc i Raciborowic, usypanych po obu brzegach Dłubni. Stąd biegnie na S do końca grobli stawu dziekanowskiego, dalej chodnikiem sive sczeską i na łące usypano kopce, k. wygonika należącego do Dz. Stąd w prawo na E przez środek łąk ku Blechowi Kończyckiemu i do przekopy. Łąki z prawej strony będą należeć do Dz., a z lewej do Kończyc. Od owej przekopy granica dochodzi do drogi z Krakowa do Kończyc i Słomnik, a kopce narożne Dz., Kończyc i Książnic usypano blisko karczmy kończyckicj; granica między Książnicami a Kończycami poczyna się od kopców narożnych między tymi wsiami a Dz. k. drogi publicznej z Krakowa do Słomnik (ZK 36 s. 1415-20, 1485); 1570 przez Dz. nie bardzo dobra droga z Krakowa przez Słomniki do Wielkopolski i Prus (LDK s. 71); 1596 granica między Raciborowicami i Kończycami dochodzi m. in. do drogi z Raciborowic do Kończyc, a następnie do rz. Dłubni, przechodzi ją do grobli, czyli brzegu sadzawki dziekanowskiej, gdzie usypano kopiec narożny (ZK 410 s. 16).

3. Wg tradycji własn. kl. Dominikanów w Krakowie [→ niżej], później kapituły krak. 1350-1 Dz. należą do kap. krak. i zostały ocenione na 11 grz. do opłaty dzies. papieskiej (MV 2 s. 376-7); 1389 Marcin włodarz [kan. krak.] Niemierzy z Dz. (SP 8, 5022); Paweł kmieć z Dz. (SP 8 uw. 171/5); 1441 Grzegorz włodarz w Dz. i kmiecie: Lichy, Mikołaj, Świętek, Kudala (SP 2, 2986); 1470-80 za czasów J. Długosza nie wiedziano dokładnie, w jaki sposób kapituła nabyła wieś Dz. Istniała jednak tradycja, jakoby wieś ta została nadana przez bpa krak. Iwona kl. Dominikanów w Krakowie, a ponieważ klasztor ten nie mógł posiadać dóbr ziemskich, została ona odsprzedana kap. krak. za księgę dekretów i pewną sumę pieniędzy (DLb. 1 s. 157); dwór z dobrymi zabudowaniami, zbudowany przez Jana Długosza juniora kan. krak., role folw. podzielone na 3 pola. 7 1/2 ł. kmiec., karczma z rolami i łąkami i 3 zagrody z rolami. Kmiecie płacą po 60 gr z łanu, odrabiają jutrzyny na wielkim polu folw. oraz po 2 dni w tygodniu własnym bydłem, w tym powóz, dają po 30 jaj i po 2 kury, nie dają ospu i serów. Karczmarz płaci 3 grz. czynszu i odrabia tylko powabę. Zagrodnicy płacą po wiardunku czynszu, dają po 15 jaj i po kurze, odrabiają pieszo 1 dzień w tygodniu i powabę (DLb. 1 s. 46, 156-7; 2 s. 59); 1477 na prośbę Jana Długosza kap. krak. poleca kmieciom wsi kapitulnych, m. in. z Dz., przewieźć po Wielkanocy w wyznaczonym przez Długosza dniu własnymi wozami cegielnię z Raciborowic do Pychowic w ramach 1 dnia pańszczyźnianego (Dobrzyński i Smolka, Długosz, 382); 1479 dzierżawę wsi obejmuje kan. krak. i kanclerz Królestwa Stanisław z Kurozwęk [pow. wiśl.] (tamże, 406); 1489-94 pobór z 7 ł., 1496-9 z 7 1/2 ł. (RP s. 135; ŹD s. 437; RP s. 161, 176, 191, 206, 73, 110, 37, 7); 1524 7 1/2 ł. kmiec., które uprawia 7 kmieci, ich domy zakupne. Odrabiają z łanu po 2 dni w tygodniu, płacą po 60 gr czynszu, dają po 2 kury i po 30 jaj. 1 1/2 ł. pustego uprawia się dla dworu. Karczma z czynszem 2 grz. Zagrodnik odrabia 1 dzień w tygodniu pieszo i płaci 12 gr czynszu. Kmiecie odrabiają 3 powaby bez dnia (SP 12 s. 533-4); 1530 7 1/2 ł. kmiec., z których 2 opust. uprawia się dla dworu. Osadzono drugiego zagrodnika. Karczma doroczna z ogrodem i łąką odmierzoną z zagrody, płaci 3 grz. czynszu (SP 12 s. 551); pobór z 6 ł., karczmy dorocznej i od 1 zagr. (RP k. 11).

4. 1464 Kazimierz Jag. na prośby kapituły krak. przenosi jej wsie, m. in. Dz., z pr. pol. na magd. (Mp. 5 K 10).

5. Przed 1468 dzies. snop. w Dz. należała do wikarii preb. Węgrzeckiej w kat. krak.; 1468 Jan Rzeszowski kan. krak., po sporze z wikarym jego prebendy zw. Węgrzecka Jakubem z Gniezna o dzies. snop. w Dz., daje wikarii 10 grz. czynszu w zamian za dzies. z Dz. i uposażenie tejże wikarii, tj. dzies. snop. w Boleniu i Bosutowie oraz 3 kmieci w Chorowicach [DLb. 1 s. 47-8); 1470-80 folwark dzies. nie daje, dzies. snop. i kon. z łanów kmiec., z karczmy i zagród wart. 20 grz. prebendzie Węgrzeckiej w kat. krak. (DLb. 1 s. 46, 157; 2 s. 59); 1529 dzies. snop. z łanów kmiec., wart. 14 grz. wikarii prebendy Węgrzeckiej w kat. krak. (LR s. 160).