FRYSZBARK

(1394 Fischberg, 1421 Phesszberg, Phessbarg, Fesbarg, 1434 Friczbark, Friszbarg, Frischbarg, 1444 Friszbark, 1445 Frisbark, 1469 Phispark, 1470 Wyszbark, 1507 Fryssbark) nie istniejący folwark niegdyś pod Krakowem między Czarną Wsią a kl. Karmelitów na Piasku koło odnogi Rudawy, zapewne znajdował się na rogu obecnej ul. Rajskiej i ul. Karmelickiej, ok. 0,5 km na NW od Rynku m. Krakowa.

[Pow. krak.; par. Ś. Szczepana]

Własn. zapewne mieszczan krak., następnie szlach. 1394 Grzegorz s. Wojciecha [mieszcz. krak.] odstępuje Mik. Żorawskiemu i jego br. Wawrzyńcowi ogród położony naprzeciw dworu zw. F., należącego do Piotra s. zm. Gocza (Krzyż., 2056); 1421 sąd oddala pretensje Stanisława opata tyn. i przysądza Abrahamowi Czarnemu z Goszyc żupnikowi folw. F., kupiony przez tegoż od Andrzeja Rawałowskiego, gdyż poprzedni opat Dziersław [z Zalasu] kupił [1411-20] ten folw. nie dla klasztoru tyn., lecz dla ww. swego brata Rawałowskiego (Tyn. 149; SP 2, 1835); 1434 Mikołaj z Giebołtowa pozywa Stanisława z F. poza murami krak. o cz. dziedzictwa w Giebołtowie (ZK 10 s. 232); Jan z Brzezia [Lanckoroński, późniejszy marszałek dworu król.] otrzymawszy od ż. Magdaleny c. Abrahama Czarnego z Goszyc w posagu 3 kamienice w Kr., folw. F. poza m. Kr. i cz. Goszyc zapisuje jej 2000 grz. na połowie swych dóbr (SP 2, 2556); 1444 ww. sprzedają za 400 fl. węg. Jerzemu Orientowi rajcy krak. swój folw. F. za murami Kr. z wodą prowadzoną „ab antiquo” z rz. Rudawy starym korytem do tegoż folw. (ZK 12 s. 283-4); 1445 woźny wysłany przez sąd dla zbadania sprawy zeznaje, że Mikołaj z Brzezia [Lanckoroński] marszałek Królestwa nie zgłaszał pr. bliższości przeciw Jerzemu Orientowi rajcy krak. do folw. F. (SP 2, 3223); 1469 Hieronim Rokemberg z ż. Katarzyną [c. Jerzego Orienta] sprzedają za 650 fl. węg. Piotrowi Długiemu [Langpeter] mieszcz. krak. folw. czyli ogród Ph. z siedliskiem, stawami, sadem i zabudowaniami, leżącymi między kl. na Piasku a Czarną Wsią na przedmieściu krak. i zobowiązują się przyprowadzić do sądu Annę wd. po Jakubie Obulcu z Bronocic i pannę Barbarę, siostry tejże Katarzyny, dla ustąpienia swych praw (SP 2, 3993; GK 18 s. 984); 1470 taż Katarzyna ż. [Hier.] Rokemberka mieszcz. krak. sprzedaje za 600 fl. węg. i za futro kunie sław. Katarzynie ż. Wacława Panczera ogród zw. W., położony między Czarną Wsią a przedmieściem nad Rudawą, prowadzącą wodę do młyna [Bieniasza], a jej siostry Anna ż. Jakuba Obulca podczaszego krak. i panna Barbara ustępują swych praw (SP 2, 3996); 1507 Mik. Krabusz magister Ak. Krak., Dorota Rymarzowa i Katarzyna Malchierowa sprzedają za 400 fl. węg. Janowi Sapieże (Sapija)1Tenże Sapieha w 1510 kupił od Anny ż. Jana Skawińskiego półtora ogrodu w Nowej Wsi, położonego między ogrodem tegoż Sapiehy a ogrodem Jakuba zięcia Michała (MS 4, 1040); Zygmunt I zatwierdził to kupno w 1511 (MS 4, 1059). Może zamiast Nowa Wieś winno być Czarna Wieś z Litwy, marszałkowi lit. i sekr. król. cały swój ogród zw. F. w Czarnej Wsi za nowym kl. [Karmelitów na Piasku] (ZK 23 s. 407-8); 1552 Katarzyna Wałecka wd. po Pawle ceduje Mik. Lutomirskiemu kaszt. Czechowskiemu swe prawa do ogrodu zw. Fisberk z sadzawkami i budynkami (MS 5, 1692).

Uw. Być może początek F. dały ogrody należące w pocz. XIV w. do rodziny Frise, Vrize wzmiankowane w 1318, 1325 i 1326 (KRK 1, 476, 756, 864).

1 Tenże Sapieha w 1510 kupił od Anny ż. Jana Skawińskiego półtora ogrodu w Nowej Wsi, położonego między ogrodem tegoż Sapiehy a ogrodem Jakuba zięcia Michała (MS 4, 1040); Zygmunt I zatwierdził to kupno w 1511 (MS 4, 1059). Może zamiast Nowa Wieś winno być Czarna Wieś.