(1365 Gawlow, 1381 Gaulow) 7 km na NE od Bochni.

1. 1489 n., 1581 pow. szczyrz. (RP s. 140; ŹD s. 59); 1502 pow. krak. (MS 3, 613); 1531 pow. prosz. (MS 4, 16 204); 1433 dystr. niepołomicki (SP 2, 3365); 1493 n., 1597 par. Krzyżanowice (RP s. 197; WR k. 198).

2. 1365 Kazimierz W. na prośbę Leonarda dz. G. ustanawia granice tej wsi z powodu szkód wyrządzonych mu przez podrzędczych z Niepołomic i poddanych król. Po obejściu granic z baronami oraz starymi kmieciami z Niepołomic i G. król rozpoczął rozgraniczanie od rz. Raby k. drogi i granic Mikluszowic. Droga król. odgranicza G. od Poszyny, czyli Niepołomic, od której na prawo jest jezioro zw. Ług. Stąd poprowadzono granicę kopczykami prawą stroną tej drogi do pierwszego potoku zw. Tuczyna, do drugiego potoku zw. Tuczyna i do drogi stanowiącej granicę. Przed trzecią rz. Tuczyną jest droga z Krzyżanowic w kierunku Chwaliczowa do góry Krzyża. Za tą trzecią rzeczką usypano kopiec narożny i stąd poprowadzono granicę prosto przez drogę, dąbrowę i blisko ww. jeziora Ług, do drogi z Niepołomic do Krzyżanowic, którą płynie rz. Tuczyna, przez wzgórza i drogą graniczną w lewo, pozostawiając na prawo inne drogi i Długie Wzgórza, do końca tych wzgórz, dalej przechodzi drogę i biegnie przez wzgórza k. jeziora zw. Święte i przez środek tego jeziora dochodzi do granicy Krzyżanowic i G., która biegnie do rz. Raby. Król zezwala Leonardowi w wyznaczonych granicach G. polować na zwierzynę, wypasać trzodę, łowić ryby w jego jeziorach, zakładać barcie, kosić łąki, ścinać własne lasy na swój użytek i na budowę (Mp. 1, 280).

1394 łąka → p. 3; 1398 młyn (SP 8 uw. 243/104); 1403, 1419 lasy → p. 3; 1465 sąd ziemski krak. wyrokuje, że wójt Wilam i mieszczanie bocheńscy mają płacić cyzę z lasu w G., kupionego od kaszt. lubel. [Dobiesława] Kmity [z Wiśnicza] (SP 2, 3793); 1530 młyn o 2 kołach → p. 3; 1532 granica między G. w dzierżawie ur. Augustyna Kotowicza prefekta stajni król. a Ostrowem Zbigniewa Rupniowskiego poczyna się od 2 kopców narożnych w miejscu zw. Pieniążek. Stąd biegnie blisko stawu do miejsca zw. Plichów, gdzie usypano kopce narożne i obok pasiek do pewnego miejsca nad rz. Brzeźnicą (ZK 28 s. 685); 1547 Zygmunt Stary na prośbę Augustyna Kotowicza dz. G. transumuje dok. Kazimierza W. z r. 1365 i nadaje jemu oraz poddanym z G. i Słomki pr. korzystania z Puszczy Niepołomickiej (MS 4, 22 709).

3. Własn. szlach., przed 1433 król., następnie przed 1451 szlach. 1365, 1379 Leonard z G. [h. Rawa] (Mp. 1, 280; SP 8, 555); 1381 Mikosz sługa Leonarda z G. (SP 8, 817); 1384-1430 Leonard z G., w l. 1411-45 z → Drwini, s. Leonarda (SP 8, 5251, 8770, 10 928-9, uw. 351/5, 353/21, 356/11; 2, 744; ZK 3 s. 243, 245, 309, 325, 339, 370; 3b s. 273, 286, 296, 304, 332, 350, 371, 400, 509; 4 s. 11, 40, 71, 207; 5 s. 64, 210, 254, 325, 327, 341; 193 s. 55, 162; GK 4 s. 177); 1384-1404 Rochna Gawłowska z G. wdowa po Leonardzie (SP 8, 2546, 8770; ZK 1c s. 1, 53; 3b s. 263); 1384 taż przeciw Pakoszowi z Dębian [pow. wiśl., par. Dzierzążnia] o dziedziny [Sukmanie]¹Wieś tę uzyskał w r. 1331 Leonard z Dębian s. kaszt. połanieckiego Dziersława od kaszt. krak. Spycimira w zamian za Skrzyrzów w pow. pilzn. (AS 2, 13; Mp. 2, 631), G. i Gawłówek (SP 8, 2546); Włodzimierz i Jaszek z Dębian oraz Włodek i Źegota przeciw wdowie po Leonardzie i jej dzieciom [Leonardowi i Klarze] (SP 8, 2613); Jaszek ze Złotej [pow. wiśl.], Włodek, Żegota i Pakosz z Dębian przeciw wdowie po Leonardzie z G. (SP 8, 2672); 1389-90 Imram z Włostowic [pow. prosz.] przeciw wdowie po Leonardzie o: 3 konie, 100 grz. i połowę dziedziny, quam ab ipso alienavit, i 13 skojcy (ZK 1c s. 7, 10, 207); 1389 tenże wyznacza c. Klarze ż. Zbigniewa z Tarnowca 100 grz. posagu na Sukmaniu (SP 8 uw. 201/3); taż z dziećmi Leonardem i Klarą na podstawie wyroku starosty i sądu ziemskiego lubelskiego oddalają roszczenia Włodka i Pakosza z Dębian oraz Małgorzaty ż. Jaszka Niepra z Kołaczyc [pow. pilzn.] pro dimidia secunda villa in terra Lublinensi scilicet Czemierniki et Siestrzewitowa [najpewniej o całe Czemierniki i pół Siestrzewitowa]; Rochna oddala roszczenia tejże Małgorzaty o zachowanie czynszu Leonarda i o rzeczy do sumy 200 grz.; Rochna oddala roszczenia wszystkich o G. i Sukmań. We wsiach tych będzie rezydować do śmierci albo do drugiego małżeństwa (SP 8, 5251-4).

1394 Ilik z G. (ZK 1c s. 137, 141, 145); Jaszek z G. s. Ilika (ZK 1c s. 134, 140-1); tenże Jaszek przeciw pani Przybkowej z G. o 2 woły, które bezprawnie zapędziła do swego domu i wykorzystywała je do robót oraz o brzydkie słowa (ZK 1c s. 154); tenże przeciw Zbyszkowi z G. o 20 grz. i tyleż szkody oraz o: łąkę, drogę zrobioną przez zboże, przepędzenie 2 parobków, zastawioną rolę, 16 gęsi rozszarpanych przez psy (ZK 1c s. 154, 156); Małgorzata, Machna c. Ilika z G. (ZK 1c s. 134, 140-1).

1398 Stanisław młynarz z G. przeciw Klemensowi z Kurowa o zabranie mu siłą 30 pni pszczelich (SP 8 uw. 243/104); Leonard z G. sprzedaje za 200 grz. Mściwojowi z Więckowic wieś Sukmań (SP 8, 7107, 7723); 1399-1404 Imram junior z Czulic przeciw Leonardowi o długi żydowskie, 25 grz. poręki i szkodę (SP 8 uw. 293/15, 295/18; ZK 4 s. 71-2); 1403 Leonard z G. zastawia za 130 grz. Strzeszowi z Jawczyc wsie G. i Gawłówek. Leonard ma uwolnić te dobra od długów żydowskich, a jeśli tego nie uczyni, to Strzesz będzie je posiadał wieczyście w 300 grz. W tym czasie może on sprzedawać z lasów drewno do żupy bocheńskiej, tyle, ile będzie miał ochotę (ZK 3 s. 489-90); 1403-4 Strzesz [z Jawczyc, dzierżawca] z G. (ZK 3b s. 96, 226, 253, 263, 287; ZCz. 1 s. 119); 1404 tenże przeciw Leonardowi i jego matce o długi żydowskie na G. i Gawłówku (ZK 3b s. 230, 253, 263); Strzesz z Jawczyc przysięga przeciw żydowi Drobowi, że już nic nie ma do zapłacenia Leonardowi za dziedziny G. i Gawłówek (ZK 3b s. 300); [Żyd] Kusiel zeznaje, że nie będzie niepokoił Strzesza i jego potomków o żadne długi Leonarda na G. i Gawłówku (ZK 4 s. 40); Jakub Kobyleński zobowiązuje się uwolnić Leonardowi z G. dziedzinę G. z Gawłówkiem z rąk Strzesza do następnego ś. Mikołaja, a jeśli tego nie uczyni, to zastawi mu w 300 grz. do pełnej spłaty m. Duklę z przedmieściem i folwarkiem (ZK 3b s. 322); 1408 Piotr z Rogienic [pow. chęc.], Andrzej z Kazanowa [pow. opocz.], Jakusz z Kazimierzy [Wielkiej] i Leonard z G. sprzedają za 100 grz. szer. gr panu Krystynowi wieś Lutowiec (ZK 5 s. 64); 1410, 1414 → Donosy; 1410 Hanna ż. Leonarda z G. alias z → Drwini (ZK 5 s. 226).

1414-9 Dominik z G. i Gawłówka (ZDK 1, 206; GK 1 s. 550; ZK 6 s. 419, 448, 615, 627; 194 s. 158, 264); 1416 Andrzej z G. (ZP 34 s. 146); 1419-28 Piotr z G. ongiś z Cikowic (GK 1 s. 253; 2 s. 341; ZK 6 s. 614-5, 627; 195 s. 399); 1419 Dominik z G. zastawia za 100 grz. półgr Piotrowi z Cikowic wieś G. z Gawłówkiem, wyjąwszy 3 kmieci i sołectwa w Wolicy [Baczkowie]. Piotr nie może sprzedawać lasów tam ― w tych dobrach „sumatim vulgariter ogulem” do żupy bocheńskiej lub komukolwiek, może natomiast dowozić drewno wozami na targ i wycinać na budowę i potrzeby domowe (SP 2, 1599; ZK 6 s. 491); Bartel, Bartłomiej kmieć i włodarz z G. (GK 2 s. 568-72); Dominik z G., poręczając za braci, sprzedaje za 700 grz. półgr Abrahamowi z Goszyc wsie G. i Gawłówek (ZK 6 s. 593); Piotr ongiś z Cikowic wyznacza ż. Elżbiecie 220 grz. posagu i wiana na G., a ta zrzeka się wyznaczonej jej wcześniej oprawy na Cikowicach (GK 1 s. 128); 1420 dla żupy bocheńskiej kupiono za 2 1/2 grz. od Piotra z G. stóg [siana?] (AKH 3 s. 204); 1422 Piotr i Stanisław kmiecie z G. (GK 1 s. 687); 1424 Piotr z Kurowa sprzedaje za 300 grz. półgr Prandocie Gałce z Gór [pow. sand.] całą wieś G. z wszystkimi prawami, dodając na 4 lata 8 grz. czynszu w Słomce. Jeśli Piotr w tych 4 latach zwróci 259 grz., to odzyska G., a jeśli nie, to wówczas Prandota doda 160 grz. i pozyska wsie G. i Słomkę (ZK 7 s. 336- 7); 1428 tenże Piotr sprzedaje za 200 grz. półgr z pr. wykupu do 4 lat temuż Prandocie wsie G. i Słomkę (ZK 146 s. 160); tenże Prandota zastawia za 50 grz. gr krak. Andrzejowi ongiś z Biegłowa [pow. wiśl.] wieś G. z czynszem 11 grz. (ZK 196 s. 299).

1433 Władysław Jag. nadaje w dożywocie za zasługi Mikołajowi ze Stadnik komornikowi sądu ziem. krak. G., który trzyma już w pewnej sumie w zastawie, i Groblę w dystr. niepołomickim, rezerwując dla siebie siano i robociznę poddanych z tych wsi (SP 2, 3365; ZDM 7, 2145); 1434 Abraham Czarny z Goszyc tenut. Czorsztyna, domu w Olkuszu i wsi G., Baczkowa i Gawłówka (Mp. 4, 1313); 1448 Mik. Stadnicki przedkłada sądowi dok. z r. 1433 (SP 2, 3365).

1451 G. własn. Piotra z Kurowa [woj. lubel.] kaszt. sądec. (ZK 14 s. 23); 1464 Stanisław ze Zbąszynia [woj. pozn.] alias z Kurowa i G. procesuje się z Katarzyną ż. Jana z Oleśnicy [pow. wiśl.] (ZCz. 4 s. 276); 1465 → p. 2; 1489-99, 1520 pobór z 12 ł. łącznie ze Słomką (RP s. 140; ŹD s. 445; RP s. 167, 183, 197, 214, 87, 122, 49, 21, 857); 1498 własn. Stan. Kuropatw z Łańcuchowa [woj. lubel.] kaszt. chełmskiego (ZK 153 s. 197); 1502 tenże zapisuje w dożywocie ż. Barbarze dobra dziedz., m. in. G. i Słomkę w pow. krak. (MS 3, 613); 1530 pobór z G. i Słomki z 12 ł., karczmy i młyna dziedz. o 2 kołach (RP k. 25); 1531 Mik. Piwo z Opulska [ziemia bełska] wraz z braćmi Andrzejem i Adamem zapisują za sumy wykupne Augustynowi Kotwiczowi prefektowi stajni król. wsie G. i Słomkę w pow. prosz., które im przypadły po ich zm. wuju Stanisławie Kuropatwie z Łańcuchowa kaszt. chełmskim, i po rezygnacji z nich przez siostrę Stanisława Annę Ciołkową oraz przez ich brata po babce Jana Orzechowskiego (MS 4, 16 204); 1532 → p. 2; Augustyn Kotwicz prefekt stajni król. posesor wsi G. i Słomka (ZK 28 s. 662).

4. 1365 Kazimierz W. przenosi z pr. pol. na magd. wieś G., a także nowo zakładane wsie w wyznaczonych granicach [→ Baczków, Gawłówek] i nadaje imm. sądowy (Mp. 1, 280).

5. 1529 dzies. snop. z całej wsi G. i Słomki wart. 11 grz. prebendzie w kaplicy zamkowej w Tęczynie (LR s. 102).

6. 1426 Piotr z Cikowic alias z G. oskarżony przez żupników bocheńskich Macieja i Leonarda o zabranie im konia na drodze król. (GK 2 s. 510); 1428 Idzi pleb. w Mikluszowicach oskarża Piotra Cikiwskiego z G. o to, że bezprawnie zabrał mu 5 wołów wart. 9 grz., 9 krów wart. 9 grz., roczną jałówkę wart. 1 grz. i jałówkę tegoroczną wart. 1 sk. (GK 3 s. 191).

8. Znaleziska powierzchniowe fragmentów naczyń wczesnośredn. (A. Jodłowski, Uwagi nad osadnictwem wczesnośredniowiecznym w dorzeczu Raby, „Acta Archeologica Carpathica”, 10, 1968, s. 76, 87, 93).