GIEBŁO

(1325 Kebel, 1335 Kepl, 1336 Kbel, 1350 Gbel, 1376 Kelb, 1394 Keblo, 1396 Gebla, 1400 Kebla, 1401 Gvel, 1414 Gebel, Gebwo, 1418 Kybel, 1420 Gyeblo, 1421 Kabel, 1422 Kieblo, Gbol, Kyeblo, 1423 Geblo, Geblow, Koblo, 1426 Kbil, 1429 Kyblo, Gobel, 1464 Kybl, 1465 Gebl, 1473 Kyeblow, 1487 Gbiel) 7 km na NE od Ogrodzieńca.

1. 1507 n., 1581 pow. lel. (RP s. 331; ŹD s. 74); 1327 n. par. własna; dek. Irządze (MV 1 s. 211); 1335 n. dek. Lelów (MV 1 s. 371); 1529 n. dek. Wolbrom (LR s. 149).

2. 1429 drogi w G.: Kromołowska (Cromolowszka) i Grodzka (Grothsca) [do Ogrodzieńca]. Siedliska: Bartkowskie (Barthcowszke), Wojtkowskie (Woythcowszke), Starowskie (Starowszke), Sądkowskie (Sandcowszke), Ptakowskie (Pthacowszkye), Wojtakowskie (Woythacowszkye), Krzywoszowskie (Crziwossowszke). Niwy: Kopanina (Koppanina) i Niwka ― obie z rolami zw. Okątki (Occathky, Okathky), Spotawka (Spothawka), niwy za starym dworem k. drogi Grodzkiej z rolami Okątki aż do wąbrzeżka (do wabreszka) i inne niwy roli zw. Baborowska (Baborowszky) leżące pośród lasów w G. (ZK 312 s. 378-9); 1432 źreb Graboszowski (Grabosowsky) (BPAN rps 1538 k. 7 v.-8 r); 1437 dziedzina zw. Nosalówka (Nossalowka) w G. (ZK 313 s. 58); 1446 droga leśna, droga Ogrodzieńska (Ogroczenska) → p. 3; 1447 łan zw. Biedrzychowski (Biedrzychowsky) (ZK 378 s. 334, 372-3).

3. Własn. szlach. 1376 Piechna z K. (SP 8, 170); 1394-1407 Piotr, Piotrasz Gbelski z G., bratanek Mikołaja z Rędzin [par. Mstów], właśc. cz. Rzędkowic (ZK 2 s. 157; SP 8, 10 870, uw. 312/47; wg ind. WAP); 1394 Jakusz [z Koniecpola] wwda sand. przeciw Piotraszowi z K. o połowę wsi Chrząstów [pow. chęc.] (ZK 2 s. 45); 1396 Warsz kmieć z G. (KSN 519); 1398-1400 Piotr z G. procesuje się ze Staszkiem z Rzędkowic o zastawioną mu za sumę 10 grz. dziedzinę w Rzędkowicach (SP 8, 7680, 8044, 10 822, uw. 262/79, 264/23, 290/47, 312/79, 325/108, 344/27, 347/33, 354/19); 1400 świadkowie tegoż Piotra w sporze z ww. Staszkiem przysięgają, że Piotr był od 18 lat w niezakłóconym posiadaniu dziedziny w Rzędkowicach i nigdy nie została mu ona odebrana (SP 8, 10 870); 1400-7 Hanka ż. Piotra z G., 1414 wd. (SP 8, uw. 312/47; wg ind. WAP); 1414 Piecz z Tązowej [wieś k. Bzowa, dziś nie istnieje] zapisuje swej ż. Hance 30 grz. na całej swej cz. w Tązowej i na młynie giebelskim (molendinum Gebelski); Biedrzych z G. zastawia za 14 grz. temuż Pieczowi swój młyn giebelski z obowiązkiem przemiału dla kmieci z dwóch wsi Biedrzycha [Giebła i Mokrusa]. Kmiecie ci są obow. uczestniczyć w naprawie młyna w razie zniszczenia lub zalania wodą (ZK 312 s. 50-1); 1414- 47 Biedrzych z G. br. Jana i Mikołaja (ZK 313 s. 302; 378 s. 192, 372-3; wg ind. WAP); 1420-56 Jan Gbelski z G. br. Biedrzycha i Mikołaja (SP 2, 3091; ZK 150 s. 140; 378 s. 54-5; OK 6 s. 698; Mp. 5 C 79; wg ind. WAP); 1421 Jan z G. zastawia za 10 grz. Zaklice z Bodziejowic 1 kmiecia, czyli łan w Zdowie, trzymany w zastawie od Piecza z Tązowej (ZK 378 s. 54); 1422 Jan z G. zapisuje swej ż. Spytce c. Pawła z Kromołowa 40 grz. wiana i 50 grz. posagu na połowie dziedzictwa w G. i Mokrusie (ZK 312 s. 218; 378 s. 57); 1424-32 Mikołaj z G. br. Biedrzycha i Jana (BPAN rps 1538 k. 7 v-8 r; wg ind. WAP); 1424 tenże zastawia za 7 grz. na 3 lata Janowi z G. całe swoje cz. w G. i Mokrusie; br. Biedrzych i Mikołaj z G. dzielą po połowie swoje dobra dziedz. w G. i Mokrusie (ZK 312 s. 255-6).

1426-34 Marcin z G. br. Jana i Biedrzycha (wg ind. WAP; BPAN rps 1538 k. 7 v, 8 r, 9 v; ZK 378 s. 137); 1428 Dominik kmieć z G. (wg ind. WAP); 1429 br. Marcin i Jan z G. dzielą dobra. Marcin otrzymuje: cały stary dwór i połowę niwy k. tego dworu i przy drodze kromołowskiej z 2 stajaniami roli ciągnącymi się na długość płotów aż do sadu wiśniowego, 3 siedliska: Bartkowskie, Wojtkowskie i Starowskie z 3 niwami w G., z których jedna z rolami Okątki zwie się Kopanina, druga ― Niwka także z rolami zw. Okątki leżącymi z przeciwnej strony tejże Niwki i trzecia ― Spotawka. Dostaje też Marcin cały młyn [giebelski] we wsi Mokrus z 2 siedliskami: Wojtkowskim i Sądkowskim. Ludzie w cz. Jana w G. i Mokrusie oraz sam Jan na potrzeby dworu mogą mleć w tym młynie i młynarz nie powinien pobierać od nich miar. Gdyby młyn wymagał napraw, kmiecie Jana mają pracować przy nich po 2 dni. Janowi przypada cała karczma z zagrodnikiem i 3 siedliska: Ptakowskie, Wojtakowskie i Krzywoszowskie z 2 1/2 niwami za starym dworem, koło drogi Grodzkiej, z rolami zw. Okątki, aż do wąbrzeżka oraz niwy roli Baborowskiej, leżące pośród lasów w G. W Mokrusie otrzymuje Jan 3 siedliska: Staszkowskie, Kocikowskie i Przybkowskie z 1 zagrodnikiem (ZK 312 s. 378-9); br. Biedrzych i Mikołaj z G. zastawiają za 20 1/2 grz. Mikołajowi z Mysłowic całą swoją cz. wsi Mokrus (ZK 378 s. 116-7); 1430 Piotr niegdyś kmieć w G. (wg ind. WAP); 1432 Szczepan młynarz w G. [tj. w giebelskim młynie] i Ołudzy (DSZ 176); Marcin z G. zastawia za 8 grz. swoją połowę łanu w G. br. Janowi z G. posiadającemu drugą połowę tegoż łanu (BPAN rps 1538 k. 9 v); 1434 Biedrzych z G. zaświadcza Marcinowi z G., że kmiecie z cz. Biedrzycha w Mokrusie i w G. są obow. mleć w młynie [giebelskim] Marcina w Mokrusie. Jeśli Marcin napotka kmiecia wiozącego mąkę z innego młyna, może mu ją zabrać (ZK 378 s. 137); 1437 Jan z K. zastawia za 20 grz. Zadorze z Siadczy połowę dziedziny zw. Nosalówka (ZK 313 s. 58); 1438 Mikołaj z G. sprzedaje za 20 grz. swemu br. Marcinowi łan, czyli źreb, k. ról plebana (ZK 378 s. 179-80).

1440-5 Anna ż. Biedrzycha z G., c. Piotra z Dąbrówna (ZK 378 s. 192-3); 1441 Jaszek z Łuczyc przeciw Katarzynie z G. niegdyś jego żonie (ZK 11 s. 567); 1445 Spytka ż. Jana z G. (ZK 313 s. 302); 1446 Biedrzych z G. i Jan z G. zawierają ugodę w sprawie wygonu, czyli Stegny (pro exitorio alias szczegna), i o drogę w G. Wygon bydła winien iść drogą leśną wzdłuż znaków położonych przez obu dziedziców aż do drogi Ogrodzieńskiej i inną drogą k. zagrody tegoż Jana (ZK 378 s. 334); 1447 Mikołaj z G. zastawia za 6 grz. swemu br. Biedrzychowi z G. łan w G. zw. Biedrzychowski (ZK 378 s. 372-3); tenże wydzierżawia na 7 lat temuż Biedrzychowi całą swoją cz. w G., Mokrusie i Rzędkowicach (ZK 313 s. 347); 1456-65 Marcin Gbelski z G., 1456 burgr. lel. (MS 1, 378; ZK 315 s. 37, 99); 1464-87 Mik. Gbelski h. Pobóg z G. br. Jakuba (ZK 11 s. 155; 315 s.36; GK 19 s. 960; Dlb. 2 s. 218; MS 2,141); 1464-97 Małgorzata ze Skawiny c. Mik. Skawińskiego, dziedziczka Gniazdowic, cz. Krzywaczki i Bączarki, ż. Mik. Gbelskiego z G. (SP 2, 4299, 4304, 4313, 4319-20, 4355, 4402; MS 2, 141, 984); 1464 Mikołaj z G. zapisuje swej ww. ż. Małgorzacie 150 grz. wiana i 150 grz. posagu na połowie wszystkich swoich dóbr. Jeśli Gbelski wpisze to oświadczenie do akt w pow. lel., wówczas będzie ono miało moc prawną (ZK 17 s. 155); 1465 Marcin z G. przeciw Janowi z Giebołtowa (ZK315 s. 99); 1470-80 właśc. Mikołaj h. Pobóg. Łany kmiece (DLb. 2 s. 218); 1487-92 Mikołaj s. Mikołaja [i Małgorzaty] z G., 1492 wójt krak. (Ind. s. 225; GK 23 s. 936); Jakub s. Mikołaja i Małgorzaty z G. (Teut. 6 s. 62); 1506 pobór w cz. Sochy z 1ł., w cz. Rupniowskiego z 1 ł. (RP s. 331); 1530 pobór z 2 ł. i 1 karczmy (RP k. 58).

5. → p. 8; 1327 pleban Lucjan. Par. oceniona na 1 1/2 grz., 1335-6, 1346-58 świętop. 3 sk. (MV 1-2 wg ind.); 1394 Marcin pleban w G. (SP 8, 5688); 1394-1410 Andrzej pleb. w G., br. Mikołaja z Siedlca [nie zid.] (wg ind. WAP; ZK 364 s. 223; SP 7/2, 1387; 8, 5684, 5693); 1414-5 Marcin s. Marcina pleb. w G., student Ak. Krak. (Ind. s. 180); 1438 role pleb. w G. (ZK 378 s. 179-80); 1446 Mikołaj pleb. w G. zamienił się probostwem z Grzegorzem pleb. w Rokitnie (ZDK 2, 492); 1470-80 murowany kościół par. Pleb. posiada do swego użytku wolne role i łąki (DLb. 2 s. 218); 1529 pleban Wojciech z Secemina [pow. chęc.]. Par. pobiera dzies. snop. wart. 10 grz. z połowy wsi G. i wart. 1 grz. z całej wsi Mokrus, dzies. kon. wart. 13 1/2 gr z G. oraz 18 gr kolędy z całej par. (LR s. 149); 1598 kościół pod wezw. Ś. Jakuba. Do par. należą: G., Mokrus, Kiełkowice, folwark Gluzów [dziś Gulzów] i młyny Siamoszyce (tj. trzy młyny: giebelski młyn, młyn król. należący do Szypowic i młyn należący do Przyłubska) (WR k. 334).

6. Studenci Ak. Krak. pochodzący z G.: 1414-5 → p. 5; 1422 Marcin s. Wojciecha; 1473 Marcin s. Stanisława; 1483 Jan s. Mikołaja; 1487 Mikołaj s. Mikołaja (Ind. s. 142, 176, 180, 225).

8. Kościół par. pod wezw. Ś. Jakuba romański, murowany z ciosów wapnia, pierwotnie jednonawowy, rozbudowany i podwyższony z pocz. XX w. Datowany przez KatZab. na połowę XII w., przez Z. Świechowskiego na drugą ćwierć XIII w. (KatZab. 1 s. 384; Z. Świechowski, Budownictwo romańskie w Polsce. Katalog zabytków, Wr. 1963 s. 36-7; Sztuka polska przedromańska i romańska do schyłku XIII w., pod red. M. Walickiego, W. 1971, 1 s. 686).