GIEDCZYCE

(1336 Gzedcycz, 1388 Getcicz, 1396 Gedczicze, 1398 Gethczice, 1399 Gethcice, Gethczicza, 1408 Superior villa Gedczice, 1415 utraque ville Gethcice, 1432 Gyczczyc, 1438 Gethczicze, 1464 Geczczicz, 1468 Gethczycze, 1470-80 Gierczyce, Gedzicze, 1487 Grodczicze [!], 1487 utraque Gyethczycze, Superior et Inferior Gierczyce, 1490 Gyethczycze Superior et Inferior, 1499 Gyethczicze, 1507 Giedczicze, 1523 Gyerczycze, 1529 Gyeczicze, Gyeczycze), dziś Gierczyce, 7 km na SW od Bochni.

1. 1490 n., 1581 pow. szczyrz. (ŹD s. 63, 446); 1470 n. par. Chełm (DLb. 2 s. 115).

2. 1470-80 G. sąsiadują z Moszczenicą (DLb. 3 s. 9); 1533 Zygmunt Stary zatwierdza rozgraniczenie wsi G. od opust. wsi Biernaszowice, obydwu Nieszkowic i Uścia. Dok. wystawiono k. wielkiej drogi król. z G. w kierunku mostu na Rabie (AS 5, 250 reg.); komisarze król. rozgraniczają dobra król. [Pierzchowiec] w tenucie Seweryna Bonera od dóbr Piotra Kmity z Wiśnicza kaszt. sand. G. i Nieszkowice przy pomocy świadków ― starych ludzi ― i wziąwszy pod uwagę statut Kazimierza W. o biegu rzek, o starym i nowym korycie, czyli rzeczysku, jako granicy między dobrami1Por. Statuty Kazimierza Wielkiego w opracowaniu O. Balzera, wyd. Z. Kaczmarczyk, M. Sczaniecki, S. Weymann, Poznań 1947, s. 265. Pierwsze dwa kopce narożne usypano na brzegu rz. Raby, gdzie ma ona „ex antiquo” swój bieg i dalej wzdłuż pierwotnego biegu rz. Raby. Ponieważ dalej Raba porzuciła stare koryto, granica, okrążywszy „indaginem alias zapusty seu ostrów”, dochodzi do brzegu nowego koryta tej rzeki. Tak więc stare koryto Raby ma stanowić wieczystą granicę między Pierzchowcem a G. i Nieszkowicami. Obaj właściciele mogą w tym starym korycie zakładać rybniki (AS 5, 151, 249).

3. Własn. szlach. 1336 królowa Jadwiga, pani sądecka zezwala swemu wiernemu „kmetoni [tzn. komesowi] domino” Giedce (Gzdecke) dziedzicowi G., podkoniuszemu krak. przenieść z pr. pol. na pr. niem. wsie w ziemi sądec.: Gródek, Przydonice i Glinik (Mp. 1, 205); 1388-96, zm. a. 1399 Rafał Giedczycki (Gedcziczski) h. Gryf, dz. G.; por. p. 6 (SP 8, 4847, 5029, 5058, uw. 109/2, 114/7, 119/18, 128/18, 134/9, 139/24, 153/39, 197/10; DH 3 s. 520); 1395 prepozyt kl. miech, pozywa Marcisza s. Rafała z G. o wyłowienie ryb z rzeki na szkodę 10 grz. (ZK 2 s. 244); 1396-1406 Marcin, Marcisz z G. i Dąbrowicy wójt pilzneński s. tegoż Rafała i Halszki, br. Jaszka (ZK 3 s. 246-7, 261, 328, 370, 543-4; DH 3 s. 520; SP 2, 767; 8, 7844, 8753, 9668, 10 128, uw. 277/6, 336/4, 345/43; KSN 814, 920, 1019, 1566-7, 1569, 1575, 1589, 1606, 1612, 1763); 1396-1403 Jaszek z G. i Dąbrowicy s. ww. Rafała i Halszki (ZK 3 s. 246-7, 388, 442, 543-4; DH 3 s. 520; SP 2, 874; 8, 8034, uw. 336/4, 345/43); 1399-1415 Elżbieta, Halszka z G. i Dąbrowicy wd. po ww. Rafale (ZK 3 a s. 500; 5 s. 62, 123-4, 302; SP 8 uw. 307/45, 334/16, 336/4, 345/43); 1400 [Elżbieta] wd. po Rafale oraz jej córki i synowie procesują się z Prandotą z Nieprześni o sołectwo w Nieszkowicach (SP 8 uw. 334/16); 1401-2 → Dąbrowica; 1407 Małgorzata ż. Michała wójta Skawiny, panny Elżbieta i Rafałka ― dz. G. (KSN 2011); 1408 Elżbieta wd. po Rafale z G. zobowiązuje się wobec Giedki z Bobowej spłacić w określonym terminie Mikołajowi sołtysowi z Moszczenicy 60 grz. pod gwarancją ewentualnego wwiązania go „in Superiorem villam Gedczice” (ZK 5 s. 62); 1411 Elżbieta wd. po Rafale z G. zastawia za 60 grz. Mikołajowi z Winiar wieś swoją S. G. (ZK 5 s. 245); 1415 taż Elżbieta wyznacza swej córce Rafałce 50 grz. posagu i 50 grz. „wiprawy” na obydwu wsiach G. (ZK 6 s. 19); 1421-47 Jan Giedecki z G. s. Marcina, wójt pilzn., sołtys w Łapczycy [mąż Elżbiety] (ZK 7 s. 115; 150 s. 112; 365 s. 294; ZCz. 3 s. 71; Teut. 1A s. 223; Tyn. 192; KUJ 1, 128; AGZ 11, 2312; SP 7/2, 800-1); 1429 Jan z G. zapisuje swej ż. Elżbiecie c. Jana Wałacha z Chmielnika [pow. wiśl.] 200 grz. wiana i 200 grz. posagu na połowie swoich dóbr dziedz. (ZK 365 s. 294); 1460-9 Elżbieta Giedecka wd. po ww. Janie i wd. po Janie Ligęzie z → Bobrka kaszt. biec., matka Jana i Marcina Giedeckich (SP 2, 3887, 3924; ZK 15 s. 112, 121, 229, 247, 262; 16 s. 18, 22, 55, 67, 78, 90, 95, 515, 536, 551; 17 s. 19, 60, 110, 590, 626, 650); 1460-82 Jan i Marcin Giedeccy, Giedczyccy h. Gryf. br. nie podzieleni, ss. ww. Elżbiety i Jana, bratankowie Dobiesława wójta pilzn., wójtowie pilzn., sołtysi w Łapczycy (SP 2, 3924; Kniaz. 78; Mp. 5 L 30; V 59; Teut. 3 s. 212, 221, 244, 279, 304, 414; ZK 16 s. 130, 191, 515, 536, 551; 17 s. 11, 590, 626, 650); 1470-80 kmiecie, role folw. (DLb. 2 s. 115); 1480-81 Anna ż. Jana z G. (Kniaz. 67, 70, 78); 1487 Jan ze Złotej [nie zid.] i Jadwiga ż. Jana z Budziszowic [pow. wiśl.] sprzedają za 1100 fl. węg. Piotrowi Kmicie z Wiśnicza star. spiskiemu G. Górne i Dolne oraz Dąbrowicę (AS 2,190; GK 22 s. 545; ZCz. 5 s. 115); własn. tegoż Kmity (MS 1, 1879); 1490 → Dąbrowica; 1489-92 pobór z 2 ł.; 1493-4, 1496-1500, 1508 pobór z 1 1/2 ł. (ŹD s. 446; RP s. 141, 446, 167, 183, 197, 215, 87, 123, 50, 22, 259, 350); 1494 → Biernaszowice; 1499 Wiktoryn z Sienna [pow. rad.] unieważnia zapis uczyniony mu na dobrach G. przez Piotra z Wiśnicza marszałka Królestwa (ZK 153 s. 231); 1501 → Dąbrowica; 1505 Stan. Kmita wwda bełski zastawia za 1230 fl. węg. Piotrowi Ligęzie swoje wsie: G., Grabina i Biernaszowice (AS 2, 235); 1507, 1509, 1519 → Biernaszowice; 1523 → Dąbrowica; 1529 role folw. Piotra Kmity, role kmiece (B. Kumor, Kolegiata WW Świętych w Bobowej, „Currenda”, Pismo urzędowe diec. tarnowskiej, nr 9, 1958, s. 561-4; LR s. 194, 281, 347); 1530 pobór z 1 ł. i 1 karczmy (RP k. 26); 1533→ p. 2.

5. 1470-80 dzies. snop. wart. 9 grz. od wszystkich kmieci i z niektórych ról folw. plebanowi w Chełmie, z pozostałych ról folw. plebanowi w Bobowej (DLb. 2 s. 115); 1529 dzies. snop. wart. 8 grz. z wszystkich ról kmiec. i zagrodniczych oraz trzeciej cz. ról folw. plebanowi w Chełmie, dzies. snop. wart. 4 grz. z ról folw. wikariuszom nowo utworzonej kol. wsi Bobowej (B. Kumor, lc; LR s. 194, 281, 347).

6. 1396 ludzie ks. Władysława Opól. najeżdżając ziemie Królestwa Polskiego, porywają w Wielką Sobotę z dworu w G. starego rycerza Rafała Giedczyckiego h. Gryf z ss. Marcinem i Janem. Uprowadzony do Opola [Śląsk] zmarł tam w więzieniu, a pochowany został w kl. [Dominikanek] w Czarnowąsie [Śląsk] (DH 3 s. 520).

7. K. Mosingiewicz, Ród Gryfów w ziemi sądeckiej do połowy XV w., „Studia Historyczne”, 23, 1980, s. 343-52.

1 Por. Statuty Kazimierza Wielkiego w opracowaniu O. Balzera, wyd. Z. Kaczmarczyk, M. Sczaniecki, S. Weymann, Poznań 1947, s. 265.