GRZYBOWA

(1370 Grzibow, 1390 Grebowa, 1494 Grzibowa, Cribowa, 1406 Grzybowo, Grzybowe, 1409 Grzibowicze, 1419 n. Grzybowa) 8,5 km na SE od Dobczyc.

1. 1489 n., 1581 pow. szczyrz. (RP s. 141; ŹD s. 61, 447); 1470-80 n., 1597 par. Gdów (DLb. 2 s. 118; WR k. 212).

2. 1403 Jaszek z G. zgodnie z wizją sądową odstępuje wieczyście Hance z Kunic wycięty las między Kunicami, G. i Niezdowem (ZK 3 s. 565); 1481 granice, → Bielczyce p. 2; 1539 ten sam opis granic, bez powołania się na dok. z r. 1481 (ZK 30 s. 950-1 – tu zamiast Rudniki jest Rudnik).

3. Własn. szlach. 1370 Czcibor z siostrami Jadwigą, Piechną, Stachną i Sędką dziedzice G. sprzedają za 100 grz. gr pras. konarskiemu krak. Klemensowi z Nasiechowic odziedziczoną po matce cz. w Parkoszowicach z pr. patr. kościoła w Sławicach (Mp. 3, 834)1Za identyfikacją tej wiadomości z G. przemawia zarówno forma nazwy, pojawiająca się jeszcze po r. 1400, imię Czcibor u Drużynów (np. w Kępanowie), dziedziczenie tego rodu również w pow. prosz; 1390 Katarzyna c. Zdziebora z Pierszyc [pow. wiśl.], ż. Jastka z G. sprzedaje cz. po ojcu w Wolicy k. Ołudzy (DSZ 49)2Jeśli byłby on identyczny z Janem, Małgorzata byłaby jego drugą żoną; 1393-1409 Jakusz, Jakub Forstek, Kechnik z G. h. Drużyna, br. stryjeczny Klemensa z Łapanowa i Gruszowa [par. Brzesko Stare], Jana z Lipia oraz Pełki ze Szczytnik [par. Brzezie] i Łapanowa, po r. 1400 nie dziedziczył już w G. (GK 1a k. 1; ZK 2 s. 170; SP 8, 8314, uw. 276/27, 286/54, 312/40-1, 330/39; 2, 887, 1061, 1128; ZK 3b s. 49, 52, 62, 90, 95, 160, 220, 456, 639, 641, 669, 691-2; 5 s. 52; KSN 1233, 1237, 1637, 2466)3Na tożsamość Forstka z Kechnikiem wskazują zapiski z SP 2, 773 i 866, a także zebrany materiał do osoby Jakusza z G. Tenże Jakusz raz pisze się z Grabia (SP 8 uw. 312/40-1). Nie wiadomo, czy jest to pomyłka pisarza, czy też miał on jakąś cz. w Grabiu, podobnie jak Michał z Grabia w G., → przyp. 4; 1394-1408 Jan, Janek, Jaszek Forstek z G., h. Drużyna, br. Śmiła (ZK 2 s. 49, 388; 3b s. 96, 416, 427, 506, 653, 675, 693; 5 s. 7; GK 1a k. 2, 9v; KSN 2115); 1394-1400 Michał z G. i → Grabia (ZK 2 s. 22; SP 8 uw. 312/40-1)4Są to tylko dwie, ale odległe od siebie chronologicznie i z różnych ksiąg, wzmianki o Michale z G., nie wyglądają więc na pomyłki pisarzy. Dziedzice Grabia i Grzybowej byli z sobą blisko spokrewnieni.

1396-7 Jaszek z G. w sporze z bpem [laodycejskim, sufraganem krak.] Zbigniewem z Łapanowa i Gruszowa o dziedzinę Kobylec uzyskuje termin na wiec celem pozwania braci bpa (ZK 2 s. 388; SP 8 uw. 229/132); 1398 Jakusz dz. G. zobowiązuje się zapłacić 6 grz. i 1 wiard. do ś. Mikołaja [6 XII] Michałowi z Wieruszyc [i Grabia], a ten odstąpić mu dziedzinę [Pajęczyny] przynależną do [dóbr] G. tak, jak ma ją w zastawie (SP 8, 6548); Jaszek z G. uzyskuje termin na wiec w sporze z Michałem z Grabia o bezprawne wwiązanie się w dziedzinę Pajęczyny; tenże Michał uzyskuje termin na wiec w sporze z Jakuszem z G. o 6 grz. i 1 wiard. (SP 8, 7378, 7380); tenże Jakusz nie stawił się jako pozywający w sporze z Więcesławem, Więchnikiem z Taszyc o 20 grz. długu i tyleż kary (SP 8, 7416, uw. 261/18); tenże Jakusz przeciw Olandowi z Boczowa o pozbawienie go pr. patr. kościoła w Gdowie na szkodę 300 grz. i o zabranie dzies. wart. 100 grz. Oland zeznał, że Jakusz nigdy nie pozywał go w tej sprawie. Powołany przed sąd odźwierny zamku krak. zeznał, że w imieniu Jakusza nikt nie wnosił pozwu przeciw Olandowi o pr. patr. i 300 grz. szkody, był natomiast pozew o pewną dzies. Sąd ziemski krak. wyrokuje, że Janusz utracił wieczyście pr. patr. kościoła w Gdowie (SP 8, 7399); 1398-9 tenże Jakusz w sporze z Wojtkiem z Koźmic [Wielkich] o 20 grz. długu żydowskiego jako pozywający ma przedłożyć sądowi dok. król., że był nieobecny na roczkach z powodu załatwiania spraw króla (SP 8, 7386, 9348, uw. 300/96); 1399-1423 Śmił z G., h. Drużyna, br. Jana, pisał się też z → Markuszowej (SP 8 uw. 303/47; ZK 3b s. 504, 592, 604, 607, 610, 618, 639, 662; GK 1a k. 16, 103v, 120v; KSN 1711, 2554-6, 2567, 2581, 2597, 2636; Mp. 4, 1214; DSZ 159); 1399-1400 Maciej pleb. z Raciechowic przeciw br. Jaszkowi i Śmiłowi z G. o zabraną mu dzies. w Komornikach (SP 8 uw. 303/47, 306/22, 307/6, 309/26, nr 9615, 9886, 9942); 1399-1400 Jakusz Forstek z G. nie stawił się w sporze z bpem krak. o zabraną gwałtem dzies. w [swej wsi] Markuszowej – kary LXX i XV (SP 8, 9891-2, uw. 315/42); 1399-1400 Michał z Grabia w sporze z Jaszkiem z G. o dziedzinę Pajęczyny (SP 8 uw. 295/8, 296/37, 297/13, 298/74, 312/41); 1399 Michał z Grabia przysięgą pozyskuje na Jakuszu z G. 6 grz. długu i tyleż kary, „quia iuravit sibi partem hereditatis in Payancini in tempore obligato assignasse”; jeżeli Jakusz z G. zapłaci 6 grz. i 1 wiard. Michałkowi z Grabia, ten zwróci mu łąki w Pajęczynach, i jeśli Michałek cokolwiek tam posiał, nie zbierze żadnego zboża (SP 8, 8076, 8364); tenże Jakusz w sporze z Janem Orientem z Krakowa o 4 grz. długu ma przedłożyć na najbliższych roczkach dok. król., że był nieobecny z powodu załatwiania spraw króla; nie stawił się jednak z tym dok. (SP 8, 8496, 8531, uw. 287/67); Michał z Grabia przeciw Jaszkowi z G. o bezprawne wwiązanie się do posiadanej przezeń dziedziny zw. Pajęczyny w Gdowie; tenże Michał ustanawia Zbyszka ze Stadnik zachodźcą w tej sprawie (SP 8, 8871, uw. 297/13); Jaszek z G. prawem oddala roszczenia pozywającego go Michałka z Grabia o cz. dziedziny Pajęczyny, mianowicie o bezprawne wwiązanie się do niej (SP 8, 9179).

1400 Jakusz Forstek [z G.] nie stawił się na termin W sporze z Michałem z Grabia o 6 grz. i o zastawioną dziedzinę Pajęczyny w Gdowie (SP 8, 10 112); 1401-2 wyrokiem sądu Michał z Grabia nie będzie odpowiadał przeciw powodowi Jakuszowi Forstkowi z G. o dziedzinę Pajęczyny oraz o 6 grz. i 1 wiard., ponieważ Jakusz wyzbył się majątku ziemskiego i nic nie posiada w ziemi krak. (SP 2, 773, 866); 1401 Jakusz i Jaszek z G. dziedziczą w Lubczy [pow. ksiąs.] (ZK 3 s. 305); 1404-5 Śmił z G. w sporze z kan. krak. Mikołajem dz. Lubczy [Łapanowa i → Gruszowa] o bulle papieskie (litteras papali, zapewne w sprawie Lubczy) i 100 grz. kary (ZK 3b s. 444, 452, 476, 554, 562, 597); 1405-20 Małgorzata ż. Jaszka z G. i wd. po nim (ZK 3 s. 565; 6 s. 35, 300; 7 s. 85); 1405 Jaszek z G. z ż. Małgorzatą pożyczają 60 kwartników od Kmity z Łowini. Jeśli nie zwrócą długu w oznaczonym dniu, wzrośnie on do 80 grz. (ZK 3b s. 694); 1410 Dorota siostra Śmiła z G. (KSN 2634); 1415 Jan z Niezwojowic poręcza Śmiłowi z G. za wszystkie dzieci Jaszka z G., że nie wystąpią przeciw niemu o dobra po Jakuszu Kechniku. Śmił zobowiązuje się spłacić długi Jakusza; tenże Śmił odstępuje od sporu ze Zbigniewem z Przestańska o szaty i srebro pozostałe po Jakuszu Kechniku (ZK 6 s. 84); → Bączal Górny p. 2; 1417 Jan i Małgorzata z G. dzieci Jana i ich matka Małgorzata, poręczając za wszystkie inne dzieci Jana, wyznaczają ciotce Kenuszy „de Kyczyn” [nie zid.] z tytułu posagu po podziale dóbr 30 grz. na wsi Szlembark. Jeśli dzieci nie wykupią tej wsi w ciągu 4 lat, posiądzie ją wieczyście5W r. 1430 taż „Kynuska” ż. Jakusza zastawiła tę wieś br. Śmiłowi z Markuszowej (ZK 9 s. 177); 1419-20 Małgorzata wd. po Jaszku z G. wraz z dziećmi po sporze z jego siostrą Dorotą z Karniowa na zasadzie przedawnienia oddalają jej roszczenia o 1/2 dziedzictwa w G. i o posag (ZK 6 s. 300, 577; 7 s. 85); 1423 Jan s. Jaszka dz. G. sprzedaje za 320 grz. półgr i rolę zw. Janikowska w Świdniku [nie zid.] Jadwidze wd. po Bonie Juncie z Jawczyc i ich dzieciom całą wieś G. z pr. patr. kościoła w Gdowie. Małgorzata matka Jana zrzeka się pr. do posagu i wiana. Dok. w tej sprawie wstrzymują Mikołaj ze Zręczyc i Świętochna z Gdowa (ZK 7 s. 236-7)6W haśle Gdów błędny reg. i błędnie umieszczony w p. 3; 1424 taż Jadwiga oddala roszczenia Śmiła s. Jaszka z Markuszowej o pr. bliższości do wsi G. i o samą wieś, ponieważ nie chciał jej zwrócić pieniędzy zgodnie z dok. sądowym (ZK 7 s. 339).

1437 Jadwiga wd. po Juncie z Jawczyc z s. Franciszkiem sprzedają za 100 grz. półgr i za konia wart. 30 grz. Janowi Bohunowi ongiś z Wojsławic [pow. prosz., h. Drużyna, → Donosy i Chroszczyna Mała] całą dziedzinę w G. i Pajęczyny nad rz. Rabą, wg wyznaczonych granic (ZK 11 s. 184); 1437-9 Jan Bohun z G. (ZK 146 s. 374; 150 s. 54; 371 s. 102); 1438 br. Bohun i Libuń z G. dzielą się dobrami w ten sposób, że Libuń bierze cz. pieniędzy od brata i cz. pieniędzy od jego poręczyciela Jana Niezwojowskiego i ustępuje Bohunowi z dóbr ojczystych w G.; tenże Bohun zeznaje, że Jan z Niezwojowic udzielił mu satysfakcji za zastaw, który miał od niego w Solczy (ZK 197 s. 697); 1439 → Chroszczyna Mała p. 3: Cz. Bohunów (w reg. opuszczono imię Jakub przy s. Tomasza).

1445 Jan z Wielopola pozyskuje na Janie z Ujazdu [pow. szczyrz., h. Drużyna] całą cz. wyspy alias łęgu za rz. Rabą przynależną do [dóbr] G. [jest to dziedzina Pajęczyny → wyżej] (ZK 12 s. 280); 1464 Stanisław dz. → Gdowa i G. (ZK 16 s. 170); 1467 Maciej stolarz z G. (GK 18 s. 275); 1470-80 G. własn. Stan. Wielopolskiego h. Stary Koń, folwark (DLb. 2 s. 118); 1480 Mikołaj kmieć z G. (ZK 19 s. 126); 1481 Stan. Wielopolski dz. Gdowa i G. (Mp. 5 P 80); 1486 Mikołaj [Wielopolski] z G. (GK 22 s. 544); 1489-99 w G. pobór z 3 ł. (RP s. 141; ŹD s. 447; RP s. 155, 168, 184, 198, 216, 89, 124, 51, 24); 1495 Mik. Wielopolski z Gdowa zastawia za 100 grz. gr pol. Stan. Osieckiemu z Osieczan całą wieś G. i cz. w Zborczycach. Dobra te przejął od zm. Niewiarowskiego (GK 24 s. 1026-7); tenże Osiecki wydzierżawia za 10 grz. rocznego czynszu Janowi Wielopolskiemu ww. dobra (GK 25 s. 386); 1497 tenże Osiecki oddaje ż. Katarzynie, c. Łazańskiego w zastaw za 100 grz. całą wieś G. i cz. w Zborczycach jako zabezpieczenie jej posagu (GK 26 s. 202).

1522 ur. Mik. Wielopolski dz. Gdowa i G. zastawia za 100 fl. szl. Jadwidze Helmanowej wieś G. (ZK 26 s. 542); 1525 Mik. Gdowski z Gdowa, G. i Falkowic zastawia za 200 fl. Dorocie Helmanowej całą wieś G. i cz. w Falkowicach; taż Dorota wydzierżawia te dobra na rok za 17 fl. Mik. Gdowskiemu; ur. br. rodzeni nie podzieleni Jan i Mikołaj zw. Bochnarowie, czyli Wielopolscy dz. Gdowa i G. zeznają, że oddali w dożywocie ur. Mik. Wielopolskiemu „paterno isporum ex patruelibus germanis germano” całe wsie Gdów i G.; ciż bracia zeznają, że zobowiązali się zastawić i zapisać za 1000 fl. Mik. Wielopolskiemu „patruo paterno ipsorum ex patruelibus germanis” dobra Gdów i G. na wypadek ożenku, aby mógł zabezpieczyć żonie posag i wiano na ww. dobrach; tenże Mikołaj daje synowcom (schynowczom) dobra Gdów i G. Jeżeli jednak będzie miał potomka męskiego z obecną żoną, oddadzą te dobra jemu lub potomkowi. Siostra Mikołaja Anna może mieszkać w Gdowie i być tam utrzymywaną aż do śmierci, w przeciwnym wypadku Bochnarowie wypłacą jej odpowiednie sumy pieniędzy na dożywocie; Wincenty Wieruski z Wieruszyc w imieniu Doroty Helmanowej wydzierżawia na rok Mik. Wielopolskiemu wieś G. (ZK 27 s. 38-9, 55-6, 82-3, 97-8); 1525-34 Mik. Gdowski, Wielopolski dożywotni posesor dóbr Gdów i G. (ZK 27 s. 82; 48 s. 524, 578-83; 49 s. 66); 1530 w G. pobór z 1 ł. i karczmy dorocznej (RP k. 28); 1537 → Gdów p. 3.

5. 1470-80 dzies. snop. z folwarku w G. wart. do 1 grz. plebanowi w Gdowie (DLb. 2 s. 118); 1529 dzies. snop. z całej wsi G. wart. 1 grz. bpowi krak., z 1 pola wart. kopy gr plebanowi w Gdowie (LR s. 6, 123).

6. 1398 Jakusz z G. w sporze z Paszkiem domownikiem Mikołaja z Wieży [nie zid.] o spoliczkowanie Paszka ma przedłożyć dok. król., że nie był obecny na wiecu z powodu załatwiania spraw króla (SP 8, 7387); 1442 Libuń z Zalesia [nie zid.] alias ongiś z G., jego ż. Brygida, c. Klemensa z Zasowa [pow. pilzn.] (ZK 12 s. 4).

1 Za identyfikacją tej wiadomości z G. przemawia zarówno forma nazwy, pojawiająca się jeszcze po r. 1400, imię Czcibor u Drużynów (np. w Kępanowie), dziedziczenie tego rodu również w pow. prosz.

2 Jeśli byłby on identyczny z Janem, Małgorzata byłaby jego drugą żoną.

3 Na tożsamość Forstka z Kechnikiem wskazują zapiski z SP 2, 773 i 866, a także zebrany materiał do osoby Jakusza z G. Tenże Jakusz raz pisze się z Grabia (SP 8 uw. 312/40-1). Nie wiadomo, czy jest to pomyłka pisarza, czy też miał on jakąś cz. w Grabiu, podobnie jak Michał z Grabia w G., → przyp. 4.

4 Są to tylko dwie, ale odległe od siebie chronologicznie i z różnych ksiąg, wzmianki o Michale z G., nie wyglądają więc na pomyłki pisarzy. Dziedzice Grabia i Grzybowej byli z sobą blisko spokrewnieni.

5 W r. 1430 taż „Kynuska” ż. Jakusza zastawiła tę wieś br. Śmiłowi z Markuszowej (ZK 9 s. 177).

6 W haśle Gdów błędny reg. i błędnie umieszczony w p. 3.