JAROSZÓW

(1428 Jaroszow, 1430 Jarossowa, 1433 Jarossin [!], 1446 Jaroschowa, 1450 Jaroschowca [!], 1454 Jaroschowycze, 1465 Yaroschow) 3 km na NW od Żarek.

1. 1458 n., 1581 pow. lel. (GK 14 s. 62-3; ŹD s. 76); 1489 n. par. Leśniów (RP k. 134); 1519 n. par. Żarki (AG oryg. 6280); 1581 par. Leśniów (ŹD s. 76).

2. 1483 droga wolna król. z J. do Żarek (SP 7/2, 1137); 1529 rozgraniczenie między Wysoką wsią Marcina Myszkowskiego kaszt. wieluńskiego a wsiami Baltazara Jaroszowskiego Przewodziszowice i J. poczyna się nad rz. Wartą i po obu brzegach rz. Czarnki [dziś Czarka], k. rz. Warty, do której Czarnka uchodzi. Od rz. Warty i od kopca narożnego rz. Czarnka rozdziela te wsie aż do jej źródła. Granice dochodzą tu do dóbr koziegłowskich bpa krak. Stąd idą na S k. smugu zw. Rudawka i k. Ostrowska do Wielkiej Sapochy [dziś role zw. Sempiecha; Mapa Obrębów], dalej do wielkiej drogi i od niej k. lasu między polem Wysokiej, k. miedzy Wilcze, następnie do wielkiej drogi z m. Żarki do Zaborza. Kopce sypane są teraz po obu stronach tej drogi aż do boru zw. → Gąszcze i w nim aż do jego krańca, k. wielkiej drogi z J. do Zaborza. Tu usypano kopce narożne zamykające granice (ZK 317 s. 458-61).

3. Własn. szlach. 1428-43 Mikołaj Kornicz Siestrzeniec z J., właśc. Przewodziszowic, Zawady [par. Leśniów], burgr. i tenut. zamku w → Będzinie, tenut. Leśniowa i Mrozowa, przed 1428 pisał się z → Krzyżanowic (A. Kamiński, Mikołaj z Jaroszowa zw. Kornicz lub Siestrzeniec, PSB, 21, s. 111-2); 1434, 1435 → p. 6; 1438 tenże Mikołaj gwarantuje Andrzejowi Krezie z Zawady [par. Racławice] wypłacenie w określonym terminie 100 grz. posagu jego żony a swej c. Katarzyny i 80 grz. długu ewentualnym wwiązaniem w swoje dobra J., Zawada i Przewodziszowice (SP 2, 2736-7); → p. 5; 1440 tenże Mikołaj bierze w zastaw na sumę 100 fl. węg. od Krystyna z Koziegłów jego dobra Leśniów i Mrozów (SP 2, 2802); 1440-1 Maciej Żyszka z Mirowa pozywa ww. Mikołaja o wwiązanie się gwałtem we wsie jego tenuty Leśniów i Mirów (SP 2, 2884, 2886, 2930, 2938); 1441 tenże Mikołaj zastawia za 220 grz. [swemu zięciowi] Andrzejowi Krezie z Zawady swoje wsie: Zawada, J., Przewodziszowice, Mrozów i Leśniów (SP 2, 2962); tenże zastawia temuż Krezie swoje wsie: J., Zawada i Przewodziszowice. Kreza ustępuje mu z Leśniowa i Mirowa i wsie te odstępuje Siestrzeniec ww. Maciejowi Żyszce (SP 2, 3056); 1443-72 Jan Siestrzeniec Kornicz z J. i → Falkowic s. Mikołaja i Doroty, wójt w → Będzinie (SP 2, 3171, 3218, 3301, 3539, 3547, 3622; ZDM 1, 296; ZK 15 s. 176; 150 s. 290; 314 s. 16, 139, 269; OK 7, 29 IX; Teut. 3 s. 326, 351, 354); 1443 tenże Jan oświadcza, że jego [zm.] ojciec Mikołaj zastawił ww. Krezie wsie: J., Zawada i Przewodziszowice i sam też daje Krezie wwiązanie w te dobra i dopisuje mu na nich do 100 grz. wcześniejszego długu 18 grz. (SP 2, 3171); 1444 tenże Kreza ustępuje Janowi i Stanisławowi ss. Mikołaja Siestrzeńca z Będzina z ich ww. wsi (SP 2, 3218); 1446 Barbara c. zm. Mikołaja Kornicza Siestrzeńca, siostra Jana Siestrzeńca Kornicza, ż. Floriana z Knyszyna (SP 2, 3254; ZK 146 s. 491, 497); 1453 Tomasz z Knyszyna pozywa Jana z J., iż włamał się w Będzinie do domu, który tenże Tomasz dzierżył po swym zm. br. Florianie Knyszyńskim, zabrał stamtąd gwałtem bratanicę Tomasza Katarzynę, pozostającą pod opieką Tomasza, oraz różne sprzęty i przedmioty: suknie, płaszcze, łoża, płótna lniane, pościel, garnki, talerze na szkodę 100 grz. (SP 2, 3539); 1454 Jan Siestrzeniec z J. winien swej siostrzenicy c. zm. Floriana z Knyszyna wypłacać rocznie 8 grz. z dóbr dziedz. Rokitno i z dóbr w m. Będzinie (SP 2, 3547); 1458 wieś J. skazana na karę XIV za niepłacenie poboru (GK 14 s. 62-3); 1472 → p. 6; 1480 Andrzej s. zm. Jana Siestrzeńca z J., br. Jana i Mikołaja (ZK 146 s. 733); 1480-1502 Mikołaj Siestrzeniec z J. s. zm. Jana (ZK 23 s. 79; 146 s. 733; GK 23 s. 234; 27 s. 578); 1480-1527 Jan Siestrzeniec z J., Falkowic, Sowlin, Mordarki i Łososiny (ZK 27 s. 263-6, 277-9; 146 s. 733; GK 36 s. 163; ZK 7/2, 1137); 1489 Paweł Olsztyński [ze Szczekocin] zastawia za 50 fl. węg. temuż Janowi wieś Biskupice [par. Przybynów] (GK 23 s. 56); 1489-94, 1496-7 bez wymiaru poboru (ŹD s. 436; RP s. 134, 160, 175, 190, 205, 71, 109); 1490 ww. Olsztyński zastawia za 100 fl. węg. Mikołajowi Siestrzeńcowi z J. Biskupice (GK 23 s. 234); 1502 tenże Mikołaj ustępuje wieczyście Bieniaszowi Pogórskiemu z Brzezia [par. Bolechowice] wszystkie role, łąki i brzegi w Będzinie położone za zamkiem, od ogrodów plebana aż do drogi z Olkusza do Będzina i do potoku zw. Trzebiczka (ZK 23 s. 79); 1508 pobór z 1 ł. (RP s. 359); 1527 Jan Siestrzeniec z J. darowuje wieczyście Marcinowi Strońskiemu swoje role dziedz. oraz zagrody w → Falkowicach (ZK 27 s. 263-6); 1529 role folw., karczmarz (LR s. 96); Baltazar Jaroszowski dz. J. i Przewodziszowic (ZK 317 s. 458-61); 1530 pobór łącznie z Zawadą z 1 ł. i 3 kwart (RP k. 59); 1564 Erazm Jaroszowski h. Kornicz (F. Piekosiński, Polska wieku XVI pod względem rozsiedlenia się szlachty, Kraków 1906, s. 178, 185).

4. 1465 Jan Siestrzeniec z J. pozwany przez Pawła mieszcz. z Żarek o sołectwa w J. i Zawadzie (Teut. 3 s. 326).

5. 1438 [Dorota] ż. [Mikołaja] Siestrzeńca z Będzina pozwana o dziesięciny z J., Zawady i Przewodziszowic (OK 5 s. 281); 1454 ugoda między Marcinem pleb. z Leśniowa i Janem z J. w sprawie dzies. z J. i Zawady należnych plebanowi (OK 7, 29 IX); 1519 Marcin Myszkowski z Mirowa stolnik krak., dz. m. Żarki ustanawia prepozyturę w Żarkach, łącząc kościoły par. w Żarkach i Leśniowie. Do uposażenia nowej prepozytury należy m.in. dzies. snop. z wszystkich ról w J. (AG oryg. 6280); 1529 dzies. snop. wart. 1 1/2 grz. z ról folw. oraz wart. 15 gr od karczmarza należy do prep. w Żarkach (LR s. 96).

6. 1434 Małgorzata ż. Bodzęty z Siedlca [par. Mysłowice] pozywa Mikołaja Siestrzeńca z J. o to, że z 30 towarzyszami sobie równymi i 100 towarzyszami niższego stanu najechał Siedlec, na którym Małgorzata ma zapisany posag i wiano, wypędził ją z tej wsi, zagarnął: szaty, pościel, nakrycia stołowe i inne sprzęty domowe na szkodę 100 grz., a także perły, złoto, srebro oraz „sanctuarium alias swanthoszcz” wart. 100 grz., oraz o odłowienie ryb z sadzawki na szkodę 70 grz. (SP 2, 2537); bp krak. Zbigniew [Oleśnicki] pozywa tegoż Siestrzeńca o to, że ze 100 towarzyszami stanu szlach. i 200 niższego stanu zagarnął w 4 wsiach bpa dobra ruchome i nieruchome na szkodę 4000 grz. (SP 2, 2285-6, 2600; DH 4 s. 538-9); 1435 tenże bp oraz Hinczka z Sarnowa niegdyś star. w Sławkowie umarzają pozwy przeciw Siestrzeńcowi (SP 2, 2610-1); 1453 → p. 3; 1472 Jan Siestrzeniec z J. pozwany przez mieszczanina z Bytomia o zabranie mu koni na drodze i uprowadzenie ich do swego domu i zamku [w Będzinie]. Jan przysięga, że koni nie zabrał (GK 19 s. 647); 1483 Katarzyna ż. Wincentego c. Świętopełka Goleniowskiego z Potoku [par. własna, dziś Złoty Potok] pozywa Jana [Siestrzeńca] z J. o główszczyznę za brata Jana z Potoku. Siestrzeniec wraz z 6 towarzyszami szlachcicami i 10-niższego stanu napadł jej brata na wolnej drodze król. prowadzącej z Żarek do J. i zabił go. Siestrzeniec próbuje oddalić pozew oświadczeniem o przedawnieniu. Pełnomocnik pozywającej stwierdza, że pozwanie nastąpiło przed upływem 3 lat od zbrodni (SP 7/2, 1137).