(1230 de ?Iemelna, 1326 Gemelnow, 1343 Gemelno, 1387 Jamelno [!], 1389 Jemelno, 1399 de Gemillna, de Gemylna, 1401 Gemelyne, 1406 Gelno [!], 1411 Gemelno Maius, 1444 Giemelno, Gemyelinye, 1466 Gemyelnye, 1469 Jemielno), dziś Imielin, 12 km na SE od Jędrzejowa.

1. 1489 n. pow. krak. (RP s. 136); 1581 pow. ksiąs. (ŹD s. 87); 1326 n. par. własna; dek. Jędrzejów (MV 1 s. 131); 1470-80 dek. Czarnocin (DLb. 2 s. 66); 1529 dek. Jędrzejów (LR s. 190).

2. 1411 → Jemielnica p. 3; 1432 Jadwiga wd. po Jakubie z J. ustępuje klasztorowi miech. swe prawa z racji wiana i posagu na rz. Nidzie w J., poczynając od brodu zw. Świnie Brody aż do przewozu zw. wrocieryski (SP 2, 2395-6; DSZ 174); 1435 taż Jadwiga z J. obecnie ż. Piotra ze Stadnik oddala roszczenia Jadwigi [c. zm. Jakuba z J.] ż. Pełki ze Służowa [pow. wiśl.] o rz. Nidę w J. Jadwiga z J. zrzekła się wszelkich praw do tej rzeki na rzecz ww. kl. i Jadwiga ż. Pełki winna pozywać obecnego posiadacza praw do tej rzeki (ZK 146 s. 292); 1444 sąd ziemski krak. rozstrzygając spór między Jadwigą wd. po Pełce ze Służowa a kl. miech. o użytkowanie rz. Nidy od Świnich Brodów po wrocieryski przewóz, przynależnej do dóbr J., oddala roszczenia Jadwigi i przysądza rzekę klasztorowi (DSZ 197); 1469 sąd ziemski krak. poświadcza, że kl. jędrz. dał Jakubowi z J. niwę w Soborzycach w ziemi sier. i 16 grz., otrzymując w zamian rz. [Nidę] od przewozu klaszt. zw. Skowronno [od wsi tej nazwy w pow. wiśl.] aż do przewozu kopernickiego [od wsi Kopernia w pow. wiśl.] (Mp. 5 M 78); 1511 staw w J. (GK 31 s. 295-6).

3. Własn. szlach. 1230 Spycygniew s. Jakuba z J. (Mog. 11); 1376 Mikołaj z J. (SP 8, 226); 1376 ż. Jaszka z J., 1399 wd. (SP 8, 251, 8656); 1377 Wawrzyniec i Dobek z J. procesują się z Januszem z Motkowic o karczmę (SP 8, 490); 1389-95. zm. przed 1399 Jaszek z J. (SP 8, 8656, uw. 193/5; ZK 1c s. 14, 192); 1396-1400 Mikołaj Kurta z J., Jemielnicy i Wierzchowiska [par. Szreniawa] (KSN 507, 830, 848; SP 8 uw. 272/73, 312/56); 1399 Dziersława wd. po Stanisławie z J. (SP 8, 8562-3); Zawisza z J. sprzedaje za 60 grz. Jakuszowi z Kozłowa [pow. chęc.] swoją cz. J. (SP 8, 9168); 1401 Stanisław z J.; 1406 Dobek z J. (wg ind. WAP); → Jemielnica p. 3; 1406-29 Jakub Jemeleński z J., Jemielnicy i → Dzierszyna, h. Róża, zm. przed 1432 (wg ind. WAP; Wp. 5, 175; SP 7/2, 243; ZK 196 s. 166); 1410 → Dzierszyn; 1411 sąd ziemski sand. poświadcza, że Jakub z J. dał swoją wieś Motyczno [pow. chęc.] Jakuszowi z Piotrkowic [nie zid.] za wieś Przegrzeb [dziś nie istnieje, położona była k. wsi Zarszyn] (Wp. 5, 175); → Jemielnica p. 3; tenże Jakub gwarantuje Dobiesławowi z Miłoszowic [pow. sand.] i Pakoszowi z Dębian [pow. wiśl.] wwiązanie w J., jeśli w określonym terminie nie wypłaci swemu zięciowi Pełce ze Służowa [mężowi swej c. Jadwigi] 100 grz. (ZK 193 s. 41); 1417 → Dzierszyn p. 4; 1418 Bartek włodarz z J. (wg ind. WAP); 1419 Dobek z Kozłowa [s. Jakusza] sprzedaje za 152 grz. Jakubowi z J. całą swoją ojcowiznę w J. z wyłączeniem pr. patr. kościoła w J.; → Dzierszyn (ZK 197 s. 280-1); 1420 → Dzierszyn; 1428 Jakub z J. winien dać Andrzejowi Duninowi [z Modliszewic w pow. opocz.] i z Krajowa [pow. rad.] pkom. kujawskiemu z racji jego poręczenia na kwotę 200 grz. wwiązanie w swoich kmieci płacących 20 grz. czynszu (ZK 146 s. 95); tenże Jakub gwarantuje Mikołajowi z Sobowic zwrot 17 grz. ewentualnym zastawem cz. J., zastawionej Jakubowi na sumę 25 grz. przez Jaszka (ZK 196 s. 166); → Jemielnica p. 3; 1432 → p. 2; → Dzierszyn; 1432-46 Jadwiga wd. po Jakubie z J., siostra Andrzeja [Dunina] z Modliszewic i Jana Prymusa z Krajowa, 1432 ż. Piotra ze Stadnik, 1446 wd. po Piotrze, 1446 ż. Stanisława z Widawy [ziemia sier.], zm. przed 1460 (SP 2, 2395-6; DSZ 174; Bon. 5 s. 97; ZK 12 s. 401; 146 s. 292, 476, 492; 150 s. 279; 197 s. 375, 522); 1435 → p. 2; ww. Jadwiga z J. była obecna przy przysiędze Jadwigi [c. zm. Jakuba z J.], ż. Piotra ze Służowa. Za pomocą przysięgi ta ostatnia pozyskała od Krzesława z Jemielnicy 5 grz. pożyczonych mu przez zm. Jakuba z J. (ZK 197 s. 522); 1440 → Dzierszyn; 1444 → p. 2; Mikołaj z J. zapisuje swej ż. Elżbiecie c. Stanisława, siostrze Mikołaja z Paczołtowic 40 grz. wiana i 40 grz. posagu na połowie wszystkich swoich dóbr (ZK 12 s. 206, 213); 1447, 1449, 1451 → Dzierszyn; 1460 Andrzej z Modliszewic i jego br. Jan Prymus [z Krajowa] kwitują Andrzeja z Gościszewic [w pow. rad., dziś Goszczewice] ze 111 fl. węg. po zmarłej ich siostrze Jadwidze z J, (Bon. 5 s. 97); 1447-60 Mikołaj z J. i Zakrzowa [ziemia sier.] h. Róża, kaszt. wiśl. (ZK 257 s. 204-4; 258 s. 268); 1466 Mikołaj Irzykowic kmieć z J. (ZK 16 s. 419); [a. 1469] dziedzice: Mikołaj Róża z Dworzyszowic [ziemia sier.] i Mikołaj Zakrzowski h. Róża. Łany kmiece, karczmy, zagrody, folwark szlach. (DLb. 2 s. 66); 1469 Jan z Pilczy wda krak. oświadcza, że Stanisław z J. [s. zm. Mikołaja z Zakrzowa] spłacił 200 grz. oprawy dokonanej przez Mikołaja Zakrzowskiego dla zm. macochy Stanisława Barbary [c. Gorajowskiego] (ZK 146 s. 720); 1470 ww. Stanisław zobowiązuje się wypłacić w określonym terminie swemu szwagrowi Janowi z Sierczy 90 grz. posagu swej siostry Katarzyny (GK 19 s. 14); 1470-5 Stanisław Wiślicki z J. s Mikołaja z Zakrzowa (GK 19 s. 14; OV 6566 s. 30, 160; Mp. 5 N 350); 1475 Barbara ż. Stanisława Wiślickiego z J., c. Piotra i siostra Jana z Kostrzy (Mp. 5 N 350); Jan zw. Szkoda kmieć z J. (ZK 16 s. 683, 686); 1489, 1493 pobór z 3 ł.; 1490-2 pobór z 2 1/2 ł.; 1494, 1497 pobór z 2 ł.; 1499, 1500 pobór z 1 ł.; 1508 pobór z 1/2 ł. (ŹD s. 439; RP s. 136, 192, 162, 178, 208, 113, 11, 248, 340); 1511 Stanisław Jemeleński z J. wydzierżawia za 100 fl. na 20 lat Jakubowi Mokrskiemu z Mokrska staw w J. (GK 31 s. 295-6); 1530 pobór z 1 1/4 ł. (RP k. 15); → Kawęczyn; 1533 → Dzierszyn.

5. 1326-7 świętop. 6 sk. (MV 1 s. 301); 1345-53, 1355-8 świętop. 10 sk. (MV 2 wg indeksu); 1419 → p. 3; 1428 Ninogniew z Jasiony otrzymuje drogą zamiany wieś Lścin z pr. patr. kościoła w J.; → Iwanowice [par. własna] p. 3 (ZK 196 s. 161); 1439 Mikołaj z Zagajowa [pow. wiśl.] daje kościołowi par. w J. dzies. snop. z swoich ról folw. i z wszystkich ról kmiec. w Zagajowie (OV 5 k. 316v); 1447 Mikołaj z Zakrzowa kupuje od Jadwigi wd. po Pełce ze Służowa i Świętochny ż. Mikołaja z Nowej Wsi [nie zid.] cz. J. i → Dzierszyna z pr. patr. kościoła w J. (ZK 257 s. 203-4); 1463 → Jemielnica p. 3; → Jakubów p. 3; 1470-80 kościół par. murowany z białego ciosowego kamienia pod wezw. NMP i Ś. Mikołaja. Dzies. snop. i kon.: wart. 10 grz. z folwarku, łanów kmiec., karczem i zagród dla miejscowej mansjonarii. Prep. posiada pola i łąki do własnego użytku. Do par. należą: Boryszowice, Żorawie Błoto [dziś Wólka], Jasiona, Lścin, Motkowice, Staw [Jakubów], Jemielnica, Dzierszyn, Sobowice, Jakubów, Dalechowy (DLb. 2 s. 66-8); 1529 par. pobiera dzies. snop.: wart. 18 grz. z Grzybowa i Miłoszowic, wart. 16 grz. z Jakubowa, 8 grz. z Dalechów, 5 grz. z Jemielnicy i Kozłocina, 5 grz. z Lścina, 1 grz. z Wólki, 8 grz. z Zagajowa, 8 grz. z Zagajówka, 20 grz. z Boryszowic i opust. Woli, 14 grz. z J., 14 grz. z Motkowic, Dzierszyna i Stawu, 13 grz. z Jasiony i Rakówka, 5 grz. z Sobowic, kolędę wart. 1 grz. Pleb. ma też role i karczmy w Dalechowach i zagrody w J., nie potrafi jednak podać ich liczby ani dochodów z nich (LR s. 190).

Plebani: 1326-7 dwaj plebani Jan i Stanisław oraz prebendarz Przybek¹Do końca XIV w. w J. było 2 plebanów i prebenda. Prebenda istnieje też w czasach Długosza (MV 1 s. 131, 203); 1360 Tomek (KK 7, 218); 1376 Kmita i Abramek (SP 8, 41, 205); 1382-4 Stanisław (SP 8, 1403, 1694, 2571); 1387-8 Mikołaj, → p. 6 (SP 8, 4880 uw. 68/10, 70/5); 1390 Jan (ZK 1c s. 218); 1391-4 Wawrzyniec (ZK 1c s. 224, 261, 268, 279, 320, 334); 1392-7 Stanisław (ZK 1c s. 258, 340, 553; 2 s. 90); 1394 Łukasz (ZK 1c s. 339); 1394 Błażek (ZK 2 s. 77); 1403 Maciej (ZK 3b s. 188); 1439 Jakub (OV 5 k. 316v.); 1529 Andrzej Jasieński (LR s. 190).

Wikarzy: 1403 Franek (ZK 3b s. 221); 1404-5 Jan (ZK 3b s. 388, 515).

6. 1387 Mikołaj pleb. z J. pozwany przez wdowę po Mikołaju z Jakubowa o to, że najechawszy wraz ze swymi 10 towarzyszami zabrał konia, rozbił skrzynię i wziął pieniądze (SP 8, 4480, uw. 68/10, 70/5).

8. Kościół par. pod wezw. Ś. Mikołaja, romański z elementami barokowymi. Murowany z ciosu pińczowskiego w 1. poł. XIII w., przebudowany w 2. połowie XV w. i w w. XVII. Orientowany, bazylikowy korpus trójnawowy, pierwotnie dwuprzęsłowy. W południowej ścianie kaplicy wmurowana płaskorzeźba kamienna Chrystusa wychodzącego z grobu, gotycka z XV w. (KatZab. 3, s. 3-5; Sztuka polska przedromańska i romańska do schyłku XIII w., red. M. Walicki, W. 1971, s. 696).

Przy kościele znaleziska powierzchniowe ceramiki wczesnośredn. (E. Dąbrowska, Studia nad osadnictwem wczesnośredniowiecznym ziemi wiślickiej, Wr. 1965, s. 209).