KOBIERZYN

(1350-1, 1355 Coberzin, 1354 Coberzino, 1393 Kobirzin, Kobirzyn, 1405 Coberzyn, 1418 Cobyerzino, 1419 Cobyrzin, 1420 Cobyerzin, 1423 Kobyerzin, 1424 Coberzyno, 1428 Kobierzin, 1464 Kobyeszrin, 1469 Kkobyerzyn, 1470-80 Kobierzyno, 1511 Koberin) 7 km na SW od centrum Krakowa, dziś cz. miasta.

1. 1382, 1450 K. w ziemi krak. (KK 2, 316; MS 1, 84; MI 106; → p. 4); 1489 n., 1581 pow. szczyrz. (RP k. 145; ŹD s. 40); 1499, 1570 pow. krak. (ZK 153 s. 225-6; GK 212 Relationes s. 2604-9; GK 95 Inscriptiones s. 680-2; ZK 189 s. 699-700). 1350-1, 1354-5 prebendarz, prebenda w dek. Niegowić, obecnie Szczyrzyc (MV 2 s. 324, 392, 408); 1411 inkorporacja prebendy do ołtarza Wszystkich Świętych w kat. krak. (KUJ 1, 49); 1470-80, 1599 par. [Ś. Stanisława] na Skałce [w Kazimierzu pod Krakowem] (DLb. 1 s. 252, 540; 3 s. 118; Akta wizytacji dekanatu krakowskiego 1599, wyd. Cz. Skowron, Lublin 1965, s. 7, 157); 1529 → p. 5.

2. 1362 opat tyn. Jan wydzierżawia młynarzowi Jakubowi połowę młyna w Opatkowicach nad rz. Wilgą m.in. z łąką zw. Jugówką (Hugowca) między granicami Sidziny, Opatkowic i K. (Tyn. 82)1Na obszarze tej łąki powstała w krótkim czasie wieś → Jugowice. W haśle przeoczono informację dok. z 1362 r; 1382 → Borek [Fałęcki] k. K. (KK 1, 316); 1417 łąka Ogrodzienica (Ogrodzenica), niwa Zagłowna (Zaglowna) → p. 3; 1429 łąka zw. Przymiarek (Przimarek) → p. 3; 1470-80 Pychowice k. rz. Wisły za Kazimierzem graniczą m.in. z K., Skotnikami i Zakrzowem z innej strony, zaś pomiędzy tymi wsiami są w różnych miejscach [usypane] granice ciągłe i okrągłe alias ujazdy (ujaszdy) lub fosy, kopce i znaki [graniczne]; K. graniczy z wsią Zakrzów za Kazimierzem wg kopców i kamieni granicznych, Borek graniczy m.in. z K. i → Jugowicami (DLb. 1 s. 68, 169); K. graniczy z wsią Opatkowice kl. tyn., położoną nad rz. Wilgą (DLb 3 s. 194); 1470-80, 1529, 1599 łąka kustosza kol. Ś. Michała pomiędzy Skotnikami a K., k. drogi publicznej z Krakowa do Lanckorony (DLb. 1 s. 540; LR s. 160; Akta wizytacji, s. 7); 1499-1501, 1508-14 wieś C. k. Krakowa (RP k. 30, 267, 295, 355, 374, 610, 642, 654, 685, 558, 721); 1531 → Borek [Fałęcki] p. 2; 1564 K. blisko Kazimierza (LK 2 s. 90); 1570 przy granicy zakrzowskiej [Zakrzowa] droga z Krakowa rozdziela się: jedna odnoga prowadzi na K., a druga przez grunty wsi wielkorządowej Skotniki. Przez Skotniki prowadzi stary gościniec, obecnie w tak złym stanie, że nawet na koniu nie można przejechać ze względu na „topiska wielkie”. Dlatego lustratorzy zawrócili na drogę przez grunty wsi K. i uznali, że prowadzi przez nie lepszy gościniec, poczynając od granic Zakrzowa, nakazali więc oznaczyć i przeorać na 10 łokci drogę oraz obwołać urzędowo, na mocy uprawnień nadanych im przez konstytucję sejmu lub., że właśnie tędy, a nie gdzie indziej ma prowadzić droga na Śląsk. Przysłuchujący się ww. proklamacji słudzy proboszcza [prepozyta kl.] miech. [Szymona Ługowskiego] sprzeciwili się w jego imieniu ustanowieniu tego gościńca ze względu na duże koszty naprawy drogi i reperacji mostów, którymi obciążony będzie w takim wypadku prep. miech. Lustratorzy utrzymali swą decyzję w mocy, bowiem koszt naprawy nowej drogi [przez Kobierzyn] będzie mniejszy niż reperacja starego gościńca. Na to słudzy prepozyta miech. przedstawili dokument na cło (pobierane w Kobierzynie) i zgłosili gotowość rezygnacji z niego, byle nie przeprowadzano tego gościńca. Cło pobierane było zwyczajowo przez poprzedników obecnego prepozyta, jeszcze przed zakupieniem pr. poboru [w 1570 r.], „o czym wszystkie wsi świadectwa dawały”. Lustratorzy podtrzymali swoją decyzję, aby kupcy mogli jeździć lepszą drogą z pożytkiem dla króla, nakazali wymierzyć gościniec i naprawić drogę, pozostawiając sprawę gościńca i cła sądowi król. Z K. ww. gościniec prowadzi do wsi wielkorządowej Skotniki i dalej do Zatora i Oświęcimia (LDK s. 5-6).

1570 prep. miech. Szymon Ługowski przedkłada do oblaty dok. Zygmunta Augusta z 20 VI t.r., w którym król, za radą komisarzy wyznaczonych specjalnie [do lustracji dróg] przez króla i senat, zezwala temuż Ługowskiemu i najwyższemu pisarzowi skarbu król. na pobieranie cła od wozów kupieckich - od każdego konia po 3 den., a od wołu, krowy, bydła roboczego, wieprza, barana i kozy - po 1 den. w jego wsi K. w pow. krak., przy czym dochody z cła mają być przeznaczone na poprawę drogi w K., która jest błotnista i zabagniona w wielu miejscach, na pokrycie kosztów niezbędnych reperacji, budowę mostów i usypanie grobli k. drogi (GK Inscriptiones 95 s. 680-2).

3. Własn. szlach. 1368 Katarzyna wd. po krawcu Heinku, za zgodą opiekuna Marcina Senika, sprzedaje Piotrowi Kansorowicowi z K. swoją parcelę przy ul. Grodzkiej w Krakowie, k. [parceli] Wojc. Kurdwana (Krzyż. 313); 1382 → Borek [Fałęcki] p. 2, 3; 1384 Pabiasz sędzia Dobiesława kaszt. krak., przewodnicząc sądowi kasztelańskiemu w Wieliczce, poświadcza, że kmiecie wsi Brzeg czyli Przewóz klasztoru mog. pozwani przez Świętka z C.2Być może Świętek z K. znany z 1384 r. jest identyczny ze Świętosławem, Święszkiem z → Parcz, → Grabowej i → Bąkowca, występującym w l. 1394-1400, zm. a. 1402 (źródła pod ww. hasłami oraz: SP 8, 5794-10 622, uw. 227-351; SP 7, 26) mają odpowiadać jedynie przed sądem pr. niem. (ZDM 1, 173); 1386-1411 [1413] Piotr z K., → Marcinowic [i → Bąkowca, Lgotki, Jakubowic] h. Lis, komornik ziemski krak. 1392, podsędek krak. 1410-13 (ZK 1a s. 157; 4 s. 230; Krzyż. 1653; KK 2, 389; UM 316; → przyp. 3) 1386 Pietrasz z Marcinowic ma stawić w Książu Wawrzyńca kapelana z K. w sprawie o 20 grz. z Piechną [wd. po Szczepanie z Miąsowej, pow. chęc. ] (ZK 1a s. 157)3Zapiska opuszczona w SP 8. W tejże sprawie tegoż dnia rodowiec Pietrasza, Niemierza z Krzelowa, miał stawić Jakusza kapelana swego dworu (ZK 1a s. 157 - zapiska także opuszczona w SP 8; por. też SP 8 uw. 35/3-4). Z opuszczonej zapiski wynika, że w 1386 r. Piotr z Marcinowic był dz. K. Por. też → p. 5, 1411 r; 1393 Piotr br. Rudawskiego sprzedaje Piotrowi z K. dwie cz. domu narożnego k. [domu] Sropa przy ul. Ś. Szczepana (Szczepańskiej - por. S. Tomkowicz, Ulice i place Krakowa w ciągu dziejów, Kr. 1926, s. 89, 98), którego pozostałe cz. już należą do tegoż Piotra z K. (Krzyż. 1653); 1405 Mikołaj kmieć z K. (ZK 3b s. 574); 1405 Piotr z Marcinowic zapisuje swej ż. Agacie 200 grz. posagu i 100 grz. wiana na kamienicy w Krakowie, leżącej k. domu Ottona z Pilicy, i na całej wsi K. (ZK 4 s. 230); 1411 → p. 5; 1414 Helena [c. Piotra z Marcinowic] ż. Jana z Sieciechowic, za zgodą męża, sprzedaje za 300 grz. Burkartowi z Wielkiego Rudna [Górny Śląsk] całą swoją wieś C., ręcząc za swego męża wraz z Żegotą z Morska i Janem (ZK 5 s. 452, na marginesie: nota, exivit littera - co dowodzi, że wystawiono także dokument; por. SP 2, 1845-6); ww. Burkart gwarantuje ww. Helenie zapłatę 100 grz. [z 300] wwiązaniem w formie zastawu do swej wsi C. (ZK 5 s. 452); 1414-18, zm. a. 1419 Burkart z Rudna Wielkiego, dz. K., wójt dziedz. w → Brzesku Nowym, h. Topór (→ Balice, Brzesko Nowe; ZK 5 s. 452; 6 s. 441); 1417 Helena ż. Jana z Sieciechowic, za zgodą męża, sprzedaje za 800 grz. półgr, za konia wart. 30 grz. i za postaw sukna mechelskiego Burkartowi z Rudna Wielkiego całą swoją wieś K. z pr. patr. kościoła tamże oraz łąkę zw. Ogrodzienica i niwę Zagłówną tamże (ZK 6 s. 371)4Zapiska z 1417 r. pozwala na stwierdzenie, że transakcja z 1414 r. zapewne nie została zrealizowana przez Burkarta, który w 1417 r. musiał już zapłacić więcej. Na fakt iż ostateczna transakcja miała miejsce w 1417 r. wskazuje też oprawienie przez Burkarta posagu i wiana żonie w 1418 r; 1418 Bernard [= Burkart] z Rudna Wielkiego wyznacza swej ż. Wichnie po 100 grz. wiana i posagu na całej swej wsi C. (ZK 6 s. 441); 1418-39 Wichna ż. Burkarta z Rudna Wielkiego i K., wd. od 1419, wójcina dziedz. w → Brzesku Nowym, matka Jana i Anny (ZK 6 s. 441; 7 s. 231; 9 s. 49, 61; 10 s. 73-4, 197, 205; 11 s. 216; 196 s. 246, 285, 302; GK 1 s. 208; 5 s. 304; 6 s. 136); 1419 Szmul Żyd z Krakowa z Wichną wd. po Burkarcie z C. o 6 kapłonów i o pieniądze (GK 1 s. 208, 240); 1420 ww. Szmul z Wichną z C. i jej dziećmi (GK 1 s. 313); 1421 Jakusz [kmieć?] z C. wśród świadków Zygmunta Liska w sądzie grodzkim (GK 1 s. 553); 1423 Wichna z K. przysięga, że nie mogła stawić się na termin z Izaakiem Żydem z Włodzimierza (Ruś Czerwona; GK 2 s. 53); ww. Izaak pozywa ww. Wichnę o zakład 50 grz., pod którym miała stawić się przed starostą lub podstarościm (GK 2 s. 138); Ździebor ze Świeradzic [dziś Sieradzice] z tąż Wichną o 3 grz. (ZK 195 s. 172); Maciek Janowski rządca (procurator; termin ten mógł też oznaczać np. procesowego pełnomocnika Wichny) z C. uiszcza sądowi karę XV za niezapłacenie należnych sum (ZK 195 s. 177); 1424 ww. Wichna pozywa Mik. Morawca [z Konaszówki] o niestawienie się w sądzie w procesie o 30 grz., o którą to sumę sama była przezeń pozywana (GK 2 s. 227); Stan. Toruński [mieszcz.] z Krakowa uzyskuje wyrok w sprawie należnego mu od [Wichny] wdowy po Burkarcie z C. długu 12 grz. (ZK 7 s. 324); taż Wichna ma spłacić temuż Toruńskiemu 8 grz. [raty ww. długu] na ręce Stanisława z Cudzynowic (ZK 7 s. 345, zp.); Wichna z C. oddala prawnie w sprawie o zabrane 2 woły pozew Macieja Kłapca (Clapecz) mieszcz. z Miechowa, gdyż uzyskał wyrok przeciwko niej wykorzystując i uznając za prawnie wiążące przepisy (testimonium) prawa niem. (ZK 195 s. 292); 1425 Wichna z C. winna zwrócić 6 grz. Święszkowi mieszcz. z Kazimierza (ZK 8 s. 79); 1426 Klemens z Janowic skazany na karę 6 sk. na rzecz ww. Wichny i tyleż na rzecz sądu „pro wstecz ad acta”: tenże tejże ma zapłacić 1 wiard. pod karą XV (ZK 8 s. 176); 1427 taż Wichna wraz ze swymi dziećmi Janem i Anną zastawia za 50 grz. Mikołajowi z Ostrowa całą swą wieś C. wraz z oziminą i 15 korcami owsa (avene ospu), przy czym Mikołaj oświadcza, że te 50 grz. otrzymał jako posag swej ż. Świętochny od Peregryna ze Szczytnik (ZK 196 s. 124); 1427-40 Jan z K., wójt dziedz. w → Brzesku Nowym, s. Burkarta z K. i Wichny, br. Anny (ZK 196 s. 124; 146 s. 274; 10 s. 197; 150 s. 209; GK 6 s. 136); 1427-33 Anna dz. cz. wójtostwa w → Brzesku Nowym, c. Burkarta z K. i Wichny, siostra Jana [po 1433, a. 1440 ż. Pakosza z Budzieszowic] (ZK 196 s. 124; 10 s. 197, 300); 1427 Wichna z C. spłaca 14 grz. długu Mikołajowi [sołtysowi] ze Sławniowa (ZK 196 s. 126); Jan „Stchnachar” mieszcz. krak. z Mikołajem rządcą z C. o 2 grz. długu i o karę (GK 2 s. 709); „Czeterwancz” mieszcz. krak. z Wichną wd. po Burkarcie z C. o porękę (ZK 8 s. 198); Wichna wraz z s. Janem z C. winni 10 grz. i 8 grz. Mikołajowi ze Sławniowa (ZK 8 s. 214, 244); Wichna płaci Małgorzacie opatce ze Staniątek karę 6 sk. „pro wstecz ad acta” (ZK 8 s. 215). 1428, 1429 kmiecie z K. i ich dziedzic Mik. Ostrowski → p. 5; 1428 Mikołaj z Ostrowa zastawioną sobie wieś C. zastawia za 50 grz. Wilhelmowi z Żurawicy; tenże Wilhelm gwarantuje temuż Mikołajowi spłatę 50 grz. wwiązaniem do zastawionej sobie wsi C. (ZK 146 s. 125-6); tenże Mikołaj zobowiązuje się zwrócić pod karą XV ww. Wilhelmowi otrzymaną odeń z racji zastawu wsi K. sumę 12 grz. (GK 3 s. 180, 196); Świętochna c. Peregryna z Rudna [i Szczytnik], ż. Mikołaja z Ostrowa zapisaną na wsi C. z racji zastawu sumę 50 grz. swego posagu aresztuje u Wichny wd. po Burkarcie i jej dzieci z → Brzeska [Nowego], chcąc ww. sumę dać swemu mężowi, jednak sąd odmawia jej prawa do odebrania tej sumy, bowiem jej mąż odebrawszy te pieniądze od jej ojca zapisał je jej na zastawionej sobie wsi C. (ZK 196 s. 246); 1428 Oser Żyd z Krakowa z tąż Wichną o dług 1 grz. (GK 3 s. 19); 1429 tenże Mikołaj zwraca ww. Wichnie zastawioną mu przez nią wieś K. z tym, że w przypadku nie zwrócenia mu przez nią 50 grz. zastawu otrzyma z powrotem wwiązanie do K. (GK 3 s. 239); Świętochna ż. tegoż Mikołaja pozywa ww. Wichnę przed starostę krak. o 40 grz. za to, że Wichna zajechała i wtargnęła do jej dóbr zastawnych, na których ma zapisany posag i wiano (GK 3 s. 275, 289, 301); Peregryn z Rudna w sprawie z [Wichną] wd. po Burkarcie z K. płaci karę 6 sk. (GK 3 s. 275); Wichna Kobierzyńska (Kobyerzinska) deklaruje gotowość zapłacenia [raty? sumy czynszu dzierżawnego?] 3 grz. Michałowi z Książnic z racji dzierżonej w zastawie wsi Morawiany (GK 3 s. 440); Tomasz ze Szczytnik i Ździebor ze Świeradzic z tą Wichną o 50 grz. (GK 3 s. 441); ww. Wichna z Otą ze Stręgoborzyc o 10 grz. (GK 3 s. 442); ww. Wichna winna 10 grz. Jerzemu złotnikowi krak. oraz 8 grz. Mikołajowi z Michałowa wwdzie sand. i star. krak. (ZK 196 s. 285, 302); ww. Wichna i jej dzieci Anna i Jan [pod]zastawiają Mikołajowi z Ostrowa zastawioną sobie za 30 grz. wieś Półłąków (ZK 9 s. 29-30, zp.); ww. Wichna zwraca Mikołajowi z Ostrowa 20 grz. (ZK 9 s. 30); Kuncza, Kunrad, Konrad kuśnierz z Krakowa okazuje przed sądem tunikę podbitą kunami (skórami kunimi), zastawioną mu za 5 grz. przez Wichnę wd. po Burkarcie z C., zaś sąd orzeka, że tunika zostanie uznana za sprzedaną Kunradowi, jeśli nie otrzyma on zaległych pieniędzy (ZK 9 s. 49, 61, 77, 89, 124); ww. Wichna wraz z dziećmi Anną i Janem winni 50 grz. Peregrynowi ze Szczytnik (ZK 9 s. 74); Mikołaj z Ostrowa zięć (gener) Peregryna ze Szczytnik umarza wszelkie zapisy na C. i Połłąkowie, jakie miał od Wichny (super Wilhelmum, błędnie zamiast: super Wichnam!) i uwalnia Jana z Sieciechowic od poręki za ww. Wichnę (ZK 9 s. 75); taż Wichna zastawia na rok za 20 grz. Zawiszy niegdyś z Sadowia 2 ł. osiadłe i 1 zagrodę, na których gospodarzą teraz kmiecie Wrzosek, Jan i Pola, 1 ł. opust., ale bez siedliska oraz łąkę zw. Przymiarek, przy czym Zawisza będzie rezydował we dworze w C., a w oborze będzie trzymał swoje bydło i nierogacizną (ZK 9 s. 90).

1430 Wichna wd. po Burkarcie z C. wraz z dziećmi Anną i Janem zastawiają za 33 grz. Zawiszy niegdyś z Rozniszowa [pow. pilzn.] 4 ł. osiadłe, połowę ról folw. oraz połowę łąk i gajów w C. (ZK 9 s. 155); ciż sami [pod]zastawiają za 30 grz. Janowi z → Czasławia całą dzierżoną w zastawie cz. w Półłąkowie (ZK 9 s. 169); taż Wichna wraz z c. Anną w sprawie z Żegotą z Morska zostaną przezeń uwolnione od pozwu, jeśli Żegota wygra sprawę ze Stanisławem opatem tyn., w przeciwnym zaś przypadku będą musiały zwrócić mu sukno przetykane złotem i perłami lub jego równowartość tj. 13 grz., pod karą XV (ZK 197 s. 28); taż Wichna prezentuje pieniądze zapisane Ocie ze Strzęgoborzyc, deklarując ich spłatę; ww. Otto poświadcza spłatę przez tęż Wichnę 10 grz., za które miał w zastawie kmiecia w Brzesku [Nowym] (ZK 197 s. 32, 54).

1431 Wilhelm z Żurawicy w sprawie o 32 grz. z Zawiszą [dzierżawcą] z K. odesłany przez Pełkę sędziego grodzkiego krak. do sądu ziemskiego (GK 4 s. 187, 215 [207, 235]); 1432 Wichna wd. po Burkarcie z K. wraz z dziećmi Janem i Anną winni 13 grz. Piotrowi z Mękarzowa (ZK 10 s. 1)5W 1430 r. Jan z Janowic winien był 14 grz. posagu c. Małgorzaty zięciowi Piotrowi z K. (Coberzin; ZCz. 3 s. 62). Piotr był albo krótkotrwałym posesorem zastawnym w K. i dziedzicem Mękarzowa (→ 1432), albo też dz. Kobierzyna w pow. pilzn., znanym z l. 1428-34 (ZP 20 s. 120, 242). Druga możliwość wydaje się bardziej prawdopodobna; taż Wichna skazana na karę XV za nie zwrócenie 11 grz. Mikołajowi z Michałowa kaszt. i star. krak. (ZK 10 s. 44); → Brzesko Nowe p. 4; 1433 Anna Bączalska wd. po Zawiszy deklaruje gotowość przyjęcia od Wichny Burkartowej pieniędzy, za które dzierży w zastawie cz. w K.; Wichna gotowa spłacić 33 grz. chcąc wykupić zastawioną cz. w K. od [Anny] Zawiszyny (GK 4 s. 1041 [1057]); 1434 taż Wichna winna 3 grz. Żegocie z Grzegorzowie (ZK 10 s. 316, 335); Anna wd. po Zawiszy niegdyś z Sadowia (Bączalska → 1433) umarza zapisy w sprawie o 33 grz. z ww. Wichna (ZK 10 s. 213); → Brzesko Nowe p. 4; Anna [Wichna!] wd. po Burkarcie z C. przeciwko Fryczowi [z Mokrej] o 3 grz. kary za niestawiennictwo woźnego sądowego Karła (ZK 10 s. 330); taż Wichna winna po kopie pamiętnego Elżbiecie sołtysce z Pobiednika i sądowi (ZK 10 s. 366); Mikołaj z K. → p. 6; 1436 taż Wichna z s. Janem winni 18 grz. Szczepanowi ze Zborczyc (ZK 11 s. 89, zp.); 1437 ciż pozwani przez ww. Szczepana o zapis w księdze (ZK 11 s. 193, 226); taż Wichna wraz z s. Janem sprzedają za 18 grz. Prokopowi ze Zborczyc zw. Sączkowicem 1 ł. w C., na którym osadzony jest kmieć Czrzop, z tym, że mają te pieniądze zwrócić Prokopowi do Bożego Narodzenia (ZK 11 s. 216; był to właściwie wyderkaf); Jan z C. zobowiązuje się zwrócić zastaw 22 grz. Szczepanowi ze Zborczyc (ZK 11 s. 233); Wichna wd. po Burkarcie z K. z s. Janem wydzierżawiają na 6 lat za 70 grz. Paszkowi ważnikowi z Wieliczki wieś K. oprócz 1 ł., zastrzegając, że po upływie tych lat Paszek zwróci im K., zaś oni jemu 70 grz., które już wzięli od niego (ZK 11 s. 285 - zp.); 1439 taż Wichna wd. po Janie Burkarcie z s. Janem zastawiają za 140 grz. Paszkowi z Wierzbowca [zapewne w par. Bąkowa Góra, woj. sier.] swe dobra dziedz. i wieś C., na której ma zapisany posag, oprócz 1 ł. w zastawie u Andrzeja Prokopa (GK 6 s. 136); Jan Marcinowski z Marcinowic [i Sieciechowie, mąż Heleny dziedziczki K. do → 1414] deklaruje gotowość wykupienia pr. bliższości od Jakuba [z Dąbrówki] podżupka bocheńskiego wsi K. (GK 6 s. 318).

1440 Jan z Brzeska [Nowego, s. Wichny z K.] gwarantuje Pawłowi ważnikowi z Wieliczki [dz. Wierzbowca?] spłatę długu 140 grz. wwiązaniem do C. (ZK 150 s. 187 - zp.); tenże Jan zastawia za 200 grz. szwagrowi Pakoszowi z Budziszowic [pow. wiśl.] całą wieś C. (ZK 150 s. 209); 1442 Mikołaj z Budziszowic [br. Pakosza]6W r. 1447 Pakosz z Budziszewic [h. Awdaniec] i jego ż. Anna [c. Wichny z K.] zamienili z Mikołajem bratem Pakosza swą cz. wójtostwa w → Brzesku na Budziszowice, Królewiec i Malżyce (ZK 13 s. 47-8). Przyjąć należy, że Mikołaj już ok. 1441-2 wszedł w posiadanie K. po bracie Paszku, być może również w drodze zamiany sprzedaje za 550 grz. Janowi z Pilicy wieś C., przy czym suma ta zostanie uiszczona w ratach po 200 i 350 grz. (GK 7 s. 765-7); Mik. Wierzynek rajca krak. zeznaje, że od Mściwoja ze Skrzynna [dziś Skrzyńsko, pow. rad.] otrzymał 350 grz., które miał ubezpieczone na wsi C. [z racji długu poprzednich właścicieli K.] i jednocześnie gwarantuje Mściwojowi, że ten nie będzie pozywany przez Jana z Pilicy; ww. Mik. Wierzynek oświadcza, że wielm. Jan z Pilicy ma na wsi C. ubezpieczone nie więcej niż 350 grz., które Wierzynek poręczał Mściwojowi ze Skrzynna [zapewne więc Pilecki wpłacił tylko 1-szą ratę 200 grz.]; Mikołaj z Budziszowic sprzedaje za 540 grz. Mściwojowi ze Skrzynna swą wieś C. (ZK 12 s. 32-3); 1443 Mściwoj ze Skrzynna sprzedaje za 800 grz. stren. Mik. Serafinowi miecznikowi i żupnikowi krak. wieś C., za 500 grz. kamienicę w Krakowie, leżącą pomiędzy domami drewn. przy ul. Ś. Andrzeja, oraz za 500 grz. młyn → Hamerlin na rz. Prądnik, wraz z łąkami, rolami i brzegiem rzeki, który to młyn kupił [1442] od Piotra Szafrańca (GK 8 s. 174-5; por. Bon. 5 s. 93; w r. 1444 transakcja ta została wpisana do ZK 12 s. 214); Mik. Serafin z → Barwałdu miecznik i żupnik krak. sprzedaje Janowi z Oleśnicy wwdzie sand. za 700 grz. swoją wieś C. i za 500 grz. młyn [→ Hamerlin] na rz. Prądnik dawniej należący do zm. pana [Piotra] Szafrańca (ZK 12 s. 103); ww. Mik. Serafin zakłada protest w sprawie z Mściwojem ze Skrzynna o zamek Berwałd i o to, że daremnie zgłaszał gotowość przejęcia od niego wsi C., młyna [→ Hamerlin] na Prądniku i domu w Krakowie (ZK 12 s. 135).

1450 Jan z Oleśnicy wwda sand., dz. K. → p. 4; 1459 sąd grodzki nakazuje zachowanie pokoju i kładzie zakład 10 grz. w sporze pomiędzy Stan. Bąkiem z Prądnika, za którego poręcza Jakub Wężyk z Giebołtowa, a Maciejem rządcą [Jana z Oleśnicy] wwdy sand., za którego ręczy Przedbór Kraszowski z Krakowa (GK 14 s. 269); [przed 1460] dz. Jan Głowacz h. Dębno [wwda sand.], dwór z folw. (DLb. 1 s. 252).

1466 Michał Lichota kmieć z C. (OK 12 s. 621; → 1482); 1468 Mikołaj z Polanowic zapisuje 100 grz. posagu i 100 grz. wiana ż. Katarzynie c. Jankowskiego na połowie swych dóbr zastawnych Maciejów i C. oraz na połowie dóbr, które pozyska w przyszłości, zaś Katarzyna kwituje swych br. Jana i Kacpra z Jankowic (ZK 17 s. 526); stren. Andrzej i Zbigniew scholastyk krak., dziedzice Oleśnicy [ss. Jana Głowacza wwdy sand.] zastawiając za 490 fl. br. niepodzielonym Jakubowi i Mikołajowi z Polanowie wsie Maciejów i Boczkowice, zaś Polanowscy umarzają ze swej strony zapis 450 fl. na wsiach C., Maciejów, Boczkowice udzielony ich zm. br. Janowi Mlecznemu i wpisany do GK (ZK 17 s. 532-3); 1469 Marcin kmieć z Libertowa wraz ze swoim dziedzicem panem [Mikołajem] Kośmirskim [z Kośmierzowa, dziś Kocmyrzów] przeciw pani Głowaczowej [Annie z Tęczyna wd. po Janie Głowaczu wwdzie sand.] o szkody wyrządzone przez 4 kmieci z K. i o karę (ZK 16 s. 531); Marcin kmieć z Libertowa z wielm. Anną [Tęczyńską] z Oleśnicy i K. o stawienie przed oblicze sądu pozwanych kmieci z K. (ZK 16 s. 549); 1470-80 dz. Andrzej Oleśnicki [s. Jana Głowacza] h. Dębno (→ p. 2); → Borek [Fałęcki] (DLb. 1 s. 169, 252); 1471 Stanisław włodarz z K., Mik. Charaza kmieć z C. (Kuraś, Ordynacje, 2); 1482 Mik. Wolbram rajca krak., dz. z Opatkowic, pozywa Andrzeja Piędziczowskiego [z Pińczowa, pow. wiśl.] z Oleśnicy i K. o nie stawienie przed sądem Mik. Charazy rządcy (villicus) i Michała Lichoty kmieci z K. pozwanych o to, że przepędzili gwałtem z Opatkowic do K. 17 wołów i krów należących do Mik. Wolbrama, i że nie chcą tego stada wydać za poręką (GK 21 s. 653); 1489-1501 z K. k. Krakowa pobór z 5 ł. (RP k. 145, 157, 171; ŹD s. 450; RP k. 187, 200, 220, 94, 129, 30, 267, 295); 1499 Jan Feliks z Oleśnicy i K. [zm. 1511/12, s. Jana Głowacza] sprzedaje na wyderkaf za 390 fl. wikariuszom wieczystym w kol. Ś. Floriana w Kleparzu [k. Krakowa] czynsz roczny 10 grz. z K., z przeznaczeniem na potrzeby ołtarza Wniebowzięcia NMP, ufundowanego przez zm. Dorotę z Sienna ż. zm. Jana Taszki z Koniecpola [woj. sier.] kanclerza Królestwa; ww. transakcję poświadcza sąd ziemski krak. zaznaczając, że ww. sumę 10 grz. czynszu corocznie na ś. Marcina [11 XI] dostarczać ma do Klepacza Jan Feliks osobiście lub przez swego włodarza (vilicus) albo kmiecia (ZK 153 s. 225-9; GK Relationes 212 s. 2604-9; Fastnacht, suppl. 376); 1502 star. [krak.] nakłada zakład 60 grz. na [Jana] Feliksa z K. i [jego bratanka] Jana Bochotnickiego, dziedziców Podolan, aby w oparciu o wwiązanie do Podolan, przeprowadzone przez starostę na podstawie mandatu król., nie eksmitowali z tej wsi Mikołaja przeora i konwentu [dominikanów] Ś. Trójcy z Krakowa, posiadających zapisy tamże (GK 28 s. 490); 1507 gen. [Jan] Feliks z Oleśnicy, Podolan i K. zastawia na 3 lata za 900 fl. br. Mik. rajcy krak. i Stan. Ramołtom z Zabłocia7Stan. Ramołt z Zabłocia „nobilis de Russia circa Premisliam” przyjął pr. miej. krak. w 1498 r. (Kacz. 8900) całą swą wieś K., upoważniając ich do wykupienia z rąk wiceprepozyta i wikariuszy kol. S. Floriana z Kleparza [sprzedanego im przez niego na wyderkaf czynszu i] zapisu na sumę 300 fl. - w takim wypadku po 3 latach Feliks będzie im musiał zwrócić 1200 fl. (ZK 23 s. 340-2); 1508 br. nie podzieleni Mik. rajca krak i Stan. Ramołtowie z Zabłocia przeciwko [Janowi] Feliksowi z Oleśnicy i C. o zakład 1200 fl. i o wwiązanie do K., gdyż ż. Feliksa, Katarzyna [Gruszczyńska; Dworzaczek tab. 107] wbrew umowie nie potwierdziła przed sądem swej zgody na zastawienie za 900 fl. przez męża Ramołtom wsi K. (GK 30 s. 53-4).

1508-20 z K. k. Krakowa pobór z 5 ł. (1513 - z 6 ł.) (RP k. 355, 374, 610, 642, 654, 585, 558, 721, 700, 803, 841, 863); 1511 ur. [Jan] Feliks z Oleśnicy zapisuje szl. Mik. Ramołtowi rajcy krak. 450 fl. na dobrach C.; ur. [Jan] Feliks z C. i Podolan dopisuje temuż ur. Mik. Ramołtowi dz. Zabłocia 91 fl. 12 gr do sumy 130 fl. ubezpieczonej uprzednio na wsi C. (ZK 155 s. 416-7); 1526 br. szl. Mikołaj, Stanisław i Hieronim ss. zm. N[icolai] Ramołta z racji wykupu od nich folw. i wsi K. przez wielebnego pana [Stan.] Oleśnickiego [kan. krak.] gwarantują szl. Mik. Glińskiemu zwrot poręki 350 fl. za nieobecnego ich br. Andrzeja mieszcz. krak., w przypadku konieczności jej zapłaty (APKr. Consularia Crac. 433 s. 37); Stan. Oleśnicki kan. krak., sekretarz król., dz. Pińczowa i C. [s. Jana Feliksa] przeciwko Andrzejowi, Stan., Mik. i Hier. Ramołtom z K. o warunki wykupu od nich dóbr C. za 450 fl. w złocie, czyli o zabudowania wzniesione w K. własnym sumptem przez Ramołtów, za które Oleśnicki, po wykupieniu K., nie chce zapłacić (ZK 27 s. 220-2); 1529 folwark → p. 5; czynsz 10 grz. z K. sprzedany na wyderkaf wikariuszom wieczystym z kol. Ś. Floriana w Kleparzu (LR s. 196); 1530 w C. pobór z 4 ł., 1 karczmy dorocznej, do której przynależy 1 ł., i od przysługującej dziedzicowi propinacji piwa (RP k. 35); 1531 → p. 4; 1543 Andrzej hrabia z Górki [Górka Miejska, woj. pozn.] kaszt. pozn. i star. wielkopolski zwraca Feliksowi Oleśnickiemu połowę dworu zw. Pińczów na zamku krak., drugiego dworu pod tymże zamkiem i wsi K., które to dobra miał od tegoż Feliksa jako wieczystą darowiznę (ZK 189 s. 197); 1545 rządcy (factori) z K. wypłacono 17 fl. 18 gr za dostarczenie siana wart. 11 grz. na potrzeby dworu król. (Rachunki generalne Seweryna Bonera 1545, wyd. O. Łaszczyńska, Kr. 1955, s. 87); 1546 ww. Feliks Oleśnicki z Pińczowa, realizując zapis poczyniony w Nowym Korczynie, darowuje swemu bratu [ciotecznemu?] Andrzejowi hrabiemu z Górki kaszt. i star. pozn. swe dobra tj. dwór Pińczów na zamku krak., drugi dwór pod zamkiem i wieś K., zaznaczając, że Andrzej ma respektować zapis na K. uczyniony mansjonarzom kol. Ś. Floriana (ZK 31 s. 1022-3); 1549 woźny ziemski w imieniu Małgorzaty z Kobylan wd. po Janie Żychlińskim wpisuje do księgi sądu „in curia” pozew z akt grodzkich kal. przeciwko Andrzejowi z Górki kaszt. i star. pozn., dotyczący przeniesienia sum pieniężnych na jego dobra C. w pow. krak., który to pozew ogłosił uprzednio publicznie kmieciom i we dworze w C. (ZK 189 s. 699-700); 1581 własn. prepozyta miech., 6 1/2 ł. kmiec., 2 zagr. bez roli, 3 komor. z bydłem i 7 bez bydła, 2 rzem., 1 chałupnik (ŹD s. 40).

4. 1450 Kazimierz Jag. przenosi z pr. pol. na średz. wsie Podolany, Stojanowice, C., Sławkowice, Maciejów, Boczkowice w ziemi krak., należące do Jana z Oleśnicy wwdy sand. (MS 1, 84; MI 2, 106); 1531 sąd gajony w K. → Borek [Fałęcki] p. 4.

5. 1350-1, 1354-5 prebendarz kościoła w C. zapłacił z 2 grz. dochodów 4 1/2 sk. i 10 den. dzies. pap. (MV 2 s. 324, 392, 408); 1386 Wawrzyniec kapelan z K. → p. 3; 1400 Mik. Mruk z Wilkowiska w sporze z Mikołajem z Wilkowiska ma stawić Piotra prebendarza z K. (ZK 3a s. 117; SP 8 uw. 334/14 - opuszczono informację o prebendarzu); 1402 Mikołaj s. Jakuba z Charbinowic [pow. wiśl.] wikariusz kat. krak. i prebendarz kościoła w C., z dochodem 6 grz. rocznie, otrzymuje prebendę kościoła par. w Nowym Sączu, o dochodzie 25 grz. srebra rocznie (Bullarium 3, 829); 1411 Piotr [Wysz] bp krak. poświadcza, że Piotr z Marcinowic posiadający pr. patr. i prezenty kaplicy Ś. Elżbiety w K., uznając że dotychczasowi prebendarze zaniedbali obowiązku rezydencji z uszczerbkiem dla służby Bożej, działając w intencji odpuszczenia grzechów i zbawienia swoich przodków, prebendę tę, wakującą po śmierci ostatniego prebendarza Mikołaja zw. Beno, przyłączył do ołtarza Wszystkich Świętych w kat. krak., ufundowanego i uposażonego przez [swego rodowca] Niemierzę z Krzelowa kan. krak. i kustosza kol. Ś. Floriana [w Kleparzu], wraz z uposażeniem [prebendy w K.], dodając dzies. snop. ze swego folw. w Marcinowicach, jednocześnie zaś rezerwując dla siebie i dla każdego najstarszego swego potomka w linii męskiej swego herbu [Lis] pr. patr. ołtarza po śmierci Niemierzy (KUJ 1, 49); 1415 bp krak. Wojciech Jastrzębiec potwierdza nadanie przez Niemierzę [z Krzelowa] kan. krak. i kustosza kol. Ś. Floriana w Kleparzu na rzecz Ak. Krak. pr. patronatu ołtarza Wszystkich Świętych w katedrze krak. wraz z prebendą S. Elżbiety w K. i z dzies. z folw. nadaną przez Piotra z Marcinowic (KUJ 1, 56); 1417 pr. patr. kościoła w K. należy do Heleny [c. Piotra z Marcinowic] ż. Jana z Sieciechowic → p. 3 (ZK 6 s. 371).

1428 wszyscy kmiecie z K. przez pełnomocnika procesowego przeciwko opatrznemu Franciszkowi prebendarzowi z Nasiechowic o wybranie przemocą dzies. wart. 7 grz. i o karę (GK 3 s. 38, 44, 73, 80); ww. Franciszek ma stawić woźnego Bogutę przeciw kmieciom z C. dla poświadczenia, że pozywał ich o zapis w księdze (GK 3 s. 80); w ww. sprawie kmiecie z K. ustanawiają swym pełnomocnikiem, zachodźcą [kolejno] Andrzeja z Rupniowa i Mik. Ostrowskiego (GK 3 s. 80, 107, 118, 130); kmiecie z K. skazani na karę za nie stawienie zachodźcy Mikołaja z Ostrowa; ww. Ostrowski zobowiązuje się pod karą XV zapłacić 8 grz. ww. Franciszkowi gwarantując mu, że w przypadku nie zapłacenia będzie mógł pozywać kmieci z K. o sumę główną [należności] (GK 3 s. 130, 133 - zp., dopisek: satisfecerunt); 1429 kmiecie z K. skazani na zapłacenie należności temuż Franciszkowi (GK 3 s. 200, 260, zp.); Stan. Nowakowic, Maciej Wit czyli Wojtek, Gromek, Jakusz Kuśka, Piotr Zając i Jan kmiecie z K. zobowiązują się zapłacić Franciszkowi prebendarzowi z Nasiechowic 8 grz. pod karą XV (GK 3 s. 290).

1470-80 prebenda w K. przyłączona [1411] do uposażenia ołtarza Wszystkich Świętych w kat. krak.; na rzecz tegoż ołtarza w K. z 1 ł. przynależnego do tegoż ołtarza 2 grz. i 1 wiard., 2 koguty, 30 jaj, 1 ćw. owsa i 2 sery, ponadto z folw. przy dworze dzies. snop. wart. 1 kopy gr (DLb. 1 s. 252; 2 s. 121); z K. kolęda plebanowi na Skałce (DLb. 3 s. 118); dzies. z całej wsi K. wart. 4 grz. ołtarzowi Ś. Jakuba w kościele par. w Nasiechowicach (DLb. 2 s. 82); 1507 → p. 3; 1529 z K. od 1 kmiecia czynsz wieczysty 1 1/2 grz. 12 gr i z folw. dzies. snop. wart. 3 wiard. ołtarzowi Wszystkich Świętych w kat. krak.; dzies. snop. wart. 3 grz. z całej wsi K. prebendzie Ś. Jakuba w kościele par. w Nasiechowicach (LR s. 168, 205).

6. 1464 Mik. Biały z K. przyjęty do pr. miej. w Krakowie (Kacz. 6809).

7. J. Michalewicz, M. Michalewicz, Liber beneficiorum et benefactorum Universitatis Jagellonicae in saeculis XV-XVIII, 5, Kr. 1991, cz. 1 s. 31-2, cz. 2 s. 108-15 - tu błędna identyfikacja Piotra z Marcinowic → 1411 p. 5.

8. Liczne znaleziska powierzchniowe ceramiki wczesnośred. (E. Dąbrowska, Osadnictwo wczesnośredniowieczne na terenie powiatu krakowskiego, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego, Prace Archeologiczne, z. 4, 1962, s. 26-7).

1 Na obszarze tej łąki powstała w krótkim czasie wieś → Jugowice. W haśle przeoczono informację dok. z 1362 r.

2 Być może Świętek z K. znany z 1384 r. jest identyczny ze Świętosławem, Święszkiem z → Parcz, → Grabowej i → Bąkowca, występującym w l. 1394-1400, zm. a. 1402 (źródła pod ww. hasłami oraz: SP 8, 5794-10 622, uw. 227-351; SP 7, 26).

3 Zapiska opuszczona w SP 8. W tejże sprawie tegoż dnia rodowiec Pietrasza, Niemierza z Krzelowa, miał stawić Jakusza kapelana swego dworu (ZK 1a s. 157 - zapiska także opuszczona w SP 8; por. też SP 8 uw. 35/3-4). Z opuszczonej zapiski wynika, że w 1386 r. Piotr z Marcinowic był dz. K. Por. też → p. 5, 1411 r.

4 Zapiska z 1417 r. pozwala na stwierdzenie, że transakcja z 1414 r. zapewne nie została zrealizowana przez Burkarta, który w 1417 r. musiał już zapłacić więcej. Na fakt iż ostateczna transakcja miała miejsce w 1417 r. wskazuje też oprawienie przez Burkarta posagu i wiana żonie w 1418 r.

5 W 1430 r. Jan z Janowic winien był 14 grz. posagu c. Małgorzaty zięciowi Piotrowi z K. (Coberzin; ZCz. 3 s. 62). Piotr był albo krótkotrwałym posesorem zastawnym w K. i dziedzicem Mękarzowa (→ 1432), albo też dz. Kobierzyna w pow. pilzn., znanym z l. 1428-34 (ZP 20 s. 120, 242). Druga możliwość wydaje się bardziej prawdopodobna.

6 W r. 1447 Pakosz z Budziszewic [h. Awdaniec] i jego ż. Anna [c. Wichny z K.] zamienili z Mikołajem bratem Pakosza swą cz. wójtostwa w → Brzesku na Budziszowice, Królewiec i Malżyce (ZK 13 s. 47-8). Przyjąć należy, że Mikołaj już ok. 1441-2 wszedł w posiadanie K. po bracie Paszku, być może również w drodze zamiany.

7 Stan. Ramołt z Zabłocia „nobilis de Russia circa Premisliam” przyjął pr. miej. krak. w 1498 r. (Kacz. 8900).