KOLANÓW

(ok. 1123-5 Coyanow, 1288 Cojanow, 1379 Koianow, 1472 Colanow, 1478 Coyanowo, 1489 Kkoczanow!, 1490 Coczanow, 1495 Kolianow, 1529 Kolanow, Kolyanow, Koyanow - w tym samym źródle!) 2 km na SW od Bochni.

1. 1288 C. w kasztelanii krak. (Tyn. 36); 1489 n., 1531 pow. szczyrz. (RP s. 142; ŹD s. 67); 1470-80, 1581 par. Łapczyca (DLb. 2 s. 125-6; 3 s. 196; ŹD s. 67).

2. 1366 C. sąsiaduje z Łapczycą i Nieszkowicami (ZDM 4, 985); 1379 Wojciech opat tyn. sprzedaje Janowi Gwoździowi z Chronowa części ról zw. Przymiarki [dziś pola w Łapczycy - UN 2 s. 34] ciągnące się m.in. od Porzecza [dziś pola w Łapczycy - UN 2 s. 34] i Piasecznej [dziś las w Łapczycy - UN 2 s. 34] do granic K. oraz od K. do → Brzeźnicy zw. Potokiem, do Błażejowej niwy i aż do drogi zw. Skotnica (Tyn. 105); 1398 Paszek z Dołuszyc zobowiązuje się założyć dla kl. tyn. staw w Pogwizdowie, w zamian za rz. Potok w C., i że będzie przez 3 lata naprawiał ewentualne szkody wyrządzone przez wodę, co gwarantuje wwiązaniem do swej sadzawki w → Dołuszycach (SP 8, 6606; Tyn. 122); 1431 → Brzeźnica rz. [dziś Łapczycki Potok]; 1456, 1487 C. k. Bochni (Tyn. 219, 280-1); 1470-80 C. graniczy z m. Bochnia i Łapczycą (DLb. 3 s. 196); 1527 → Bochnia p. 2; 1564 K. i Łapczyca k. Bochni (LK 2 s. 122).

3. Własn. król., następnie kl. Bened. w → Tyńcu. 1105 [1123-5] kardynał Idzi bp Tusculum i legat pap. Kaliksta II na Węgry i Polskę zatwierdza posiadłości i przywileje kl. tyn., wymieniając wśród dóbr nadanych przez króla Bolesława [Śmiałego] m.in. Łapczycę z C. (Tyn. 1; Repert. 26: dok. interpolowany; bardziej szczegółowo o tym dok. → Tyniec); 1288 Leszek Czarny nadaje kl. tyn. pr. zakładania wsi na pr. niem. wraz z imm. sąd. oraz zatwierdza posiadanie imiennie wyliczonych wsi, w tym Łapczycy z C. w kasztelanii krak. (Tyn. 36, dok. podrobiony w XV w., → Gromnik przyp. 5); 1323, 1366 → p. 4; 1398 → p. 2; 1402 Jan z Korabowic [Mazowsze] kan. krak., który za zgodą bpa krak. wydzierżawił od kl. tyn. wsie Pogwizdów i Nieszkowice [Wielkie], może korzystać z robocizn i służebności kmieci z Łapczycy i K., świadczonych klasztorowi i folwarkom w tych wsiach (Tyn. 132); 1410 → p. 5; 1456 Kazimierz Jag. potwierdza przywileje kl. tyn. dla dóbr klaszt., w tym C. k. Bochni (Tyn. 219); 1470-80 własn. kl. tyn. W C. 4 ł. kmiece, 2 zagr. i karczmy. Folwarku nie ma. Kmiecie odrabiają pańszczyznę, powabę i sep (DLb. 2 s. 125-6; 3 s. 196); 1478 C. wśród wsi skazanych na karę król. XIV za nie zapłacenie podatku nadzwyczajnego (GK 20 s. 847-8); 1487 sąd ziemski krak. jako sąd nadworny, rozsądzając spór o wieś C. k. Bochni pomiędzy kl. tyn. a rajcami i pospólstwem m. Bochni, stwierdza na podstawie dok. [w tym dok. z 1288 r.] i zeznań świadków, że kl. posiada C. od 200 lat i przysądza wieś wieczyście klasztorowi; Jan opat i kl. tyn. oddają Stan. Oraczowskiemu z Przybysławic w dożywocie wieś K. (Tyn. 280-1); 1489-93, 1495-9 (jako Coczanow, Kkoczanow!), 1500-1, 1507 brak danych o poborze (RP s. 142, 155, 169, 184, 198, 216, 235, 90, 52, 25, 262, 290, 327); 1491 Mikołaj zw. Kleszcz kmieć z K. (GK 23 s. 575); 1499 → p. 4; 1509 król potwierdza Janowi opatowi i kl. tyn. wszelkie przywileje na wieś K., utrzymując go w jej posiadaniu wbrew roszczeniom rajców i pospólstwa m. Bochni (ZK 154 s. 478); 1527 → Bochnia p. 2; 1529 własn. kl. tyn., któremu z K. czynsz 2 1/2 gr i 5 korców owsa wart. 7 1/2 gr (LR s. 245); 1530 w K. pobór z 3 1/2 ł. i od 1 komor. (RP k. 25); 1564 K. wieś kl. tyn. zobowiązana do robocizn na rzecz wsi król. Siedlec, sep oddaje do zamku w Niepołomicach; celem pozyskania dla żupy bocheńskiej dostatecznej liczby robotników w kopalni zw. rotnymi żupnik krak. proponuje królowi uwolnienie wsi kl. tyn. K. i Łapczyca k. Bochni od posług na rzecz zamku w Niepołomicach, a mianowicie od wożenia drzewa i sieci i od sprzątania [siana] z łąk, i w zamian zobowiązanie ich do odpłatnej robocizny na rzecz kopalni soli, co spotkałoby się z chętną akceptacją poddanych w tych wsiach. Umożliwiłoby to ciągły fedrunek w komorach solnych i transport soli, a jednocześnie nie naraziłoby na straty ani kl. tyn., ani tenutę niepołomicką (LK 1 s. 89; 2 s. 122); 1581 własn. kl. tyn., pobór z 4 1/2 ł. kmiec., od 5 zagr. bez roli, 1 komor. z bydłem, 6 komor. bez bydła, 2 rzem. (ŹD s. 67).

4. 1288 → p. 3; 1323 Michał opat tyn. sprzedaje opatrznemu Szczapanowi Piegzy sołectwo na pr. magd. we wsi klaszt. → Łapczyca k. Bochni wraz z włączonymi doń [co do uprawnień sołtysa] wsiami C. i Nieszkowice [Wielkie]. Kmiecie m.in. z K. będą płacić kl. po 1/2 grz. z łanu. Sołtys może karczować dla siebie łany również w K.; 1366 Jan opat i kl. tyn. poświadczają, że Jaszek Piegza mieszcz. bocheński i jego siostra Bietka wd. po Hejnku, Hynku s.. Peszka Bogatego (Divitus) z Sandomierza sprzedali Gotfrydowi Fatinante z Genui mieszcz. krak. sołectwo na pr. magd. we wsiach Łapczyca, C. i Nieszkowice [Wielkie] (ZDM 4, 903, 985); 1400-1 Miklusz sołtys z K. → Kobylanka Dolna p. 3 (GB 1 s. 81; ZK 3a s. 339); 1433 Piotr sołtys z C., ławnik sądu wyższego pr. niem. w Tyńcu (ZDM 2, 450); 1445 Piotr sołtys z C., ławnik sądu wyższego pr. niem. w Tyńcu (Tyn 192; KUJ 2, 128); 1470-80 2 ł. sołtysie (DLb. 2 s. 126; 3 s. 196); 1472 sław. Świętosław [sołtys?] z C. opiekunem córek zm. Stanisława sołtysa z Nowosielec [ziemia sand.] (AGZ 16, 3265-6); 1495-9 szl. Stanisław sołtys z C. (SP 9, 1195, 1207; AKH 9, 490, 542; GK 27 s. 554, 735; Bon. 10 s. 319); 1495 sąd wyższy leński goleski kl. tyn. poświadcza, że Marta c. Marka z Lipnicy, ż. kowala Ślączki, przez prokuratora Mik. Zawiłe mieszcz. z Kołaczyc skwitowała Stanisława sołtysa z C. i siostry Katarzynę, Barbarę, Dorotę i Martę z 7 grz, macierzyzny, oraz ustąpiła temuż Stanisławowi i siostrom sołectwo w C. (SP 9, 1207); 1498 Mik. Chełmski pozywa prac. [w innym miejscu szl.!] Stanisława sołtysa w C. o sołectwo tamże, uzyskując oddelegowanie woźnego dla przeprowadzenia wwiązania (AKH 9, 490, 542); 1499 szl. Dorota ż. opatrznego Jerzego starszego górników żupy bocheńskiej przedkłada protest przeciwko szl. Mik. Chełmskiemu o to, że ten złożył pozwy o jej długi i dzierżawę w K. przeciwko szl. Stan. Kolanowskiemu, który tam nic nie posiada; szl. Stanisław sołtys w C. udziela Mik. Chełmskiemu wwiązanie do dóbr sołtysich i sołectwa w C. (GK 27 s. 554, 735); 1501 sołtys w K. wśród skazanych na karę król. XIV za nie zapłacenie uchwalonego podatku nadzwyczajnego 1 grz. od wsi (GK 28 s. 27); 1509 król Zygmunt Stary poświadcza, że Wojc. Kojanowski sołtys w K. spełnił obowiązek wyprawy wojennej przeciwko Wołochom (MS 4, 9282); 1530 od sołtysa w C. pobór 12 gr (RP k. 64); 1532 → p. 6; 1581 w K. pobór z 1 ł. sołtysiego (ŹD s. 67).

5. 1410 Mik. Wiślica jako prokurator kmieci z C. pozywa Piotra pleb. z Łapczycy o nie wybranie dzies. z C. w wyznaczonym czasie, przez co kmiecie ponieśli szkody wart. 100 grz. Piotr z kolei twierdzi, że w czasie poboru dzies. napominał i nagabywał kmieci z C. o dzies., lecz nic nie otrzymał (SP 7/2, 1396); 1470-80 dzies. snop. i kon. łącznie z całej wsi i z 2 ł. sołtysich w C. wart. od 8 do 10 grz., meszne z Łapczycy i C. z ról kmiecych łącznie 50 ćw. żyta i 50 owsa plebanowi w Łapczycy (DLb. 2 s. 125-6; 3 s. 196); 1529 z K. meszne 12 ćw. żyta i 38 owsa miary bocheńskiej wart. 6 grz. 22 gr. oraz cała dzies. snop. wart. 6 grz. plebanowi w Łapczycy (LR s. 209).

6. Przyjęci do pr. miej. w Bochni: 1531 Mik. Pałuba z C. s. Jana i Doroty; 1532 Maciej Sołtys z C. s. Wojciecha i Anny; 1544 Jan z K. s. Błażeja Paleckiego i Anny; 1546 Stan. Gaboński z K. s. Jana Gabońskiego z Olchawy i Katarzyny; 1566 Wojc. Gabońszczyk (Gabonsczik) z K. s. Jana i Doroty; 1566 Stan. Mazurek z K. s. Grzegorza Mazura i Katarzyny; 1577 Jan Kolanowski z K. s. Piotra Kolanowskiego i Anny; 1594 Błażej Skokonik z K. s. Tomasza Skokonka i Barbary (Księga przyjęć do prawa miejskiego w Bochni 1531-1656, wyd. F. Kiryk, Wr. 1979, nr 9, 35, 258, 287, 576, 578, 677, 922).