(1367 taberna Crusonis z kop., 1409 Cruszlowa, 1441 Cruszlyowa, 1454 in Cruslow in thaberna, 1477 taberna in Cruzlowy, 1484 K. i Gruschow¹→ przyp. 2, 1485 Cruschlova, 1490 Cruzlowa, 1511 thaberna Szmith, 1517 villa Kruzlowa) osada karczmarska, zniszczona przez powódź w 1534, położona między Łącznem a Bilskiem, ok. 5 km na SW od Rożnowa.

1. 1367 ziemia sądec. (Mp. 1, 292); 1486 n. pow. sądec. (GK 20 s. 445-7); [par. Jakubkowice].

2. 1490 łąka we wsi Łączne zw. Porębisko (Porabyszko) jednym końcem dochodzi do łąk karczmarza Szmita (ZCz. 5 s. 228-9); 1519 Jan Wiktor z Łącznego pozywa Wierzbiętę z Przyszowej o rolę za karczmą Szmita do granic Łącznego, która ma należeć do Łącznego; 1524 łąka w Łącznem ciągnie się od Szmitowskiej Łąki (Pratum Szmythowska); 1525 łąka w Łącznem przy ścieżce, prowadzącej z karczmy Szmita (ZCz. 9 s. 164-5, 359, 375).

3. Własn. rycerska. 1367 karczma K. → Kłodne p. 3; 1409, 1441 karczma K. → Gaj p. 3; 1453 karczma K.; 1472 karczmy w Bilsku bez nazw; 1477 karczma w K.; 1479 karczma, w której przebywa kowal; 1488 karczma z karczmarzem Szmitem (Smyth) i siedlisko, na którym siedzi kowal w Bilsku; karczma w K., w której rezyduje Szmit, inna karczma z karczmarzem Pirzgą (Pyrzga) w K. i zagroda, na której siedzi kowal w K.; 1489 kowal, karczma z karczmarzem Szmitem, płacącym łączny czynsz 7 grz.; karczma przynosi też inne dochody, a należy do trzech dziedziców; zagroda w K. z zagr. Tomaszem; karczma, w której siedzi Pirzga; łąka za jego karczmą przy łące Dymlińskiego; 1490 karczma, która zwie się K., a obecnie przebywa w niej Szmit → Bilsko p. 3; 1492 karczma z karczmarzem Szmitem w K. → Ciechosławice p. 3; 1502 karczmy z karczmarzami Szmitem i Pirzgą; 1504 karczmy, zagrody i role w K. i Bilsku; 1507 karczmarz Szmit wK, → Bilsko p. 3.

1454 wyznaczeni arbitrzy będą rozpatrywać spór między Piotrem pleb. Jakubkowic a Andrzejem pleb. Tropia o dzies. z pola w Bilsku w K. w karczmie (OK 7 z 14 VI); 1485 Małgorzata c. zm. Wiernka z Bilska ż. Jana Ratołda z Mszany zastawia za 32 grz. Agnieszce z Bnina [woj. kal.] ż. kaszt. i star. krak. Jakuba z Dębna całą cz. dóbr po rodzicach, po podziale z siostrami, mianowicie Białą [par. Jakubkowice], cz. w Wronowicach, karczmę z karczmarzem kowalem w K., 1 grz. czynszu z karczmy w G., w której siedzi karczmarz Szmit (in thaberna ubi residet Smyth tabernator in Gruschow²Zebrany materiał źródłowy świadczy o tym, że „Gruszów” jest tym samym obiektem osadniczym co K. Zapewne nazwa K. została kilka razy przez tego samego pisarza błędnie zapisana jako G., wątpliwe bowiem, aby w tym czasie nawiązywała do nazwy: thaberna Crusonis (a ewentualne zapisy: Krusz, Grusz, Gruszów) z 1367, gdyż utrwaliła się już nazwa Kruzlowa lub Kruszlowa) i cz. z siódmej cz. łąk przed wsią Łączne (GK 22 s. 185-6); 1485 magn. Agnieszka z Bnina ż. tegoż Jakuba zastawia mężowi za 84 grz. do pełnej spłaty dobra, które ma od sióstr Eufemi alias Fiemki ż. Mikołaja z Dymlina [dziś Demblin, pow. wiśl.] i Jadwigi ż. Marcina Pierzchały z Bilska, przypadłe im po podziale dóbr ojczystych i macierzystych, mianowicie: Jakubkowice, Łyczankę z dwiema karczmami - Wronińską, w której siedzi karczmarz Pirzga, i inną, dzierżoną obecnie przez zagr. Wawrzyńca, 2 grz. czynszu z karczmy w G., w której siedzi karczmarz Smith, dwie cz. z łąk z siódmej ich części przed Łącznem i części w Wronowicach; taż Agnieszka zastawia temuż Jakubowi za 40 grz. gr pol. do pełnej spłaty dobra, które ma od Małgorzaty c. zm. Wiernka z Bilska ż. Jana Ratołda z Mszany, przypadłe jej z podziału dóbr, mianowicie Białą, części w Wronowicach, karczmę z karczmarzem kowalem w K., 1 grz. czynszu z karczmy w G., w której siedzi karczmarz Smith, cz. łąk z siódmej ich części przed Łącznem; taż Agnieszka zastawia temuż Jakubowi za 35 grz. monety obiegowej do pełnej spłaty zapisane jej przez Annę ż. Jakuba Baranowskiego dobra, czyli części w: Zawadzie, Wronowicach, Rozdzielu, Łącznym i Ciechosławicach oraz czynsz z karczmy zw. Smyth [w G.] (GK 22 s. 319-22).

1486 Agnieszka z Bnina ż. kaszt. i star. krak. Jakuba z Dębna ustępuje za 32 grz. Eufemi alias Fiemce ż. Mikołaja s. Krystyna z Dymlina zastaw, który ma w tej sumie od Małgorzaty c. zm. Wiernka [z Bilska] ż. Jana Ratołda z Mszany czyli części w Białej i Wronowicach, karczmę z karczmarzem kowalem, 1 grz. czynszu z karczmy w K. z karczmarzem Szmitem i cz. z siódmej cz. łąk przed Łącznem (GK 22 s. 326 zp., 329-30 zp. na polecenie Eufemi); Anna ż. Jakuba Baranowskiego zastawia za 35 grz. ww. Agnieszce wsie i cz. we wsiach: Wronowice, Zawada, Rozdziele, Łączne i Ciechosławice oraz 1 grz. czynszu z karczmy zw. Szmit (GK 22 s. 298-9 zp.); Małgorzata ż. [Jana] Ratołda ze Skrzydlnej sprzedaje za 160 grz. gr pol. Wierzbięcie z Przyszowej Białą, cz. karczmy w Bilsku z karczmarzem Szmitem, siedlisko w Bilsku, na którym siedzi kowal (faber), cz. z siódmej cz. łąk we wsi Łączne oraz cz. w: Wronowicach, Rozdzielu i Zawadzie w ziemi krak. i pow. sądec. z pr. patr. kościoła w Jakubkowicach. Dobra te pozyskała pr. bliższości po zm. siostrze Katarzynie, a ma je uwolnić z zastawu u Agnieszki z Bnina. Pod zakładem 200 grz. winna wnieść akt sprzedaży do ksiąg ziemskich w Czchowie (GK 22 s. 445-7, zapiskę o podobnym brzmieniu na s. 443-4 wykreślono, jak również niedokończoną zapiskę na s. 445); 1488 wpis aktu sprzedaży z 1486 do księgi ziemskiej (ZCz. 5 s. 157-8); 1489 Jan Wiktor z Wiatrowic ustępuje ż. Dorocie dobra kupione od szl. [Anny] Baranowskiej, tj. połowę Łącznego i Ciechosławic oraz 1 grz. czynszu z karczmy, w której siedzi Szmit (ZCz. 5 s. 204).

1510 Elżbieta ż. [Adama] Wierzbięty z Bilska zapisuje w dożywocie mężowi opisaną jej przez niego oprawę posagu i wiana [na Przyszowej], a także swoje dobra dziedz., tj. cz. Bilska, Ciechosławic, Woli i K. [→ Bilsko p. 3 r. 1489] (ZCz. 7 s. 345); 1511 taż Elżbieta daje mężowi w dożywocie cz. dziedz. po ojcu i spadek po zm. swoim br. Mikołaju, tj. cz. Bilska, Ciechosławic i karczmy zw. Szmit (ZCz. 8 s. 26); 1512 → Kanina p. 3; 1515 Katarzyna wd. po Stan. Kijańskim z Kijan daje Wierzbięcie z Przyszowej cz. ról folw. i dworu w Bilsku, a sprzedaje mu za 10 grz. gr pol. cz. spadku po zm. ciotce Elżbiecie ż. tegoż Wierzbięty z Bilska, tj. cz.: Bilska, Ciechosławic, Woli i karczmy, w której siedzi Szmit, oraz cz. oprawy posagu i wiana opisanej tejże Elżbiecie na Przyszowej; sław. Jan Kulig mieszcz. z Uścia [dziś Uście Solne] s. celnika sprzedaje za 10 grz. temuż Wierzbięcie cz. spadku przypadłą mu po zm. babce [ciotecznej] Elżbiecie Wierzbięcinie, tj. ww. cz. dóbr i oprawy; Zofia ż. sław. Jakuba „penatoris” z Nowego Sącza sprzedaje za 15 grz. temuż Wierzbięcie cz. ww. spadku po zm. ciotce Elżbiecie ż. tegoż Wierzbięty z Bilska (ZCZ. 8 s. 203-6); 1516 szl. Anna ż. Jana Jeżowskiego sprzedaje za 21 grz. temuż Wierzbięcie z Bilska i Przyszowej cz. ww. spadku i oprawy po zm. ciotce ww. Elżbiecie; Jan Wiktor z Łącznego pod karą XV ma zapłacić 15 grz. szl. Barbarze ż. mieszcz. krak. Jana Sznurowy (Sznurowa); Barbara ż. sław. mieszcz. krak. Jana Sznurowanego (Sznurowani) sprzedaje za 15 grz. Janowi Wiktorowi z Łącznego cz. ww. spadku i oprawy po ciotce Elżbiecie Wierzbięcinie; siostry Barbara ż. Lasoty i Anna ż. Benedykta z Cudzynowic sprzedają za 10 grz. Wierzbięcie z Bilska całą cz. ww. spadku i oprawy po babce [ciotecznej] Elżbiecie z Bilska (ZCz. 8 s. 214, 255-6, 268); Jan Wiktor z Łącznego ustępuje Wierzbięcie z Bilska z cz. spadku po zm. ciotce Elżbiecie c. zm. Wiernka [z Bilska] i ż. tegoż Wierzbięty, tj. cz. dziedz. w dobrach Bilsko, K. i Ciechosławice oraz cz.: oprawy posagu i wiana, ruchomości, srebra, pereł, szat i innych rzeczy, a także cz. tegoż spadku i oprawy, które odkupił od Marka Ratołda [po matce Małgorzacie], Jadwigi Czarnockiej i Barbary zw. Sznurowaną [→ wyżej] c. zm. Mik. Dymlińskiego [i Eufemi], Wierzbięta w zamian ustępuje mu z roli z kmieciem Urbanem Kociełem w Ciechosławicach, z łąk pod Łącznem i k. łąk karczmarza Szmita, z 1/2 grz. czynszu z karczmy Szmita. Łąki i czynsz Wierzbięta ma od zm. Doroty ż. zm. Jana Wiktora i matki ww. Jana Wiktora. Zakład 100 grz.; tenże Wierzbięta ma zapłacić 50 grz. gr pol. temuż Janowi Wiktorowi pod warunkiem wwiązania go do karczmy dziedz., w której obecnie siedzi karczmarz Waw. Szmit (ZCz. 9 s. 32-6).

1517 Jan Wiktor ustępuje Adamowi zw. Pierzchała z cz. dziedz. w Bilsku, K. i Ciechosławicach oraz cz. karczmy we wsi K., które mu przypadły po zm. ciotce Elżbiecie c. Wiernka i które pozyskał od innych osób. Jan wziął od Adama tunikę ciemnoczerwoną, siwego konia i 30 fl.; Adam Pierzchała z Bilska sprzedaje cz. spadku po ciotce Elżbiecie [był s. jej siostry Jadwigi Pierzchaliny] → Bilsko p. 3; 1519 Wierzbięta z Bilska przekazuje bratankowi Feliksowi dworzaninowi król. całe wsie: Bilsko, K., Białą i Wolę pod Ostrą Górą (ZCz. 9 s. 150-2); Feliks Wierzbięta z Bilska daje w dożywocie stryjowi Wierzbięcie z Przyszowej 3 grz. czynszu z karczmy Szmita we wsi K. (GS 1 s. 129); 1522 Zofia ż. Feliksa Zebrzydowskiego sprzedaje za 14 grz. Wierzbięcie z Bilska cz. spadku po ciotce [Elżbiecie], tj. cz. ww. dóbr oraz oprawy posagu i wiana opisanej tejże ciotce na Przyszowej (ZCz. 9 s. 329-30)³Elżbieta Wierzbięcina miała bardzo liczne rodzeństwo, bo aż 7 sióstr (→ Bilsko p. 3 1486, wówczas nie żyła już siostra Katarzyna) i br. Mikołaja, który zm. przed 1486 bez potomstwa. Stąd po 1511 tylu spadkobierców do jej cz. dóbr po ojcu, cz. po br. Mikołaju i cz. skupionych przez męża od jej sióstr Stachny i Małgorzaty (→ Bilsko); 1519, 1524, 1525 → p. 2; 1529 → p. 5; 1530 Szmit płaci pobór z karczmy dziedz. (RP k. 44); 1536 karczma w Bilsku zniszczona przez powódź → Bilsko p. 3⁴Niewątpliwie chodzi tu o karczmę K., ponieważ innej wówczas w Bilsku (właściwie k. Bilska) nie było. Wielka powódź, która zniszczyła wiele wsi, miała miejsce w 1534 r. Po powodzi K. najpewniej straciła charakter odrębnej osady, a jej role i łąki zostały włączone do Bilska.

5. 1529 z ogrodu Szmita i Bilska dzies. snop. wart. 1 grz. bpowi krak. (LR s. 44).