(1470-80 fabrica ferri in Gwaschyn, Gnaszin, 1538 minera Polecz, 1545 officina mineraria) kuźnica nad rz. Żarnową [Stradomką], zlikwidowana przed 1573 r., dziś Gnaszyn Dolny i Gnaszyn Górny częścią Częstochowy, 7 km na SW od centrum tego miasta.

1. [Pow. lel.]; 1470-80 par. Częstochowa (DLb. 3 s. 125).

2. 1470-80 → p. 3.

3. Własn. książęca, następnie kl. Paulinów na Jasnej Górze w Częstochowie. 1470-80 K. G. własn. ww. kl. z nadania Władysława Jag., położona nad rz. Żarnową. Posiada w swym otoczeniu bogate pokłady rudy i płaci klasztorowi po 6 gr czynszu rocznie. Przy kuźnicy na ww. rzece sadzawka obfitująca w ryby (DLb. 2 s. 222; 3 s. 125); 1538-65 K. P. Wymieniają rejestry poborowe (Zientara → Kuźnica, s. 269); 1545 Zygmunt I nadaje mistrzowi kuźniczemu Benedyktowi Połciowi, br. Grzegorzowi, Markowi i Adamowi „Nagnassinskie” [najpewniej = na Gnaszynie czyli z K. G.] i 19 robotnikom kuźniczym list bezpieczeństwa do Zielonych Świąt [24 V] z powodu gwałtów i ucisku ze strony kl. Paulinów z Częstochowy (MS 4, 7332); 1563 w K. P. 3 koła i 11 robotników (Rybarski → Kuźnica s. 325); przed 1573 likwidacja kuźnicy (Zientara → Kuźnica s. 269)¹W XVIII w. na miejscu kuźnicy założono wieś Gnaszyn (Mat. do WK s. 59).

7. J. Laberschek, Zasięg i charakterystyka rządów Władysława Opolczyka w północno-zachodniej części ziemi krakowskiej 1370-1391., Rocznik Muzeum Okr. w Częstochowie. Historia z. 1, 1985, s. 21-2; L. Wojciechowski, Najstarsze klasztory paulinów w Polsce, Studia Claromontana 11, Kr. 1991, s. 140-2.