(1439 ferrificium Jurga, 1470-80 fabrica Jurgowska, 1494 ferrificium Jurkonis, 1497 minera Jurgowska, 1519 kuźnica Swankowska, 1523 Kusznycza Sphankowska, 1529 Kvznycza Swanyek, minera Swankowska, 1598 officina ferri dicta Stara Kuźnica, Frankowska officina ferri) kuźnica leżąca u ujścia Bożego Stoku [Rzeniszówki] do Warty, od drugiej pol. XVI w. zwana też Starą Kuźnicą lub Frankowską, funkcjonująca do połowy XVII w., dziś wieś Stara Kuźnica (UN 205 s. 6), 6 km na NE od Koziegłów.

1. 1529 ks. siew. (LR s. 16); 1598, 1470-80 par. Koziegłówki (DLb. 2 s. 193; Akta wizytacji → Kuźnica, s. 34).

2. 1598 pleban z Koziegłów ma m. in. role w miejscu za kościołem Ś. Krzyża [w pobliżu Koziegłów] ciągnące się w kierunku kuźnicy zw. S. K. (Akta wizytacji → Kuźnica, s. 27).

3. Własn. szlach. w kluczu koziegłowskim, od 1519 bpów krak. 1439-40 kuźnica Jurgi w kluczu koziegłowskim; 1469, 1472 kuźnica bez nazwy → Kuźnica Kamienica; 1470-80 K. J. wymieniona bez danych (DLb. 2 s. 193); 1494 K. J. nad rz. Wartą → Kuźnica Pawłowska i Koziegłowy zamek p. 3b oraz uw. poniżej; 1497 Michał Brusiek kuźnik z K. J. ma zapłacić 22 1/2 fl. węg. mieszcz. z Żarek Janowi Mamiacowi, za które zobowiązuje się dać mu 20 wozów żelaza (OK 17 s. 301; Cracovia artificium suppl., cz. 3, s. 121, 124 - tylko wzm. o dłużniku z błędnym imieniem Andrzej); 1517 → Koziegłówki p. 5; przed 1519 Krystyn z Koziegłów wystawia przy w. na kuźnicę [Jurgowską] dla Andrzeja Swanka → 1599; 1519 K. S. przechodzi w ręce bpa krak. → Koziegłowy zamek p. 3b; 1523 Marusza z Rogowa¹→ Kuźnica Kamienica przyp. 1 zeznaje, że uzyskała 200 zł, które darował jej ugyecz [= stryj] ur. Krzczon [= Krystyn] Koziegłowski, i umarza zapis na Gniazdowie i na K. S. Krzczon ma jej jeszcze zapłacić 100 zł (BPAN rps 8814 k. 16v-7r); 1529 z K. S. czynsz w wysokości 6 1/2 grz. bpowi krak. (LR s. 16); 1599 kard. Jerzy Radziwił administrator bpstwa krak. potwierdza uczc. Adamowi Marciszowi, jego ż. Annie Bielskiej i ich s. Wojciechowi dożywocie na K. S. w kluczu koziegłowskim za czynszem rocznym 30 talarów. Adam przedkłada przyw. Krystyna z Koziegłów dla Andrzeja Swanka, od którego ojciec Adama Maciej Marcisz kupił tę kuźnicę (Kuraś, Materiały, 87).

5. 1529 dzies. pien. wart. 8 gr od kuźnika Swanka z kuźnicy plebanowi w Koziegłówkach (LR s. 122).

Uw. Na tożsamość K. J. z K. S. wskazują: położenie nad rz. Wartą, przynależność do tego samego klucza majątkowego Koziegłowskich i tej samej par. Koziegłówki. Źródła z l. 1472 i 1519 informują o istnieniu 2 kuźnic w dobrach koziegłowskich. Jedną z nich była napewno → Kuźnica Kamienica, drugą musiała być funkcjonująca stale K. Jurgowska czyli Swankowska. Co prawda w l. 1439-40 było tych kuźnic 4, ale wnet z dóbr koziegłowskich wyłączono → Kuźnicę Pawłowską, a o → Kuźnicy Podmiejskiej po 1470-80 brak wiadomości. Nie wydaje się prawdopodobne, aby przed r. 1519 Krystyn wystawił Swankowi przywilej na założenie nowej kuźnicy, skoro w r. 1497 dobrze prosperowała K. Jurgowska. Ten nie zachowany dok. Krystyna najpewniej dotyczył przekazania tejże kuźnicy w ręce Swanka. Jego przezwisko wyparło dawną nazwę kuźnicy. Przyjmuję ponadto, że przejściowo kuźnica ta była powiązana z dobrami mirowskimi, do których należała Kuźnica Pawłowska, co poświadcza wiadomość z r. 1494 (→ Kuźnica Pawłowska). Trudno bowiem inaczej tłumaczyć nazwę minera Jurkonis (przecież Jurga = Jurek). Potwierdzają to w sposób pośredni skomplikowane dzieje dóbr rodziny Koziegłowskich w końcu XV w. Z. Noga, Osadnictwo → Kuźnica, s. 241, błędnie lokalizuje kuźnicę Jurgowską w Rzeniszowie. Wieś ta w XV w. należała do bpa krak., nie mogli więc Koziegłowscy zakładać na jej terenie kuźnicy, gdyż nie była nigdy w ich rękach. Autor ten oparł się na danych z DLb. 2 s. 193, które w tym fragmencie są pomieszane (Długosz pisał np. o kościele w Rzeniszowie, którego nigdy tam nie było). Przed r. 1553 władający K. S. kuźnik Andrzej Swanek założył na surowym korzeniu za zezwoleniem bpa krak. kuźnicę w Sulikowie w ks. siew. zwaną później Kuźnicą Sulikowską, a w 1563 za zezwoleniem Zygmunta Augusta Kuźnicę Własną nad rz. Kamienicą w stwie olsztyńskim (Kuraś, Materiały, 22; MS 5, 2791), która z czasem przybrała nazwę Swankowskiej. O dalszych losach K. S. piszą Noga, Słownik → Kuźnica, s. 79-81 i Miczulski → Kuźnica, s. 468-9, 471-4, który Kuźnicę Jurgowską jako różną od K. S. lokalizuje hipotetycznie 5 km na SE od Koziegłówek, na nie mającym nazwy niewielkim dopływie Warty.