(1383 Elgotha, 1416 Lgotha, 1419 Logotha, 1453 Llgotha) 9 km na NW od Częstochowy.

1. 1383 dystr. krzepicki (DP 17); 1489, 1581 pow. lel. (RP k. 132v; ŹD s. 78); 1470-80 n., 1598 par. Kłobuck (DLb. 3 s. 124, 169; WR k. 349).

2. 1383 wieś Rosgonichowo [nieistn.] jest nowo lokowana w dąbrowach Przesiecice i Rosgonichowo, graniczących m.in. z E. w dystr. krzep. (DP 17); 1429 sadzawka; 1466-8 łąka zw. Siedlna Łąka → p. 3B; 1470-80 L. graniczy z Pierzchnem (DLb. 3 s. 124); 1475 L. k. Kłobucka → p. 3B; 1570 droga z Krakowa na Śląsk przez Olkusz i m.in. Częstochowę, L., Kłobuck i Krzepice (LDK s. 64).

3A. Własn. król. w kluczu olsztyńskim, od 1393 r. kl. Paulinów na Jasnej Górze. -a. Sprawy własnościowe. 1383 → p. 2; 1393 Władysław Jag. nadaje kl. Paulinów na Jasnej Górze wymienione imiennie wsie, m.in. L. oraz kąt bartny zw. Jamiska graniczący z tymi wsiami k. rz. Żarnowej (DP 31; DLb. 3 s. 124); 1466 Kazimierz Jag. zatwierdza przyw. Władysława Jag. z 1393 r. zawierający nadanie dla klasztoru Paulinów dóbr: Stara Częstochowa, Kawodrza, Grabówka, Szarlejka i L. (DP 2 w oprac. J. Zbudniewka).

3B. Własn. szlach., od 1471 kl. Paulinów. -a. Sprawy własnościowe. 1416-53 Mikołaj, Mikosz z L. ojciec Anny (ZK 312 s. 111-3, 115-7, 189, 376 zp, 380; 314 s. 52; 6 s. 341, 586; 146 s. 76, 163; Teut. 1a s. 263; DP 93; BN 14 600 - Kłobuck dok. kościelne; DLb. 3 s. 124, 169); 1416-20 Stanisław Kraska z L. br. Jakusza, Eleny i Dobrochny z L. (ZK 312 s. 111-3, 115-7, 145, 150, 153, 189; SP 2, 1669; GK 1 s. 91-2, 152); 1416-27 Jakub, Jakusz z L. br. Stanisława, Eleny i Dobrochny, sołtys z L. (ZK 312 s. 111-2, 115-7; 146 s. 76; Teut. 1a s. 263); 1416 Elena i Dobrochna siostry Stanisława i Jakusza z L. (ZK 312 s. 111, 113, 115-7); 1416 Mikołaj z L. uzyskuje 24 grz. długu na Stanisławie z L. Mikołaj stawił przed sądem 6 świadków, którzy złożyli przysięgę, że pożyczył on te pieniądze matce Stanisława (ZK 312 s. 113); 1418 Stan. Kraska z L. przeciwko Stanisławowi z Ogrodzieńca o zabranie 28 grz. (ZK 312 s. 145, 150, 153); 1419 Mikołaj z L. oddala roszczenia Stanisława z Ogrodzieńca o 10 grz. z tytułu zastawu w L. (ZK 6 s. 586); → p. 6; 1420 Mikołaj z L. ma zapłacić 15 grz. półgr Stanisławowi z Ogrodzieńca (ZK 312 s. 189); Stan. Kraska i Jakusz. dz. z L. zastawiają za 16 grz. i za pieniądze pozyskane przez niego od Stanisława całą ich cz. dziedziny w L. (ZK 312 s. 189); 1427 Jakub z L. sprzedaje za 150 grz. szer. gr Mikołajowi zw. Mikosz z L. cz. dziedziny w L. (ZK 146 s. 76); 1429 → Częstochowa klasztor (DP 93); Mikosz dz. L. oddala roszczenia Piotra z L. o zerwanie sadzawki i wyłowienie ryb na szkodę 20 grz. oraz o niwę z osiewkiem, która należy do dziedziny Mikosza i 30 grz. szkody za osiewek (ZK 312 s. 376).

1453 Jakub z Mokrej zapisuje ż. Annie c. Mikosza z L. 100 grz. posagu i tyleż wiana na połowie dóbr dziedz. w Mokrej (ZK 314 s. 52); 1466-8 [Jakub] Mokrski [wójt Kłobucka] zastawia kl. kłobuckiemu za 3 fl. i 1 grz. dzies. z ról folw. i łąkę zw. Siedlna Łąka w L. (Spominki klasztoru kłobuckiego, wyd. Z. Perzanowski, Rocznik Muzeum Okręg, w Częstochowie, Historia z. 1, 1995, s. 100-101, nr 15, 17, 22); przed 1470 Mik. Borzymowski przeor kl. Paulinów w Częstochowie kupuje od szl. Mikosza za 100 grz. dla kl. folwark w L. (DLb. 3 s. 124, 169)¹Mik. Borzymowski jako przeor poświadczony jest w l. 1459-60 (DP 147, 149); 1471 Mik. i Jan Gosławscy z L. sprzedają za 60 grz. klasztorowi [Paulinów] z Częstochowy cz. po matce w L. Jakub z Mokrej poręcza za ss. Łukasza, Jana i Sylwestra [Lasotę] zrodzonych ze zm. Anną [c. Mikosza z L.], że potwierdzą tę sprzedaż, gdy będą pełnoletni (ZK 314 s. 274-5); 1475 Jan, Łukasz i Lasota ss. ww. Jakuba odstępując od swego pow. wiel.,²Synowie Jakuba z Mokrej musieli wówczas zamieszkiwać w ziemi wiel., a przejąć Mokrą dopiero po śmierci ojca sprzedają za 50 grz. klasztorowi Paulinów z Jasnej Góry cz. dziedziny po matce w L. k. Kłobucka. Woźny sądowy wwiązuje klasztor w dziedzinę (ZK 314 s. 314-5); 1477 Mik. Gosławski [ongiś] z L. (Mp. 5 O 65).

3AB. Własność w całości kl. Paulinów w Częstochowie, -a. Sprawy własnościowe. 1470-80 w L. 13 1/2 ł. kmiec., z których płacone jest po pół grz. czynszu. Kmiecie oddają jajka, koguty, sery, sep, odrabiają powaby i inne robocizny. We wsi jest folwark klaszt. pozyskany za 100 grz. od szl. Mikosza przez przeora Mik. Borzymowskiego. Brak karczem i zagród (DLb. 3 s. 124, 169); 1471, 1475 → p. 3B; 1522 Feliks Trepka zwalnia kl. jako dz. Częstochowy [wsi] i L. ze sprawy o zbudowanie młyna poniżej sadzawek Trepki na rz. Białej w należącej do niego wsi Białej i puszczenie wody przez jego dziedzinę. Zezwala młynarzowi wypasać bydło w jego dobrach (ZK 317 s. 230); 1529 czynsz z L. w wysokości 4 grz. dla kl. Paulinów (LR s. 276); 1537 → Kalej p. 3; 1550 Wojciech prowincjał kl. częstochowskiego przeciwko Idziemu Żeromskiemu dz. cz. Pierzchna w pow. lel. o skoszenie łąki w L. (ZK 322 s. 555-7).

3ABb. Kmiecie. 1470-80 → p. 5; 1532 kmiecie z L. odrabiają kilka dni rocznie i dają owies do stwa olsztyńskiego (AG ASK LVI 02); 1537 → Kalej p. 3; 1564 w L. 6 kmieci, którzy oddają po 2 korce owsa miary mstowskiej dla zamku olsztyńskiego i dają po 1 korcu owsa stacji w razie przybycia króla (LK 2 s. 38).

4. 1427 Jakub sołtys z L. sprzedaje za 80 grz. Mikoszowi z L. sołectwo w L. (Teut. 1a s. 263)³L. Wojciechowski → p. 7, s. 134, nie ma racji twierdząc, iż L. była lokowana na pr. pol.

5. 1448 kościół par. w Kłobucku pobiera dzies. snop., m.in. w L. → Kłobuck p. 5aa; 1454 do uposażenia kl. kan. reg. w Kłobucku należy m.in. dzies. snop. w L. → Kłobuck p. 5aa; 1470-80 dzies. snop. i kon. po 2 kity z 13 1/2 ł. kmiec. wart. 10 grz. i z folwarku w L. dla kl. kłobuckiego. Kmiecie odwożą dzies. własnymi wozami do stodoły wskazanej przez klasztor (DLb. 3 s. 124, 169); 1471-87 kl. kłobucki pobiera dzies. snop. m.in. z L. → Kłobuck p. 5aa; 1529 dzies. snop. z L. wart. 1 grz. dla kl. kan. reg. w Kłobucku (LR s. 326).

6. 1419 świadkowie Stanisława z L.: Mikołaj z Wręczycy, Stanisław z Grodziska, Jaszek z Pierzchna i Wawrzyniec z Jackowa [woj. sier.] oraz Szymek i Maciej z Wierzchowiska zeznają, że Stanisław z L. nie ukradł Urszuli ż. Zbinka z Krakowa złotego pierścienia wart. 3 grz. i białych sukien wart. 2 grz. (GK 1 s. 91); Stanisław z L. zobowiązuje się zapłacić w wyznaczonym terminie 3 grz. tejże Urszuli (GK 1 s. 152); tenże Stanisław zobowiązuje się zapłacić 1 kopę gr Pakoszowi i Mikołajowi wieżnym (custodibus turris) z racji wieżnego (SP 2, 1669).

7. L. Wojciechowski, Najstarsze klasztory paulinów w Polsce, Studia Claromontana 11, 1991, s. 133-4.