LGOTA

(przed 1370 Lgotha - z zapiski z XV w., 1402 Lgotha, 1427 Logotha, 1430 Logtha, Ilgotha, 1432 Elgota, 1437 Elgotha, 1441 Lijgotha, 1447 Llgota) 8 km na S od Olkusza.

1. 1402 ziemia krak. (ZK 3 s. 464); 1489, 1530, 1581 pow. krak. (RP k. 131v; k. 4; ŹD s. 36); 1470-80, 1529, 1598 par. Płoki (DLb. 2 s. 46-7; LR s. 322 - meszne; WR k. 409).

2. 1493 górnik ołowiu Jan Rykała z L. (Cracovia artificum suppl., cz. 3, s. 120, 124); 1495-8 Stan. Kochan żupnik kopalni ołowiu w L. (GK 25 s. 193; RP k. 33r); 1495 Maciej woźny sąd. zeznaje, iż w L. Pawła Balickiego przy kopalni ołowiu należącej do Stan. Szworca nie widział w komorze [?] huty ołowiu (nullam mineram plumbi in camera ipsius Stanislai Sworcz). Hutę tę [piec do wytopu] zabrał gwałtem Szworcowi Bieniasz Pogórski bez wiedzy i zgody Stan. Kochana żupnika kopalni ołowiu w L. Woźny znalazł ją we dworze Pawła Balickiego i nałożył areszt (GK 25 s. 193); 1503 transport ołowiu z L. do Krakowa (Cracovia artificum suppl., cz. 3, s. 120); 1510 rola zw. Pacierzowska w L. → 3B; 1523 kopalnie ołowiu (montes plumbifodinarum) w Gorenicach, L. i Ostrężnicy → p. 3B.

3A. Własn. szlach. 1402 z podziału dóbr między Mikołajem z Zagórzan [i Balic pow. wiśl., h. Topór] a ss. Hynkiem i Janem, Mikołajowi przypada m.in. wieś L. w ziemi krak. Synowie winni zapłacić ojcu 120 grz. gr pras., → też Czyżówka p. 3 i Gorenice p. 3 (ZK 3 s. 464); 1409 → p. 5; 1441 Mikołaj z Balic [pow. wiśl., h. Topór s. Mikołaja z Zagórzan] sprzedaje za 600 grz. br. Janowi z Balic dobra L., Płoki i Czyżówka w ziemi krak. oraz Polanki [dziś Palonki], Zawada [par. Janina] i Balice [wszystkie trzy w pow. wiśl.] (ZK 11 s. 528); 1447 Żegota i Jan z Balic odstępują br. Hynkowi i bratankowi Pawłowi przypadające im z podziału Płoki, L. i Czyżówkę (ZK 146 s. 508); 1447-95 Paweł Balicki z L. i Balic [w pow. wiśl.] tenut. Wolbromia 1471-76 (ZK 146 s. 508; 151 s. 237; 16 s. 107, 127; GK 14 s. 302; 18 s. 751; 19 s. 56, 78, 143-4, 196, 414, 431, 433, 466-8, 473-4, 653; 20 s. 405, 413, 433, 533-4, 564, 568, 572-4, 579-80; 22 s. 358-9; 25 s. 193; Teut. 3 s. 472); 1463 Marcin Szyja kmieć z L. w sprawie z Pawłem z L. (ZK 16 s. 107, 127).

1470-80 w L. łany kmiece, zagrody i karczmy (DLb 2 s. 46-7); 1471 Paweł Balicki z L. ustępuje Mik. Hynkowi z Gorenic z zastawu we wsiach Ostrężnica i Gorenice, który miał właśnie od Hynka (GK 19 s. 433); br. Piotr starszy i Piotr młodszy Szafrańcowie z Pieskowej Skały w imieniu młodszych braci Krzysztofa i Stanisława zastawiają na rok za 650 fl. węg Pawłowi Balickiemu z L. m. Wolbrom z cłem (GK 19 s. 466-7 zp); Paweł Balicki z L. zobowiązuje się zapłacić Stanisławowi z Młodziejowic 160 grz. w ciągu 2 lat pod rygorem wwiązania go do połowy L. (GK 19 s. 467-8 zp); → Kwaśniów p. 3 (GK 19 s. 473-5); 1472 L. należąca do [Pawła] Balickiego skazana na karę król. XIV za odbicie ciąży i nie zapłacenie wiardunkowego (GK 19 s. 653); 1476 Paweł Balicki z L. tenut. w Wolbromiu zobowiązuje się zapłacić Stanisławowi z Młodziejowic 200 fl. węg. w złocie jeśli do Bożego Narodzenia zapłaci 150 grz., wówczas pozostałe 50 fl. może spłacić w ciągu najbliższych ośmiu lat, a jeśli w tym terminie nie zapłaci, da Stanisławowi wwiązanie w 200 fl. węg. do L. (GK 20 s. 533-4); tenże wydzierżawia na 4 lata za 100 grz. sław. Janowi czyli Hanuszowi Schotczowi mieszcz. krak. wieś L. (GK 20 s. 564); Paweł z Balic ma uwolnić z poręki Absalona Balickiego z Krępic [pow. wiśl.] uczynionej br. Piotrowi i Stan. Szafrańcom z Pieskowej Skały z racji sumy posagowej 200 fl. węg., którą Paweł pobrał za swą ż. Zofię siostrę tychże Szafrańców i będzie musiał zwrócić, gdy małżeństwo okaże się bezdzietne. Jeśli nie uwolni Absalona z poręki i ten spotka się z trudnościami ze strony Szafrańców, da mu wwiązanie do połowy L. (GK 20 s. 579-80); 1486 Andrzej s. Pawła z Balic, ręcząc za br. Jana i siostry Wichnę i Barbarę oświadcza że pobrał od ojca 100 grz., które ten zapisał jego zm. matce z racji posagu na dziedzinie L. Zobowiązuje się również pod zakładem 200 grz. nie stawiać przeszkód ojcu i macosze Zofii z racji poczynionego przez ojca na rzecz macochy zapisu posagu i wiana na dobrach L. (GK 22 s. 358-9). 1489 w L. pobór z 10 ł. (RP k. 131v); 1490-97 pobór w cz. Balickiego w L. z 5 ł. ; 1499 pobór z 4 1/2 ł.; 1500-1, 1507-9 pobór w cz. Balickiego w L. z 4 ł. i 1 kwarty; 1510-14 pobór w cz. Balickiego w L. z 3 1/2 ł. i 1 kwarty; 1515, 1517 pobór w cz. Balickiego z 3 1/2 ł.; 1518, 1520 brak danych o poborze w L. (ŹD s. 433; RP k. 3r, 33r, 66r, 105r, 145v, 158r, 172r, 188r, 202r, 222r, 241r, 270v, 319r, 333v-334r, 363r, 536v, 565v, 591v-592r, 620v, 706v, 728r-v, 786v, 805v, 844v); 1495 → p. 2; 1496 Mik. Balicki dz. cz. L. (RP k. 66r); 1512 Zofia wd. po zm. Pawle z Balic odstępuje za 250 fl. Piotrowi Radziejowskiemu swe prawa do L., które ma zgodnie z zapisem od zm. męża (ZK 369 s. 1-2); 1514 Piotr Radziejowski dzierżawca L. odstępuje za 250 fl. Stan. Szafrańcowi z Pieskowej Skały swe prawa do L. nabyte od Zofii Balickiej wd. po Pawle Balickim; 1516 tenże Szafraniec. i (jego siostra] Zofia Balicka wwiązują Pawła Kaufmana dz. Gorenic rajcę krak. do dóbr L. (ZK 25 s. 30, 259); 1526, 1530 → p. 3B.

3B. Własn. mieszczan krak., od 1430 szlach. w rękach Balińskich. Przed 1370 przyw. Kazimierza W. dla dziedzica Niesułowic i L. (ZK 146 s. 41-2); 1427 Hanusborg mieszcz. z Krakowa oddala przez okazanie przyw. Kazimierza W. opieczętowanego pieczęcią majestatyczną roszczenia swego br. przyrodniego Jana s. Jana z Chełmu do cz. dziedz. w Niesułowicach i L., gdyż posiada je po ojcu, a nie po matce [Katarzynie] (ZK 146 s. 41-2); 1430 tenże sprzedaje za 250 grz. Paszkowi z Balina Niesułowice i 4 kmieci w L.; tenże Paszek ma zapłacić Hanusborkowi 70 grz. pod rygorem wwiązania go do połowy Niesułowic i połowy czterech kmieci w L. (ZK 146 s. 197-8); 1447 Jan z Balina [s. Paszka] zastawia za 20 grz. na rok Spytkowi z Regulic 2 kmieci Mileja i Stanka w Niesułowicach i 2 kmieci Mik. Targaja i Andryszowica w L. (GK 10 s. 287-8); 1448 Spytek z Regulic i z Grodźca [par. Regulice] odstępuje za 20 grz. Klarze ż. Mik. Wojcieskiego z zastawu w Niesułowicach i L., który ma od Jana z Balina (GK 10 s. 312); Jan z Balina uwalnia Klarę ż. Mik. Wojcieskiego ze sprawy o zastaw w Niesułowicach i L. (GK 10 s. 354); 1448-51 Klara dz. L. i Niesułowic c. Paszka z Balina siostra Doroty i Jana z Balina ż. Mik. Wojcieskiego z Wojcieszyc [pow. sand.] (GK 10 s. 312, 354; 11 s. 450-52; ZK 14 s. 35-8).

1451 ww. Klara odstępuje Mikołajowi z Balina s. Szawła cz. w Balinie w zamian za cz. w Niesułowicach i L. (ZK 14 s. 35-6); Jan z Balina sprzedaje za 150 grz. Mik. Wojcieskiemu z Wojcieszyc i jego ż. Klarze a swej siostrze cz. dziedzin w Niesułowicach i L. (ZK 14 s. 37; GK U s. 450-1); 1470-80 → p. 3A; 1476 → Balin p. 3 (SP 2, 4163); 1476-88 Ścibor z Balina dz. L. s. Klary i Mik. Wojcieskiego (SP 2, 4163; GK 20 s. 904-5 zp; ZK 20 s. 451); 1479 Ścibor z Balina zastawia za 200 fl. węg. w złocie sław. Wincentemu Pawczerowi mieszcz. krak. całe Niesułowice i cz. w L. (GK 20 s. 904-5 zp); ww. 1488 Ścibor sprzedaje za 350 fl. węg. Mikołajowi z Niesułowic wieś Niesułowice i 4 ł. w L. (ZK 20 s. 451); 1489 → p. 3A; 1490-1501, 1507-15, 1517-18, 1520 pobór w cz. Niesułowskiego w L. bez danych (ŻD s. 433; RP k. 3r, 33r, 66r, 105r, 145v, 158r, 172r, 188r, 202r, 222r, 241r, 270r, 319r, 333v-334r, 363r, 536v, 565v, 591v-592r, 620v, 706v, 728r-v, 783v, 805v, 844v); 1495 Stan. Kaptur z L. i Jan Andrzyczka (Andriczka) z Niesułowic (OK 17 s. 133); 1508 Katarzyna wd. po Mik. Niesułowskim dzierżawczyni z L. (ZK 22 s. 53); 1510-18 Feliks Niesułowski z Niesułowic i L. br. Piotra i Leonarda (ZK 368 s. 752-3; 158 s. 425); 1510-27 Piotr Lgocki zw. też. Niesułowskim z L. i Niesułowic br. Feliksa i Leonarda, mąż Kataryzny (ZK 22 s. 87; 26 s. 45, 498-9, 587; 27 s. 192-3, 259-61; 368 s. 752-3; 369 s. 543-4).

1510 br. Feliks, Piotr i Leonard zw. Niesułowscy dz. z Niesułowic i L. dzielą się dobrami pod zakładem 200 grz. Feliksowi przypadają kmiecie: Piotr Kluczowski, Jan Dąbek i Stan. Rak w Niesułowicach i opust. [role zw.] Krasołkowskie tamże oraz kmieć zw. Śląski (Slaszkij) w L., Piotrowi kmiecie Jan Szypień (Schijpien), Wawrzyniec i [role zw.] Rakowskie i Rodakowskie, oraz kmieć Stan. Kluczowski w L., Leonardowi cały dwór w Niesułowicach z rolami folw., łąkami i sadzawkami z dawna do dworu należącymi z którego spłacił braci oraz kmiecie Maciek i Stan. Woroździec (Worosdiecz) w Niesułowicach, opust. [rola zw.] Koszykowskie tamże, oraz karczmarz Andrzyczka (Andriczka) w L. i rola zw. Pacierzowska tamże. Lasy w obydwu wsiach pozostają wspólne (ZK 368 s. 752-3); 1511 Katarzyna ż. Piotra Lgockiego (ZK 22 s. 87); 1518 Piotr Niesułowski dz. Niesułowic i L. sprzedaje za 12 grz. szl. Pawłowi Kauffmanowi rajcy krak. rolę w L. na której siedzi Stan. Kluczowski (ZK 26 s. 45); 1521 Paweł Kauffman dz. Balina, Gorenic, Ostrężnicy, Lgoty i cz. w Wielkiej Modlnicy (ZK 26 s. 335); 1522 Paweł Kauffman z Gorenic i L. odstępuje Piotrowi Niesułowskiemu kupioną od niego rolę w L. na której siedzi Stan. Kluczowski (ZK 26 s. 498-9); 1523 Jan Jordan z Zakliczyna wydzierżawia Pawłowi Kaufmanowi kupcowi krak. swoje wsie w ziemi krak. Gorenice, L. i Ostrężnicę wraz z kopalniami ołowiu z tytułu długu 1400 fl., który zaciągnął u tegoż Kaufmana jeszcze ojciec Jana Mikołaj Jordan za 50 grz. rocznie (J. Ptaśnik, Bonerowie, Rocznik Krak. 7, 1905, s. 27; GK 37 s. 31-2); 1525 → Gorenice p. 3 (ZK 27 s. 125-6).

1526 Paweł Kaufman rajca krak. dz. w L. odstępuje za 600 fl. węg. w złocie Piotrowi Niesułowskiemu z Niesułowic swe prawo do wsi L. pozyskane wcześniej od Zofii, [z Szafrańców] Balickiej z Pieskowej Skały wd. po Pawle Balickim (ZK 27 s. 192-3); 1527 → Gorenice p. 3 (SP 6, 404); 1530 pobór w L. z 3 1/2 ł. i 1 karczmy dorocznej (RP k. 4); 1529 Jan Jordan z Melsztyna odstępuje Andrzejowi Tęczyńskiemu swe prawa do połowy Ostrężnicy, Gorenic i L.; 1531 Piotr z Niesułowic odstępuje temuż Andrzejowi swe prawa do L. po Piotrze Kaufmanie (Kurtyka, Latyfundium → p. 7, s. 134).

5. 1409 Maciek z Bolechowic włodarz bpa krak. przeciwko Mikołajowi „de Bosrzinecz” [nie zident.] o wymłócenie gwałtem dzies. [snop.] w L. i przeciwko Janowi i Klemensowi kmieciom z Gorenic o dzies. w L. wart. 11 grz. (GK 1a k. 142v); 1437 → Gorenice p. 5 (OK 5 k. 240v); 1470-80 dzies. snop. z łanów kmiec., zagród i karczem pobiera pleban w Płokach (DLb 2 s. 46-7); 1529 70 korcy owsa z racji mesznego z wsi: Psary, L., Niesułowice i Płoki łącznie dla pleb. w Płokach; dzies. snop. z ról folw. w L. wart. 2 1/2 grz. dla pleb. w Płokach (LR s. 322).

7. J. Kurtyka, Tęczyńscy, Kr. 1997, s. 68, 71, 164; tenże, Latyfundium Tęczyńskie, Kr. 1999, wg indeksu; J. Laberschek, Osadnictwo średniowieczne. Początki Trzebini, [w:] Trzebinia. Zarys dziejów miasta i regionu, Kr. 1994, s. 55, 58, 61-5, 69, 72, 74-80, 82, 84, 86-7; D. Molenda, Górnictwo kruszcowe na terenie złóż śląsko-krakowskich do połowy XVI wieku, Wr. 1963, s. 189.