klasztor kanoników regularnych reguły augustiańskiej zwanych Braćmi od Pokuty Błogosławionych Męczenników, także „rogaczami”, „markami” lub „cyriakami” ([ok. 1262-6] Lubichowa, Lubechowa z kopii z XVII w., 1295 Lybychowa, pozostałe formy nazwy miejscowej → Libichowa), położony na terenie wsi Trzciana, która na przełomie XIV i XV w. wyodrębniła się z → Libichowej (w XV w. była nazywana Trzcianą, L., Trzcianą alias L.), 14 km na SW od Bochni.

1470-80, 1489 n., 1581 pow. szczyrz. (DLb. 3 s. 469; RP k. 143v; ŻD s. 54); 1325 n., 1470-80, 1529, 1598 n. par. własna przy klasztorze, przeorat zw. też prepozyturą (MV 1 s. 119, 190, 298; DLb. 1 s. 126; 2 s. 178; 3 s. 469; LR s. 85-6; WR k. 181); 1327 dek. Niegowić (MV 1 s. 298); 1335-6, 1341, 1346-54 dek. Szczyrzyc (MV 1 s. 369, 379, 392; 2 s. 178, 191 i wg ind.); 1353-8 dek. Niegowić (MV 2 s. 256, 264, 271, 279, 287, 295); 1373, 1598 dek. Lipnica Murowana (MV 9 s. 3, 23; WR k. 181).

a. Fundacja, klasztor i jego uposażenie, sądownictwo prep. [1262-6] br. Wysz kan. krak. i komes Dzierżykraj i intencji zbawienia swego rodu (pro salute consanguinitatis nostre)¹Dzierżykraj i Wysz byli ostatnimi męskimi przedstawicielami swojego rodu. Dzierżykraj miał tylko jedną c. Bogusławę, która przed 1288 r. została wydana za mąż za komesa Mironiega syna Dzierżykraja kaszt. połanieckiego. Mironieg zrezygnował wówczas z pretensji do wsi Muszyna i Świniarsko, zapisanych przez zmarłego Wysza na rzecz dóbr stołowych biskupstwa krakowskiego. Z ręką Bogusławy Mironieg przejął Niegowić, po nim zaś dziedziczyli tę posiadłość jego potomkowie po mieczu, m.in. Jan Pakosławic z Niegowici h. Półkozic → 1360 (KK 1, 89-90; Kurtyka, Krąg → p. e, s. 49-51, 61) fundują kl. i kościół zakonu braci mniejszych [Braci od Pokuty Błogosławionych Męczenników] pod wezw. Ś. Małgorzaty w L. i uposażają go dobrami ziemskimi → Libichowa p. 2. Prędota bp krak. daje klasztorowi dzies. [z wsi powstałych] na nowych porębach oraz [prawo udzielania] odpustu do 40 dni, zaś ks. Bolesław Wstydl. zatwierdza fundację i nadaje kl. imm. sąd. i ekon. (KK 1 s. 87-8, akt znany z kopii z datami 1201 i 1250, której podstawą był zapewne fals. z końca XIII w., zestawiający niespójną grupę świadków współczesnych fundacji i nie odpowiadających dacie 1250; dyskusja w sprawie datowania: Mieszkowski, Krytyka → p. e, s. 151-5; Mieszkowski, Studia → p. e, s. 117; Kurtyka, Krąg → p. e, s. 47-50: datowanie 1262-6, może 1262-3; Wroniszewski, Prebenda → p. e, s. 177-9: datowanie 1264-6; Starnawska, Między Jerozolimą → p. e, s. 149-50); 1266 fundacja klasztoru [?] (Wizytacja klasztoru z 1748 r., AMetr., AV 33 s. 382; cyt. za Bruździńskim, Kanonicy regularni → p. e, przypis 38, w druku)²Późniejsze źródła zakonne (z 2. połowy XVIII w.) wymieniają także rok 1282 jako datę fundacji (Bruździński, Kanonicy regularni → p. e, przypis 38, w druku). Klasztor na pewno istniał w 1288, skoro wówczas nie żyli już jego fundatorzy Dzierżykraj i Wysz → przypis 1.

1295 pap. Bonifacy VIII bierze pod swoją opiekę i potwierdza posiadłości zakonu Braci od Pokuty Błogosławionych Męczenników reguły augustiańskiej przy kl. Ś. Marka w Krakowie i Ś. Małgorzaty w L. (Bullarium 1, 921; Mp. 1, 125); 1325/6-7, 1327, 1335-7, 1341, 1346-58, 1350-1, 1354-5 → p. c; 1360 na prośby posła król. Jana [Pakosławica] z Niegowici papież zgadza się na przyznanie [prawa do udzielania] zwyczajowych odpustów klasztorowi „marków” Ś. Małgorzaty w L., ufundowanego przez przodków Jana, którzy w klasztorze zostali też pochowani (MV 3, 396; Bullarium 2, 1006).

1398 kmiecie z → Kamionny [p. 6] wyspowiadani przez Macieja zakonnika z L. przeciwko Klemensowi z Kurowa (SP 8 uw. 264/42); 1400 pap. Bonifacy IX poleca wprowadzić Pawła s. Wacława kan. kl. [Braci] Od Pokuty Błogosławionych Męczenników w L. w diecezji krak. w posiadanie kościoła par. w → Dębnie wraz z kościołem filialnym w → Harklowej oraz kaplicami w Knurowie i Szlembarku. Paweł został prezentowany przez przeora z L. po zakonniku Piotrze, który przeszedł do kościoła par. w Muszynie. Kl. w L. od dawna posiada pr. prezentowania plebanów w tych wsiach (ZDK 1, 147; Bullarium 3, 688; T. M. Trajdos, O pierwszym znanym plebanie Muszyny, Almanach Muszyny, [7], 1997, s. 12-6).

1416-7 proces o sołectwo w → Libichowej [p. 4] (Parva Lubochowa); 1422 Jaszek z Buczyny jako pozywający nie stawił się ze świadkami przeciwko przeorowi Wacławowi, który twierdzi, że [poddani kl.] nie powinni pracować przy młynie [w Pierzchowcu, gdzie odrabiali robociznę dla króla → 1511] (ZK 7 s. 205).

1443 Andrzej ze Zbigniewa [dziś Zbydniów] procesuje się z Maciejem prep. z L. o zbiegłych kmieci (ZK 12 s. 144); tenże Maciej oddala pozew ww. Andrzeja o [właściwy] sąd, zaś sąd grodzki krak. kmieci z wsi prepozyta., jako pozwanych przez Andrzeja i jego służebnika (familiaris) Piotra, odsyła do sądu patrymonialnego we dworze prep., który ma rozpatrzyć sprawę w ciągu 2 tygodni, w przeciwnym zaś przypadku prep. w ciągu 4 tygodni ma udowodnić przywilejem egzempcję kmieci od jurysdykcji grodzkiej (GK 8 s. 443-4); 1449 Jan prep. i konwent z L. procesują się z Janem z Ujazdu (ZK 147 s. 205); granica między Ujazdem a Rdzawą dochodzi do wielkiej drogi krzyżowej prowadzącej do Łąkty Dolnej i do Ujazdu i wg znaków biegnie potokiem do klasztornych dóbr trzciańskich i stąd potokiem prowadzi do innego potoku (ZCz. 4 s. 26); 1452 Anna wd. po Grzegorzu z Lipnicy przeciwko Kasprowi prep. z L. (GK 11 s. 769, 783, 829, 849, 875, 890); 1453 Mikołaj prep. z L. procesuje się z Piotrem Łapką z Łapanowa o zagarnięcie 2 wołów wart. 3 grz. i pocięcie postronków (GK 12 s. 140, 157, 168); 1454 Jan z Czyżowa [pow. sand.] star. i kaszt. krak. ustanawia wadium 60 grz. w sporze ww. Piotra i jego s. Urbana z prepozytem, nakazując mu skosić siano na swoich łąkach [k. Kamionnej Łapki], które kosił od dawnych czasów. Gdyby Łapka uczynił to wcześniej, ma zwrócić siano (GK 12 s. 334).

1463-5 → Libichowa; 1465 Mikołaj generał zakonu wystawia dok. w L. in conventu nostro (Archiv Pražské Metropolitní Kapituly. II. Katalog listin a listů z let 1420-1561, zpr. J. Eršil, J. Pražák, Praha 1986, nr 215); 1467 Filip pleb. z Bieżanowa w imieniu Jakuba Dąbrowskiego kan. krak. pozywa Jana prep. z L. o 7 grz. długu (OK 12 k. 816); 1468 prep. Jan zobowiązuje się wykupić w ciągu roku kielich od Kuczy, księgi Moraliów ś. Grzegorza [I Wielkiego papieża: libri moralia sancti Gregorii] od pana Arnolfa [z Mirzyńca w ziemi przem., profesora Ak. Krak.], księgi z kazaniami (libri sermocinales) od presbitera Jana, następnie zaś winien pod karą ekskomuniki zwrócić kielich i księgi kl. Ś. Marka w Krakowie oraz dać mu 2 woły i 2 jałówki (OK 12 s. 912-3); 1469 bp krak. Jan [Lutkowic z Brzezia w Wielkopolsce] wyrokuje w ww. sporze, postanawiając, iż Jan prep. z L. alias Trzciany winien pod karą ekskomuniki natychmiast zwrócić klasztorowi Ś. Marka księgę Moraliów [Ś. Grzegorza I Wielkiego], dwie księgi z kazaniami i jeden kielich, które zastawił będąc przeorem kl. Ś. Marka. Ponadto bp nakazuje przeorowi i konwentowi Ś. Marka wybrać zgodnie z regułą generała czyli starszego (generalem ipsorum seu seniorem iuxta regule eligere) zakonu i prezentować go bpowi [do zatwierdzenia] Poleca ponadto by wszelkie kosztowności i rzeczy były przechowywane w skarbcu klasztornym (Ep. 1 k. 24v); Stanisław zakonnik z L. w imieniu Jana prep. i konwentu z L. zastawia Jakubowi Dąbrowskiemu kan. krak. dzies. z Trzciany z racji 2 grz. pozostałego do spłaty długu (OK 12 s. 979).

1470-80 w diecezji krak. dwa klasztory Braci od Pokuty Błogosławionych Meczenników reguły augustiańskiej: Ś. Marka w Krakowie i w Trzcianie w pow. szczyrz. Rok fundacji kl. w Trzcianie i osoba fundatora Długoszowi nie znane. Kl. uposażony na Trzcianie, liczy 12 zakonników. Do kl. przyłączony kośc. par. w Trzcianie wraz z uposażenieniem. W kl. [kościele?] chrzcielnica. W przypadku wakansu nowy prep. jest ustanawiany przez konwent Ś. Marka w Krakowie [→ 1474, p. c] (DLb. 1 s. 3; 3 s. 468-9); do kl. w Trzcianie należą wsie Trzciana alias L., Glinik i Żyznówka (DLb. 1 s. 125-6; 2 s. 178; 3 s. 469); w Żelkowie w par. Bolechowice sołectwo należy do ww. kl. Ś. Marka lub kl. w Trzcianie (DLb 2 s. 8); w Gliniku i Trzcianie folwarki klasztorne → p. c.

1500 Zbig. Łapka z Kobylca zwróci 45 fl. węg. Janowi Libichowskiemu prep. generalnemu w Trzcianie albo da mu w zastaw młyn i karczmę w Przegini (GK 27 s. 1395-6); 1511 poddani kl. w Trzcianie z wsi Trzciana, Glinik i → Libichowa mają od dawna obowiązek świadczenia robocizn na rzecz wsi król. Pierzchowiec [w podrzęctwie niepołomskim] (MS 4, 1110); 1514 br. Jan i Marcin Strzeleccy z Łąkty Nowej [Dolnej] postanawiają, iż czynsz 1 grz. opłacany na rzecz kl. w Trzcianie z łanu Jakuba Oświęcimka w Łąkcie, do tej pory płatny w ratach co kwartał, będzie płacony raz do roku na ś. Marcina; 1516 Jan prep. i Stanisław kaznodzieja z kl. w Trzcianie oraz Marcin Strzelecki jedyny dziedzic z Łąkty Dolnej potwierdzają układ w sprawie płacenia klasztorowi 1 grz. czynszu [z Łąkty]; Jan przeor i ww. Stanisław oraz ww. Marcin porozumiewają się w sprawie zniesienia ww. czynszu z powodu nowego rozgraniczenia Trzciany od Łąkty, Marcin ustąpił bowiem klasztorowi i zgodził się na przyłączenie do Trzciany cz. Łąkty (OK 35 s. 64-5, 817; MS 4, 23169, 23176); 1523 Jan Jordan z Zakliczyna i Osieczan s. zm. Mik. Jordana kaszt. wojn. zobowiązuje się zwrócić kl. Ś. Marka w Krakowie w ciągu 4 lat sumę 400 z 500 fl., za które zastawił klasztorowi czynsze 10 grz. z Osieczan i 5 grz. z wójtostwa w Tymbarku. Pozostała suma 100 fl. została już spłacona przez zm. [1521/2] Mik. Jordana na ręce zm. Jana prep. z Trzciany (Ep. 7 k. 380).

1529 czynsze pobierane przez prep.: w Trzcianie z karczmy wart. 4 grz., z młyna wart. 1 kopy gr i od kmieci wart. 1 1/2 grz. 6 gr, w Glinniku z karczmy wart. 1 kopy i od kmieci wart. 2 grz. 15 gr, w Żyznówce od 8 kmieci po 9 gr, łącznie wart. 1 1/2 grz., w Libichowej z młyna wart. 1 kopy, z karczmy wart. 1 1/2 grz. i od 4 zagr. wart. 4 grz., w Bedlnej od 8 kmieci wart. 2 grz 20 gr, w Sieradzce od kmiecia czyli z karczmy wart. 1 kopy 8 gr, w Ujściu (Vshczye, wieś zanikła, par Niegowić) od 1 kmiecia wart. 1 grz. i z 1/2 młyna wart. 1 grz., w Cichawce od 1 zagr wart. 30 gr (LR s. 85-6); dochody prep. (czyli uposażenie parafii w Trzcianie) → p. c.

1535 Achacy Jordan z Bobowej i Ilmanowej oddaje parafię w → Ilmanowej [Nowej, p. 5] konwentom „marków” z Krakowa i Trzciany, zachowując jednak dla swej rodziny pr. patr.: patronowie parafii będą prezentowali na plebana jednego z braci tych konwentów wysuniętego przez prep. z Trzciany i przeora z kl. w Krakowie (OK 61 s. 930); 1539 Zygmunt I zatwierdza dok. z → 1514 i → 1516 w sprawie czynszu dla kl. w Trzcianie (MS 4, 19825, 19831); 1545 Zygmunt I nadaje w dożywocie Marcinowi Strzeleckiemu z Łąkty Nowej „foralia vulgo targowe” w Trzcianie kl. Ś. Marka w Krakowie (MS 4, 7529).

1564 poddani z wsi prep. trzciańskiego Trzciana, Glinik i Żyznówka nie dają spy, a kiedy koszą siano i żną zboże na folw. w Pierzchowcu w tenucie niepołomskiej, dostają chleb i piwo (LK 1 s. 90); 1576 granice pomiędzy Trzcianą a Ujazdem biegną m.in. k. Trzciany, Glinika i Żyznówki, należących do kl. w L. (ZK 408 s. 328); 1581 Trzciana własn. opata szczyrz. [błędnie zamiast prep. w L.-T.] (ŹD s. 54).

b. Przeorzy czyli prepozyci, jednocześnie plebani, i zakonnicy kl. w L.-T. 1325-1327 przeor Piotr (MV 1 s. 119, 190); 1350-1, 1354-5 przeor NN (MV 2 s. 319, 390, 406, 423); 1398 zakonnik Maciej (SP 8 uw. 264/42); 1400 przeor NN, zakonnicy Paweł Wacławowic pleb. w Dębnie, Piotr pleb. w Muszynie (ZDK 1, 147).

1416-7 przeor Jan (Teut. 1a s. 19, 21, 25, 27).

1418-22 przeor Wacław, do → 1418 pleb. w par. Jabloneč [Czechy] (ZK 7 s. 205); 1418 mnich Benedykt profes z kl. Ś. Krzyża Braci de Poenitentia Beatorum Martyrum [w Pradze] prezentowany na par. Jabloneč, wakującą po przejściu mnicha Wacława na prepozyturę w L. (Libri confirmationum ad beneficia ecclesiastica Pragensem per archidioecesim, 7 (1410-1419), ed. J. Emler, Pragae 1886, s. 259).

1438-43 przeor (prep.) Maciej (OK 5 k. 251v-2; ZK 12 s. 144; GK 8 s. 441); 1438 zakonnik Andrzej (OK 5 k. 251v-2).

1449 prep. Jan (ZK 147 s. 205); 1451-2 prep. Kasper (ZK 14 s. 57; GK 11 s. 769, 783, 829, 849, 890).

1453-65 przeor, prep. Mikołaj s. Jana, 1428 student Ak. Krak., generał zakonu (Al. 1 s. 69; GK 12 s. 140, 157, 334; AMetr., AVCap. 65 k. 133-133v; AMetr., AV 33, s. 358-386; AMetr., Tabele Załuskiego 6 s. 70-71; OK 10 s. 350-1; SP 2, 3765; ZK 16 s. 9, 46, 111, 171, 189, 216-7, 224, 242, 256, 280, 478; 17 s. 252-3, 298); 1462 Mikołaj prep. generalny, Jan wikary, Stan. Wajdat zakonnik (GK 16 s. 418); 1465 → p. a.

1467-9 prep. Jan, były przeor kl. Ś. Marka w Krakowie (OK 12 s. 764, 816, 912-3, 979; Ep. 1 k. 24v); 1469 zakonnik Stanisław (OK 12 s. 979).

1474 rezygnacja prep. Mikołaj Kobiałki; nowy prep. Mikołaj były przeor kl. Ś. Marka w Krakowie (OK 2 s. 84-5).

1491-1510 przeor, prep. Marcin z Krzepic (GK 23 s. 549; OK 18 s. 540; AMetr., AVCap. 1, s. 447)³Zapewne Marcin z Krzepic był prepozytem dwukrotnie, z przerwą ok. → 1500; 1500 Jan Libichowski prep. generalny w Trzcianie → p. a (GK 27 s. 1395); 1510 profesi Kasper z Iłży [pow. rad.], Andrzej z Pułtuska [Mazowsze] i Melchior z Bochni (AMetr., AVCap. 1, s. 447).

1514-23, zm. 1523 przeor Jan (OK 35 s. 64-65, 817; 38 s. 203, 234-5, 376; 57 s. 376; Ep. 7 k. 380; MS 4, 23169, 23176).

1529-40, 1544 przeor, prep. Stanisław Jutrkowski z Jutrkowa [woj. kal.], 1544 generał zakonu (LR s. 85; OK 61 s. 930; 71, s. 262; MS 4, 19831; ZK 406 s. 12; A. Bruździński, Katalog przeorów → p. e, tu zestawienie źródeł przechowywanych w Pradze).

1543 przeor Jan (OK 73, s. 203, 235, 376).

1547 przeor Albin Zuchowski (T. Wierzbowski, Bibliografia Polonica XV ac XVI ss. T. 3. Varsaviae 1894, nr 3176; APKr., Archiwum XX Emerytów 5/b, k. [63]; cyt. za A. Bruździński, Katalog przeorów → p. e).

1556 przeor Marcin z Krzepic (OK 86 s. 134; 101 s. 166).

c. Parafia, kościół parafialny inkorporowany do klasztoru. Dzies. papieska. 1325/6-7 przeorat w L. zakonu Ś. Marka⁴Kl. Ś. Marka powstał w Krakowie w l. 1257-63 z fundacji ks. Bolesława Wstydl. (J. Szablowski, Kościół Św. Marka w Krakowie, Rocznik Krakowski 22, 1929, s. 80-81; Starnawska, Między Jerozolimą a Łukowem → p. e, s. 149-52; MPH s.n. 5 s. 86-7, 90; ib. X/2 s. 98; DLb. 3 s. 468). W XV w. kl. w L.-T. pełnił rolę zaplecza gospodarczego dla konwentu krak., ten ostatni miał wobec niego pr. prezenty przeora (prep.), zaś członkowie zakonu niezależnie od konwentu zwani byli w Polsce „markami” od wezwania kościoła w Krakowie (→ 1325/6, 1360 [p. a] 1470-80, 1474). Określenie przeoratu w L.-T. jako przynależnego do klasztoru Ś. Marka dowodzi funkcjonowania takiego układu stosunków już w początkach XIV w, przeor Piotr, dochody przeoratu szacowane na 13 grz. (MV 1 s. 119, 190); 1350-1, 1354-5 przeor kl. „rogaczy” (ordinis Cornutorum)⁵Przydomek Cornutensis, Cornutus używany był wymiennie z terminem „Markowie” na oznaczenie zakonu braci penitencjariuszy, de Poenitentia Beatorum Martyrum („cyriaków”), mających swoje klasztory w Krakowie na rogu ul. Sławkowskiej i Ś. Marka oraz w L. (por. też Słownik łaciny średniowiecznej w Polsce, red. R. Plezia, 2, 1959, szp. 1341-2). Określenie „rogacze” pochodzi od charakterystycznego kształtu biretów noszonych przez zakonników (Starnawska, Między Jerozolimą a Łukowem → p. e; Bruździński, Kanonicy regularni → p. e, w druku) w L. płaci dzies. od 13 grz. dochodów (MV 2 s. 319, 390, 406, 423).

Świętop. z par. w L. 1327 świętop. 12 sk. (MV 1 s. 298); 1335-7, 1341, 1346-58 świętop. 18 sk. (MV 1 s. 369, 379, 392; 2 s. 178, 191, i według ind.); 1373-4, 1551-2 świętop. 18 sk. (MV 9 s. 3, 23; Gromnicki Świętop. s. 363).

1458 → Libichowa p. 5; 1467 Jan prep. kl. w L. zastawia Rafałowi ze Skawiny prep. kieleckiemu, kan. krak. i wikariuszowi in spiritualibus bpa krak. dzies. z Bedlna za rok bieżący (OK 12 764).

1470-80 w Trzcianie alias L. drewniany kościół par. czyli klasztorny inkorporowany wraz z uposażenieniem do kl. Augustianów od Pokuty Błogosławionych Męczenników. Kościół klasztorny wypełnia wszystkie funkcje kościoła par., pr. prezenty prepozyta [= plebana] należy do kl. Ś. Marka w Krakowie (DLb. 1 s. 126; 2 s. 178; 3 s. 468-9); prepozytowi czyli plebanowi w Trzcianie dzies. z folwarków klasztornych w Gliniku i Trzcianie alias L., z folw. w Rdzawie wart. 2 grz., z dwóch folwarków sołtysich w Leszczynie, a także w Trzcianie czyli L. dzies. z 3 karczem (DLb. 1 s. 125-6, 597; 2 s. 178; 3 s. 469); kl. w Trzcianie odbiera dzies. z folw. rycerskiego w Glowie [dziś Głów, pow. pilzn.] w par. Radłów, gdzie właścicielem jest Stan. Marszowski h. Półkozic⁶Zarówno Marszowscy jak i Niewiarowscy wywodzili się z tego samego pnia rodowego Półkoziców co Ligęzowie i Rzeszowscy, zaś ich XIII-wiecznym przodkiem był Mironieg Dzierżykrajowic, który przed 1288 r. przejął Niegowić wraz z ręką Bogusławy, córki Dzierżykraja z Niegowici i bratanicy kanonika Wysza, fundatorów kl. w L.-T. (Kurtyka, Krąg → p. e, s. 61 i pass.); w Świdówce w par. Niegowić, gdzie dziedzicem jest Jan Niewiarowski h. Półkozic, dzies. z 7 ł. kmiec. podzielona pomiędzy prebendę Więckowską w katedrze krak. i kl. w L. w ten sposób, że co roku na przemian prebenda i klasztor otrzymują dzies. w zbożu jarym wart. 2 kop gr lub ozimym wart. 4 grz. (DLb. 1 s. 13, 101); → Libichowa p. 5; w par. Trzciana [alias L.]: Trzciana, Glinik, Żyznówka, Rdzawa, Kamionna alias Osikowa, Wieruszyce, Leszczyna (DLb. 1 s. 125-6, 250-1, 596-7; 2 s. 178).

1474 Jan [Rzeszowski] bp krak. informuje wikariuszy z kościoła par. w L. alias Trzcianie, że w związku z wakansem w parafii zwanej prepozyturą (ad ecclesiam parrochialem sub titulo prepositure) w L., po rezygnacji plebana czyli prep. Mikołaja Kobiałki, złożonej na ręce biskupiego wikariusza in spiritualibus w Krakowie [Mik. Byliny zm. 1474, lub jego następcy Jana ze Słupczy, może w ziemi łęcz.], ustanawia plebanem na opróżnionej parafii zakonnika Mikołaja niegdyś przeora kl. Ś. Marka w Krakowie, prezentowanego przez Marcina Miedzny przeora i konwent Ś. Marka w Krakowie [kilku zakonników wymienionych] (OK 2 s. 84-85, wpis do księgi 1475).

1489 w RP wymieniana par. Trzciana (pod nią wpisana Lubyechow parrochialis i to ostatnie słowo przekreślone), 1490-4 par. Trzciana (ŹD s. RP k. 143v, 156, 170, 185v, 199v), 1494-8 par. L. (1495 par. Trzciana bez wymienionych wsi, zaś poniżej par. L. z wsiami; RP k. 219, 236v, 92v, 127v, 55), 1499 par. Trzciana i w jej składzie L. (RP k. 28); 1500 par. Trzciana alias L. (RP k. 265); 1501-20, 1530 par. Trzciana (RP k. 293, 327v, 354, 376, 609, 652v, 584, 556v, 720, 744v, 771, 801, 840, 861v; RP k. 32: 1530 L. w par. Trzciana); 1489-90 w par. Trzciana: Libichowa, Łąkta Nowa, Osikówka alias Kamionna, Rdzawa, Ujazd, Zbigniew, Wieruszyce, Bedlna, Kierlikówka (RP k. 143v; ŹD s. 449).

1497 przeor Marcin z Trzciany pozywa Stan. Marszowskiego o zabór dzies. snop. w Glowie za 3 lata (OK 18 s. 540); 1519 Jan prep. z Trzciany pozywa prac. Macieja Krawca (sartor dictus krawyecz) z Wielgusza o dzies. snop. za l. 1517-1518 z roli na folw. w Nagórzanach w wysokości 7 stogów pszenicy i 3 stogów owsa (OK 38 s. 234-5).

1529 prepozytura L. sive Trzciana, prep. Stanisław z Jutrkowa, prepozytowi [dzies. snop.] z ról folw. w Trzcianie, na których osadzono karczmę i 4 zagr., wart. 3 wiard., dzies. snop.: z ról folw. w Glinniku, na których osadzono karczmę i 1 kmiecia, wart. 1 grz., z ról folw. w Żyznówce, gdzie osadzono 1 kmiecia, wart. 3 wiard., z młyna i ról folw. w Libichowej, na których osadzono 4 zagr. i karczmę, wart. 2 kóp, z 1/3 ról folw. w Sieradzce wart. 20 gr, z folw. w Rdzawie wart. 1 grz., od sołtysa w Leszczynach wart. 3 wiard., od 1 zagr. i od młynarza w Dąbrowicy wart. 20 gr, z ról folw. w Nagórzanach wart. 2 1/2 grz., z ról folw. w Glowie wart. 2 1/2 grz., a także dzies. pien. w Dąbrowicy od 3 kmieci po 4 gr, łącznie 1 wiard., a także meszne ze wszystkich wsi parafii łącznie 6 małdratów owsa miary lipnickiej wart. 6 1/2 grz. 12 gr Łączna wart. dochodów prepozytury [z czynszami → p. a] 44 grz. 35 gr (LR s. 85-6).

1597 w par. Trzciana seu L.: Trzciana, Glinik, Libichowa, Żyznówka, Wieruszyce, Zbigniew, Ujazd, Rdzawa, Kierlikówka, Kamionna, Bedlna, Łąkta Nowa, Leszczyna (WR k. 181).

d. Zabudowania. W Trzcianie mur. kościół par. Ś. Małgorzaty wzniesiony w końcu XV w., do 1816 r. kanoników regularnych („marków”), przebudowany w 1857 r. W kościele m.in. portal renesansowy do zakrystii oraz chrzcielnica kamienna z datą 1497 na nodusie i herbami Prus, Starykoń i Orzeł polski na czaszy, Janina, Warnia, Syrokomla na nodusie oraz Zaręba i Poraj na stopie (Kat. Zab. 1 s. 61-2; J. Kuczyńska, Średniowieczne chrzcielnice kamienne w Polsce. Katalog, Lublin 1984, s. 113).

e. Literatura. A. Bruździński, Kanonicy regularni Od Pokuty Błogosławionych Męczenników w Rzeczypospolitej Obojga Narodów, w: Studia z dziejów kościoła Św. Marka w Krakowie, red. E. Kliś, Kraków 2000, w druku; Z. Hledíková, Řád křižovniků s červeným srdcem ve středověku, Sborník Prací Východočeských Archívů Obsahuje Studie a Články, Materiály a Zprávy z Archívu, 5, 1984, s. 213 n., 222, 226; J. Kurtyka, Krąg rodowy i rodzinny Jana Pakosławica ze Stróżysk i Rzeszowa (Ze studiów nad rodem Półkoziców w XIII i XIV wieku), Przemyskie Zapiski Historyczne, 6-7, 1988-1989 [druk 1990], s. 47-52; K. Mieszkowski, Krytyka autentyczności dokumentów biskupów krakowskich XIII wieku, Przegląd Historyczny 65, 1974, s. 151-5; tenże, Studia nad dokumentem katedry krakowskiej XIII wieku. Początki kancelarii biskupiej, Wr. 1974, s. 117; M. Starnawska, Między Jerozolimą a Łukowem. Zakony krzyżowe na ziemiach polskich w średniowieczu, W. 1999, s. 149-52; T. M. Trajdos, Krakowscy ,,markowie” za panowania Władysława II Jagiełły (1386-1434), Studia Historyczne 25, 1982, s. 371-2; J. Wroniszewski, Prebenda przy kościele Św. Benedykta na Górze Lasoty pod Krakowem a związki rodzinne małopolskiej elity władzy w końcu XIII w., Roczniki Historyczne 62, 1996, s. 177-9. Wykorzystano także A. Bruździński, Kanonicy regularni NMP De Metro w Rzymie Od Pokuty Błogosławionych Męczenników w Koronie, monografia w przygotowaniu, której fragmenty Autor łaskawie udostępnił; tenże, Katalog przeorów klasztorów Kanoników Regularnych od Pokuty Błogosławionych Męczenników w diecezji krakowskiej, mpis; tenże, Wykaz zakonników Zakonu Kanoników Regularnych od Pokuty Błogosławionych Męczenników w klasztorach w diecezji krakowskiej, mps.

Uw. Wbrew identyfikacji w indeksie Bullarium 6, s. 466 opat i kl. Czyanensis (Bullarium 6, 1680) 1461 patron kościoła w → Drogini, był opatem kl. szczyrz. a nie w Trzcianie.