(1262 Libichowa z kop. z XVII w., [ok. 1262-6] Lubichowa, Lubechowa z kop. z XVII w., 1295 Lybychowa, 1325/6 Lubichowa, 1335 Lubocowa, 1336 Lubichova, 1360 Lubicowca, 1400 Librichow, 1415 Lubichowca, 1416 Parva Lubochowa [ = Trzciana], 1422 Lubochowa, 1443 Lachowa, Lubyechowa, 1443 Lubychow, 1452 Lubyechow, 1453 Lubychowa, 1464 Lubyathowa, 1464 Lybychowa, 1465 Lubichowa alias Trczana, 1465 Lubychowa alias Czsczana, 1469 Libichowa alias Trczana, 1470-80 Lyubyschowa, 1470-80 Trczyana alias Lubyechowa, 1475 Lubichowa alias Trczyana, 1496 Lubiechowka, 1500 Trczayana alias Lubyechowka, 1529 Libichowa sive Trczyana, Lybichowa; zestawiono formy odnoszące się zarówno do wsi L. jak i klasztoru → Libichowa-Trzciana klasztor) początkowo główna osada obejmująca swym obszarem także teren, na którym w XV w. wyodrębniła się wieś → Glinik i przy klasztorze wieś Trzciana, obecnie cz. wsi Trzciana (UN 2 s. 56), 13 km na SW od Bochni.

1. 1470-80 n., 1490 n., 1581 pow. szczyrz. (DLb. 3 s. 469; ŹD s. 449, 54); 1470-80, 1529, 1598 par. → Libichowa-Trzciana klasztor (ŹD s. 449; LR s. 85; WR k. 181).

2. 1262 Bolesław Wstydl. nadaje br. komesowi Dzierżykrajowi i kan. krak. Wyszowi z Niegowici opisane obszary leśne wokół L. → p. 3; [1262-6] ciż bracia fundują kl. i kościół zakonu braci mniejszych i uposażają go dobrami ziemskimi w opisanych granicach → p. 3.

3. Własn. książęca, od 1262 rycerska, od ok. 1262-6 kl. kanoników regularnych reguły augustiańskiej - Braci od Pokuty Błogosławionych Męczenników [„cyriaków”/,, marków”]

1262 Bolesław Wstydl. nadaje br. komesowi Dzierżykrajowi i kan. krak. Wyszowi z Niegowici las i puszczę między Strzeszycami (Crasice), Bochnią i Szczyrzycem w dziedziczne posiadanie z pr. wycinania lasów i prowadzenia akcji lokacyjnej oraz imm. sąd. i ekon. Wolnizna 30 lat. Nadany obszar rozciąga się w granicach od Sieradzkiej Łąki [w rejonie wsi Sieradzka, dziś cz. Sobolowa] i po obu brzegach Sieradzkiego Potoku (siradzki Potok) [prawy dopływ Stradomki] do źródła potoku Opaka [dziś w Woli Nieszkowskiej cz. wsi i dolina wzdłuż bezimiennego potoku; UN 2 s. 64; Galas → p. 7, s. 141] i wierzchołka góry pomiędzy Sobolowem i → Dąbiem Krasnym, i dalej na prawo ku Nieprześni do drogi bocheńskiej, do źródeł rz. Uszwicy (ad Vsuram; Galas → p. 7 s. 145, źródło tej rzeki w Rajbrocie) i aż do Rozdziela, stąd zaś do końca góry → Jeziernik [we wsi Kamionna], do końca góry → Bedlne i do Łąkieckiego Potoku [płynącego od Łąkty Górnej; Galas → p. 7 s. 143] „et usque Wierzchowicze Polonice” [zapewne do potoku Pierzchowica w Rdzawie i do Połomicy-Połomu, miejsca k. ww. potoku; Galas → p. 7 s. 148-9] i do Rdzawy, stąd zaś do końca góry Wieruszyny [obecnie zapewne góra Górki w Zbigniewie, dziś Zbydniów; Galas → p. 7 s. 147], następnie do rz. Oporznik (Obornik) [dziś dolinka w Zbigniewie; Galas → p. 7 s. 142-3], dalej ,,in Medzdzenicze” [może domniemane Międzyrzecze, pomiędzy potokiem Oporznik a rz. Stradomką; Galas → p. 7 s. 149] Stąd do L. jeden brzeg rzeki [Stradomki] będzie należał do L., drugi do Wieruszyc, w Wieruszycach zaś obdarowani nadaniem będą mieć tylko pr. wypasu bydła [L. położona była na prawym brzegu rz. Stradomki - czyli wewnątrz obszaru nadanego, zaś Wieruszyce leżały na lewym brzegu tej rzeki - na zewnątrz tego obszaru, stąd też uwaga precyzująca prawa obdarowanych w tej ostatniej wsi] Dodatkowo Dzierżykraj i Wysz oraz ich potomkowie otrzymują → Długą Łąkę z obydwoma brzegami rz. Stramicy [Stradomii, dziś Stradomki] na odcinku do końca posiadłości Rakojedzkie [osada zaginiona, dziś miejsce i role w Wieńcu, u ujścia Stradomki do Raby] (KK 1, 63); [1262-6] br. Wysz kan. krak. i komes Dzierżykraj fundują w L. kl. Braci od Pokuty Błogosławionych Męczenników pod wezwaniem Ś. Małgorzaty [→ Libichowa-Trzciana klasztor] i nadają mu pr. dziedzicznym włość L. w granicach z jednej strony od Postradomia (Postradome; tereny nad rz. Stradomią), Dąbia Krasnego (Pulchras quercus), Wieruszyc i Wieńca, z drugiej zaś strony „a Binno usque qui vocabulo nominatur fluvius”, strumienia płynącego z Sieradzki (de Syrad), aż po las Rozdziele [dziś wieś o tej nazwie], zezwalając na wycinanie lasów. Prędota bp krak. oddaje ze swej strony na rzecz nowego kl. dzies. [z wsi powstałych] na nowych porębach oraz [prawo udzielania] odpustu do 40 dni, zaś ks. Bolesław Wstydl. zatwierdza fundacje i nadaje kl. imm. sąd. i ekon. (KK 1 s. 87-8, fals., w sprawie datowania → Libichowa-Trzciana klasztor); 1295 → Libichowa-Trzciana klasztor.

1326-7, 1335-7, 1341, 1346-58, 1350-1, 1354-5, 1360, 1374-5, 1398, 1400 → Libichowa-Trzciana klasztor; 1415 Wojtek [kmieć], jego żona i ich syn z L. pozwani o złorzeczenie i rany przez Andrzeja sołtysa z Leszczyn (ZK 6 s. 100); 1416 → p. 4; 1422, 1443, 1449, 1452, 1453 → Libichowa-Trzciana klasztor; 1458 → p. 5; 1463-4 Grzegorz kmieć z Łapanowa pozywa kmieci Macieja Korczaka młynarza z L., Macieja i Marcina z Glinika oraz ich pana Mikołaja [prep. → Libichowa-Trzciana klasztor] o karę za swego sługę (iuxta hominem suum; ZK 16 s. 111, 134, 171); ww. strony zostają odesłane do sądu grodzkiego starosty; tenże kmieć Grzegorz wraz ze swym panem Zbigniewem z Łapanowa pozywają Mikołaja prep. kl. w L. o nie stawienie poddanych w sądzie; tenże Grzegorz pozywa Macieja Oszusta karczmarza z Glinnika i Macieja młynarza z L. o 4 grz. poręki (ZK 16 s. 189, 217; 17 s. 252-3); ww. Grzegorz i jego pan Zbigniew pozywają Mikołaja przełożonego (generalis) kl. w L. (w innym miejscu: w Trzcianie) o nie stawienie kmieci Macieja z Glinika i Macieja karczmarza z L. Mikołaj oświadcza i przedkłada wyciąg z akt na potwierdzenie, że pozew jest niesłuszny, bowiem terminu nie było z racji odesłania sprawy z sądu ziemskiego [do sądu grodzkiego]. Jednak wedle przedłożonego wyciągu z akt sprawa została odesłana do sądu grodzkiego pod warunkiem wyznaczenia tam kolejnego terminu, jeśli zaś termin tam nie zostałby wyznaczony, wówczas miał się odbyć w sądzie ziemskim. Grzegorz oświadcza, iż zapis terminu w księgach grodzkich nie został odnaleziony, dlatego też winien odbyć się na kolejnych rokach ziemskich, i dlatego też uzyskał on z powodu nie stawienia się pozwanych korzystny wyrok. Do wyjaśnienia pozostaje czy prawidłowo uzyskał korzystny wyrok, bowiem nie przypozwał ww. kmieci po odesłaniu sprawy, oraz czy winni byli być przypozwani na roki ziemskie kiedy nie odnaleziono zapisów w księdze GK (SP 2, 3765; ZK 16 s. 216, 224, 256); 1465 ww. Grzegorz kmieć i jego pan Zbig. Łapka z Łapanowa pozywają Mikołaja przełożonego (generalis) o karę XV i tyleż sądowi z racji nie stawienia w sądzie poddanych Macieja karczmarza i Marcina Korczaka z Glinika oraz Macieja młynarza z L., a tychże poddanych o 6 grz. (ZK 16 s. 280; 17 s. 298).

1470-80 w Trzcianie alias L. 7 ł. kmiec., 3 karczmy i czwarta Sieradzka na granicy wsi Trzciana, 3 zagrody, młyn z rolami, folw. klasztorny (DLb. 1 s. 126)¹Sieradzka (dziś cz. Sobolowa - UN 2 s. 64) graniczy z L. a nie z Trzcianą, a zatem karczma Sieradzka położona była od strony Sieradzki - czyli raczej w L. W konsekwencji należałoby przyjąć, iż Długosz pod nazwą Trzciana czyli L. opisał łącznie obie jednostki osadnicze - L. i Trzcianę. O karczmie Sieradzce też → p. 5, 1458, 1470-80 oraz → Libichowa-Trzciana klasztor, p. A, 1529; 1474 → Libichowa-Trzciana klasztor; 1489-91, 1493-1500 L. brak danych o poborze (RP k. 143v, 156, 170, 199v, 219, 236v, 92v, 127v, 55, 28, 265; ŹD s. 449); 1492 w L. pobór z 1 1/2 ł. (RP k. 185v).

1511 → Libichowa-Trzciana klasztor; 1529 w L. z młyna czynsz wart. 1 kopy, z karczmy czynsz wart. 1 1/2 grz., od 4 zagr. czynsz wart. 4 grz. prepozytowi kl. w L. czyli w Trzcianie (LR s. 85); 1529 folw., 4 zagr., karczma, młyn dziedz. → p. 5; → Libichowa-Trzciana klasztor; 1530 w L. pobór z 3 kwart [ćwierćłanków], karczmy dorocznej, młyna dziedz. o 1 kole z prętem roli (RP k.32); 1561 [kmieć] Zygmunt z L., s. Jana Buczyna i Doroty, przyjęty do pr. miej. w Bochni (Księga przyjęć do prawa miejskiego w Bochni 1531-1656, wyd. F. Kiryk, Wr. 1979, 526); 1564 L. własn. kl. Ś. Marka [w Krakowie; kl. ten dysponował pr. prezenty w kl. w → Libichowej-Trzcianie], sep z 2 1/2 ł. po zamianie na opłatę pieniężną (LK 2 s. 71); 1581 L. własn. kl. szczyrz. [błędnie, zamiast kl. w Libichowej-Trzcianie], 6 półł. kmiec., 1/2 karczmy (ŹD s. 54).

4. 1262 w nadanym przez księcia lesie Dzierżykraj i kan. krak. Wysz z Niegowici uzyskują pr. wycinania lasów i prowadzenia akcji lokacyjnej oraz imm. sąd. i ekon. Wolnizna 30 lat, → p. 3 [hipoteza, iż była to lokacja na prawie polskim, → R. Grodecki, Wole i Lgoty. Przyczynek do dziejów osadnictwa w średniowiecznej Polsce, w: Studia z historii społecznej i gospodarczej ku czci prof. Franciszka Bujaka, Lwów 1931, 61-2]; [ok. 1371] przejęcie sołectwa przez klasztor → 1416; 1416 Maciej s. Krzyszka domownik stren. Goworka „de castro Cracouiensi” [= burgr. krak.] pozywa przeora Jana z P. L. o nieprawne dzierżenie sołectwa w P. L. po jego ojcu i dziadzie. Przeor zeznaje, iż to dziedziczne sołectwo od 45 lat nie jest już w posiadaniu ani Macieja, ani jego ojca czy dziada, bowiem od tego czasu posiada je klasztor (Teut. 1a s. 19, 21; por. Burgrabiowie zamku krakowskiego XIII-XV wieku. Spisy, opr. W. Bukowski, Kórnik 1999, nr 33); Jan Brodacz kmieć z Pierzchowa potwierdza przysięgą, iż od 45 lat w P. L. nie było sołtysa, zaś w posiadaniu sołectwa był ww. przeor Jan, który dzierży je „bono iure tamquam dominus et heres eiusdem hereditatis” (Teut. 1a s. 25); 1417 sołectwo w P. L. zostaje przysądzone przeorowi kl. w P. L. (Teut. 1a s. 27; → Uw.).

5. Kościół par. przyklasztorny → Libichowa-Trzciana klasztor; 1262-6 dzies. → p. 3; 1458 Mikołaj prep. i kl. z L. przegrywają spór z Dymitrem z Sienna [pow. rad.] kan. krak. o dzies. snop. w L. i w Sieradzce z lasu i z ról kmiecych Jana Badały i Stanisława sołtysa (advocatus) w Trzcianie, bowiem ta dzies. od dawna a mode et in antea należy do kanonii krak. dzierżonej przez Dymitra, w imieniu którego teraz wybiera ją jego faktor Mikołaj z Wierzbicy [nie zid.] po połowie z klasztorem (OK 10 s. 350-1); 1470-80 w Trzcianie alias L. dzies. z folw. klaszt. i 3 karczem klasztorowi, zaś z pozostałej części wsi wart. 7 grz. i czwartej karczmy Sieradzkiej wart. 2 grz. prebendzie czechowskiej w katedrze krak. (DLb. 1 s. 126); 1529 w L. z ról folw., na których osadzeni 4 zagrodnicy i karczma, z młyna dzies. snop. wart. 2 kop prepozytowi w L. sive Trzcianie (LR s. 85).

7. P. Galas, Granice darowizny książęcej w r. 1262 w świetle nazw miejscowych, Onomastica 2, 1956, s. 137-154; J. Kurtyka, Krąg → Libichowa-Trzciana klasztor p. e.

Uw. Klasztor Braci od Pokuty Błogosławionych Męczenników, ufundowany ok. 1262-6 r., oraz przyklasztorny kościół par. miały swą siedzibę w tej części L., w której na przełomie XIV/XV w. (po ok. 1371 r.) w wyniku kolonizacji wewnętrznej powstała wieś Trzciana (też → Libichowa-Trzciana klasztor). W XV-XVI w. ta część L. była nazywana P. L. (→ p. 4, 1416), Trzcianą, Trzcianą alias L. lub niekiedy nadal L. Wskazuje na to terminologia użyta w RP, gdzie w l. 1489-93 odnotowywano L. w par. Trzciana (RP k. 143v, 156, 170, 185v, 199v; ŹD s. 449), w l. 1494-8 w odniesieniu do tego samego zestawu wsi par. L. (wyjątkowo 1495 par. Trzciana bez wsi nadpisana nad par. L. ze stałym zestawem wsi; RP k. 219, 236v, 92v, 127v, 55), w r. 1499 par. Trzciana i w niej L. (RP k. 28), 1500 par. Trzciana alias L. (RP k. 265), zaś w l. 1501-20, 1530 par. Trzciana, przy czym tylko w 1530 odnotowano L. w tej parafii (RP k. 293, 327v, 354, 376, 609, 652v, 584, 556v, 720, 744v, 771, 801, 840, 861v; 1530: RP k. 32). Impulsem do powstawania nowej osady w obrębie L. stało się zapewne przejęcie (wykupienie?) ok. 1371 r. sołectwa przez klasztor i zapewne osadzanie w później kmieci na jego gruntach. Można przyjąć, iż ok. 1416 (→ p. 4) P. L. była już postrzegana jako odrębna osada, co w 2. połowie XV w. znalazło wyraz w wykształceniu się osobnej nazwy → Trzciana. Jednak bardzo częste wymienne używanie w XV-XVI w. nazw L. i Trzciana, Libichowa sive Trzciana dowodzi, iż proces wyodrębniania się Trzciany był długotrwały.