(1385 Lussina, 1397 Lusszina, 1415 Luszina, 1419 Husina, 1439 Lussiny, Lyssina, Luschiny, 1440 Luschina, 1470-80 Luszyna, Lusszinya, Luzyna, Lyusznya, 1486 Lyschina, 1529 Lyvssino, Lyvsna, Lyvsshyna) 7 km na E od Skawiny.

1. 1398 L. w ziemi krak. (SP 8, 7327); 1489 n., 1581 pow. szczyrz. (RP k. 142r; ŹD s. 44); 1470-80, 1598 par. Gaj (DLb. 1 s. 33; 2 s. 22, 184; WR k. 236v).

2. 1420 → p. 3a; 1453 Paweł Waldorf z L. i Piotr Kania z Wrząsowic godzą się w sprawie znaków granicznych między L. i Wrząsowicami. Pod zakładem 50 grz. mają doprowadzić pkomorzego, przy którym zostaną usypane kopce (GK 12 s. 155-6); 1470-80 L. graniczy z Górką [dziś Świątniki Górne], należącą do kustodii krak., kopcami, które zostały zniszczone z wielką stratą i krzywdą dla kustodii, oraz z Wróblowicami (DLb. 1 s. 92; 3 s. 472); 1482 Jan z Wójczy [pow. wiśl.] kustosz krak. dz. [posesor] Górki alias Świątnik [dziś Świątniki Górne] w imieniu swoim i kapituły krak. oskarża Dorotę dzierż. L. o to, że jej słudzy zniszczyli 8 kopców rozdzielających L., Górkę i Świątniki, szacowanych na 100 grz. i na tyleż szkody (ZK 20 s. 130); 1483 Jan [Skałka] z Szebni [pow. pilzn.] kustosz krak. występuje o karę XV przeciwko Dorocie tenut. z L. z powodu odbicia ciąży (ZK 20 s. 181, 215); taż Dorota wd. po Mikołaju z Koniecpola i L. star. przem. przez swego zachodźcę Stan. Oraczowskiego sędziego grodzkiego krak. przedkłada do rozstrzygnięcia sprawę z kap. krak. i Janem Skałką kustoszem krak. [posesorem] Świątnik [Górnych], który przypozwawszy Dorotę o zadośćuczynienie, niesłusznie oskarżył ją, kiedy chciała zgodnie z prawem odroczyć ten termin jako pierwszy, gdyż nigdy wcześniej jej nie pozywał. Kustosz odpowiada, że w tej sprawie pozywał ją już i oskarżył z powodu niestawiennictwa jego poprzednik Jan Wojszyk, który zmarł w trakcie sprawy. Objąwszy po nim urząd kustosza Jan Skałka kontynuował więc jego sprawę dowodząc, że zgodnie z prawem terminu przypowieszczonego o zadośćuczynienie nie można przełożyć. Dorota wnosi o oddalenie sprawy (SP 2, 4277); 1484 kap. krak. i Jan z Szebni kustosz krak. dz. [posesor] Świątnik alias Górek oskarżają Dorotę z Kalinowej dzierż. L. o to, że włodarz dóbr L. nie dopuścił woźnego do wwiązania powodów w przezyski 100 grz. na tych dobrach i zasądzone kary XV i karę XIV grz. w związku z rozsypaniem granic [miedzy L. a Świątnikami] (GK 21 s. 1050, 1060); 1497 droga z L. do → Konar [par. Mogilany], p. 3; 1533 w L. niwy i role Zapaść, Owieczka, Podgajna, Zawildze, Przedwildze, łąki Kopanina, Przedwildze, Krzessow, Wróblowska, Królewka, Dobrzyczyna, gaje Złotucha, Grodeczka, Boczków, Malosonicz, Ksiąska, stawy Średni i Górny, sadzawki Wiśnia, Trzciana i Nadolna → p. 3a; 1564 przez L. wiedzie droga z Myślenic do Krakowa, przecinająca piaszczystą rzeczkę Wilgę (AS rps 19 s. 252-3); 1570 droga z Wieliczki do Skawiny i dalej do Oświęcimia biegnie przez L. (LDKs. 57); 1586 → Libertów p. 2.

3. Własn. szlach. 3a. Stosunki własnościowe. 1385-98 Piotr ze Szczekocin [h. Odrowąż] dz. L. (ZDM 1, 175; ZK 3 s. 273); 1397 Jan ze Szczekocin [h. Odrowąż] dz. L. (SP 8 uw. 221/23); 1398 Piotr i Jan ze Szczekocin dzielą dobra ojczyste i macierzyste. Janowi przypada m.in. L. w ziemi krak. (SP 8, 7327; DSZ 74); 1401 Mikołaj [z Marszowic] pisarz ziemski krak. poręcza Piotrowi z Dębna zwrot przez Jana ze Szczekocin 16 grz. pod gwarancją wwiązania w L. i pod karą XV (ZK 3 s. 27).

1415-25 Jakusz Oganka z L., później z → Donosów [h. Sulima?] (ZCz. 2 s. 135; ZK 8 s. 30); 1416 Jan ze Szczekocin kaszt. lub. sprzedaje za 600 grz. uczc. Marcie wd. po Rulandzie z Krakowa i jej dzieciom wieś L.; Jan i Mikołaj z Wróblowic przeciwko Marcie z Krakowa i jej poddanym z L. o karę XV, którą zapłacili (ZK 6 s. 195, 208); 1419 br. Jan scholar i Aleksander z L. powierzają w zarząd matce szl. Małgorzacie [błędnie zamiast Marcie] dziedz. dobra ojczyste. Jeśli podzieli ona te dobra z innymi ich braćmi, dla siebie weźmie część Jana i Aleksandra (GK 1 s. 229); 1420 Franczek z Wróblowic ustępuje za 40 grz. półgr Marcie z Krakowa i jej dzieciom sąsiadujące z L. role, łąki, gaje i zarośla nad rz. Wilgą wraz brzegiem tej rzeki (ZK 7 s. 103).

1423 Dorota c. Andrzeja z L. ustępuje br. stryjecznemu Jakuszowi Ogance swą cz. dziedz. w Olszowicach (ZK 7 s. 287); 1425 Jakusz Oganka z L. sprzedaje za 160 grz. Janowi z Lipia cz. dziedz. w Raciborsku, którą kupił od Andrzeja i Mikołaja ss. Janka; Żegota z Grzegorzowic, Jakub z Iwanowic i Adam z Głupczowa poręczają ww. Ogance spłatę 60 grz. przez Jana z Wywły kan. krak. (ZK 8 s. 9, 30); → Donosy p. 3.

1427 Jan ongiś ze Skorczowa podzastawia za 350 grz. półgr Pawłowi Waldorfowi [mieszcz. krak., h. Nabra] z L. cz. w Kazimierzy Wielkiej z zasiewami zimowymi, którą trzyma w zastawie od Jana ze Szczekocin [w 1425 r.] Zastaw ten ma uwolnić z rąk Pełki i Jurka [z Glin, pow. sand. → Kazimierza Wielka]; Jan ze Skorczowa zeznaje, że Waldorf zapłacił mu te 350 grz. (ZK 196 s. 116-7); 1428 Paszek z L. przeciwko Marcinowi z Kosocic o 14 sk. poręki i tyleż szkody (ZK 8 s. 328); br. Kasper, Marcin i Mikołaj z Krakowa sprzedają za 400 grz. mieszcz. krak. Pawłowi Waldorfowi całą cz. dziedz. w L. (ZK 8 s. 328, 338); 1428-56 Paweł Waldorf dz. z L. (ZK 8 s. 338; GK4 s. 17 - k. uszkodzona, 835; OK 5 s. 25; Cracovia artificum suppl. 1433-1440, 32); 1439 Paweł, Paszek z Krakowa alias z L. pozywa kmieci z Wrząsowic: Stanisława Niechucha, Franka, Jana Ruska, Marcina Guzika, Gawła, Szymona, Broszka, Cikosza, Ognia, Jana Cabaja, Jakusza Gucę i Samsona o to, że wtargnęli do jego dziedziny, zabrali kuszę wart. 2 grz. i czapkę wart. 1 kopy gr; Piotr domownik tegoż Pawła pozywa Jakusza, Wojciecha i Marcina z Wrząsowic o to, że wtargnąwszy do L. zadali mu 2 rany sine; Nikiel domownik tegoż Pawła pozywa Stanisława i Franka z Wrząsowic o to, że wtargnąwszy do L. zadali mu 1 ranę krwawą i 1 siną (GK 6 s. 262, 274, 297); 1441 Paweł Waldorf z L. alias mieszcz. z Krakowa wyznaczył (alias possazil) ż. Benignie c. Rychela mieszcz. krak. 600 fl. węg. posagu na połowie dóbr dziedz. (ZK 11 s. 563).

1456 Paweł Waldorf mieszcz. krak. dz. L. daje bratu przyrodniemu Stan. Lejmiterowi mieszcz. z Krakowa całą dziedzinę w L. (BJ rps 5348 II s. 123); 1460 tenże Lejmiter mieszcz. krak. sprzedaje za 1400 fl. węg. Przedborowi z Koniecpola [woj. sier.] kaszt. sand. dziedzinę w L. wraz ze 110 sztukami owiec, rogacizny i nierogacizny oraz z ruchomościami i nieruchomościami (ZK 15 s. 78-9).

1462 Jan Zaremba z Kalinowej [woj. kal.] kaszt. sier. otrzymuje woźnego do wwiązania w wieś. L. br. Jakuba kaszt. przem. i Mikołaja z Koniecpola (GK 16 s. 251); 1463 Mikołaj z Koniecpola alias z L. i Januszowic, właściciel kamienicy w Krakowie obok bramy miejskiej prowadzącej z Krakowa do Kazimierza (GK 16 s. 644); Mikołaj z Koniecpola star. przem. oprawia ż. Dorocie c. [zm.] Wawrzyńca Zaremby z Kalinowej wwdy sier. posag i wiano m.in. na L. → Januszowice [par. Giebołtów]; Jakub z Koniecpola wnosi sprawę przeciwko Stanisławowi włodarzowi w L., którego stawił przed sądem pozywany Jan Zaremba z Kalinowej kaszt. sier., dzierż. L., o to, że wraz z dziesięciu równymi sobie i tyluż pomniejszymi najechał dwór w L., wyważył podwójne wrota i zagarnął 21 sztuk rogacizny, a wśród nich 4 woły, 70 owiec starych i 40 jagniąt, 12 kóz, 19 macior, 14 gęsi, wszystkie wart. 80 grz., jak potwierdził woźny, który je wszystkie zajął. Kaszt. sier. wnosi o odesłanie sprawy do sądu ziemskiego lub do swojej dziedziny. Sędzia grodzki odsyła sprawę do rozstrzygnięcia, zaś Jakub żąda przekazania mu zajętego bydła jako kaucji poręczycielskiej, czemu sprzeciwiają się włodarz i Zaremba twierdząc, że będzie je mógł zabrać, jeśli wygra sprawę. Sąd wyraża zgodę; ww. Zaremba jako zachodźca włodarza Stanisława zeznaje, że w przeciwieństwie do twierdzenia drugiej strony, ww. bydło należy do niego z tytułu dzierżawienia dóbr L., na co może okazać dok. (GK 16 s. 850, 881, 885, 910, 911-2, 917, 980, 985, 1035); Mikołaj z Koniecpola okazuje przed sądem pieniądze, za które, zgodnie z wcześniejszym wyrokiem sądu, chce wykupić od ww. Zaremby dobra L., na co nie zgadza się jego zachodźca. Sąd daje Mikołajowi woźnego Sitkę do wwiązania w te dobra; 1464 woźny zeznaje, że Zaremba dał ww. Mikołajowi wwiązanie w L. (GK: 17 s. 93, 126).

1465 Jan Kucharzowic [h. Strzemię] z Ochonina [dziś Ochojno] zobowiązuje się pod karami XV zapłacić uczc. Dorocie wd. po Kasprze sprzedawcy soli 1/2 grz. długu z tytułu jej dziadowizny (avitalis alias dzadowizna) w L. (GK 17 s. 565); 1465, 1466 → Januszowice p. 3; 1466 br. Stanisław i Łukasz [Waldorfowie] z Kazimierzy Wielkiej jako powodowie mają wyznaczony termin z Jakubem z Koniecpola star. przem. po osiągnięciu pełnoletności przez jego bratanicę Nawojkę w sprawie o wieś L. (ZK 147 s. 380); 1468-9 tenże Jakub z Dorotą z Kalinowej dzierż. z L. i Januszowic, wd. po Mikołaju z Koniecpola pkom. przem. i jej c. Nawojką (ZK 147 s. 422, 425, 429, 434, 438-9); 1469 taż Dorota dz. L. (GK 18 s. 812).

1470-80 dz. Przedbór i Jakub z Koniecpola h. Pobodze (DLb. 1 s. 33; 2 s. 184); 1480 br. Stanisław i Łukasz [Waldorfowie] z Kazimierzy Wielkiej przeciwko Nawojce [c. Mikołaja z Koniecpola i Doroty] ż. Macieja [Bnińskiego] wwdy pozn. i Przedborowi s. zm. Jakuba z Koniecpola star. przem. o wieś L. (ZK 147 s. 448-9); 1482-4 → p. 2.

1485 Łukasz [Waldorf] wójt Lipnicy i dz. Kazimierzy Wielkiej pozywa Nawojkę ż. Macieja z Bnina [woj. kal.] wwdy pozn. o wieś L. (ZK 147 s. 461); 1486 Agnieszka wd. po Mikołaju z Grabowej pozywa Dorotę z Koniecpola i L. o stawienie kmiecia z L. Jana Pychotki (GK 22 s. 307, 331); 1488 Jan Jordan z Zakliczyna występuje o zasądzenie podwójnych kar XV od Doroty Koniecpolskiej dzierż. L. z powodu nie zapłacenia pieniędzy i odbicie ciąży na L. (GK 22 s. 1017, 1020, 1032, 1040, 1046); taż Dorota zobowiązuje się płacić przez 3 lata po 20 fl. węg. rocznie temuż Jordanowi, w przeciwnym razie da mu wwiązanie w L., gdzie ma oprawione posag i wiano, w osiadłych kmieci płacących 2 fl. czynszu rocznie (GK 22 s. 1062-3); 1492 Dorota z Koniecpola dzierż. L. (GK 23 s. 1030); 1493 ww. Jordan wnosi o zasądzenie kary XV od Katarzyny Zarembianki [błędnie zamiast Doroty, z którą się procesował] dzierż. L. o odbicie ciąży w L. (GK 24 s. 160); 1496 → Januszowice p. 3; 1503 Zygmunt Rożen i Zawisza Wojnarowski występują o zagrożone konfiskatą z powodu nieobesłania wyprawy wojennej dobra Doroty Koniecpolskiej, m.in. L. (MS 3, 843).

1508 br. ksiądz Przedbor i Stanisław z Koniecpola ss. zm. Jakuba kaszt. i star. przem. zawierają ugodę w sprawie wszystkich dóbr w ziemi chełmskiej, sier., sandom. oraz w ziemi krak., m.in. Wąsosza, L., Januszowic, Pękowic i karczmy Chłochoł, które przypadły im po śmierci Doroty z Kalinowej wd. po Mikołaju z Koniecpola w wyniku podziału, jakiego dokonali ich zm. ojciec Jakub i Nawojka z Koniecpola wd. po Macieju z Bnina wwdzie pozn. Przedbor zrzeka się tych dóbr na rzecz Stanisława (ZK 24 s. 62-6)¹Szymczakowa → p. 7, s. 6, wbrew przytoczonym przez siebie źródłom błędnie przyjmuje, że śmierć obu braci nastąpiła w l. 1495-6; 1509 br. Zygmunt, Achacy, Krzysztof i Hermolaus ss. zm. Jana Jordana z Zakliczyna kaszt. biec. przeciwko Nawojce z Koniecpola, która nie chce ustąpić ze wsi L. ani zapłacić powodom 200 fl. [długu → wyżej 1488] Zachodźca Nawojki odpowiada, że nie dziedziczy ona tych dóbr prawem spadkowym lecz przez nabycie. Pozywający przedstawiają 2 dok., pierwszy dok. oprawy [Doroty] matki tejże Nawojki, gdzie jest mowa, iż Nawojka odziedziczy ten zapis na L., i drugi dok. zastawu tych dóbr, którego data jest wcześniejsza niż dok. pierwszego. Sąd odsyła sprawę do króla.; sąd nadworny wydaje wyrok, że Nawojka zgodnie ze statutami Królestwa i zapisem swej matki zm. Doroty wd. po Mikołaju z Koniecpola na rzecz zm. Jana Jordana, winna w ciągu 6 tygodni zapłacić ww. Jordanom 200 fl. węg. lub dać wwiązanie w dobra L. (SP 6, 17); ww. Nawojka wd. po wwdzie pozn. Macieju z Bnina godzi się z br. stryjecznym Stanisławem z Koniecpola w sprawie podziału dóbr, umarzając wszystkie pozwy i spory oraz odstępuje od roszczeń do posagu matki Doroty. Z podziału Stanisław bierze Kaszowice w ziemi sier. i połowę L., Januszowic i Pękowic. Druga połowa tych wsi przypada Nawojce, która zobowiązuje się wykupić L. z rąk Zygmunta, Achacego i innych ss. zm. ww. Jana Jordana kaszt. biec., a Januszowice z rąk Stan. Oraczowskiego w terminie do 30 lat. Całe te wsie będzie ona trzymać w dożywociu. Po jej śmierci te 3 wsie przypadną Stanisławowi i jego spadkobiercom (ZK 24 s. 156-7); 1531 Hier. Mosiński z Bnina wojewodzic pozn. wydzierżawia matce Nawojce z Koniecpola dożywotnio dobra, m.in. L., kamienicę na okole krak. i łaźnię w Wieliczce (MS 4, 15947); tenże Mosiński wnosi sprawę przeciwko [siostrzeńcom] Maciejowi, Piotrowi i Krzysztofowi Mijomskim [h. Niesobia] ss. zm. Jadwigi, c. zm. Nawojki o wyzucie z dóbr odziedziczonych po matce w woj. sier. i krak., m.in. → Kościelca i L., kamienicy w Krakowie i łaźni w Wieliczce. Dobra te Nawojka zapisała Hieronimowi, który potem [1531] wydzierżawił je dożywotnio matce. Tymczasem Mijomscy okazują ekstrakt z ksiąg wiecowych sier., gdzie zm. Nawojka umorzyła ten zapis, i składają przysięgę, że uzyskali go zgodnie z prawem; sąd ziemski sier. na polecenie Zygmunta I, po zbadaniu akt, stwierdza, że nie odnalazł w żadnych księgach rzekomego wpisu zm. Nawojki, która na poprzednim wiecu miała umorzyć zapis ww. dóbr s. Hieronimowi, jak to przedstawili Mijomscy; sąd król. przyznaje stronom ww. dobra po połowie i zatwierdza wyznaczonych przez nie komisarzy do ich podziału (SP 6, 505; DP 2); sąd ziemski krak. poświadcza, że ww. br. Mijomscy zapisali ojcu Andrzejowi wszystkie odziedziczone po babce Nawojce dobra, m.in. L. (DP 2); 1532 Zygmunt I potwierdza ugodę między Hier. Mosińskim a Mijomskimi w sprawie ww. dóbr (MS 4, 16248); tenże król potwierdza, że w wyniku ugody Andrzej Mijomski wraz z dziećmi Jerzym i Nawojką sprzedali za 10000 fl. ww. dobra, m.in. L., Hier. Bnińskiemu i dają mu wwiązanie, kwitują go z sumy 5250 fl., kasują wszystkie przedstawione dok. w tej sprawie, i zobowiązują się nie pozywać go o te dobra w przyszłości (DP 2); 1533 podział dóbr L. między Hier. Mosińskim a Mikołajem i Stanisławem oraz ich matką Katarzyną Koniecpolskimi z Koniecpola. Mosiński otrzymuje 6 kmieci: Jakuba Bartkowicza, Matisa Pełkę,, Jana Kuliga, Mik. Mardyłę, Piotra Hanczela, wszyscy na 1/2 ł. i Stan. Litwę na całym łanie, 3 zagr.: Macieja Wojtkowicza, Mik. Kimaja i Walentego Sanajdę na całych zagrodach, niwę Zapaść (Zapascz), niwę Owieczka, łąkę Kopanina w kierunku E [dziś w L. pole zw. Kopanka – UNUzup. → p. 7, s. 62], połowę łąki Przed Wildze w kierunku E [dziś pole w L. zw. Przywildze - UN 1 s. 74] wraz z łąką karczemną także w kierunku E, dwie z podzielonej na 4 części łąki Wróblowska, pierwsza od granic panów Wrząsowskich , druga k. łąk kmieci, łąkę karczemną z łąką zw. Krzessow, połowę łąki Królewka w kierunku Libertowa, staw (piscina alias staw) Średni (Srzedni) powyżej stawu młynnego, sadzawkę Wiśnia (piscinula dicta Vyssnya) k. gumna, sadzawkę Trzciana (Trcziana), sadzawkę w lesie Złotucha [dziś w L. las o tej nazwie UNUzup. → p. 7, s. 100], połowę gaju Złotucha naprzeciw ról folw., gaj Malosonicz z gajem Ksiąska (Xąnska), to wszystko według znaków. Koniecpolscy otrzymują: karczmę z zagrodą na której siedzi Szymek, role naprzeciw tejże karczmy, 6 kmieci: Macieja Kapinosa, Macieja Tochińskiego, Jana Sypka, Jana karczmarza, Jana Tomkowicza, Stan. Maja, wszyscy na 1/2 ł., 3 zagr.: Jana Wojtkowicza, Jana Filipka, Wojciecha Kapinosa, wszyscy na całych zagrodach, rolę zw. Zawildze (Zawylze), połowę cz. Przedwildze (Przedvylze) w kierunku E, łąki Kopanina w kierunku W, dwie cz. łąki Wróblowska, jedna wg znaków, pozostała cz. zw. Królewka w kierunku Kobierzyna, łąkę zw. Dobrzyczyna z niwą Podgajna, staw Górny przed wsią w kierunku W, sadzawkę Nadolna, inną sadzawkę, trzecią w rzędzie od Nadolnej (que est tercia in uno ab ista nuper nominata Nadolna), trzecią sadzawkę powyżej sadzawki Trzciana (Trcziana), połowę gaju Złotucha w kierunku S, inny gaj zw. → Grodeczka, według którego wyznaczone są pewne znaki Koniecpolskich, trzeci gaj Boczków [dziś nosi tę nazwę cz. Wrząsowic i pole tamże - UN 1 s. 76] leżący obok gaju kmieci. Jeden gaj w L. zostanie niepodzielony na użytek kmieci i zagrodników obu stron. Młyn będą mieć obie strony po połowie, z którgo zgodnie z podziałem Mosiński od mielenia będzie płacił rocznie 18 gr Koniecpolskim, również każda ze stron będzie łożyć na jego naprawę. Sadzawka młynna będzie używana i naprawiana wspólnie. Jeśli w dobrach L. coś zostało obsiane i będzie jakaś nadwyżka w przyszłości, zostanie równo podzielone przez obie strony (ZK 29 s. 32-4).

3b. Kmiecie i zagrodnicy, karczmarze, włodarze w L.

Kmiecie i zagrodnicy. 1397 Lorek z Libertowa przeciwko 4 kmieciom i włodarzowi Jana z L. o zniszczenie sadzawki i młyna. Szkoda 20 grz. (SP 8, uw. 221/3); 1424 Wojciech kmieć (GK 1 s. 240); Mik. Nosek pozywa Wojciecha kmiecia z L. zgodnie z wpisem do ksiąg. Wojciech zeznaje, że jest winien temuż Noskowi z Wróblowic 2 koguty z tytułu poręki. Sąd zasądza karę 6 sk. stronie i sądowi (GK 1 s. 218, 246); 1430 sław. Paweł Waldorf poręcza za Macieja [kmiecia?] z L., że stawi go przed sądem (GK 4 s. 97); 1439 Piotr przeor kl. Ś. Katarzyny w Kazimierzu po przesunięciu z powodu choroby terminu przez Nikla domownika Paszka z Krakowa [i L.], ma za 2 tygodnie sprawę z kmieciami z L., Markiem Świdrem i Miczajem, których oskarża o wtargnięcie do jego dzierż. we Wróblowicach, wypędzenie z obory 2 koni i 6 wołów oraz rozwalenie potrójnych drzwi od dworu, zanim tam weszli; wszyscy kmiecie z L. skazani na karę król. siedmnadziesta, ponieważ poranili i znieważyli pozywającego ich woźnego (GK 6 s. 265); 1464 Mikołaj włodarz z L., szl. Stan. Kania z Ochonina [dziś Ochojno] i Świętosław [kmieć] także z L. poręczają pod zakładem 10 grz. za Stan. Wyczkę [kmiecia] z L., że stawi się przed sądem; tenże Wyczka wraz ze wszystkimi kmieciami z L. winien złożyć przysięgę, że nie zabrał Mik. Samsonowi z Wrząsowic 3 dobrych koni wart. 4 grz.; [kmiecie] Grzegorz i Stan. Pychotka, Piotr Szczerba, Jan Krzywonos, Mojżesz i Mikołaj karczmarz z L. zobowiązują się pod zakładem 10 grz. stawić ww. Wyczkę przd sądem (GK 17 s. 453-4, 463, 502); 1469 Stan. Łubek kmieć Doroty wd. po Mikołaju z Koniecpola (GK 18 s. 812); 1477 Maciej Cwala kmieć (OK 2 s. 544); 1486 Jan Pychotka kmieć → p. 3a; 1533 kmiecie Jakub Bartkowic, Matis Pełka, Jan Kulig, Mik. Mardyła, Piotr Hanczel, Maciej Kapinos, Maciej Tochiński, Jan Sypek, Jan Karczmarz, Jan Tomkowic i Stan. Maj na półłankach i Stan. Litwa na całym łanie oraz zagrodnicy Maciej i Jan Wojtkowice, Mik. Kimaj, Walenty Sanajda, Jan Filipek, Wojciech Kapinos → p. 3a.

Karczmarze. 1430 Wawrzyniec karczmarz z L. winien w ciągu 2 tygodni zeznaniami swoimi i 6 świadków oddalić oskarżenia Piotra kmiecia z Olszowic, że dokonał rozboju i zabrał łup oraz dowieść przez woźnego Macieja, że nie on pierwszy zadał rany. Karczmarz odszedł z sądu nie podając nazwisk świadków (GK 4 s. 154; SP 2, 2332); 1440 Mikołaj (OK 8 s. 82); 1464 Mikołaj (GK 17 s. 364, 376); 1530 → p. 3c.

Włodarze. 1397 włodarz (SP 8 uw. 221/23); 1429-30 Piotr → p. 5; 1463 Stanisław → p. 3a; 1464 Mik. Szydłowiecki pstar. krak. ustanawia wadium 60 grz. w sprawie między Mikołajem włodarzem z L. a szl. Piotrem Wrząsowskim, że zachowają pokój (GK 17 s. 453); → wyżej: kmiecie; 1470 Mikołaj Sieniek i rajcy z Kazimierza pozywają Stanisława włodarza z L. i jego pomocników (GK 19 s. 235); 1477 Marta Gerlachowa z Krakowa oskarża Stanisława włodarza z L. o 1 fl. z tytułu dok. małżeńskiego, który tenże włodarz zabrał jej przed rokiem (OK 2 s. 529-30, 549); 1480 Stan. Burza włodarz w L., uwolniwszy z lochu Macieja Jałówkę karczmarza z Pokrzywki [karczma k. Pokrzywnicy w pow. szczyrz.], którego wsadził tam z powodu poranienia Jana Niewczasa i jego s. Mikołaja, kmieci bpa krak. z Gałązkowic, winien go stawić przed sądem król. w Krakowie pod zakładem 10 grz., który poręczają kmiecie Wojciech Wojtasz z Pokrzywnicy i Maciej Kabaja z Wrząsowic (OK 2 s. 731); 1484 → p. 2; 1486 Stanisław (GK 22 s. 307).

3c. Areał, folwark, pobór. 1470-80 folwark, 6 1/2 ł. kmiec., karczma bez roli, 7 zagród z rolami, młyn z rolami; w L. nie ma wymierzonych łanów, lecz są zagrody (DLb. 1 s. 33, 43; 2 s. 22,184); 1489-1501, 1508-12, 1515-6, 1519-20 pobór z 4 1/2 ł.; 1513-4 pobór z 5 ł. (RP k. 26v, 54r, 91r, 126r, 142v, 169v, 185r, 198v, 217v, 235v, 263v, 292r, 353r, 375r, 555v, 582r, 608r, 640r, 719r, 743v, 801r, 840r, 861r; ŹD s. 448); 1529 folwark (LR s. 136); 1530 pobór z 5 ł. i karczmy dorocznej (RP k. 34); 1564 pobór z 4 1/2 ł. (LK 2 s. 88).

4. 1497-8 wójt [sądowy] płaci pobór z L. (RP k. 54r, 126r).

5. 1428 Dziwisz prep. skalbmierski i kan. krak. oraz Andrzej podkoni z Wieliczki pozywają Pawła z L. o zabór dzies. z L. wart. 6 grz. (GK 3 s. 62, 70); 1429-30 tenże Dziwisz pozywa Pawła z L. i jego włodarza Piotra o 21 ćw. owsa i tyleż szkody oraz o 24 kity konopii i tyleż szkody, które tenże włodarz zabrał bezprawnie na polecenie Pawła; tenże Paszek alias Waldorf z L. i jego włodarz Piotr przekładają sprawę z Dziwiszem o wpis do ksiąg, ponieważ przed [sędzią] Piotrem z Kosocic mają sprawę w Myślenicach z tamtejszym mieszcz. Brandą; tenże Paweł składa przysięgę, że nie zabrał owsa i konopii, o co oskarża go Dziwisz; Jan [kmieć] z Czechówki (Czechowa Wola) i Jan szewc Dziwisza pozywają Piotra Waldorfa z L. o 21 ćw. owsa, a Mikołaj szewc z Witkowic o wpis do ksiąg. Ww. Dziwisz staje o swoje kary; sąd grodzki krak. wyznacza termin rozprawy między Dziwiszem a Pawłem Waldorfem o zabór dzies. w L., za którą winien zapłacić. Paweł zostaje skazany na karę 3 grz. Dziwiszowi i tyleż sądowi; Jan szewc tegoż Dziwisza przysięgą swoją i świadków pozyskuje na Pawle z L. 21 ćw. owsa. Paweł płaci kary XV Dziwiszowi i sądowi; tenże Dziwisz nie chciał przysięgać przeciwko Pawłowi o dzies. z L., który z tego powodu oddala jego oskarżenia (GK 3 s. 257, 267, 279, 282, 287, 296, 314, 405, 414-5, 420, 430; 4 s. 6-7, 15-6); 1436 Jan z Koniecpola kanclerz koronny jako opiekun swego bratanka Jakuba kan. krak. pozywa Andrzeja Śliwkę z Rzeszotar o dzies. z L. wart. 4 grz. i tyleż szkody, którą tenże Andrzej kupił i zabrał (SP 2, 2682); 1442 Stan. Sobniowski kan. krak. pozywa Pawła z L. o dzies. wart. 5 grz. i tyleż szkody (GK 7 s. 1078-9, 1082); 1462 Mikołaj z Korzennej [h. Strzemię] wraz z braćmi i współrodowcami, patroni kościoła Ś. Jakuba w Kazimierzu za murami Krakowa, potwierdzają uposażenie tegoż kościoła, do którego należy m.in. dzies. snop. z L. (Mp. 5 L 35); 1470-80 dzies. z ról folw. należą do kościoła par. w Gaju, z zagród o wart. 1/2 grz. do kościoła Ś. Jakuba w Kazimierzu, z reszty wsi dzies. snop. i kon. po 4 kity wart. do 4 grz. po połowie do prebendy Rosiejowskiej i Góreckiej w kat. krak., którą kmiecie zwożą własnymi wozami do stodół wyznaczonych przez kanonika (DLb. 1 s. 33, 43; 2 s. 22, 184); 1511-23 dzies. z pewnych ról w L. należą do kościoła w Chrząstowie w archidiec. gnieźn. (LBG. 1 s. 561)²W sprawie tej dzies. zob. Uw; 1529 dzies. snop. z ról folw. wart. 12 gr dla plebana w Gaju; dzies. snop. z całej wsi wart. 4 grz. należy do wikarii preb. Góreckiej w kat. krak.; dzies. snop. wart. 4 grz. z połowy wsi należy do prebendy Góreckiej w kat. krak. (LR s. 136, 156, 213).

7. A. Szymczakowa, Szlachta sieradzka w XV w. Magnifici et generosi, Łódź 1998, s. 29-62 (Koniecpolscy); UNUzup. = A. Spólnik, Nazwy terenowe południowo-zachodniej części powiatu krakowskiego, Kr. 1967 (mps pracy magisterskiej na WSP w Krakowie).

8. Powierzchniowe znaleziska ceramiki wczesnośred. (M. Fraś, Stanowiska archeologiczne nad Wilgą (Pogórze Wielickie), AAC, 11, z. 1, 1969, s. 39-40; P. Krzywda, Sprawozdanie z badań powierzchniowych na obszarze prawobrzeżnego dorzecza środkowej Wilgi, w: Badania archeologiczne prowadzone przez Muzeum Żup Krakowskich - Wieliczka, w latach 1974-1975, Wieliczka 1975, s. 82).

Uw. L., zanim znalazła się w rękach Szczekockich, należała do przedstawicieli rodu Pobogów. Szczekoccy przejęli ją zapewne wraz z dobrami dębniańskimi i jazowskimi dzięki małżeństwu przed 1357 r. Piotra Odrowąża ze Szczekocin z Kenną c. zm. po 1352 r. bez męskiego potomstwa Jakuba z Dębna h. Pobodze, jednego z bezpośrednich potomków komesa Mściwoja. Śladem przynależności L. do tego rodu i jednocześnie jej co najmniej trzynastowiecznej metryki, jest m.in. znana dopiero z pocz. XVI w. dzies. z pewnych ról tej wsi → 1511-23 p. 5, odprowadzana do kościoła par. w Chrząstowie w pow. chęc. na pograniczu Małopolski i Sieradzkiego, gnieździe rodowym trzynastowiecznych Pobogów, które w wyniku podziału między rozrodzone potomstwo komesa Mściwoja odziedziczyli Pobogowie Kniecpolscy, skoro wykonywali oni pr. patr. tutejszego kościoła. Kościół w Chrząstowie został wzniesiony najpóźniej w XIII w. przez jednego z członków rodziny komesa Mściwoja i uposażony dzies. z rozrzuconych i oddalonych od Chrząstowa wsi. Dzies. w L., podobnie jak w innych wsiach, musiała być zatem nadana temu kościołowi przez Pobogów co najmniej w XIII w., zanim w XIV w. przeszły one w posagach córek Jakuba Kenny i Zochny w obce ręce. Zob. F. Sikora, O rzekomej dominacji politycznej Lisów w Małopolsce w XIII w., czyli kilka uwag o rodzie Pobogów, SH, 26, 1983, z. 1, s. 25n.