BIELSKO

(1280 recte 1288 or. Belsco, 1306 Bilsko, 1427 Bylsko, 1464 Byelsko, 1501 Bielsco) 1,5 km na E od Międzychodu.

1. 1434 n. pow. pozn. (PG 1, 10); 1508 n. par. Kamionna (ASK I 3, 9v).

2. 1288 struga Biała; 1306 struga Kamionka → p. 3; 1427 ugoda między Dobrogostem Koleńskim kaszt. kam. a Mik. Zatomskim o jezioro, gdzie dawniej Warta miała swe koryto [a więc o starorzecze], do którego wpływa struga Bielina; pale wbite w wodę rozgraniczają B. i Zatom [Stary]; ugoda określa prawa stron do połowu ryb, m.in. w toni Stranica (Stramcza, Stramczna; PZ 9, 136v-137); 1462 w podziale dóbr Międzychód wzmianka o strudze Kamionka, która płynie między B. a Międzychodem (PG 6 k. 70, 72v-73v).

1557 bracia Sebastian i Wojc. Prusimscy dzielą Kolno, B. i Prusim; Sebastian Prusimski otrzymuje Kolno bez brzegu jez. Lubiwiec; w B. otrzymuje 3 półślady os. i 1 opust., 2 zagroda., rolę Ostrów nad jez. Krosnem, przy nim ostrówek zw. Łagowski (Lagowski), płoskę przy drodze sierakowskiej, łąkę Sitówkę (Sytowka) od ostrowa Bielskiego do roli zw. Brzościwym Ostrowem (Brzoszczywy Ostrow), 1/2 jez. [Bielskiego] pod lasem Ochodza Koleńska (Ochodza Koleńska) z 9 toniami niewodowymi, wielki ostrów na jez. Bielskim, strugę z jez. Koleńskiego do jez. Bielskiego, strugę z jez. Bielskiego do jez. Sołeckiego, strugę z jez. Sołeckiego do jez. Białcza, cz. boru bielskiego od strugi Głowy nad smugiem nad jeziorkiem Osetnem ku drodze, co idzie nad Błotem Orzeleckim (Blotho Orzeleczkie) aż do końca jez. Białcza, jeziorka Osetno oraz Orzelec położone w borze Wojc. Prusimskiego, łęg aż po pale w stronę jeziorka Linkowa, jeziorko Linkowo, łąkę zw. Grodzisko aż do strugi Kamionki, las Padlica (Padlycza) po rów ku zatomskiej granicy, strugę Padlicę, łąki: Szarego (Scharego), Zabkowska, Jordanowska (Jordanowska), Liskowiec (Lyskouyecz), 1/2 wielkiej łąki, zaś olszyna przy strudze Kamionce od wielkiej łąki aż do wsi ma być wolna dla kmieci bielskich do rąbania; Wojc. Prusimski otrzymuje Prusim, a w B.: 3 półśladki os., sołectwo opust., 2 zagrodników, stawek podle wsi, do którego ma puścić wodę z jez. Bielskiego przekopawszy rów; otrzymuje 1/2 jez. Bielskiego za 10 toniami aż po pale pośrodku i z małym ostrówkiem, jeziora Białcz, Głowa i przy nim jez. Cisica, rolę Waszionka, ostrówki sołecki, Szarego, Zapkov, Jordanowski (Jordanowsky), łąkę przy tych ostrowach i między ostrówkami zwanymi Krzewie (Krzewye) i W Brzezie (w Brzezie); otrzymuje bór bielski od granicy międzychodzkiej, od wsi B. i jez. Bielskiego aż do granicy szathkowskiej [zatomskiej?] i koleńskiej, i do naciosów, które poczynają się od końca Białeckiego błota (blotho Byaleczkie), idą nad błotem Orzeleckim (Orzeleczkye bloto), przy drodze, nad Osetnem, nad smugiem ku Kolnu aż do kopca, co leży nad strugą i jez. Głowa; otrzymuje 1/2 lasu za strugą Padlicą nad granicą międzychodzką i zatomską i nad strugą Białą po rów graniczny; otrzymuje strugę Raczew, co płynie z [jez.] Białcza do [strugi] Bieliny i graniczy między B. i Kolnem; otrzymuje łąkę Cisica (Czissicza) i wszystkie łąki około [jeziora] Cisicy, 1/2 łęgu po Pawle, wielką łąkę sołecką i potoczek przy niej, łąkę Łagowską (Łagowska), strugę, co płynie od [jez.] Orzeka (PG 101, 730-732).

1557 Wojc. Prusimski zapisuje ż. Annie po 700 zł pol. posagu i wiana, m.in. na 1/2 B. i młynie ze stawem (PG 19, 434v).

3. Własn. książęca, bpstwa pozn., szlach. 1288 Przemysł II daje bpstwu pozn. w drodze zamiany m.in. źreb nad [strugą] Biała, przyległy do wsi bpiej B. (Wp. 2 nr 619; do daty zob. Matuszewski Imm. 335); 1306 Przedwój kan. pozn. s. zm. Dzierżykraja za zgodą braci Mrokoty, Gotarda, Bartłomieja i Mikołaja daje bpstwu pozn. dwie cz. B., położonego nad Wartą obok strugi Kamionka, jako m.in. zadośćuczynienie za brata Krzywosąda, który został ekskomunikowany i pozbawiony pogrzebu za szkody, jakie wyrządził bpstwu (Wp. 2 nr 902); 1405 Markusz z B., h. Baran, zawołania Junosza, stryj Macieja, Szymona i Mikołaja braci z Jarosławca (MHP nr 70; KP nr 2481; Wp. 4 s. 342; KObceRyc. 166); 1406-08 Przedbór Bielski asesor na roczkach pyzdr., kośc. i pozn. (ZSW §§ po nrach 1049, 1214, 1271).

1423 Dobrogost z B., 1427-42 z Kolna, Prusimia, B. kaszt. kam., tenut. drahimski, obornicki, pobiedziski, babimojski (GUrz. A 163; WRS 1 nr 1259; PZ 9, 136v): 1423 tenże w sporze z Bieniakiem, Katarzyną i Drogosławem dziećmi zm. Tyfana z Tuczęp (PZ 7, 73v); 1434 tenże kupuje od Andrzeja Kamieńskiego cz. B. za 400 grz., a 1435 od Mik. Kamieńskiego cz. B. za 400 grz. (PG 1 k. 10, 59v); 1441-50 Dobrogost z Kolna, Prusimia i B., podsędek pozn., zm. przed 29 II 1452, tenut. babimojski (GUrz. A 285, autor ten nie wyklucza jego identyczności z Dobrogostem kaszt. kam.): 1447 tenże pozwany przez [braci] Sędziwoja z Lubosza i Niemierzę z Grodziska [Wlkp.] o zapłatę sumy głównej nie stanął przed sądem, który przyznaje wierzycielom wwiązanie w jego dziedziny (PZ 16 k. 46, 47).

1452-65? Mikołaj z Kolna, B., Prusimia i Debrzna, s. Dobrogosta z Kolna (K 2, 24; Cieplucha 255), 1462, 1464-65? jego ż. Jadwiga (PG 6, 208v); PG 7, 220v); 1452 tenże pozwany po śmierci ojca przez Zachariasza Kąsinowskiego o 170 zł węg. oraz przez Wojc. Gnuszyńskiego o 23 grz. i 16 grz w półgr. broni dziedzin Prusim i Debrzna jako macierzyzny, a wskutek niezapłacenia tych sum popada wobec nich w karę 3 grz., a także popada w tęż karę 3 grz. wobec Wyszaka Gnuszyńskiego wskutek niezapłacenia mu 23 grz. i 16 gr w półgr. (PZ 17, 10rv); 1452 tenże w sporze z Jadwigą c. zm. Jana Waty z Bukowca o 300 zł węg., które jego ojciec Dobrogost Koleński zapisał ojcu Jadwigi (PZ 17, 32v); 1462 tenże zapisuje plebanom w Trzcielu 8 zł węg. czynszu rocznego na B. za 100 zł węg. z zastrz. pr. wykupu (PG 6, 97); 1464-65? tenże daje ż. swej Jadwidze B. w zamian za Tarnowę w pow. kośc. (PG 6, 208v; PG 7, 220v).

1469 Prusim, B. i Kolno wśród wsi, które zostały zasądzone na karę 14 grz. z powodu niezapłacenia poboru i niedopuszczenia do egzekucji (PG 57, 33); 1499 Stanisław Imbier z Objezierza kaszt. śremski poręcza Mich. Prusimskiemu, że Tomasz Kiszewski i jego matka Małg. Kiszewska zeznają przed sądem, iż zostali przez niego zaspokojeni z tytułu posagu i dóbr macierzystych matki Małg. Kiszewskiej, zaś Małg. Kiszewska zezna, iż została zaspokojona z tytułu dóbr po ojcu i po matce, tj. Prusimia, Kolna i B. (PG 62, 43v); 1501 Michał z Prusimia, Kolna i B.; jego siostrzeniec Tomasz Kiszewski (Lub. C XVIII 6 bez fol.).

1508 wiard. wojenne z 6 ł. (ASK I 3, 9v); 1510 pobór z 5 ł. (ASK I 3, 257); 1563 pobór z 1 ł. (ASK I 5, 224); 1577 [formularz nie wypełniony ](ASK I 5, 685v); 1580 pobór od 1 rataja (colonus), płatnik Stan. Prusimski (ŹD 18).

4. 1557 sołectwo opust., wzmianka o ostrówku sołeckim, wielkiej łące sołeckiej i jez. Sołeckim → p. 3.

5. 1564 wiard. dzies. z 6 ł. dla bpa pozn. (IBP 307); 1603-07 dla plebana meszne ze zwyczaju z ł. kmiecych os., z opust. nic nie dają (AV 3, 34v).

8. Grodzisko (?) zniszczone (Hensel 1, 36); łąka Grodzisko → p. 2.