BRZEŹNICA

(1303 kop. 1610 Briesenicza, 1364 kop. XVI w. Bretzenitze, Bresenitze, 1549 Bresenitz, 1559 Briesenitz, 1586 Brzeznica, 1944 Zamberster Fliess) lewy dopływ Plitnicy, uchodzi 8 km na SW od Jastrowia.

1303 Leutzscius i Hasso Wedel z polecenia Ottona, Konrada, Jana i Waldemara margrabiów brand. nadają uczciwym Mikołajowi i Tylonowi Briesewitzken puszczę (solitudo) między rzekami B. i Plitnicą aż do [rz.?] Mukarnicy [niezident.] z pr. użytkowania jej oraz z obowiązkiem stałej gotowości do odprawiania służby na koniu na wezwanie oraz w czasie polowania; rz. B. stanowi granicę między Pomorzem należącym do [książąt] szczecińskich a [posiadłościami] domu [tzn. margrabiów] brand. (PU A nr 2093); 1364 Warcisław IV ks. szczeciński nadaje staremu Krajancie (Olde Kraianten), Jakubowi Krajancie, Mikołajowi (Miłoszowi) von Manekow, starszemu Jaśkowi Krajancie, młodszemu Jaśkowi Krajancie, Walterowi Prutzen, Mirosławowi i Gedille braciom Mikołaja (Miłosza), Czemie (Sema), Stanisławowi, Andrzejowi jego bratu i Wojciechowi (Woitzeck) jego synowi [z dalszego kontekstu wynika, że Wojciech był s. Mikołaja (Miłosza)] las Tultze z 2 stawami zw. Pneuene [obecnie Jez. Kacko? i Jez. Zimne? k. wsi Pniewo, 6 i 5 km na NW od Jastrowia] aż do rz. B. i do rz. Gwdy (G. Kratz, Geschichte des Geschlechts von Kleist, I Urkundenbuch, Berlin 1862, nr 83).

1549-59 pomorskie relacje o przebiegu granicy → Wielkopolski z Pomorzem: 1549 granica ta biegnie [z W na E] od wzgórza Hogensandt do brodu zw. Zanckenforth [recte: Jankenfurt] na rz. B., a następnie wzdłuż rzek B. i Plitnicy (Wielopolski 103-104; CMP nr 154); 1559 taż granica idzie wzdłuż rz. B. od brodu Jankenfurt, a następnie przechodzi [ok. 6 km na SW od Jastrowia] na strugę Trzęsę (Trentz), która uchodzi do Ptuszy [obecnie Młynówka] (AKsSzcz. I 546, 349; I 547, 60).

1586 odcinek rz. B. stanowi granicę między starostwem ujskim a wałeckim; rz. B. dzieli las Wielgi Samborsk po stronie wałeckiej od [lasu] Mały Samborsk po stronie ujskiej; przedmiotem sporu granicznego jest nowo osadzona na gruncie wałeckim wieś Brzeźnica (WG 1 k. 285v-286, 289, 303, 316-316v; PG 160 k. 63lv, 633v, 641v, 647v).

Uwaga: Nad rz. B. 8 km na E od Jastrowia powstała w drugiej połowie XVI w. polska wieś Brzeźnica (pierwotnie 1577 pod nazwą Łodzia) lokowana przez Andrzeja z Górki star. wał. (2 przywileje sołeckie z 1577 i 1584: WG 3, 43-45).