(1450¹W przekazie Nowackiego nazwa zmodernizowana (Now. 2, 383, cytowana księga w AAG zaginęła), 1458 kop. XVIII w., Budzyn, 1472 or. Budzyn, 1485 Budzin) 15 km na N od Rogoźna.

1. 1458 oppidum²W późniejszych dokumentach król. wymienia się B. jako wieś; podobnie w rejestrach poborowych z lat 1563-1631 (Rykaczewski 289, 302; KcG 2, 471; Schulz Netzegau 21) B. w pow. kcyn. (CE 1 nr 163); 1564/65 miasteczko B. (LWK 253); 1563 n. pow. pozn. (ASK I 5, 215v).

1450 n. par. własna → p. 5.

2. 1559 B. graniczy z wsią Prosna (KcG 15, 272-276).

3. Własn. król.³Por. → Brzekiniec przyp. 2 1458 Kazimierz Jag. sumę 1000 fl. węg., którą winien jest Włodkowi z Danaborza, kaszt. i star. nak., za utrzymywanie zamku w Człuchowie, zapisuje mu na dobrach król.: m. B. i wsi Podstolice w pow. kcyn. (CE 1 nr 163; Rykaczewski 301); 1470 tenże zezwala, aby Jan i Władysław, ss. Włodka z Danaborza, ze swym opiekunem Łukaszem z Górki wdą pozn., ustąpili ze wsi [król.] Podstolice, Brzekiniec i B. na rzecz. Mik. Działyńskiego (Rykaczewski 289); 1472 B. wymieniony wśród wsi pow. kcyn., które nie zapłaciły wiard. król. i mają płacić 14 grz. kary⁴Karta z tą notatką znajdowała się pierwotnie omyłkowo w księdze grodzkiej pozn. z r. 1435. Obecnie przeniesiono ją do właściwej księgi. Wpisu wsi dokonano w obecności Wawrzyńca Gardziny z Brzozy, burgr. kcyn., z czego Kozierowski wysunął błędny wniosek, że Wawrzyniec był w 1435! r. tenutariuszem! Podstolic, Brzekińca i B. (KR 8, 28). Datę 1435 jako pierwszą wzmiankę o B. notują błędnie ponadto: Warschauer 27, Schulz Netzegau 2 ł, Now. 2, 383 i in (KcG 2, 471); 1485 Kazimierz Jag. zezwala Mik. Działyńskiemu wdzie inowrocł. zastawić wsie król. Podstolice, B. i Brzekiniec za 1600 fl. węg. Przecławowi z Potulic (Rykaczewski 302); 1486 działy braci Potulickich, ss. Przecława: Stanisław otrzymuje dobra Potulice, 1/2 dóbr Brudzew w pow. kal. i 1/2 sum na wsiach król. Podstolice, B. i Brzekiniec, a Wojciech otrzymuje dobra Chodzież, 1/2 dóbr Brudzew w pow. kal. i 1/2 sum na wspomn. wsiach król. (PG 10, 60v); [1501-06?] wzm. 1641 Aleksander Jag. nadał B. pr. miejskie⁵Informacja pochodzi z dok. króla Władysława IV z 1641 r., którym król odnowił miastu B. jego rzekomo zaginione przywileje miejskie (Warschauer 21); 1518 Zygmunt St. nadaje Mik. Potulickiemu wsie B., Podstolice i Brzekiniec w dożywocie (MS 4/1 nr 2780); 1527 tenże zezwala Mik. Działyńskiemu podkom. dobrz. i star. brodnickiemu wykupić z rąk Mik. Chodzieskiego [= Potulickiego] wsie [król.] B., Podstolice i Brzekiniec (MS 4/2 nr 15 387).

1563 pobór od 1 ł. soł., 32 kołodziejów, 2 karczem i 1 człowieka luźnego (ASK I 5, 215v); 1564/65 miasteczko B. w stwie rogoz.: 35 ludzi, którzy mają trochę roli, czynszu nie płacą, tylko pieszą robotę robią i otrzymują [wtedy, gdy robią] strawę ze dworu; z nich 26 kołodziejów płaci po 12 gr leśnego na kwartał; inni płacą mniej, ogółem leśne wynosi 48 fl. 8 gr rocznie; ludzie luźni płacą ogółem ok. 7 fl. 4 gr rocznie; targowe wynosi 3 fl. 8 gr rocznie, a opłata za susz leśny z Dziewoklucza, Podanina i stwa ujskiego 1 fl. 12 gr; ogółem dochód z m. B. wynosi 60 fl. 2 gr (LWK 1, 253); 1577 pobór płaci Sokołowski [tenut. rogoz.] (ASK I 5, 665v); 1580 Krzysztof Sokołowski płaci pobór od 1 ł. wójtowskiego, 15 zagr., 1 komornika i 20 kołodziejów (ŹD 7).

4. 1563 1 ł. soł.; 1580 1 ł. wójtowski → p. 3.

5. 1450 spór między Maciejem pleb. z B. [diec. pozn.] a Sędziwojem pleb. z Żonia [diec. gnieźn.] o pr. parafialne nad wsią Brzekiniec (Now. 2, 383); 1469 Piotr pleban albo komendarz z B. pozwany przez Wincentego pleb. z Chodzieży z powodu naruszenia praw kościoła par. w Chodzieży (ACC 48, 96v; wg Now. 2, 383 spór dotyczył praw zwierzchnich pleb. w Chodzieży nad B., a to nie wynika z cytowanego aktu); 1473 Piotr pleb. w B. (SzPozn. 39); 1563 n. do par. należy tylko B. (ASK I 5, 215v); 1628 kościół par. Ś. Barbary patronatu król. (Now. 2, 383).

6. 1486 Stan. Witakowski ręczył Wojciechowi, pleb. z Wysokiej [w pow. nak.?] za Wojc. Budzyńskiego Dominikanki P-ń C 23, 3v).

7. SzPozn. 39.