(1418 or. Nowa Czeradz, 1427 Czeracz, 1435 Ceradz Nowy, 1443 Ceradz Minor, 1466 Czeradz, 1467 Czaracz, 1493 Nowy Ceracz, 1505 Czeracz, 1510 Nowa Czyeracz, Czeradz Nowy), obecnie Ceradz Dolny 8 km na NNE od Buku.
1. 1467 n. pow. pozn. (PG 6, 241v); 1508 n. par. Ceradz Stary (ASK I 3, 3).
2. 1415 podział między dziedzinami Cz. [tj. między Ceradzem Nowym a Ceradzem Starym] → p. 3; 1418 proces o kopce gran. między N. Cz. a Grzebieniskiem (PZ 5, 86v-87); 1566 rozgraniczenie wsi Ceradz Stary z C. N.: 7 kopców gran. od drogi z Gaju do Buku, u młyńskiego błota grzebieniskiego [przy wsi Grzebienisko] aż do drogi z Ceradza Starego do Grzebieniska; potem granica wzdłuż drogi z Ceradza Starego do Grzebieniska aż do Poświętnego (Posswiathne) plebańskiego, a nad tą drogą 8 kopców gran., po czym 4 kopce gran.; przez kmiece poręby do [obiektu nieokreśl.] Jastrzębniki (Jastrzembniki), następnie 9 kopców gran. przez Wysoki Lasek (Viszoki Liaszek) aż do Laskowego Błota (Liaskowe blotho), po czym 6 kopców gran. przez łąkę Laskowa (Liaskowa) aż do Wierzbia (Vierzbye), po czym 3 kopce gran. do drogi z Nieproszewa do Ceradza Starego; droga ta rozdziela oba Ceradze aż do kopca narożnego wsi Nieproszewa, który leży u krzyżujących się dróg, jedna z tych dróg prowadzi ze wsi Lisówki do Ceradza Nowego; ogółem 38 kopców gran. (PG 111, 882).
3. Własn. szlach. 1415-27 Marcin z N. C. (WR 1 nr 1257; PZ 5, 86v-87), 1415 tenże toczy proces z Mikołajem i Dziersławem oraz innymi braćmi [z Ceradza Starego], którzy powinni przed star. gen. wlkp. zeznać o podziale między obu dziedzinami ceradzkimi [tj. między Ceradzem Nowym a Ceradzem Starym] oraz przenieść na Marcina Ceradzkiego 1/2 pr. patronatu kościoła w Ceradzu Starym (PZ 4 k. 93, 95v); 1418 tenże Marcin z N. Cz. toczy proces z Piotrkiem z Grzebieniska o kopce [gran.] (PZ 5, 86v-87v).
1434 bracia Maciej i Jan dają N. C. bratu przyrodniemu Andrzejowi z zastrz. pr. wykupu, a Andrzej zapisuje ż. Marcie posag na N. C. (PG 1, 2); 1435 Jan z Chojnicy w sporze z Andrzejem Ceradzkim ma zaprzysiąc, iż nie jest obowiązany do uwolnienia 1/2 C. N. zgodnie z dokumentem wyderkafu (WR 1 nr 1454); 1443 Jan z C. M. (WR 1 nr 1626); 1446 Andrzej, Maciej, Jan i Mikołaj z N. Cz. współpatronowie kościoła par. w Ceradzu Starym (AE I 144v); 1462 Małgorzata ż. Jana z N. C. sprzedaje za 50 grz. z zastrz. pr. wykupu Mikołajowi swemu szwagrowi (levir) z N. C. części w Czeszewie, Mikuszewie i Chlebowie [k. Miłosławia] (PG 6, 153); 1466 Jan z C. (AC 2 nr 1308); 1467 Jan Ceradzki zapisuje ż. Małgorzacie po 125 grz. posagu i wiana na 1/2 cz. w C. (PG 6, 241v); 1467 Mik. Kotowiecki, jego bratanek Jakub oraz jego siostra Małgorzata ż. Jana Czaradzkiego za 180 grz. sprzedają Iwanowi z Goliny [k. Jarocina] części Czeszewa, Mikuszewa, Chlebowa i Łojewa [k. Miłosławia], spadłe na nich po zm. Katarzynie z Czeszewa (PG 6, 240v).
1477 Jan Stopka z N. C. zapisuje ż. Katarzynie po 70 grz. posagu i wiana na 1/2 N. C. (PG 9, 83v); 1479 Jan, Mikołaj, ich bratanek Jan Stopka wszyscy z N. Cz., oraz siostra [Jana i Mikołaja czy Jana Stopki?] Drogna lub Drochna z Obornik, → Ceradz Stary p. 5 (ACC 57 k. 110v, 125, 145rv); 1477 Mikołaj z N. Cz. (ACC 57, 82v); 1484 Anna ż. Jana Ceradzkiego kwituje swego ojca Jana Zatomskiego z części po ojcu i matce w Zatomiu Starym i Nowym (PG 10, 9); 1484 Jan Ceradzki z s. Janem Ceradzkim zapisuje Annie żonie syna Jana po 150 grz. wiana i posagu na 1/2 cz. w C. N. (PG 10, 8v); 1484 Jan Zatomski daje Janowi Ceradzkiemu pr. do całej wsi Zatom jako wyposażenie c. swej Anny z zastrz. pr. wykupu za 40 grz. (PG 10, 9); 1486 Jan Ceradzki (K 2, 68); 1488 Jan z N. C. z s. niedz. Janem jako właściciele i Anna ż. tegoż Jana jako pani wienna sprzedają Wojc. Ciesielskiemu [z Cieśli k. Buku] 1 ł. os. w N. C. za 34 zł węg. z zastrz. pr. wykupu (PG 10, 95); 1488 Jan Ceradzki z s. niedz. Janem zapisuje altaryście kośc. Św. Trójcy we Lwówku i Dobrogostowi z Ostroroga kaszt. międz. patronowi tej altarii 1 1/2 grz. czynszu rocznego na 1/2 N. C., wolnej od oprawy Anny żony Jana (PG 10, 102v); 1489 Jan z s. niedz. Janem z N. C. sprzedają Janowi Ceradzkiemu zw. Stopka z tegoż C. łan os. za 18 grz. z zastrz. pr. wykupu (PG 10, 122v); 1489 Jan Ceradzki z s. Janem sprzedaje Pawłowi Górskiemu 3 półł. os. w N. C., w tej 1/2 części, która jest wolna od oprawy Anny ż. Jana za 71 zł węg. z zastrz. pr. wykupu (PG 10, 134); 1493 Jan Ceradzki z N. C. sprzedaje Katarzynie Bogusławskiej, wd. po Szymonie Bogusławskim, 4 półł. w N. C., wolne od oprawy żony, za 80 zł węg. z zastrz. pr. wykupu (PG 7, 1; PG 11, 1v); 1495 Jan Ceradzki wuj Małg. Mieczewskiej c. Wawrzyńca Mieczewskiego (PG 7, 64); 1495 Jan z N. C. sprzedaje Sędziwojowi Sadowskiemu 1/3 N. C. za 400 grz. (PG 7, 69); 1496 Jan, Dorota i Anna córki zm. Jana Stopki z N. Cz. (ACC 73, 71); 1496 Dorota ż. Marcina Krzesińskiego [z Krzesin] i Anna panna córki zm. Jana Ceradzkiego sprzedają mężowi Doroty 1/4 N. C. po ojcu za 200 grz. (PG 7, 117v); 1504 Anna Ceradzka, ż. Jana Ceradzkiego kupuje od brata swego Andrzeja Słomowskiego [ze Słomowa k. Rogoźna] 1/4 Boguniewa za 150 grz. z zastrz. pr. wykupu (PG 13, 5v); 1505 Jan Ceradzki daje Piotrowi Więckowskiemu 3 części w C. w zamian za 1/2 ł. w Więckowicach i 350 grz. (PG 13, 23); 1506 Stan. Niegolewski zapisuje ż. Dorocie, córce zm. Jana Ceradzkiego po 40 zł węg. posagu i wiana na Glince Szlacheckiej, zachowując dla siebie dobra w Piotrowie i Świekotkach [par. Głuszyna k. Poznania] (PG 13, 93v).
1508 wiard. wojenne z 9 półł. i 1 kwarty, karczma 6 gr (ASK I 3, 3); 1510 24 ł. w N. C; cz. Piotra Więckowskiego; w cz. Marcina Krzesińskiego 2 kmieci, jeden na kwarcie roli, drugi na półł., pan sam uprawia łan [niegdyś kmiecy] i 1/3 cz. folwarku (LBP 27), zaś w innym miejscu 7 ł. [sic!] w N. C., wsi 2 panów; cz. Więckowskiego: 4 ł. os., 1 1/4 ł. opust.; cz. Marc. Krzesińskiego: 1 1/4 ł. os., 1 ł. opust.; łany opust. uprawiają panowie; folwark, karczma; karczmarz uprawia cz. folwarku (LBP 167); 1513 Małg. Czacka c. Jana Ciołka, ż. Jana Ceradzkiego otrzymuje od Barbary wd. Po Sędziwoju Czackim jej dobra oprawne (tak wg wywodów strony 1560 w procesie o Czacz i Glińsko, KoścZ 57, 122v); 1563 pobór z 6 ł., karczma (ASK I 5, 215v); 1577 tenuta Marc. Nagórskiego (ASK I 5, 665v); 1580 płatnik Feliks Jaktorowski, pobór z 6 1/4 ł., 2 zagr. (ŹD 7).
1423 dzies. z N. C. dla dziekana pozn.: niektórzy ze szlachty zajęli kilka łanów kmiecych i z nich oddawają dzies. snop., lecz nie dają dzies. z lnu, zaś kmiecie płacą dzies. snop. i z lnu (LBP 27); 1430 w sporze między Strzeżkiem kan. pozn. a Stanisławem włodarzem i 13 wieśniakami z N. C. o porwanie przez nich dzies. snop., po nałożeniu na nich kary ekskomuniki strony zawierają ugodę; wieśniacy zobowiązują się zapłacić za tę dzies. 7 grz. (AC 1 nr 32); 1510 z ł. kmiecych (też opust., uprawianych przez panów) dzies. dla dziek. pozn.; dla plebana dzies. z folw. oraz meszne (LBP 167).
6. 1454 Andrzej z N. C., jeniec u Krzyżaków po bitwie pod Chojnicami (Biskup, Spisy 99).