DĘBOWA ŁĘKA

(1424 or. Dambowa Lanka, 1427 Dembowalanka, 1437 Dambowalanka, 1472 reg. XX w. Dambrowa Lanka!, 1473 Dambowa Ląka, 1503 Dambowaląka, 1510 Dabowalaka, Dambovalaka, Dębowa Ląka, 1531 Dembowa Ląka, 1554 Dąmbowalęka, 1556 Dęmbowa lęnka Nadolna, 1563 Debowaląka, 1564 Dembowa Lęka, 1566 Dembowaleka, Dembowalenka, 1579 Dambowa Lęka, 1945 Geyersdorf) 4 km na NE od Wschowy.

1. 1424 n. pow. wsch. (KoścZ 5, 451 dawna k. 145); 1427 n. par. własna (Now. 2, 440; K 4, 169); 1510 dek. Wschowa (LBP 153).

3. Własn. szlach. 1424 Nankier (Nankarzs) [Kotwicz] w sporze z Hinczą i jego synami z Osowej Sieni [przedmiot sporu bliżej nie określony] dot., wsi D.L. i Osowa Sień (KoścZ 5, 451 dawna k. 145); 1437 Marcin Chwalęta dz. w Osowej Sieni sprzedaje za zgodą swej żony Agnieszki z zastrzeżeniem pr. odkupu Henrykowi Melczerowi altaryście i rektorowi kościoła par. Ś. Marii Magdaleny w Poznaniu czynsz roczny 10 grz. szer. gr dla altarii Podwyższenia Ś. Krzyża, zapisany na 1/2 wsi Osowa Sień i na części w D., na sołtysach, folw. i czynszach kmieci tamże, za 100 grz. szer. gr pras.1Regest polski w Wp. 5 nr 598, a także wzm. w KObceRyc. 25 dot. tej transakcji podają błędnie, że czynsz ten dot. kościoła NMP w Poznaniu oraz że był darowizną na rzecz ołtarza tamże. W Wp. 5 błędnie też podano, że czynsz ten sprzedał Mac. Borek z Osieczny star. wsch. W rzeczywistości ten ostatni jest wspomn. tylko jako star. z urzędu poświadczający tę transakcję (AC 41, 83v; Wp. 5 nr 598; KObceRyc. 25); 1450 Jan Kromnow (Cromnowo) z D.L. pełnomocnikiem Pecza Ledlow z Długich Starych, Henryka Kotwicza z Gołanic, Hanczela Kotwicza z Siedlnicy i Nikla Kotwicza z Krzycka [Wielkiego] w ich procesach z Josmanem Żydem z Poznania (KoścZ 14, 50).

1472 król [Kazimierz Jag.] poświadcza, że Wojciech z Góry [k. Bnina, pow. pyzdr.] kaszt. lądz. [i star. wsch.] zapisał swej ż. Jadwidze 400 grz. na dobrach dziedz. D.L. wraz z folw., na in. folw. położonym k. grodu wsch. i na pieniądzach zabezpieczonych na grodzie i m. Wschowie (MS 1 nr 876); 1473 król poświadcza, że tenże Wojc. Górski oddał wszystkie działy swej wsi D.L. w ziemi wsch. Katarzynie z Jarocina w zamian za część m. Jarocina [zw.] Nowe Miasteczko i wsie Bogusław w pow. pyzdr., Tarszcze [obecnie Tarce k. Jarocina] w pow. kal. oraz 100 grz. (MS 1 nr 1013).

1503 star. wsch. nakazuje Krzysztofowi Olbrachcickiemu [z Olbrachcic], Mik. Ossowskiemu [z Osowej Sieni] i Winc. Sierpowskiemu [z Sierpowa] dziedzicom w D., aby wszyscy ich kmiecie z tej wsi stawili się tamże na sprawę z Kasprem Zbarzewskim [ze Zbarzewa] i jego poddanymi (WsG 1, 42); 1510 Mac. Dyke altarysta wraz z kolatorami ołtarza ŚŚ. Kryspina i Kryspiniana oświadcza, że otrzymał od Mik. Ossowskiego sumę główną 34 flor. i 8 gr zapisaną na wsi D., wobec czego unieważnia list wzdawny (littera resignatoria) na tę kwotę wystawiany przez Wojc. Górskiego kaszt. lądz. i star. wsch. (WsG 1, 74); Krzysztof Olbrachcicki dz. w D.L, śwd. (ACC 87, 166v); 1517 Krzysztof Kotwicz [Olbrachcicki] → p. 5; 1527 zapis 200 grz. pol. posagu Zofii Trzebawskiej ż. zm. Krzysztofa Olbrachcickiego, przeniesionego z jej dóbr dziedz. ojczystych i macierzystych we wsi Trzebaw [k. Stęszewa] na 2 cz. w D. i Olbrachcice w pow. wsch. (WsZ 1, 2 brak początku zapiski z powodu braku karty); 1528 Anna Olbrachcicka c. zm. Krzysztofa Olbrachcickiego w sporze o swoje dobra wienne z Ernestem Sterwaldem, Katarzyną, Brygidą i Anną rodzeństwem, Szymonem, Abrahamem i Janem braćmi, dziedzicami w Bukowcu [k. Międzyrzecza], Barbarą Moraczewską wd. po Mik. Moraczewskim [z Moraczewa k. Rydzyny], Kasprem [z] Szekyendorf [osada niezident. na Śląsku?], Krystyną i Anną ż. Mac. Oleskiego [z Oleśnicy k. Chodzieży]; Jerzym, Janem i Mikołajem ss. tejże Anny o część wsi D.L. oraz ze Stefanem, Anną i Zofią s. i cc. zm. Kat. Trzebawskiej ż. Andrzeja Grudzińskiego [z Grodny k. Rogoźna, obecnie Grudno] o 200 grz. posagu po zm. Zofii Trzebawskiej ż. zm. Krzysztofa Olbrachcickiego zapisanego na D.L. i Olbrachcicach (WsZ 1, k. 7-7v); 1531 Ernest (Arnet) Sterwald (Strawald) i in. wspomn. wyżej oraz Mik., Piotr, Mac, Anna i Dorota Moraczewscy ss. i cc. zm. Barbary Moraczewskiej sukcesorzy po zm. Wojc. Olbrachcickim w Olbrachcicach i w części D.L. w sporze ze Stefanem, Anną i Zofią Grudzińskimi s. i cc. wspomn. Kat. Trzebawskiej (WsZ 1, k. 8-8v).

1554 Baltazar Ossowski pozywa Krzysztofa Wolfganga, Ludwika, Andrzeja, Mik. i Stan. Krzyckich [z Krzycka Wielkiego i Małego] o zasądzenie Andrzeja karczmarza, poddanego z ich części w D. z powodu pobicia Anny ż. Wojciecha, zagr. w części D. należącej do tegoż Baltazara (WsZ 1, k. 26-26v); 1556 Wolfgang Krzycki zapisuje ż. Jadwidze Pogorzelskiej [z Pogorzeli pow. pyzdr.] c. zm. Wawrz. Pogorzelskiego, po 1500 flor. pol. posagu i wiana na całej połowie swych części z działów z braćmi Krzysztofem, Ludwikiem, Andrzejem, Stanisławem i Mikołajem we wsiach Krzycko Małe, Krzycko Wielkie, Ostrów, Nowa Wieś, D.N.2Nazwa D. Ł. w tej zapisce w postaci Dębowa Łęka Nadolna jako występująca w znanych źródłach zgoła sporadycznie, dot. najpewniej części tej samej wsi, jak o tym świadczą wiadomości o działach Krzyckich w D. Ł. także z l. 1554, 1564, 1566 i 1579 w pow. wsch., Machcin w pow. kośc. i Cielmice, Siedmidrogowo [pow. pyzdr., obecnie Siedmiorogów] wraz z m. Półkpie w pow. pyzdr. oraz na całym folw. w Ostrowie, całym srebrze i perłach oraz na połowie klejnotów i pieniędzy w gotowiźnie ze wszystkich swych dóbr i połowie danin zbożowych z dóbr kl. lub. (PG 19, 297).

1531 pobór w D.L. z części Dłuskiego [imienia nie podano] z 5 ł., 8 prętów i 1 wiatraka; tamże [płatnika z tej części nie podano] pobór z 11 ł., 9 prętów, 1 karczmy i 2 wiatraków; 1 1/2 ł. po pożarze (ASK I 3, 186); 1535 pobór w D. z 13 ł., 3 prętów, 1 karczmy i wiatraka oraz z 6 1/2 ł., 2 prętów, 1 wiatraka (ASK I 4, 37v); 1563 pobór w D. z 26 1/2 ł., 7 komor., 1 rzem., 5 wiatraków w dzierż. dziedz., 2 karczem jw. (ASK I 5, 205); 1564 w D.L. w części Bartłomieja Ossowskiego 7 ł., 9 prętów i 2 ł., 3 pręty, w części Jana Ossowskiego 3 ł., 4 pręty, w części Ludwika Krzyckiego 5 ł., 8 prętów → p. 5; 1566 pobór w D. w części Wojc. Ossowskiego: z 12 1/2 ł., 9 zagr., 5 komor., 3 wiatraków, w części ss. [imion nie podano] Ludwika Krzyckiego: z 8 ł., 1 karczmy, 1 wiatraka, 5 zagr., w części Jana Ossowskiego pisarza ziemskiego [wsch.]: z 8 zagr. (ASK I 4, 306v i 5, 302); 1579 pobór w D.L. w części Doroty Ossowskiej: z 14 ł., 6 zagr. z rolami, 3 zagr. bez roli, 5 komor, z bydłem, 6 komor. bez bydła, 3 rzem., 5 wiatraków, w części Mik. Krzyckiego: z 8 ł., 3 zagr. wolnych, 5 zagr. bez roli, 1 komor. z bydłem, 5 komor. bez bydła, 2 rzem., 1 wiatraka (ŹD 98).

4. 1437 sołtys w D. → p. 3; 1510 Jakub Andrysz (Andris) sołtys w D. L., śwd. (ACC 87, 166v).

5. 1427 Jan, pierwszy znany pleb. w D. Ł. (Now. 2, 440); 1437 czynsz 10 grz. dla altarii kościoła Ś. Marii Magdaleny w Poznaniu zapisany m. in. na D. → p. 3; 1510 par. D. [formularz nie wypełniony] (LBP 153); czynsz dla ałtarii kościoła [par.?] we Wschowie zapisany na D. → p. 3; 1514 zm. Jan Filip altarysta kościoła par. we Wschowie zapisał w testamencie m. in. 1 grz. na naprawę (pro fabrica) kościoła Ś. Katarzyny w D. L. (AC 2 nr 1685); 1517 Krzysztof Kotwicz [Olbrachcicki], 1560 Baltazar Ossowski i Ludwik Krzycki patronami kościoła par. w D. Ł. (Now. 2, 440); 1564 bp pozn. pobiera dzies. wiard. w D. L. z działów Bartłomieja i Jana Ossowskich oraz Ludwika Krzyckiego → p. 3. Bartłomiej Ossowski nie płaci nic z 2 ł. i 3 prętów, z których przedtem według dawnych rejestrów [dzies.] winna być płacona (IBP 312); po 1564-1619 kościół par. w D. Ł. przejęty przez innowierców; 1673 kościół w D. Ł., (przyłączony do par. Wschowa w 1662) pod wezwaniem Ś. Jadwigi (Now. 2, 440)3W 1673 r. do par. D. Ł. należała wieś Olbrachcice (Now. 2, 440); wcześniejszy zasięg par. D. Ł. nie jest znany.

1427-1564 plebani w D. Ł.: 1427 Jan, 1427-29 Jerzy (K 4, 169; Now. 2, 440); 1442 Mik. Craczmer, 1473 Jan, 1482 Piotr Szurza, 1487 Stan. Ciągnisz, 1492 Jan (Now. 2, 440); 1510-11 zm. Wawrz. Bederman (ACC 87, 166v; Now. 2, 440); 1511-13 Jan, 1517-29 Jakub Treczel de Senftenberg, 1543 Jan Hobergk, 1560 Marc. Leybasz, 1564 Jan Gethner (Now. 2, 440).

7. ŁOp. 2; Now. 2, 440.

8. Grodzisko nie ustalonego typu (Hensel 1, 165).

1 Regest polski w Wp. 5 nr 598, a także wzm. w KObceRyc. 25 dot. tej transakcji podają błędnie, że czynsz ten dot. kościoła NMP w Poznaniu oraz że był darowizną na rzecz ołtarza tamże. W Wp. 5 błędnie też podano, że czynsz ten sprzedał Mac. Borek z Osieczny star. wsch. W rzeczywistości ten ostatni jest wspomn. tylko jako star. z urzędu poświadczający tę transakcję.

2 Nazwa D. Ł. w tej zapisce w postaci Dębowa Łęka Nadolna jako występująca w znanych źródłach zgoła sporadycznie, dot. najpewniej części tej samej wsi, jak o tym świadczą wiadomości o działach Krzyckich w D. Ł. także z l. 1554, 1564, 1566 i 1579.

3 W 1673 r. do par. D. Ł. należała wieś Olbrachcice (Now. 2, 440); wcześniejszy zasięg par. D. Ł. nie jest znany.