(1290 or. i 1293 kop. 1515/16 Domachowo, 1437 Domachow), 8 km na NE od Krobi.

1. 1530 n. pow. kośc. (ASK I 3, 124); a. 1293 n. par. własna (DKM nr 11, s. 360-362; Wp. 6 nr 44); 1510 dek. Śrem (LBP 119).

2. 1450 w opisie gran. między wsiami Siedlec i → Chociszewice wymieniony kopiec narożny zw. Domochowski [recte Domachowski] (KoścZ 14, 89v).

3. Własn. ryc., następnie bpa pozn., dobra → Krobia. 1290, 1293 → p. 4.

Ok. 1468 Jerzy z D. [przynależność stanowa nie podana] współfundatorem wraz z Kat. Telikową wd. po Wawrzyńcu mieszcz. z Kobylina altarii w kościele par. w Kobylinie (Kor. Prał. 3, 235).

1510 w D. 17 ł. os., 4 ł. opust., 5 sołtysów na 6 ł. soł. (LBP 119); 1530 pobór z 11 ł., 2 ł. soł., 1 karczmy (ASK I 3, 124); 1563 pobór z 19 ł., 2 karczem, 3 komor., 1 rzem., od pana Chlebowskiego z sołectwa [wykupionego przez bpa pozn. → p. 4] z 3 ł. i 3 ł. zamienionych [przez tegoż Chlebowskiego] na folw. (ASK I 4, 158v); 1564 w D. wsi bpa pozn. w kluczu krobskim, 19 ł. os.,3 ł. opust. uprawiane za czynsz; z każdego łanu dają 1 grz. 8 gr, 4 ćw. owsa, 2 kapłony, 2 koguty i 10 jaj; kmieć Zbrzeżny daje tylko 1 grz., resztę jak in.; z każdego łanu opust. dają robotnego 2 talary, z łanu os. krowne po 2 gr, 2 karczmy dają po 24 gr, wiecne [płacą] owsem, 1 ł. uprawiany dla dworu [bpa], zboże zwożą do folw. w Krobi Starej (IBP 287); 1568 Adam Konarski bp pozn. daje w dożywocie szl. Jakubowi Brzeźnickiemu swemu sekretarzowi [byłe] sołectwo w D. wykupione od braci Jana, Mac. i Stan. Chlebowskich ss. zm. szl. Jerzego za 150 grz. wg dokum. dożywocia dla tegoż Jerzego (CP 4 nr 144).

1571 w D. wsi bpa pozn. pobór z 20 ł., 3 ł. soł., 3 rzem., 4 zagr. i 2 karczem (ASK I 5, 443); 1581 z 20 ł., 3 ł. opust., 2 ł. soł., 1 zagr., 7 komor., 1 rzem. (ASK I 6, 485).

Kmiecie w D.: ok. 1491 wzm. 1511 Piotr Rura Goliska (AC 2 nr 1664 s. 768); 1564 Zbrzeżny → wyżej.

4. 1290 ks. Przemysł II na prośbę Jana bpa pozn. przyłącza źreb (sors) D. Wojciecha zw. Okazanek lub Okazaniec (Ocasanech) do pr. niem. i dziedziny bpa zw. → Zimnowo¹Wieś prawdop. została przyłączona do D i uwalnia wspomn. D. od wszelkich powinności pr. pol. (Wp. 2 nr 643); 1293 Jan bp pozn. daje wspomn. Wojc. swoje, uwolnione od [poprzednich nieprawnych] posiadaczy, dobra (terrae) Zimnowo łącznie z D. tegoż Wojc. w celu lokowania na pr. niem.; Wojc. ma posiadać dla siebie i swoich wolnych (liberi) z [gruntów] biskupich jak i ze swego D. 6 ł. i 6 ogrodów; tenże Wojc. i jego ss. Jan i Florian przyłączą za zgodą ks. Przemysła II swoje D. na pr. niem. do dóbr bpa pod warunkiem, że gdyby w niefortunnym przypadku utracili swoje dobra (terrae) D., wówczas nie będą mieli w dobrach bpa, ani sołectwa, ani jakichkolwiek pr.; bp przyrzeka ss. Wojciecha nie oddawać tych dóbr w ręce świeckie, a jeśli odda je w posiadanie duchownemu, obowiązani będą go słuchać; gdyby sprzedał Zimnowo, będą posiadać swoje D. bez żadnych ograniczeń; sołtysi otrzymują wolną karczmę, jatkę rzeźnicką, pr. budowy mł. i polowania na ptactwo i zające; z karczmy mają płacić miejscowemu [tzn. w D.] kościołowi funt wosku; w okresie wolnizny mieszkańcy wsi [D.] mają płacić 2 grz. dzies. [bpowi?, pleb. w D.?]; po 3 l. wolnych mają płacić z łanu po 1 wiard. i 1 małdr. w pszenicy i życie, które mają dostarczać do dworu bpa w Dolsku, nadto co roku dawać [wszyscy] wieprza wartości 1 wiard., połeć mięsa, 40 jaj, krowę wartości 1/2 grz. i po 2 kury (DKM nr 11, s. 360-362; Wp. 6 nr 44).

1474-1529 sołtysi w D.: 1474 przezorny Maciej (Now. 2, 417); 1484 Maciej sołtys i Grzegorz kmieć z D. patroni altarii w → Krobi pozywają tamtejszego altarystę, ponieważ zaniedbuje on swoje obowiązki (AE 3, 63); 1501 Michał Goły, Andrzej Szeląg, Paweł Łagódka, Wojc. Lecień, Tomasz Wawrzek; 1529 Paweł, jw., Wawrz. Karczmarz (Now. 2, 417).

1510, 1530 łany soł. → p. 3; 1556 bp pozn. [Andrzej Czarnkowski] wykupił sołectwo w D. (Now. 2, 417); 1563, 1568 posiadacze dożywotni byłego sołectwa w D., 1571, 1580 łany [po]sołeckie tamże → p. 3.

5. 1293 dzies. mieszkańców D. i danina karczmarza dla kościoła [par.] tamże → p. 4; 1437 oficjał pozn. pozwala Michałowi pleb. w D., który stara się o przywrócenie swemu kościołowi niektórych zagrabionych dóbr, a grabieżców się boi, na przebywanie przez 3 l. w in. diec. (Wp. 5 nr 596); 1472 Marc. Krajewski [z Krajewic] zapisuje Maciejowi altaryście w D. 6 grz. czynszu rocznego na 6 ł. roli we wsi Krzekotowice, zakupionego z zastrz. pr. odkupu za 72 grz. (PG 8, 140); 1472/73 Maciej wikary w D. funduje w kościele par. w D. altarię Ś. Trójcy, NMP., Ś. Ś. Marcina, Barbary i Małgorzaty (Now. 2, 418); 1509 Piotr pleb. w D. wydzierżawia od Jakuba z Kłodawy pleb. w Pępowie na 3 1. dochody tamtejszego kościoła par. płatne po 10 grz. rocznie (ACC 86, 116v); 1557 altaria kościoła par. w D. patronatu Kołaczkowskich przeniesiona do kościoła szpitalnego Ś. Krzyża w Jutrosinie [pow. pyzdr.]; 1586 Łukasz Kościelecki bp pozn. zatwierdza fundację Andrzeja Krajewskiego kan. pozn. i archid. krak. i kaplicy i altarii Ś. Andrzeja w kościele par. w D. oraz szpitala tamże (Now. 2, 418 i 655).

1293 Wojc. Okazanek i jego ss. Jan i Florian, posiadacze i sołtysi w D. otrzymują od bpa pozn. pełne prawo patronatu kościoła par. w D. (DKM nr 11 s. 361; Wp. 6 nr 44); 1474-1529 sołtysi w D. → p. 4 prezentują plebanów w D. jako patroni tamtejszego kościoła par.; 1555 bp pozn. obsadza plebanię w D. na swej prowizji [wykup sołectwa w D. → 1556 p. 4] (Now. 2, 418).

1510 w par. D. wsie: D., Krobia Stara, Krajewice, Ziółkowo, Bodzewko i Rębowo; w uposażeniu pleb.: w D. dzies. z 6 ł. soł. i meszne z 17 ł. os. oraz z tychże łanów po 1/2 gr dla rektora szkoły [w D.] na wino kościelne, w Krobi Starej meszne z 5 ł. soł., z 15 ł. os. po 1/2 gr na wino, w Krajewicach dzies. z 2 folw., dzies. wiard. z 10 1/2 ł. os., w Ziółkowie dzies. z 2 folw. i dzies. wiard. z 5 1/2 ł. os., w Bodzewku z 2 ł. należących do manów (domini feodales seu liberi), dzies. wiard. i meszne, w Rębowie meszne z 2 ł. soł.; altaria w kośc. par. w D. posiada 5 grz. czynszu rocznego zapisanego z zastrz. pr. odkupu przez panów wsi [nazwy ani nazwisk nie podano → wyżej r. 1472] (LBP 119).

1602 w D. kościół par. Ś. Michała i Marii Magdaleny (Now. 2, 417).

1401-1522 plebani w D.: 1401-07 Bodzęta (SzPozn. 81; WR 1 nr 606); 1429 Ziemięta (SzPozn. 81); 1437 Michał jw.; 1480-90 Jan (SzPozn. 81); 1509 Piotr jw.; 1522 Fabian (SzPozn. 81).

7. SzPozn. 81; Now. 2, 417-418 i 655.

Uwaga: Zarówno stylizacja niektórych sformułowań w dok. z l. 1290 i 1293 (B. Ulanowski, DKM, 534 uważał dok. z 1293 za fals.), jak i brak bezpośrednich przekazów źródłowych z czasów późniejszych są powodem, że charakter posiadania, czy własn. w D. przed poł. XVI w. nie przedstawia się jasno. Można tylko stwierdzić, że przypuszczenie Nowackiego, iż pierwotni właśc. D. byli „wolnymi ziemianami” jest wielce prawdop. Wskazują na to: fakt istnienia w D. kościoła par. przed 1293 r., pr. patronatu nad tymże kościołem najstarszych znanych posiadaczy D., najpewniej fundatorów kościoła lub ich przodków, należące aż do poł. XVI w. do sołtysów D., jako sukcesorów praw (choć nie znamy ich pełnego zakresu) po dawniejszych posiadaczach D. Nasuwa się również przypuszczenie, że pierwotnie była to szlachta lenna, którą zarówno w dobrach świeckich, jak i kościelnych, w tym i w okolicy Krobi, znajdujemy jeszcze w XVI w. (→ wyżej 1510 p. 5 dzies. z Bodzewka; → też Chmielewski 221-223).